ไม้ดอก-ไม้ประดับเจ้าของลิขสิทธิ์ มหาวิทยาลัยมหิดล999 ถนนพุทธมณฑลสาย 4 ต.ศาลายา อ.พุทธมณฑลจ.นครปฐม 73170พิมพ์ครั้งแรก เมษายน 2553ISBN 978-974-11-1250-0ข้อความและรูปภาพทั้งหมดในหนังสือนี้ เจ้าของลิขสิทธิ์สงวนสิทธิ์ตามพระราชบัญญัติการคัดลอกส่วนใดๆ ในหนังสือนี้ไปเผยแพร่ในทุกรูปแบบ ต้องได้รับอนุญาตจากเจ้าของลิขสิทธิ์ก่อนข้อมูลทางบรรณานุกรมของสำนักงานหอสมุดแห่งชาติNational Library of Thailand Cataloging in Publication Dataธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา ไม้ดอก-ไม้ประดับ 2. นครปฐม. 2553100 หน้า 1. ไม้ดอก-ไม้ประดับ I. ชื่อเรื่องคณะผู้จัดทำที่ปรึกษา รศ.ดร.อนุชาติ พวงสำลีผศ.ดร.อิทธิโชติ จักรไพวงศ์บรรณาธิการ รศ.ดร.นาฏสุดา ภูมิจำนงค์ถ่ายภาพ รศ.ดร.นาฏสุดา ภูมิจำนงค์ผู้จัดพิมพ์ กองกายภาพและสิ่งแวดล้อมสำนักงานอธิการบดีwww.mahidol.ac.thพิมพ์ที่ บริษัท อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง จำกัด (มหาชน)

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา คำนำหนังสือชุด “ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา” เป็นส่วนหนึ่งของผังแม่บทศาลายา : มหาวิทยาลัยเมืองในฝัน ที่มุ่งมั่นการพัฒนามหาวิทยาลัยให้เป็นเมืองที่น่าอยู่และสร้างเสริมสุขภาวะ ภายใต้แนวคิด A promised place tolive and learn with nature โดยการสำรวจรวบรวมข้อมูลด้านธรรมชาติวิทยา สภาพแวดล้อม ระบบนิเวศ และความหลากหลายทางชีวภาพ ภายในพื้นที่มหาวิทยาลัยมหิดล ณ ศาลายา เพื่อใช้ประโยชน์ในการบริหารจัดการอนุรักษ์พื้นที่ อีกทั้งเป็นข้อมูลพื้นฐานอันจะเป็นประโยชน์ต่อการศึกษาวิจัยและเผยแพร่ความรู้ต่อไปในอนาคต ซึ่งมอบหมายให้คณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์ เป็นผู้ดำเนินการสำรวจ เก็บรวบรวมข้อมูลรายละเอียดต่างๆ และบันทึกภาพหนังสือชุดนี้ประกอบด้วย 5 เล่ม คือ เล่ม 1 ไม้ยืนต้น เล่ม 2 ไม้ดอก-ไม้ประดับ เล่ม 3 พื้นที่ชุ่มน้ำ เล่ม 4 นก และเล่ม 5 ปลา-สัตว์เลื้อยคลานโดยแต่ละเล่ม จะบันทึกข้อมูลของสิ่งมีชีวิต เช่น ชื่อสามัญ ชื่อวิทยาศาสตร์ชื่อวงศ์ ลักษณะทั่วไป สถานที่พบในมหาวิทยาลัยมหิดล ณ ศาลายา รวมถึงสภาพแวดล้อมที่เอื้ออำนวยในการอยู่ร่วมกันของสิ่งมีชีวิตที่หลากหลายดังกล่าว ขอชื่นชม รศ.ดร.อนุชาติ พวงสำลี รองอธิการบดีฝ่ายระบบกายภาพและสิ่งแวดล้อม และกองกายภาพและสิ่งแวดล้อม สำนักงานอธิการบดีมหาวิทยาลัยมหิดล ที่เห็นความสำคัญของสภาพแวดล้อมและระบบนิเวศภายในมหาวิทยาลัยมหิดล ณ ศาลายา และริเริ่มในการนำข้อมูลจากการสำรวจมาจัดทำหนังสือที่สวยงาม เพียบพร้อมด้วยความรู้อันจักเป็นประโยชน์ต่อการศึกษาและอนุรักษ์ ขอขอบคุณ รศ.ดร.นาฏสุดา ภูมิจำนงค์รศ.ดร.ศันสนีย์ ชูแวว และ ผศ.ดร.รัตนวัฒน์ ไชยรัตน์ จากคณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์ ที่ทำหน้าที่สำรวจรวบรวมข้อมูลและถ่ายภาพได้อย่างครบถ้วนสมบูรณ์ และขอขอบคุณ ผศ.ดร.อิทธิโชติ จักรไพวงศ์ ที่ปรึกษาโครงการจัดทำหนังสือหวังเป็นอย่างยิ่งว่าหนังสือชุด “ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา” จะเป็นประโยชน์ในการเผยแพร่ความรู้ของพื้นที่มหาวิทยาลัยมหิดล ณ ศาลายาเป็นการย้ำอย่างจริงจังถึงนโยบายของมหาวิทยาลัยที่ให้ความสำคัญกับการอนุรักษ์สภาพแวดล้อม ระบบนิเวศ และความหลากหลายทางชีวภาพที่สมบูรณ์อยู่ใกล้ตัว สร้างสังคมที่มนุษย์กับสิ่งแวดล้อมอยู่ร่วมกันอย่างสุขสันติต่อไป(ศาสตราจารย์คลินิกปิยะสกล สกลสัตยาทร)อธิการบดีมหาวิทยาลัยมหิดล

ไม้ดอกไม้ประดับการพัฒนาพื้นที่มหาวิทยาลัยมหิดลตลอดระยะเวลาเกือบสี่สิบปีที่ผ่านมา จึงได้คำนึงถึงการอนุรักษ์วิถีดั้งเดิม ให้ความสำคัญกับการปรับปรุงรักษาสภาพแวดล้อมระบบนิเวศ และความหลากหลายทางชีวภาพที่สมบูรณ์ สร้างชุมชนวิชาการที่อยู่ร่วมกันกับประชาชนที่อยู่รอบมหาวิทยาลัยและสิ่งแวดล้อมในท้องถิ่นอย่างสุขสันติ

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 5 มหาวิทยาลัยมหิดลณ ศาลายา9 ไม้ดอก-ไม้ประดับ10 พืชสมุนไพร11 พืชเป็นอาหาร14 กระดุมทองเลื้อย15 กรรณิการ์16 กระดังงาสงขลา17 โกสน 18 กาหลง19 กันภัยมหิดล20 การเวก21 กระเทียมเถา22 ขาไก่ดำ23 ไข่มุกอันดามัน สร้อยระย้า24 เข็ม25 เข็มม่วง26 คอนสวรรค์27 คว่ำตาย หงายเป็น,โคมญี่ปุ่น28 เงาะงาม, พู่อมร29 จันทร์ผาสารบัญ30 ชบา31 ชวนชม 32 ชมนาด33 ช้องนาง34 ซองออฟอินเดีย 35 ซ้องแมว36 เดหลี37 ดาวเรือง38 ตรีชวา, หางแมว39 ต้อยติ่ง40 ต้อยติ่งญี่ปุ่น, ต้อยติ่งเทศ41 ทรงบาดาล42 ทองอุไร43 เทียนทอง44 นีออน45 บัวดิน46 บานบุรี47 บานเช้าต้น48 บานไม่รู้โรย49 ปีบยูนาน, 50 ปัตตาเวีย51 ประยงค์

