ตามตำนานเล่าว่า เมื่อครั้งที่สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี เสด็จยกทัพไปตีเมืองเชียงใหม่ครั้งที่ 2 ได้ทรงหยุดพักพลที่บ้านระแหง แขวงเมืองตาก มีชาวมอญเข้ามาสวามิภักดิ์ด้วยเป็นจำนวนมาก ทหารพม่าจึงติดตามเข้ามา สมเด็จพระเจ้า กรุงธนบุรีได้เสด็จยกทัพไปขับไล่ และพลัดหลงกับกองทัพ ประจวบกับเป็นเวลากลางคืน และสภาพพื้นที่เป็นป่าเขารกทึบยากแก่การติดตาม กองทัพไทยจึงหยุดพัก ขณะที่พักกันอยู่นั้นได้เกิดมีแสงสว่างพุ่งขึ้นสู่ท้องฟ้า และได้ยินเสียงม้าศึกร้อง จึงรีบพากันไปยังจุดนั้น ก็พบสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรีประทับม้าอยู่กลางลานหิน มีแสงสว่างออกมาจากพระวรกาย มีทหารพม่าคุกเข่าหมอบอยู่โดยรอบ และขณะนั้นเป็นเวลาฟ้าสางพอดี จึงเรียกบริเวณนั้นว่า ลานสาง และสถานที่ที่สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรีประทับม้ายังคงมีอยู่ในปัจจุบัน คือ บริเวณน้ำตกลานสาง และที่บริเวณลานหินจะมีรอยเกือกม้าของสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรีอยู่ด้วย 

อุทยานแห่งชาติลานสาง จ.ตาก  ตั้งอยู่ในท้องที่บ้านลานสาง ตำบลแม่ท้อ อำเภอเมือง มีอาณาเขตทิศเหนือ จดทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 105 ทิศใต้จดอำเภอแม่สอด ตามแนวสันปันน้ำ เทือกเขาถนนธงชัย และคลองห้วยทราย ทิศตะวันออกจดทางหลวงจังหวัดหมายเลข 1108 และทิศตะวันตกจดทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 105 และเขตอำเภอแม่สอด ตามแนวสันปันน้ำ เทือกเขาถนนธงชัย มีพื้นที่ประมาณ 104 ตรกม.. หรือ 65,000 ไร่ ได้รับการประกาศเป็นอุทยานแห่งชาติ เมื่อวันที่ 14 พฤษภาคม 2522

สภาพภูมิประเทศโดยทั่วไป

เป็นภูเขาสลับซับซ้อนติดต่อกันเกือบตลอดพื้นที่ ส่วนที่สูงที่สุดของอุทยานฯ อยู่บริเวณด้านทิศตะวันตกและทิศใต้ และลาดต่ำลงมาทางด้านทิศตะวันออก มีลำธารไหลผ่านหลายสาย เช่น ลำห้วยลานสาง ห้วยท่าเล่ย์ คลองห้วยทราย ห้วยอุมยอม ป่าในเขตอุทยานฯ มีทั้งป่าดงดิบ ป่าสนเขา ป่าดิบเขา ป่าเต็งรัง ป่าเบญจพรรณ สลับกันไปตามลักษณะภูมิประเทศ

ลักษณะภูมิอากาศ
อุทยานแห่งชาติลานสางแบ่งออกเป็น 3 ฤดู คือ ฤดูฝน ระหว่างเดือนพฤษภาคม- ตุลาคม ฤดูหนาว ระหว่างเดือนพฤศจิกายน-มกราคม ฤดูร้อน ระหว่างเดือนกุมภาพันธ์-เมษายน อุณหภูมิสูงสุด 43 องศาเซลเซียส และอุณหภูมิต่ำสุด 7 องศาเซลเซียส

แหล่งท่องเที่ยวและจุดเด่นที่น่าสนใจ

ผาลาด ลักษณะเป็นผาหินลาดชันเล็กน้อยกว้าง 25 เมตร มีกระแสน้ำไหลบ่าไปตามแผ่กระจายออกเป็นแผ่นบางๆ แล้วค่อยรวมตัวไหลลงแอ่ง

น้ำตกลานเลี้ยงม้า ตั้งอยู่ห่างจากผาลาดประมาณ 20 เมตร ลักษณะเป็นน้ำตกที่ไม่สูงนักไหลผ่านช่องว่างประมาณ 6 เมตร ลงสู่แอ่งน้ำเบื้องล่าง

น้ำตกผาผึ้ง อยู่ตอนต้นของห้วยลานสาง สูงขึ้นไปตามซอกเขา *งจากน้ำตกลานสางประมาณ 750 ม. มีลักษณะเป็นหน้าผาใหญ่ ลาดชันประมาณ 70 องศา สูงประมาณ 30ม.

น้ำตกผาน้อย มีความสูงประมาณ 8 ม. อยู่สูงขึ้นไปตามลำห้วยลานสาง ห่างจากน้ำตกผาผึ้งประมาณ 100 ม.มีลักษณะเป็นซอกผาแคบๆ จึงบีบลำห้วยลานสางให้เล็กลง ทำให้กระแสน้ำไหลผ่านด้วยความเร็วสูง พุ่งลงแอ่งน้ำเบื้องล่าง

น้ำตกลานสาง อยู่ตอนบนของห้วยลานสาง ถัดจากน้ำตกลานเลี้ยงม้าขึ้นไป เป็นน้ำตกที่สวยงามสูงประมาณ 40 เมตร น้ำตกจะไหลผ่านซอกเขาแล้วหักเหลี่ยมลดหลั่นลงมา 3 ชั้น รวมตัวไหลลงสู่แอ่งน้ำตกลานเลี้ยงม้า

น้ำตกผาเท อยู่สูงขึ้นไปตามลำห้วย ห่างจากน้ำตกผาน้อยประมาณ 2 กม. ลักษณะเป็นผาชัน สูงประมาณ 25 ม. เมื่อน้ำในลำห้วยลานสางที่ไหลมาตามซอกเขาด้วยความเร็วถึงยอดหน้าผาที่เป็นท้องน้ำตก น้ำจะลดระดับอย่างรวดเร็ว และพุ่งพ้นยอดผาเป็นสายน้ำสู่แอ่งเบื้องล่างด้วยความแรง จนน้ำกระจายเป็นฝอยทำให้เกิดเสียงดัง

น้ำตกผาเงิน เกิดจากห้วยผาเงิน สูงประมาณ 15 เมตร มีน้ำไหลเฉพาะฤดูฝนและฤดูหนาว ความงามจะอยู่ที่ผาเงินที่มีลักษณะสูงชันเป็นหลืบเหลี่ยม บางตอนมีหินงอกหินย้อยที่สวยงาม

การเดินทาง
สู่อุทยานแห่งชาติลานสาง จากจังหวัดตากเดินทางตามทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 105 ตาก-แม่สอด ถึง กม.ที่ 12 จะมีทางแยกเลี้ยวซ้ายเข้าสู่น้ำตกลานสานอีกประมาณ 3 กิโลเมตร

สิ่งอำนวยความสะดวก อุทยานแห่งชาติลานสางได้จัดบ้านพัก เต้นท์ สถานที่กางเต้นท์ ร้านอาหาร และศูนย์บริการนักท่องเที่ยวไว้บริการ