ตัวละครเอกในวรรณคดีไทย

ตัวละครเอกในวรรณคดีไทย

ห น ั ง ส ื อ อ ิ เ ล ็ ก ท ร อ น ิ ก ส ์ ( E-book) เหมาะสาหรับเยาวชนยุคใหม่ และผู้สนใจ
เรื่อง ตัวละครเอกในวรรณคดีไทย เล่มนี้ ทั่ว ไ ป ส า มา ร ถน า มา อ ่า นเ พ ื่อ ค ว า มส นุ ก
เป็นส่วนหนึ่งของวิชา การสร้าง ส่ือ และหาความรู้ได้ เนื่องจากเนื้อหาไม่
ด ิ จ ิ ต อ ล ก ร า ฟ ิ ก ( 20308 - 2106) ซับซ้อน และเป็นเรื่อง ราว ที่เกี่ยวกับ
สาขาวิชาคอมพิวเตอร์กราฟิก วิทยาลัย วรรณคดีของไทย
อาชีวศึกษานครปฐม คณะผู้จัดท าได้
จัดทาขึน้ เพือ่ ให้ข้อมลู ความรูแ้ ก่ผูอ้ ่านและ คณะผู้จัดทาหวังเป็นอย่างยิ่งว่า
เพื่อรณรงค์ให้เยาวชนยุคใหม่ ไม่ลืมเลือน หนังสืออิเล็กทรอนิกส์(E-book) เรื่องตัว
และให้ความสาคัญกับวรรณคดีไทยมาก ละครเอกในวรรณคดไี ทย เล่มน้ีจะสามารถ
ยิง่ ขน้ึ ส่ิงที่สาคัญคือ ภาพประกอบ สร้าง ให้ความสนใจ คติข้อคิด ความรู้แก่ผู้อ่าน
โดยคณะผู้จัดทา ซึ่งมีจุดประสงค์เพื่อ และหากมีข้อผิดพลาดประการใด
สร้างความแปลกใหม่และความน่าสนใจ คณะผู้จัดทาขอน้อมรับคาติชมไว้ ณ ที่นี้
ให้กับตัวละครในวรรณคดี มีเนื้อหา เพ่อื เป็นประโยชน์ในการการปรับปรุงแก้ไข
เกี่ยวกับเรื่องราวของตัวละคร และ ในโอกาสตอ่ ไป
เอกลักษณ์ความส าคัญของตัวละคร
เพื่อให้ผู้อ่านสนใจและได้ข้อคิด ความรู้ คณะผู้จัดทา
จากเรื่องราวและสามารถนาสิ่งที่ได้ไป
ประยุกต์ใช้ในชีวติ ประจาวนั ฐิติมา วัดทอง
พชั รภา วงษ์ศรี
สุพจน์ สามศรีโพธิแกว้
วริณญา ศรีเมืองกลาง

ตวั ละครเอกในวรรณคดไี ทย



พระราม เป็นโอรสของ นางไกยเกษี พระมารดาของ
พระพรต ได้ทวงสัญญาต่อท้าวทศรถ
ท ้ า ว ท ศ ร ถ แ ล ะ น า ง เ ก า ส ุ ร ิ ย า แ ห ่ ง ก รุ ง โดยขอใหพ้ ระรามออกเดินปา่ 14 ปี เพอ่ื ให้
อยุธยา พระรามคือพระนารายณ์อาวตาร พระพรตโอรสของนางได้ขึ้นครองเมือง
ตามเทวบัญชาของพระอีศวร เพื่อทา กอ่ นดว้ ยความรักและกตญั ญูตอ่ พระบิดา
หน้าที่ปราบอธรรม โดยเฉพาะทศกัณฐ์ ไมต่ ้องการใหพ้ ระบดิ าเสยี สัจจะ พระรามก็
ซึ่งมี 10 พักตร์ 20 กร และสามารถเหาะ เต็มใจออกเดินป่า โดยมีพระลักษมณ์และ
เหินเดินอากาศได้ ส่วนพระรามก็คือ นางสีดาติดตามไปด้วย เมื่อทศกัณฐ์
พระนารายณ์ในร่างมนุษย์ พระรามมีกาย ลักพานางสีดาไปกรุงลงกา พระรามก็
สีเขียว อาวุธประจาพระองค์ คือ ศร ซ่ึง ออกติดตามต้องทาสงคราวกับทศกัณฐ์
เ ป ็ น อ า ว ุ ธ ว ิ เ ศ ษ ท ี ่ พ ร ะ อ ิ ศ ว ร ป ร ะ ท า น ใ ห้ และเหล่าอสูรนานหลายปี พระรามได้
พระรามมีพระอนุชาต่างพระมารดา 3 กองทัพเหล่าวานรช่วยท าสงคราม
พระองค์ คือ พระพรต พระลักษมณ์ และ จนสาารถสังหารทศกัณฐ์และเหล่าอสูรได้
พระสัตรุด พระมเหสีของพระราม คือ และรับนางสีดากลับคืนมา
นางสดี า