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา ไม้ดอกไม้ประดับในพื้นที่มหาวิทยาลัยมหิดล ณ ศาลายา จะมีการปลูกไม้ดอก-ไม้ประดับที่สวยงามตามอาคารและสถานที่ต่างๆ ทั้งเป็นไม้ดอกและไม้ใบที่ให้ความสวยงามตลอดทั้งปีไม้ดอกไทยกลิ่นหอมที่เป็นไม้หายากสามารถพบได้ทั่วๆ ไปในพื้นที่มหาวิทยาลัยมหิดล ณ ศาลายา ไม่ว่าจะเป็นกระดังงา การเวก กรรณิการ์ มะลิลา โมก แก้ว พิกุล ลำดวนนมแมวดอกไม้อีกชนิดที่มีความหอมและสีที่หลากหลาย ก็คือ ลั่นทมหรือลีลาวดี ความหลากหลายของสี ไม่ว่าจะเป็นสีขาว สีชมพู สีเหลือง สีส้ม แต่งแต้มให้เกิดความงามตลอดปีไม้ใบที่ทำให้ศาลายาเขียวสดทั้งปี คงจะไม่มีอะไรเกินไม้ใบในตระกูลอโกลนีมาและตระกูลคล้า ที่จะมีชื่อที่หลากหลายกันออกไป เช่น เขียวหมื่นปี กวักเงินกวักทอง นกกระทา เงินเต็มบ้านบัว “ราชินีแห่งไม้น้ำ” พันธุ์ไม้น้ำที่ถือกันว่าเป็นสัญลักษณ์ของความบริสุทธิ์ผุดผ่องและคุณงามความดีในพุทธศาสนาพบตามคูคลองและแหล่งที่เป็นพื้นที่ชุ่มน้ำทั่วไป บัวเป็นพันธุ์ไม้น้ำที่ดูสง่างาม ดอกมีขนาดใหญ่ มีสีสันสวยงาม เด่นสะดุดตาสะดุดใจแก่ผู้พบเห็น บางชนิดมีกลิ่นหอมน่าชื่นชมนอกจากนี้ยังมีดอกไม้เด่นเป็นที่ขึ้นหน้าขึ้นตาและออกดอกให้สีสันสดใสอีกหลายชนิด เช่น ชวนชม เฟื่องฟ้าบัวดิน เฮลิโคเนียหรือตระกูลปักษาสวรรค์

10 ไม้ดอก-ไม้ประดับพืชสมุนไพรสมุนไพรเป็นทรัพยากรที่สำคัญยิ่งของประเทศไทยบรรพชนไทยคุ้นเคยกับการใช้สมุนไพรในรูปแบบต่างๆ มานานหลายร้อยปี แต่การสืบทอดความรู้ด้านต่างๆ ของสมุนไพรยังค่อนข้างกระจัดกระจาย สมุนไพรบางชนิดก็เริ่มขาดแคลนเนื่องจากป่าธรรมชาติถูกทำลาย อุปสรรคเหล่านี้ทำให้การพัฒนาสมุนไพรเป็นไปอย่างล่าช้า คณะเภสัชศาสตร์มหาวิทยาลัยมหิดล จึงได้จัดสร้างสวนสมุนไพร เมื่อปี พ.ศ.2524 เพื่อให้เป็นที่รวบรวมสมุนไพรและเป็นแหล่งให้ความรู้ทางด้านสมุนไพรอย่างถูกต้องตามหลักวิชาการ โดยได้รับพระมหากรุณาธิคุณจากสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานนามสวนสมุนไพรนี้ว่า “สวนสมุนไพรสิรีรุกขชาติ”ภายในพื้นที่ 31 ไร่ของสวนสมุนไพรสิรีรุกขชาติ มีสมุนไพรที่ปลูกรวบรวมไว้กว่า 1,000 ชนิด ในอีก 2 - 3 ปีข้างหน้า สวนสมุนไพรสิรีรุกขชาติจะกลายเป็นต้นแบบทางด้านการศึกษาและอนุรักษ์พันธุกรรมพืชสมุนไพร“อุทยานธรรมชาติวิทยาสิรีรุกขชาติ” พืชที่เป็นไม้ดอกไม้ประดับในมหาวิทยาลัยมหิดล ณ ศาลายา ที่เป็นพืชสมุนไพร ไม่ใช่จะมีอยู่เฉพาะในพื้นที่สวนสมุนไพรเท่านั้น แต่ยังมีการกระจายปลูกไปตามอาคารและสถานที่ต่างๆ ทั่วพื้นที่ เพื่อใช้ประโยชน์ในแง่ของความสวยงามและเป็นแหล่งเรียนรู้ทางด้านสมุนไพร

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 11พืชที่เป็นอาหารไม้ดอกไม้ใบโดยธรรมชาติก็จะมีความสวยงาม มีกลิ่นหอม และมีสีสันสวยงาม แต่ดอกไม้และใบไม้บางชนิดยังสามารถนำมาดัดแปลงทำเป็นอาหารได้หลายอย่างทั้งอาหารคาว และอาหารหวาน และบางชนิดยังมีสรรพคุณทางยาอีกด้วย ในพื้นที่มหาวิทยาลัยมหิดล ณ ศาลายา ก็จะมีไม้ดอกไม้ประดับที่สามารถนำมาประกอบอาหารได้หลายชนิดเช่นกันดอกแค ทั้งแคสีขาวและสีแดง ใช้ลวกหรือชุบแป้งทอดกินกับน้ำพริก ทำแกงส้ม แกงเหลืองได้อร่อยเป็นที่หนึ่งสำหรับคนชอบแกงส้มดอกโสน เป็นไม้ล้มลุกที่ขึ้นตามธรรมชาติในบริเวณพื้นที่ชุ่มน้ำ ใช้ลวกหรือชุบแป้งทอดกินกับน้ำพริก แกงส้มผัดน้ำมันหอย ยำดอกโสน หรือทำขนมดอกโสนที่หากินยากและเด็กรุ่นหลังไม่รู้จัก

12 ไม้ดอก-ไม้ประดับดอกขี้เหล็ก ดอกสีเหลือง ใช้ดอกขี้เหล็กและใบอ่อนแกงขม ยังมีฤทธิ์เป็นยาระบายอีกด้วย ดอกสะเดา ใช้ลวกกินกับน้ำปลาหวาน เล็บครุฑ ใบใช้ชุบแป้งทอด หรือกินสดเป็นเครื่องเคียงกับน้ำพริก ยำ หรือลาบดอกพยอม แกงใส่ปลาสลิดแห้ง หรือยำกับกุ้งเผาหรือหมูสับดอกขจร ใช้ลวกหรือชุบแป้งทอดกินกับน้ำพริก ใช้แกงส้ม ยำ ทำแกงจืดดอกโศก ลวกพอสุกพล่ากับหมูสามชั้นหรือกุ้งเผาแกงส้มใส่กุ้ง

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 13ไม้ดอก-ไม้ประดับ ในศาลายาFlowering and ornamental plants

14 ไม้ดอก-ไม้ประดับกระดุมทองเลื้อยScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Wedelia trilobata (Linn.) Hitchc.Family (วงศ์)Compositaeลักษณะ : ไม้เถาล้มลุก อายุหลายปี ใบเดี่ยว ดอกสีเหลืองสด มีถิ่นกำเนิดในฟลอริดาและอเมริกาเขตร้อน สถานที่พบในศาลายา : ปลูกเป็นไม้คลุมดินริมตลิ่ง ข้างอาคารบัณฑิตวิทยาลัย ลานจอดรถชั่วคราว

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 15Scientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Nyctanthes arbor-tristis L. Family (วงศ์)Verbenaceaeลักษณะ : ไม้พุ่มขนาดเล็ก สูง 2 เมตร มีขนตามกิ่ง ใบ เป็นใบเดี่ยว เรียงตรงข้าม ใบรูปไข่ กว้าง 2 - 6 เซนติเมตร ยาว 4 - 10 เซนติเมตร มีขนแข็งตามแผ่นใบ จุดเด่นของดอกช่อดอกสีขาว ออกดอกเป็นช่อตามซอกใบ แต่ละช่อมี 3 - 7ดอก ที่ก้านช่อดอกมีใบประดับเล็กๆ 1 คู่ ดอกย่อยไม่มีก้านดอก แต่ละดอกมีใบประดับ 1 ใบ กลีบดอกโคนติดกันเป็นหลอดสีแสดยาว 1.5 เซนติเมตร ปลายหลอดแยกกันเป็นกลีบสีขาว 5 - 8 กลีบ ดอกดกและมีกลิ่นหอมมากในช่วงพลบค่ำสรรพคุณทางยา : ใช้ทำยา สีผสมอาหาร และสีย้อมผ้าสถานที่พบในศาลายา : อุทยานธรรมชาติวิทยาสิรีรุกขชาติ กรรณิการ์

16 ไม้ดอก-ไม้ประดับกระดังงาสงขลา Ka-dung-nga-song-klaScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Cannanga fruticosa J. Sincl.Family (วงศ์)Annonaceae ลักษณะ : ใบสั้นกว่ากระดังงา ดอกออกเดี่ยวๆ บนกิ่งด้านตรงข้ามกับก้านใบ กลีบเลี้ยงรูปไข่ ปลายแหลม กลีบดอก 15 - 24 กลีบ บิดและเป็นคลื่นมากกว่า กระดังงากลีบชั้นนอกยาวและใหญ่กว่ากลีบชั้นในตามลำดับสถานที่พบในศาลายา : ปลูกเป็นไม้ประดับตามแนวทางเดินด้านหลังอาคาร 3 คณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์ ทางเดินไปร้านอาหารนกฮูกด้านหลังสถาบันโภชนาการอุทยานธรรมชาติวิทยาสิรีรุกขชาติ

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 17Scientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Codiaeum variegatum Bl. Family (วงศ์)Euphorbiaceaeลักษณะ : ไม้ยืนต้นประเภทไม้พุ่มขนาดย่อม ลำต้นมีความสูงประมาณ 3 - 5 เมตร ผิวลำต้นเรียบสีน้ำตาลปนเทาลำต้นตรง แตกกิ่งก้านเป็นพุ่มตรงกลม ใบแตกออกจากต้นและปลายกิ่ง ลักษณะใบมีรูปร่าง สีสันขนาด แตกต่างกันออกไปแล้วแต่ชนิดพันธุ์ ดอกออกเป็นพวงห้อยลงมาด้านล่างซึ่งออกมาจากปลายกิ่ง พวงหนึ่งยาวประมาณ 10 - 15เซนติเมตร ดอกมีสีขาว ดอกเล็กมากมีกลีบดอก 5 กลีบ ดอกบานเต็มที่จะเห็นเกสรตัวผู้เป็นเส้นฝอย ถิ่นกำเนิดตอนใต้ของมหาสมุทรแปซิฟิกสถานที่พบในศาลายา : ปลูกเป็นไม้ริมขอบทางเดินเท้าโดยทั่วไป หรือปลูกเป็นกลุ่มตามมุมสนามต่างๆ ปลูกแซมสลับกับไม้คลุมดินชนิดอื่นๆ ด้านข้างถนนกันภัยมหิดล ปลูกรายล้อมที่จอดจักรยานบริเวณทางเดินถนนพูนผลประชา โกสน Croton

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 19Scientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Afgekia mahidoliae Burtt et Chermsi.Family (วงศ์)Leguminosae-Papilionoideaeค้นพบครั้งแรกที่ประเทศไทยโดยนายเกษม จันทรประสงค์สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ได้ประทานพระราชวินิจฉัยชี้ขาดให้ต้นกันภัยมหิดล เป็นต้นไม้สัญลักษณ์ประจำมหาวิทยาลัยมหิดล เมื่อวันที่ 19 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2542 ด้วยเหตุว่าเป็นต้นไม้ที่พบในประเทศไทย ปลูกง่าย นามเป็นมงคลและพ้องกับชื่อมหาวิทยาลัย ถึงแม้จะเป็นไม้เถาแต่ก็มีลักษณะสวยงาม สามารถจัดแต่งเป็นทรงพุ่มได้หลายแบบ อายุยืนโดยเมื่อเถาแห้งไปก็สามารถงอกขึ้นใหม่ได้ ซึ่งความเป็นไม้เถาแสดงถึงความเจริญก้าวหน้าและความสามารถปรับตัวให้พัฒนาไปตามสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงไปได้อย่างดีสถานที่พบในศาลายา : ปลูกคู่ด้านหน้าอาคารสำนักงานอธิการบดี โดยสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนากรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ เมื่อวันที่ 2 มีนาคม พ.ศ.2542 ในโอกาสวันครบรอบ 30 ปี แห่งวันพระราชทานนามมหาวิทยาลัยมหิดลกันภัยมหิดล

20 ไม้ดอก-ไม้ประดับการเวกScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Artabotrys ciamensis Mig. Family (วงศ์)Annonaceae ลักษณะ : ไม้เถาเนื้อแข็งขนาดใหญ่ กิ่งก้านค่อนข้างเรียบมีขนมาก ใบเป็นใบเดี่ยวเรียงสลับกัน ขอบใบเรียบ ดอกใหญ่อ่อนสีเขียว แก่สีเหลือง ออกดอกตลอดทั้งปี ขยายพันธุ์โดยการตอนกิ่งหรือเพาะเมล็ด เป็นไม้พื้นเมืองของประเทศอินเดียและศรีลังกา สถานที่พบในศาลายา : ด้านข้างอาคาร 1 คณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์ ติดถนนสานสัตยา ไม้เลื้อยบริเวณทางเดินจากหอสมุดและคลังความรู้ มหาวิทยาลัยมหิดลไปอาคารสำนักงานอธิการบดี

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 21กระเทียมเถาGarlic VineScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Mansoa alliacea (Lam.)Family (วงศ์)Bignoniaceaeลักษณะ : ไม้เลื้อย เนื้อแข็ง อายุหลายปี ทุกส่วนของต้นมีกลิ่นคล้ายกระเทียม ใบมีลักษณะเป็นใบประกอบ ดอกออกเป็นช่อ สีชมพูถึงสีชมพูม่วง ดอกรูปแตรสถานที่พบในศาลายา : บริเวณรั้วทางเดินเท้าของสถาบันโภชนาการ ติดถนนสานสัตยา

22 ไม้ดอก-ไม้ประดับขาไก่ดำScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Justicia fragilis Wall. var. variegateFamily (วงศ์)Acanthaceaeลักษณะ : ไม้พุ่มเตี้ย สูง 30 - 50 เซนติเมตร แตกกิ่งก้านเป็นพุ่มแน่น ลำต้น กิ่งก้านและเส้นใบสีม่วงดำ ดอกออกเป็นช่อที่ปลายกิ่ง ขยายพันธุ์โดยการปักชำสถานที่พบในศาลายา : ปลูกเป็นไม้คลุมดินใต้ไม้ใหญ่สลับกับไม้คลุมดินอื่นๆ บริเวณเลียบถนนพูนผลประชา

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 23Scientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Medinella magnificaFamily (วงศ์)Melastomataceae ลักษณะ : ไม้พุ่มเตี้ย 1.5 เมตร ใบรวม 5 แฉก เนื้อใบเขียวเข้ม ช่อดอกออกตามกิ่ง ออกดอกแบบช่อกระจะ ดอกเล็กสีชมพู สถานที่พบในศาลายา : คณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์ ไข่มุกอันดามัน, สร้อยระย้า