หนุมาน เป็นลิงกายสีขาว หนุมานถวายตัวเป็นทหารเอก
ของพระราม ซื่อสัตย์และจงรักภักดีต่อ
สามารถแผลงฤทธิ์เป็น 4 หน้า 8 มือ หาว พระรามเป็นอย่างยิ่ง ได้ช่วยรบจนสิ้นสุด
เป็นดาวเป็นเดือน มีกุณฑล ขนเพชร สงคราม เมื่อเสร็จศึกพระรามให้หนุมาน
เขี้ยวแก้ว มีตรีเพชร เป็นอาวุธประจาตัว ครองเมืองนพบุรี แต่ต่อมาพระรามก็
มารดา คือ นางสวาหะ ซึ่งถูกมารดาของ ถวายเมอื งคนื พระรามแลว้ ไปลาบวชอยู่ใน
ตน คอื นางกาลอจั นา สาปให้ยืนตีนเดียว ป่า หนุมานมีนิสัยเจ้าชู้ มีภรรยาหลายคน
เหน่ียวกินลม ได้แก่ นางบุษมาลี นางเบญจกาย นาง
สุพรรณมัจฉา นางวานริน นางมณโฑ
กาเนิดของหนุมานพระอีศวรแบ่ง นางสุวรรณกันยุมา
กาลังของพระองค์ใหพ้ ระพายนาไปพร้อม
เทพอาวุธ คือ ตรี คฑา และจักร ซัดเข้า หนุมานมีบุตร 2 ตน ชื่อ อสุรผัด
ปากนางสวาหะ แล้วให้พระพายคอย ที่เกิดจากนางเบญจกายและ มัจฉานุ ที่
พิทักษ์นาง นางสวาหะจึงเป็นแม่ ส่วน เกิดจากนางสพุ รรณมัจฉา
พระพายเป็นพ่อ ทันทีที่เหาะออกมาจาก
ปากแม่ หนุมานก็มีรูปร่างใหญ่โตเท่ากับ
อายุ 16 ปี สามารถแปลงกาย หายตัว และ
อยู่ยงคงกระพัน เมื่อตายหากมีลมพัดก็
จะฟนื้ คืนชีพ



อิเหนา หรือ ระเด่นมนตรี

เจ้าชายรูปงามแห่งดินแดนชวา ผู้มี
บุญญาธิการมาก เป็นนักรบที่เก่งกล้าไม่
เคยแพ้ใคร มีกริชเป็นอาวุธประจาตัว เป็น
โอรสท้าวกุเรปันและประไหมสุหรีแห่งเมือง
กุเรปัน ท้าวกุเรปันได้หมั้นหมายอิเหนาไว้
กบั บุษบา ธดิ าทา้ วดาหา แต่เมอื่ อิเหนาได้
พบกับจินตะหรา ธิดาท้าวหมันหยาก็เกิด
ความพอใจ ถึงกับทิ้งบ้านเมืองไปอยู่
เมืองหมันหยา และปฏิเสธการอภิเษกกับ
บุษบาซึ่งเป็นคู่หมั้น การกระทาของ
อิเหนาทาให้ท้าวดาหาประกาศยกบุษบาให้
ใครก็ได้ที่มาสู่ขอ เมื่อระตูจรกามาสู่ขอ
ท้าวดาหาจึงยกให้ ต่อมาท้าวกะหมังกุหนิ
งกทัพมาตีเมืองดาหา เพราะไม่ยอมยก
บุษบาให้วิหยาสะกาโอรส ท้าวกุเรปันจึง
สั่งให้อิเหนายกทัพมาช่วยเมืองดาหา
อิเหนาจึงจาใจจากจินตะหรา ยกทัพมา
ช่วยเมืองดาหาจนได้ชัยชนะ เมื่อเข้าเฝ้า
ท้าว ด าหาแล้ว ไ ด ้พ บบุษบาก็หลง รัก
ในทันทแี ละไมก่ ลับไปหาจนิ ตะหราอีก