24 ไม้ดอก-ไม้ประดับเข็มScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Ixora spp. and hybridFamily (วงศ์)Rubiaceaeลักษณะ : ไม้ยืนต้นมีพุ่มขนาดเล็กจนถึงขนาดกลาง ขนาดลำต้นมีความสูงประมาณ 3 - 5 เมตร ลำต้นเป็นต้นเดี่ยวหรือแตกกอแผ่สาขาออกไปเป็นต้นเล็กกลม ออกดอกเป็นช่อตรงส่วนยอดซึ่งมีก้านดอกชูไว้ภายในช่อประกอบด้วยดอกเล็กๆลักษณะเป็นหลอดเล็กๆ ซึ่งมีกลีบอยู่ส่วนบน ประมาณ 4 - 5กลีบ กลีบเล็กแหลม ลักษณะดอกและสีสันแตกต่างกันไปสถานที่พบในศาลายา : ตามมุมอาคารทั่วไป รั้วรอบสนามสถาบันพัฒนาสุขภาพอาเซียน คณะสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 25Scientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Pseuderanthemumandersonii Lindau.Family (วงศ์)Acanthaceaeลักษณะ : ไม้ป่าในประเทศ พบมากในป่าทางภาคใต้ เป็นไม้พุ่มเตี้ย สูงประมาณเมตรเศษๆ ลำต้นเล็ก กิ่งก้านเปราะและมีสาขาไม่มากนัก ใบเป็นใบยาวรี ผิวใบสาก ออกเป็นคู่ตามข้อต้น ดอกออกเป็นช่อตั้งตามยอด สีม่วง คล้ายดอกเข็มแต่ดอกไม่เกาะกลุ่มแน่นอย่างเข็ม ให้ดอกตลอดปีแต่โรยเร็วดอกมากในช่วงเดือน มกราคม - กุมภาพันธ์สถานที่พบในศาลายา : ปลูกเป็นไม้ประดับบริเวณริมทางเท้า ด้านหน้าริมถนนกันภัยมหิดล บริเวณประตู 3เข็มม่วงViolet Ixora

26 ไม้ดอก-ไม้ประดับคอนสวรรค์Indian PinkScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Ipomoea quamoclit Linn.Family (วงศ์)Convolvulaceaeลักษณะ : ไม้เถาล้มลุก มีอายุประมาณ 1 ปี เมื่อให้ดอกแล้วก็จะแห้งตายไป ลำต้นหรือเถาจะเลื้อยพันกันแน่น และจะต้องมีหลักหรือซุ้มเพื่อให้เถาคอนสวรรค์เลื้อยพันขึ้นได้ลำต้นหรือเถาจะมีขนาดเล็กและเรียว ผิวของลำต้นจะเกลี้ยงใบคอนสวรรค์มีใบเป็นรูปไข่หรือรูปขอบขนาน ขอบใบเป็นจักแฉกลึกแบบขนนก ออกดอกเป็นช่อตามง่ามใบ ปลายกลีบดอกจะแยกออกเป็นแฉกแหลมมี 5 แฉก ดอกจะมีสีแดงสถานที่พบในศาลายา : อุทยานธรรมชาติวิทยาสิรีรุกขชาติ

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 27คว่ำตาย หงายเป็น, โคมญี่ปุ่นAir Plant, Life PlantScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Kalanchoe pinnata Pers.Family (วงศ์)Crassulaceaeลักษณะ : ไม้พุ่มขนาดเล็กคลุมดิน ลำต้นเดี่ยวตั้งตรง มักไม่แตกแขนง มีจุดสีม่วงตามลำต้น ใบเดี่ยวรูปไข่ แผ่นใบหนาอวบ ขอบใบเป็นหยักมน รอยหยักตามขอบใบ ออกดอกเป็นช่อที่ปลายดอก ก้านช่อดอกยาว ดอกมีสีแดงปนเขียวขยายพันธุ์โดยปักชำใบสรรพคุณทางยา : รสเย็น แก้บิด ท้องร่วง อหิวาตกโรคแก้นิ่ว แก้ไขข้ออักเสบ ขับปัสสาวะ แก้ปวดพิษ ถอนฝีพิษ แก้อักเสบฟกบวมสถานที่พบในศาลายา : อุทยานธรรมชาติวิทยาสิรีรุกขชาติ

28 ไม้ดอก-ไม้ประดับเงาะงาม, พู่อมรFiger Lies on the Ground,Thailand Powerpuff Scientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Combretum constrictum(Benth.) M.A. LawsonFamily (วงศ์)Combretaceae ลักษณะ : ไม้รอเลื้อยขนาด 3 - 5 เมตร ใบเดี่ยวออกตรงกันข้าม ดอกออกแบบดอกกระจุก เรียงชิดกันแน่นที่ปลายกิ่งสถานที่พบในศาลายา : ด้านข้างคณะเทคนิคการแพทย์ริมถนนดำรงวิจัย ด้านหลังสนามฟุตบอล

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 29Scientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Dracaena loureiri Gagnep.Family (วงศ์)Agavaceaeลักษณะ : ไม้ประดับที่มีถิ่นกำเนิดในประเทศไทยโดยเฉพาะตามป่าเขา สูงประมาณ 5 - 7 ฟุต ลำต้นมีความแข็งแกร่งมาก การแตกใบจะแตกออกบริเวณยอด ใบสีเขียวเข้มเป็นรูปหอก ใบเรียวและยาว ปลายใบแหลม ใบยาวประมาณ 45 - 50 เซนติเมตร และกว้างประมาณ 4 - 5เซนติเมตร นิยมปลูกประดับไว้ตามสนามหญ้าหรือใช้ตกแต่งร่วมกับสวนหินสถานที่พบในศาลายา : บริเวณหน้าอาคารสถาบันนวัตกรรมการเรียนรู้ ริมถนนผสานเทศไทยจันทร์ผา

30 ไม้ดอก-ไม้ประดับชบาChinese RoseScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Hibiscus rosa sinensisFamily (วงศ์)Malvaceae ลักษณะ : ไม้พุ่ม ความสูงโดยทั่วไปประมาณ 2.50 เมตรใบมีสีเขียวเข้ม มนรี ปลายใบแหลม ชบาในบ้านเรารู้จักกันมานานแล้ว จะเห็นได้จากบ้านคนสมัยก่อนจะมีปลูกดอกชบาอยู่แทบทุกบ้านปัจจุบันชบาได้รับการผสมพันธุ์เพื่อให้ได้พันธุ์ใหม่ออกมามากมาย ซึ่งล้วนแต่สวยงามทั้งนั้น ทำให้ได้ดอกของชบาที่มีรูปร่างสวยงาม สีสันของดอกสดใส ปัจจุบันก็ยังมีพันธุ์แตกต่างออกไปอีกมากมาย ถิ่นกำเนิด จีน อินเดียและฮาวายสถานที่พบในศาลายา : สนามหญ้าด้านหน้าสถาบันพัฒนาสุขภาพอาเซียน

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 31ชวนชมDesert Rose, Impala Lily Scientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Adenium obesum (Forssk.)Roem.& Schult.Family (วงศ์)Apocynaceaeลักษณะ : ไม้พุ่ม ลำต้นกลม มียางสีขาว ใบเป็นใบเดี่ยวมักออกหนาแน่นบริเวณปลายกิ่ง ปลายใบมน โคนเรียว ก้านใบสั้น แผ่นใบหนา ดอกออกเป็นช่อที่ปลายกิ่งสีชมพูขอบสีชมพูเข้ม ทยอยบานครั้งละ 3 - 4 ดอก กลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นหลอด ภายในหลอดมีสีเหลือง ปลายแยกกันเป็น 5 กลีบ เมื่อบานเส้นผ่าศูนย์กลาง 5 - 6 เซนติเมตร ผลเป็นฝักคู่รูปยาวรีเมื่อแก่แตกได้สถานที่พบในศาลายา : ปลูกตกแต่งตามอาคารต่างๆ

32 ไม้ดอก-ไม้ประดับชมนาดBread FlowerScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Vallaris glabra (L.) KuntzeFamily (วงศ์)Apocynaceaeลักษณะ : ไม้เถาขนาดกลาง ทุกส่วนของต้นมีน้ำยางสีขาวแต่ละเถาจะแตกกิ่งตั้งจำนวนมาก ใบเดี่ยวเรียงตรงข้าม รูปไข่หรือรูปรี ปลายใบแหลม โคนใบมน ขอบใบเรียบ แผ่นใบเป็นคลื่นเล็กน้อย ผิวใบด้านบนสีเขียวเข้มเป็นมัน ดอกสีขาวออกดอกตลอดทั้งปี มีกลิ่นหอมแรงคล้ายใบเตย ออกเป็นช่อแบบช่อกระจุกตามซอกใบและปลายกิ่งสรรพคุณทางยา : น้ำยางสีขาวค่อนข้างข้นเหนียวนำไปรักษาบาดแผลภายนอก ทำยาถ่ายอย่างแรง ทำให้อาเจียนเพื่อถ่ายน้ำเหลือง ใช้กระตุ้นกล้ามเนื้อลาย เพิ่มความดันเลือด กระตุ้นมดลูก เป็นต้นสถานที่พบในศาลายา : เป็นซุ้มเลื้อยเลียบทางเดินระหว่างอาคารสำนักงานอธิการบดีกับอาคารวิทยาลัยนานาชาติ

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 33Scientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Thunbergia erecta (Benth.)AndersonFamily (วงศ์)Acanthaceaeลักษณะ : ไม้พุ่มรอเลื้อย ใบเดี่ยวออกตรงกันข้ามเป็นคู่ๆดอกออกเป็นช่อตามกิ่งก้านและห้อยลง ดอกออกจากซอกของใบประดับซึ่งเรียงซ้อนกัน ใบประดับมีสีเขียวอมเหลืองประจุดแดง ดอกมีสีม่วงเข้ม รูปกรวยปากแตร ตรงกลางดอกเป็นสีเหลือง พบตามป่าเบญจพรรณทั่วไป ขยายพันธุ์โดยการปักชำหรือตอนกิ่งสถานที่พบในศาลายา : ปลูกเป็นไม้ประดับตามชั้นอาคารคณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์ อุทยานธรรมชาติวิทยาสิรีรุกขชาติ ช้องนางBush Clock Vine

34 ไม้ดอก-ไม้ประดับซองออฟอินเดียSong of IndiaScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Dracaena reflexa (Decne.)Lam.Family (วงศ์)Agavaceae ลักษณะ : พันธุ์ไม้ที่มีความสวยงามมาก ใบมีสีเขียวตรงกลาง ขอบใบมีสีเหลืองทอง ใบแข็งและหนา ปลายใบแหลมเจริญเติบโตได้ช้ามากเพราะว่าพื้นที่ส่วนใหญ่ของใบไม่ค่อยมีคลอโรฟิล ซองออฟอินเดียนิยมปลูกเป็นไม้ประดับกลางแจ้งและตกแต่งสวน มีถิ่นกำเนิดในตอนใต้ของอินเดียและศรีลังกาสถานที่พบในศาลายา : ปลูกเป็นไม้ประดับตามมุมอาคารต่างๆ สถาบันโภชนาการ สถาบันพัฒนาสุขภาพอาเซียน

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 35Scientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Gmelina philippensis Cham.Family (วงศ์)Labiatae ลักษณะ : ไม้พุ่มรอเลื้อย สูง 2 - 6 เมตร ใบเป็นใบเดี่ยวออกตรงข้าม ดอกสีเหลืองออกเป็นช่อที่ปลายกิ่ง ช่อดอกห้อยลงขนาดยาว 2 - 4 เซนติเมตร ผลเป็นผลสด รูปรีกลมขนาด 1.5 - 2.5 เซนติเมตร ผลสุกสีเหลืองส้ม ผิวมัน มีถิ่นกำเนิดในประเทศฟิลิปปินส์ ประเทศไทยพบตามป่าเบญจพรรณทั่วไปสรรพคุณทางยา : รากมีรสขมเย็นแก้พิษฝีภายใน แก้กระษัย แก้ร้อนใน เป็นยาดับพิษทั้งปวง และหยอดรักษาตาลูกช้องแมวตำกับกระเทียมและปูนทาตัวแก้ท้องมาน แก้ปวดข้อ ปวดกล้ามเนื้อ ทาแก้แผลถูกน้ำกัด ผลเชื่อมรับประทานแก้วัณโรค แก้ไอ รากและใบรักษาบาดแผล น้ำคั้นและใบสดหยอดหู แก้ปวดหู ใบรับประทานเป็นยาถ่ายแก้บวม และตำพอกสุมศีรษะแก้ผมร่วง ต้มเอาน้ำ อมแก้เหงือกบวมและปวดฟันสถานที่พบในศาลายา : อุทยานธรรมชาติวิทยาสิริรุกขชาติช้องแมวWild Sage

36 ไม้ดอก-ไม้ประดับเดหลีPeace LilyScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Spathiphyllum sp.Family (วงศ์)Araceaeลักษณะ : ไม้ประดับที่มีใบสีเขียวเข้มและมันเป็นเงาวาววับ ดอกเป็นช่อสีขาวหรือขาวแกมเหลือง กาบหุ้มช่อดอกเป็นสีขาวมีลักษณะคล้ายดอกหน้าวัว กาบห่อช่อดอกนี้จะเปลี่ยนจากสีขาวเป็นสีเขียว มีถิ่นกำเนิดในประเทศโคลัมเบียเวเนซูเอล่าสถานที่พบในศาลายา : พืชคลุมดินบริเวณโคนไม้ใหญ่ริมถนนพูนผลประชา

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 37ดาวเรืองAfrican marigold, Aztec marigold,Big marigold, American marigold Scientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Tagetes erecta L.Family (วงศ์)Compositaeลักษณะ : ไม้ดอกล้มลุก มีทั้งพันธุ์เตี้ยเเละพันธุ์สูง ลำต้นเป็นเหลี่ยม ใบประกอบแบบขนนกเรียงตรงข้าม ดอกมีหลายสีเช่น สีขาว เหลือง เหลืองทอง และส้ม ออกเป็นช่อแบบช่อกระจุกเดี่ยวที่ปลายกิ่ง สรรพคุณทางยา : ใบมีสรรพคุณพอกแผลฝี ทาแผลเน่าเปื่อย น้ำคั้นจากใบแก้ปวดหู ดอกแก้ริดสีดวงทวารขับเสมหะ แก้เจ็บตา เวียนศีรษะ ไอกรน คางทูมสถานที่พบในศาลายา : ริมถนนวิรัชดุษฎี

38 ไม้ดอก-ไม้ประดับตรีชวา, หางแมวWhite Shrimp PlantScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Clerodendrum serratum (L.)Moon var. wallichii C.B.ClarkeFamily (วงศ์)Acanthaceaeลักษณะ : ไม้พุ่มสูงประมาณ 0.5 - 1 เมตร ใบเดี่ยว ออกตรงข้าม รูปรี ดอกสีขาวหรือม่วงอ่อน ออกเป็นช่อตามปลายกิ่ง แต่ละดอกมีใบประดับรูปหัวใจสีขาวลายเขียว3 ใบ กลีบดอกเป็นหลอดเล็กปลายแยกเป็น 2 ส่วน ผลกลมเล็กเมื่อแก่แตกได้สถานที่พบในศาลายา : อุทยานธรรมชาติวิทยาสิรีรุกขชาติ

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 39Scientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Ruellia tuberosaFamily (วงศ์)Acanthaceae ต้อยติ่งWaterkanonลักษณะ : ไม้พุ่มขนาดเล็ก ส่วนใหญ่เป็นไม้ล้มลุกหรือไม้เลื้อย บริเวณข้อมักจะพองโป่ง เป็นใบเดี่ยว ขอบใบเรียบสรรพคุณทางยา : ใช้เมล็ดพอกแผลที่เรื้อรัง มีหนองทำให้แผลหายเร็วสถานที่พบในศาลายา : บริเวณพื้นที่ริมขอบถนนทั่วไป

40 ไม้ดอก-ไม้ประดับต้อยติ่งญี่ปุ่น, ต้อยติ่งเทศWild PetuniasScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Ruellia squarrosa (Fenzl.)CufodFamily (วงศ์)Acanthaceaeลักษณะ : ไม้พุ่มขนาดเล็กสูงประมาณ 30 - 80 เซนติเมตรใบเป็นใบเดี่ยวเรียงตรงกันข้าม ขอบใบเรียบ ดอกช่อละ 2 - 3ดอก สีม่วง สีชมพู ดอกรูปลำโพงสรรพคุณทางยา : เช่นเดียวกับต้อยติ่งดั้งเดิม เมล็ดพอกแผลที่เรื้อรัง มีหนองทำให้แผลหายเร็ว ช่วยดูดหนองสถานที่พบในศาลายา : ปลูกเป็นไม้ประดับทั่วไป บริเวณทางขึ้นอาคารหอสมุดและคลังความรู้ มหาวิทยาลัยมหิดล