อิเหนาลอบทาอุบายลักพานาง
บุษบาไปไว้ในถ้าและได้นางเป็นชายา แต่
ต่อมาก็พลัดพรากจากกัน อิเหนาและ
บุษบาต่างต้องตามหากันและกัน จนพบ
กันในทสี่ ุด



พระอภัยมณี เป็นโอรสของ กาลต่อมาพระอภัยมณีได้อาศัยเรือ
ของท้าวสิลราช เจ้าเมืองผลึก พระธิดาชื่อ
ท้าวสุทัศน์กับนางปทุมเกสรแหง่ เมืองรัตนา นางสวุ รรณมาลีเดินทางกลับเมอื ง แต่นาง
มีอนุชาชื่อ ศรีสุวรรณ พระอภัยมณีไม่มี ผีเสื้อสมุทรตามมาล่มเรือจนท้าวสิลราช
ฝีมือในการใชอ้ าวุธแตเ่ ป่าป่ีเป็นเลิศ สามารถ สิ้นพระชนม์ พระอภัยมณีจึงได้ครองเมือง
เป่าปี่ให้อีกฝ่ายสิ้นใจได้ แต่เพราะพระอภัย ผลึก และอภิเษกกับนางสุวรรณมาลี มี
มณีเลือกเรียนวิชากระบี่ส่วนศรีสุวรรณ พระธิดาฝาแฝดคือ นางสร้อยสุวรรณ กับ
เรยี นวิชากระบ่ีกระบองซึง่ ไม่ใช่วิชาท่ีกษัตริย์ นางจันทร์สุดา เมื่อพระอภัยมณีตีเมือง
เรียนทาให้พระบิดาไม่พอใจจนถูกออกจาก ลังกาได้ จึงได้นางละเวงวัณฬาเจ้าเมือง
เมอื งทั้งคู่ ระหวา่ งทาง พระอภัยมณีถูกนาง ลังกาเป็นชายาและมีโอรสชื่อ มังคลา
ผีเสื้อสมุทรอุ้มไปไว้ในถ้าใต้น้า พระอภัยมณี หลังจากสงครามพระอภัยมณีจึงออกบวช
จึงอยู่กับนางผีเสื้อสมุทรจนมีโอรสชื่อว่า นางสุวรรณมาลีและนางละเวงวัณฬาจึงได้
สินสมุทร ต่อมาพ่อเงือกแม่เงือกไดพ้ าทั้งคู่ ออกบวชตาม
หนีไปอยู่กับพระฤาษแี ห่งเกาะแก้วพสิ ดาร

พ ร ะ อ ภ ั ย ม ณ ี จ ึ ง ไ ด ้ น า ง เ ง ื อ ก เ ป็ น
ชายา และมีโอรสชื่อว่า สุดสาคร



พระสังข์ทอง เป็นโอรส

ของท้าวยศวิมลกับนางจันทร์เทวี เม่ือ
แรกประสูติเป็นหอยสังข์ ท้าวยศวิมลจึง
เนรเทศนางจันทร์เทวีพร้อมหอยสังข์ให้
ไปอาศัยอยู่กับตายายในป่า เมื่อพระสังข์
ออกมาช่วยท างาน นางจันทร์เทวีก็
ทาลายหอยสังข์ ท้าวยศวิมลให้จับพระ
สังข์ไปถ่วงน้า พญานาคช่วยเหลือไว้และ
สง่ ไปอยกู่ ับนางยักษพ์ ันธรุ ตั

เมื่อพระสังข์เติบโตขึ้นรู้ว่านาง
เป็นยกั ษ์จึงคดิ หนี โดยแอบไปชบุ ตวั ในบ่อ
ทอง และขโมยรูปเงาะเกือกแก้วและไม้เท้า
ทอง แลว้ เหาะหนไี ป นางยักษเ์ สยี ใจจนอก
แตกตาย พระสังข์ในรูปเงาะป่าเหาะไป
จนถึงเมืองสามนต์ ท้าวสามนต์กาลังให้
ธิดาทง้ั เจด็ เส่ียงพวงมาลยั เลอื กคู่