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 41ทรงบาดาลKalamona, Scrambled EggsScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Cassia surattensis Burm. f.Family (วงศ์)Caesalpinioideae-Leguminosaeลักษณะ : ไม้พุ่ม สูง 3 - 5 เมตร ใบประกอบแบบขนนกปลายคู่เรียงสลับ ดอกสีเหลืองออกตามซอกใบและปลายกิ่งผลเป็นฝักแบนสถานที่พบในศาลายา : หน้าอาคารวิทยาลัยนานาชาติ

42 ไม้ดอก-ไม้ประดับทองอุไรYellow Elder, Yellow Bells,Trumpet VineScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Tecoma stans (L.) Kunth.Family (วงศ์)Bignoniaceaeลักษณะ : ไม้พุ่มขนาดเล็กสูง 2 - 4 เมตร ลำต้นเล็ก แผ่กิ่งด้านบนเป็นพุ่มกลม โปร่ง ใบประกอบขนนก ขอบใบย่อยหยิกเป็นฟันเลื่อย ลำต้นสีน้ำตาลนวลตลอดทั้งต้น ก้านใบช่อดอกอ่อนเป็นสีเขียว ดอกสีเหลืองสด มีรูปลักษณ์คล้ายระฆัง หรือแตร หรือทรัมเป็ต ออกดอก เป็นช่อตามปลายกิ่งสถานที่พบในศาลายา : เลียบถนนปัญญาแผ่นดิน

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 43เทียนทองGolden Dew DropScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Duranta erecta L.Family (วงศ์)Verbenaceae ลักษณะ : ไม้พุ่มขนาดเล็ก ลำต้นแตกกิ่งก้านจำนวนมากทรงพุ่มแน่นทึบ เปลือกสีน้ำตาลอ่อน ใบเดี่ยวเรียงตรงข้ามขอบใบหยัก แผ่นใบสีเขียวอ่อนอมเหลืองถึงสีเหลืองทอง ดอกสีม่วง ออกเป็นช่อเเบบช่อกระจุกที่ปลายกิ่งสถานที่พบในศาลายา : ปลูกเป็นไม้ริมทางเดินถนนผสานเทศไทยใกล้บริเวณบ้านมหิดล

44 ไม้ดอก-ไม้ประดับนีออนBarometer Bush, AshScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Leucophyllum frutescens (Berl.). I.M.Family (วงศ์)Scrophulariaceae ลักษณะ : ไม้พุ่ม สูง 1 - 2 เมตร พุ่มกว้างประมาณ 1 - 2เมตร ใบเดี่ยว ผิวสัมผัสละเอียด ใบรูปไข่กลับถึงรูปรีสีเขียวอมเทา มีขนอ่อนนุ่ม ดอกออกเป็นช่อตามปลายกิ่ง สีม่วงสดถึงสีชมพูอมม่วงแดง มักออกดอกพร้อมกันทั้งต้น มีถิ่นกำเนิดในประเทศเม็กซิโกสถานที่พบในศาลายา : ด้านข้างคณะเทคนิคการแพทย์

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 45บัวดินRain Lily, Little WitchesScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Zephyranthes spp.Family (วงศ์)Amarylieaceaeลักษณะ : ไม้หัวขนาดเล็ก เป็นไม้ล้มลุก หัวมีลักษณะกลมเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 1 - 2 นิ้ว ต้นเจริญจากหัว มีใบยาวเรียว บางชนิดใบแบน บางชนิดใบกลม ดอกเป็นรูปกรวยมี 6 กลีบ การจัดเรียงของกลีบดอกเป็นแบบสลับ ดอกแบบชั้นเดียว ดอกมีหลายสี เช่น สีขาว เหลือง และชมพูสถานที่พบในศาลายา : เป็นพืชคลุมดินปลูกตามแนวต้นไม้ใหญ่สองข้างของถนนผสานเทศไทยและถนนพูนผลประชา

46 ไม้ดอก-ไม้ประดับบานบุรีแคระGolden TrumpetScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Allamanda cathartica Linn.Family (วงศ์)Apocynaceae ลักษณะ : ไม้พุ่มกึ่งเลื้อย ไม่มีขน ใบเดี่ยวติดกันเป็นคู่ตรงกันข้าม ขอบใบเรียบ ด้านบนเป็นมัน เป็นไม้ถิ่นกำเนิดของอเมริกา ขยายพันธุ์โดยการตอนกิ่งหรือปักชำสถานที่พบในศาลายา : บานบุรีแคระปลูกเป็นไม้คลุมดินใต้ไม้ใหญ่บริเวณริมถนนพูนผลประชา

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 47บานเช้าต้นSage RoseScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Turnera ulmifolia L. Family (วงศ์)Turneraceaeลักษณะ : ไม้พุ่มขนาดเล็ก สูงประมาณ 30 เซนติเมตร ใบเดี่ยวเรียงสลับเวียนกัน ขอบใบแบบฟันเลื่อย ดอกออกเดี่ยวๆ ตามยอด กลีบดอก 5 กลีบ เชื่อมติดกันเป็นรูปปากแตร มีสีขาวนวล ตรงกลางสีนวล โคนกลีบเหลือง ดอกบานตอนเช้า มีถิ่นกำเนิดในอเมริกาเขตร้อนและหมู่เกาะอินดีสตะวันตก ขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ดหรือปักชำสถานที่พบในศาลายา : ปลูกคลุมดินใต้ไม้ใหญ่บริเวณถนนกันภัยมหิดล ปลูกเป็นไม้ประดับหน้าอาคารสถาบันพัฒนาสุขภาพอาเซียน

48 ไม้ดอก-ไม้ประดับบานไม่รู้โรยGlobe Amaranth, Bachelor’sBottons, Gomphrena, EverlastingScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Gomphrena globosa Linn.Family (วงศ์)Amaranthaceae ลักษณะ : ไม้ล้มลุกประเภทต้นเตี้ย ใน 1 ต้น จะมีการแตกกิ่งก้านมากมาย ลำต้นสูงประมาณ 1 - 2 ฟุต ลำต้น กิ่งก้านและใบมีขนละเอียดอ่อนนุ่มปกคลุม ลักษณะสีของลำต้นและกิ่งก้านจะเป็นตัวบ่งบอกสีของดอกได้ ใบมีลักษณะยาวรีขอบใบเรียบ ดอกเป็นแบบ “Head” มีลักษณะกลม ดอกประกอบด้วยกลีบดอกแข็งสั้นจำนวนมากอัดแน่นรวมกันอยู่เป็นพุ่มกลม ดอกจริงมีขนาดเล็กๆ สีเหลืองหรือสีขาวแทรกอยู่ในกลีบประดับซึ่งมีอยู่หลายสี เช่น แดง ขาว ชมพู ม่วงแซมฟ้า บานเย็น มีถิ่นกำเนิดดั้งเดิมในอเมริกาใต้และอเมริกากลางสถานที่พบในศาลายา : อุทยานธรรมชาติวิทยาสิรีรุกขชาติ

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 49ปีบยูนานChina DollScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Radermachera sinica Hemsl.Family (วงศ์)Bignoniaceaeลักษณะ : ไม้ยืนต้นขนาดกลางที่มีใบสวยชนิดหนึ่งลักษณะใบจะคล้ายกับใบของต้นแก้วแต่จะมีขนาดใหญ่กว่าใบมีสีเขียวเข้มมันวาว ลักษณะดอกคล้ายดอกของชวนชมกลีบดอกมีสีชมพูอ่อนๆ เกือบขาว เกสรสีเหลืองอมส้มออกดอกเป็นช่อที่ปลายกิ่ง ดอกจะมีกลิ่นหอมอ่อนๆ ออกดอกตลอดทั้งปี ดอกเก่าโรยดอกใหม่แทนสถานที่พบในศาลายา : สถาบันโภชนาการ