นางรจนา ธิดาคนสุดท้องเลือก
เจ้าเงาะเพราะเห็นรูปทองข้างใน ท้าว
สามนต์จึงเนรเทศให้ทั้งคู่ไปอยู่กระท่อม
ป ล า ย น า พ ร ะ อ ิ น ท ร ์ ส ง ส า ร จ ึ ง ไ ด้ เ เ ป ล ง
เป็นมนุษย์แล้วยกทัพมาตีเมืองสามนต์
ท้าวสามนต์แพ้ จึงอ้อนวอนพระสังข์
พระสังข์จึงถอดรูปเงาะป่าไปตีคลีสู้กับ
พระอินทร์ พระอินทร์แกล้งแพ้แล้วเหาะ
หนีไป ท้าวสามนต์จงึ ยกนางรจนาและยก
เมืองสามนตใ์ ห้พระสงั ข์ทองครอง



พระสุธน เป็นโอรสของ

พระเจ้าอาทติ ยวงศ์กับนางจันทร์เทวีแห่ง
เมืองอุดรปัญจา วันหนึ่งพรานบูรณ์จับ
นางกินรีนามว่า มโนราห์ ได้นามาถวาย
พระสุธน พระสุธนก็รับนางเป็นคู่ครอง
เวลาต่อมาพระสุธนยกทัพไปปราบเมือง
บูรพา พระเจ้าอาทิตวงศ์ พระบิดาของ
พระสุธนเกิดฝันว่าพระสุธนสิ้นพระชนม์
ในที่รบ ปุโรหิตจึงทานายว่าเป็นลางร้าย
ดวงเมืองไม่มั่นคงต้องแก้โดยบูชายัญ
สตั วท์ ุกชนดิ รวมทั้งมโนราห์

นางมโนราห์จึงขอปีกหางเพื่อใส่
เข้าพิธีบูชายันญ จากนั้นนางก็แอบบิน
ห น ี ก ล ั บ บ ้ า น พ ร ะ ส ุ ธ น ก ล ั บ ม า ก ็ รี บ
ติดตามนางไป พระบิดาของมโนราห์ให้
พระสุธนชี้ว่าธิดาทั้งเจ็ดซึ่งมีหน้าตาละ
หม้ายคล้ายกันอย่างมาก ว่าคนใดคือ
มโนราห์ พระสุธนอธิษฐานขอให้จานาง
ได้ พระอินทร์จึงแปลงเป็นแมลงวันทอง
มาบนิ รอบตวั นางมโนราห์ให้พระสธุ นรู้



ขุนแผน เดิมชอ่ื พลายแกว้ เป็น

บุตรขุนไกรพลพ่ายกับนางทองประศรี
เป็นทหารเอกแห่งเมืองกรุงศรีอยุธยา
สง ่าง าม หน้าเกรง ขา ม มีเว ท ม น ต ร์
คาถาอาคมและเชี่ยวชาญทางไสยศาสตร์
มีของขลังและของวิเศษประจากาย ได้แก่
ดาบฟา้ ฟื้น มา้ สหี มอก และกมุ ารทอง เมอ่ื
ยังเด็กบิดาต้องโทษประหาร มารดาจึงพา
หนีไปอยู่เมืองกาญจนบุรี ต่อมาได้บวช
เป็นสามเณรแล้วย้ายไปอยู่วัดป่าเลไลย
เมืองสุพรรณบุรี ได้พบกับนางพิมพิลา
ไลย ต่างกพ็ อใจรักกัน จึงใหม้ ารดาไปสู่ขอ
นางพิมพิลาไลยและได้เเต่งงานกัน ต่อมา
ขุนแผนถูกเกณฑ์ไปท าศึกที่เชียงใหม่
ขุนช้างใช้เล่ห์เหลี่ยมท าอุบายจนได้กับ
นางพิมพิลาไลยซึ่งได้เปลี่ยนชื่อใหม่เป็น
วันทองเป็นภรรยา ขุนแผนเเละขุนช้าง
ต่อสู้แย่งชิงนางวันทองกันหลายครั้ง จน
นางวันทองต้องโทษประหาร เพราะไม่อาจ
ตดั สินใจได้วา่ จะอยู่กบั ผู้ใด