50 ไม้ดอก-ไม้ประดับปัตตาเวียCotton Leaved JatrophaScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Jatropha integerrima Jacq.Family (วงศ์)Euphorbiaceae ลักษณะ : ไม้พุ่มสูงได้ถึง 6 เมตร ใบรูปไข่กลับหรือรูปคล้ายไวโอลิน โคนใบบอบเรียว ขอบใบเรียบหรือเป็นจักซี่ฟันตื้นๆ ปลายใบเรียวแหลมหรือเป็นติ่งหนาม ดอกมี 2 สี แดงและชมพู ออกดอกเป็นช่อ ผลมี 3 พู ลักษณะเป็นเหลี่ยมมุมแต่ไม่แหลม แก่แล้วแตกทั้งตรงกลางพูและผนังกั้นพู เมล็ดแข็ง รูปทรงรีถึงกลมสถานที่พบในศาลายา : ปลูกรายล้อมไม้ใหญ่ริมถนนพูนผลประชา

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 51ประยงค์Chinese Rice FlowerScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Aglaia odorataFamily (วงศ์)Meliaceae ลักษณะ : ไม้พุ่มสูงไม่เกิน 2 เมตร ดอกกลมๆ ขนาดเล็กคล้ายไข่ปลาหรือเม็ดสาคู สีเหลืองสด ดอกหอมมาก ประยงค์มีทรงพุ่มสวย ใบเขียวเป็นมัน รูปร่างคล้ายใบแก้ว ช่อดอกโปร่ง ออกตามซอกใบ ดอกกลมเล็กมากสรรพคุณทางยา : ใช้อบใบชาให้มีกลิ่นหอม เรียกว่าชาดอกประยงค์ ตำรายาไทยใช้รากเป็นยากินให้อาเจียนถอนพิษเมื่อเมา สถานที่พบในศาลายา : อุทยานธรรมชาติวิทยาสิรีรุกขชาติ

52 ไม้ดอก-ไม้ประดับประทัดใหญ่Stave-Wood, Sironum WoodScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Quassia amara L.Family (วงศ์)Simaroubaceaeลักษณะ : ไม้พุ่ม สูง 1.5 - 3 เมตร แตกกิ่งก้านมากเป็นพุ่มเตี้ย เปลือกต้นเรียบสีน้ำตาล ใบเป็นใบประกอบแบบขนนก ออกเรียงสลับ ใบย่อยมี 5 ใบ รูปรีหรือรูปไข่กลับกว้าง 2 - 3 เซนติเมตร ยาว 3 - 5 เซนติเมตร ปลายใบแหลมโคนใบรูปลิ่ม ขอบใบเรียบ แผ่นใบเรียบสีเขียว ก้านใบรวมสีแดงมีครีบแผ่ออกทั้งสองข้าง ใบอ่อนสีแดง ดอกออกเป็นช่อที่ปลายกิ่ง ดอกสีแดงสด กลีบดอกไม่บานจะหุ้มเกสรอยู่เป็นรูปกรวยคว่ำ ก้านช่อดอกสีแดง ผลเป็นผลกลุ่ม ผลย่อยรูปไข่กลับ สีแดงคล้ำสรรพคุณทางยา : ราก ใบ เนื้อไม้ เปลือก ใบ ทาผิวหนังแก้คัน เปลือกและเนื้อไม้เป็นยาบำรุงน้ำย่อย ทำให้อยากรับประทานอาหาร เนื้อไม้นำมาสกัดเป็นยาขับพยาธิเส้นด้ายสำหรับเด็กสถานที่พบในศาลายา : อุทยานธรรมชาติวิทยาสิรีรุกขชาติ

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 53ผกากรองCloth of GoldScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Lantana camara Linn.Family (วงศ์)Verbenaceae ลักษณะ : ไม้พุ่มที่พบทั่วไปในบ้านเรา ใบจะมีสีเขียวเข้มใบรูปไข่ขอบใบหยิกเล็กน้อย ผิวใบจะมีขนอยู่ ทำให้รู้สึกสากๆ เมื่อจับต้อง ผกากรองนิยมปลูกเป็นไม้ประดับ โดยอาจปลูกเป็นแถวหรืออาจปลูกเป็นกลุ่มให้เกิดเป็นพุ่มก็ได้ดอกของผกากรองมีลักษณะสีสันที่สวยงามมาก มีหลายสีตั้งแต่เหลือง ชมพูและม่วง ถิ่นกำเนิด แอฟริกาสถานที่พบในศาลายา : ปลูกเป็นไม้คลุมดินทั่วไป ริมถนนกันภัยมหิดล หน้าสถาบันพัฒนาสุขภาพอาเซียนสถาบันโภชนาการ

54 ไม้ดอก-ไม้ประดับผักบุ้งฝรั่งMorning Glory TreeScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Ipomoea carnea Jacq.Family (วงศ์)Convolvulaceaeลักษณะ : ไม้เถาเลื้อยใหญ่ ครึ่งเลื้อย ครึ่งต้น ดอกเป็นรูปแตรใหญ่ปากบาน สีม่วงอ่อน ออกดอกตลอดปี ถิ่นกำเนิดในอเมริกา ถิ่นร้อนสถานที่พบในศาลายา : อุทยานธรรมชาติวิทยาสิรีรุกขชาติ

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 55Scientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Oxalis sp.Family (วงศ์)Oxalidaceae ผีเสื้อราตรีIndian Parkลักษณะ : พืชล้มลุก มีหัว มีใบประกอบคล้ายนิ้วมือ มักจะหุบใบในเวลากลางคืน ใบมีลักษณะใบประกอบคล้ายสามเหลี่ยม โดยมีมุมแหลมชนกัน มีสีชมพู-ม่วง ดอกออกดอกเป็นดอกเดี่ยว โดยก้านดอกออกจากก้านลำต้น มีสีชมพูม่วง มีกลีบดอก 5 กลีบ เป็นดอกสมบูรณ์เพศ มีเกสรตัวผู้ 5 - 6 ตัวสถานที่พบในศาลายา : คณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์

56 ไม้ดอก-ไม้ประดับพุทธรักษาCanna, Indian ShootScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Canna hybrid.Family (วงศ์)Cannaceae ลักษณะ : ไม้ล้มลุก เนื้ออ่อนอวบน้ำ ลำต้นมีความสูงประมาณ 1 - 2 เมตร มีลำต้นอยู่ใต้ดินเรียกว่า เหง้า มีการเจริญเติบโตโดยแตกหน่อเป็นกอคล้ายกับกล้วย ลักษณะหน่อที่เจริญเป็นต้นเหนือพื้นดินนั้นมีลักษณะกลมแบนสีเขียว ขนาดลำต้นโตประมาณ 2 - 4 เซนติเมตร ใบมีขนาดใหญ่สีเขียว ขอบใบเรียบ ออกดอกเป็นช่อตรงส่วนยอดของลำต้น ถิ่นกำเนิดทางตะวันออกของประเทศอินเดียสถานที่พบในศาลายา : พบโดยทั่วไปบริเวณริมคูคลองระบายน้ำ หน้าวิทยาลัยนานาชาติ ริมถนนผสานเทศไทยหน้าตึกสถาบันวิจัยภาษาและวัฒนธรรมเอเชีย

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 57Scientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Crinum asiaticum Linn.Family (วงศ์)Amarylidaceaeลักษณะ : พืชล้มลุกมีลำต้นใต้ดินเป็นหัวกลม ส่วนที่โผล่พ้นดินเป็นกาบใบอัดกันแน่น ใบเป็นใบเดี่ยว แผ่นใบเป็นมันเรียบ ลักษณะแคบ เรียวยาว เรียงเวียนรอบแกนลำต้นออกดอกเป็นช่อ มีก้านช่อดอกยาว ดอกมีลักษณะคล้ายปากแตร กลิ่นหอมฉุน ผลค่อนข้างกลม สีเขียวอ่อน สรรพคุณทางยา : หัวใช้ต้มเอาน้ำรับประทานทำให้อาเจียนเป็นเสมหะ ใช้เป็นยาบำรุงกำลัง เป็นยาระบายรักษาโรคเกี่ยวกับน้ำดี โรคเกี่ยวกับปัสสาวะ ใบใช้ลนไฟพอนิ่ม พอกแก้เคล็ดบวม แพลง ขัดยอก ใช้ตำปิดศีรษะ แก้ปวดศีรษะ ลดอาการไข้ ใช้ต้มดื่มทำให้อาเจียน ราก ใช้ตำพอกแผล ใช้รักษาพิษยางน่อง เมล็ดใช้เป็นยาขับปัสสาวะ ขับประจำเดือน เป็นยาระบาย เป็นยาบำรุงสถานที่พบในศาลายา : ปลูกตามริมขอบคูคลอง เป็นไม้ประดับแนวรั้ว ด้านหลังสถาบันพัฒนาสุขภาพอาเซียน พลับพลึงCrinum Lily, Veldlily