ขุนแผนมีนิสัยเจ้าชู้ แม้จะรักกับ
นางวันทองจริงก็ยังมีภรรยาอีกหลายคน
คือ นางสายทอง นางลาวทอง นางบัวคลี่
และนางแกว้ กิรยิ า ขุนแผนมีบุตร 3 คน คือ
พลายงาม หรือ จมื่นไวยวรนารถ ที่เกิด
กับนางวันทอง พลายชุมพล ที่เกิดกับ
นางแก้วกิริยา พลายณรงค์ ที่เกิดกับ
นางลาวทอง



ไกรทอง ชายผมู้ ีวิชาอาคม

และมีหอกสตโลหะเป็นอาวธุ เม่ือไดข้ ่าว
ว่าเศรษฐีเมืองพิจิตรประกาศหาคน
ปราบจระเข้พญาชาลวัน จึงอาสาใช้
คาถาอาคมเรียกชาลวันออกจากถ้า
และแทงชาลวันจนบาดเจ็บหนีกลับถ้า
ไป ไกรทองตามไปสังหารชาลวันด้วย
หอกสตโลหะ เศรษฐีจึงได้ยกสมบัติและ
ลูกสาวให้ คือ นางตะเภาแก้ว และ
นางตะเภาทองใหเ้ ป็นภรรยา

ต่อมาไกรทองคิดถึงนาง
วิมาลาภรรยาของชาลวันจึงแอบไปหา
นางในถ้าจระเข้และได้นางเป็นภรรยา
จึงได้พานางมาอยู่ด้วยกัน โดยน า
แหวนลงคาถาอาคมใส่ไว้ในมวยผม
ของนาง แลว้ ปิดยนั ตไ์ วไ้ มใ่ หน้ างกลาย
ร่างเป็นจระเข้ ต่อมานางตะเภาแก้ว
ตะเภาทองเกิดความหึงหวง จึงรุมตี
นางวิมาลา นางจึงเอาแหวนออกแล้ว
กลายร่างเป็นจระเข้วายน้าหนีกลับถ้า
จระเข้ ไกรทองจึงตามไปอย่ใู นถ้าดว้ ย

วกิ ิพีเดยี .(2564). พระราม. [Online]
สืบค้น 16 มิถุนายน 2564, แหล่งที่เขา้ ถงึ : https://th.wikipedia.org/

วิกิพีเดีย.(2563). อิเหนา. [Online]
สบื คน้ 16 มิถนุ ายน 2564, แหล่งทเ่ี ขา้ ถงึ : https://th.wikipedia.org/

วกิ พิ เี ดยี .(2563). หนุมาน. [Online]
สบื คน้ 16 มถิ ุนายน 2564, แหลง่ ท่ีเขา้ ถงึ : https://th.wikipedia.org/

วิกพิ ีเดีย.(2564). พระอภยั มณี. [Online]
สืบคน้ 16 มิถุนายน 2564, แหล่งที่เขา้ ถึง: https://th.wikipedia.org/

วิกิพีเดยี .(2564). สังข์ทอง. [Online]
สบื คน้ 16 มถิ ุนายน 2564, แหลง่ ท่เี ข้าถึง: https://th.wikipedia.org/

Google Site.(2558). พระสุธน. [Online]
สืบคน้ 16 มถิ ุนายน 2564, แหล่งที่เขา้ ถึง: https://sites.google.com/

วิกิพเี ดีย.(2564). ขนุ แผน. [Online]
สบื ค้น 16 มิถุนายน 2564, แหลง่ ทเ่ี ขา้ ถึง: https://th.wikipedia.org/

วิกิพีเดีย.(2564). ไกรทอง. [Online]
สบื ค้น 16 มิถนุ ายน 2564, แหลง่ ที่เขา้ ถงึ : https://th.wikipedia.org/

มาวดี แสงระว.ี (2557). ตวั เอกในวรรณคดี. พมิ พ์คร้ังท1่ี . กรงุ เทพฯ: โรงพมิ พ์
พจิ ิตรการพิมพ์

คณะผจู้ ดั ทำ

ฐติ มิ ำ วัดทอง : วาดภาพประกอบ
พชั รภำ วงษศ์ รี : จดั พมิ พเ์ น้อื หา
สพุ จน์ สำมศรโี พธิแก้ว : เรยี บเรยี งเน้อื หา
วรณิ ญำ ศรเี มอื งกลำง : จดั วางเลเอาท์