58 ไม้ดอก-ไม้ประดับพุดจีบ Crape JasmineScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Tabernaemontanadivaricata (L.) Raemer &Schultes.Family (วงศ์)Apocynaceaeลักษณะ : ไม้พุ่มเตี้ย ทรงพุ่มแน่น ใบมีรูปร่างมนรีสีเขียวเข้ม ปลายใบแหลมเป็นติ่งยาว ตามลำต้นและใบมียางสีขาว มีกลีบดอกซ้อนกัน 3 ชั้นๆ ละ 5 กลีบ กลีบดอกมีรอยยับย่นบิดเป็นริ้วๆ มีกลิ่นหอม ออกดอกตลอดปีสรรพคุณทางยา : ไม้เป็นยาเย็น ลดไข้ น้ำจากต้น ขับพยาธิ เปลือกต้น รากมีอัลคาลอยด์ coronarine สถานที่พบในศาลายา : บริเวณด้านข้างอาคารคณะศิลปศาสตร์

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 59พุดใหญ่ พุดซ้อนCape JasmineScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Gardenia augusta (L.) Merr.Family (วงศ์)Rubiaceaeลักษณะ : ไม้พุ่มแตกกิ่งก้านมากจนเป็นพุ่มกลม ใบหนาเป็นมันสีเขียวแก่ ดอกโตสีขาวสะอาดบริสุทธิ์ กลิ่นหอมแรงมาก ถิ่นเดิมของพุดซ้อนเข้าใจว่าอยู่ในประเทศจีน สถานที่พบในศาลายา : ด้านหลังอาคารสถาบันโภชนาการ

60 ไม้ดอก-ไม้ประดับพุดตานชมพู, พุดตานฮาวาย, พุดตานญี่ปุ่นScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Dombeya elegansFamily (วงศ์)Malvaceae ลักษณะ : ไม้พุ่มสูงประมาณ 1 เมตร ดอกเป็นช่อสีชมพูถิ่นกำเนิดจากอาฟริกาใต้ เป็นไม้ประดับนำเข้า อยู่ในวงศ์เดียวกับดอกพุดตานสถานที่พบในศาลายา : สถาบันโภชนาการ

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 61พวงครามPurple WreathScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Petrea volubilis Linn.Family (วงศ์)Verbenaceaeลักษณะ : ไม้เถา กิ่งก้านเล็กเรียว ใบเดี่ยวออกตรงกันข้ามเป็นคู่ๆ ขอบใบเรียบ ใบบางสากมือ ดอกสีม่วงหรือม่วงครามออกเป็นช่อห้อยย้อยตามง่ามใบ มีถิ่นกำเนิดในอเมริกาเขตร้อน ขยายพันธุ์โดยการตอนหรือกิ่งปักชำสถานที่พบในศาลายา : บริเวณซุ้มประตูอุทยานธรรมชาติวิทยาสิรีรุกขชาติ

62 ไม้ดอก-ไม้ประดับพยับหมอกCape Leadwort, LeadwortScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Plumbago auriculata Lam. Family (วงศ์)Plumbaginaceaeลักษณะ : ไม้พุ่มขนาดเล็ก ลำต้นแตกกิ่งก้านเป็นพุ่มค่อนข้างโปร่ง ใบเดี่ยวเรียงสลับ ใบรูปไข่กลับ ผิวใบด้านบนสีเขียวสด ผิวใบด้านล่างมีขนอ่อนสากระคายมือ ดอกสีขาวปนฟ้าอมเทา ออกเป็นช่อแบบช่อกระจุกแน่นที่ปลายกิ่งสถานที่พบในศาลายา : หน้าอาคารคณะศิลปศาสตร์หน้าสำนักงานอธิการบดี และหน้าอาคารศาลายา

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 63พญากาหลง โยทะกาSt.Thomas Tree, Yellow BauhiniaScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Bauhinia tomentosa L.Family (วงศ์)Caesalpiniaceaeลักษณะ : ไม้พุ่ม สูงประมาณ 2 - 3 เมตร ใบมีลักษณะคล้ายใบแฝดเช่นเดียวกับกาหลง ชงโค หรือเสี้ยวแดง เสี้ยวขาว แต่ใบเล็กกว่ามาก ดอกจะออกเป็นช่อตามปลายกิ่ง ช่อละ 3 - 5 ดอก สีเหลืองสว่าง พอตกเย็นดอกจะเป็นสีม่วงคล้ำสถานที่พบในศาลายา : หน้าอาคารคณะวิทยาศาสตร์ถนนผสานเทศไทย ด้านข้างอาคารคณะเทคนิคการแพทย์ริมถนนดำรงวิจัย

64 ไม้ดอก-ไม้ประดับพู่ระหงส์Coral Hibiscus, Fringed HibiscusScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Hibiscus schizopetalus(Mast.) Hook.fFamily (วงศ์)Malvaceaeลักษณะ : ไม้พุ่มขนาดเล็ก แตกกิ่งก้านเป็นทรงพุ่มรูปไข่กลับ เปลือกต้นและใบมียางเหนียว ใบเดี่ยวเรียงเวียนสลับใบรูปรี ขอบใบจักฟันเลื่อย แผ่นใบบาง ผิวใบด้านบนสีเขียวเป็นมัน ดอกสีแดงหรือสีแดงอมส้ม ออกเป็นดอกเดี่ยวตามซอกใบใกล้ปลายกิ่ง ดอกห้อยลง ปลายกลีบดอกเป็นแฉกและหยักเป็นริ้วแผ่โค้งไปด้านหลัง เกสรเพศผู้เป็นหลอดยาวยอดเกสรเพศเมียสีแดง ผลแห้งมีจงอย ขนาดประมาณ 2 เซนติเมตรสถานที่พบในศาลายา : ไม้ตกแต่งตามอาคาร คณะเทคนิคการแพทย์

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 65เฟื่องฟ้าBougainvilleaScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Bougainvillea spp.Family (วงศ์)Nyctaginaceaeลักษณะ : ไม้ยืนต้นขนาดกลาง ประเภทเถาเลื้อย ลำต้นมีความยาวประมาณ 1 - 10 เมตร มีลำเถาแข็งแรงเลื้อยไปได้ไกล ผิวลำต้นสีเทาหรือสีน้ำตาลลำต้นมีหนามคมติดอยู่เป็นระยะๆ ลักษณะของทรงพุ่มสามารถตัดแต่งและบังคับทิศทางการเจริญเติบโตได้ ใบเป็นใบเดี่ยวแตกตามเถาลักษณะรูปไข่ ปลายใบแหลมโคนใบมนขอบใบเรียบ พื้นใบเรียบสีเขียว ขนาดใบกว้าง 2 - 4 เซนติเมตร ยาวประมาณ 4 - 5 เซนติเมตร ดอกออกเป็นช่อตามส่วนยอด มีกลีบดอกหรือใบประดับ 3 กลีบ ส่วนดอกจะมีดอกเล็กสีขาว กลีบดอกจะมีขนาดและสีสันแตกต่างกันตามชนิดพันธุ์ มีถิ่นกำเนิดในประเทศบราซิลสถานที่พบในศาลายา : ตกแต่งตามอาคารตึกวิทยาลัยศาสนศึกษา คณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์ อาคารอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม แนวถนนด้านหลังสนามฟุตบอล

66 ไม้ดอก-ไม้ประดับมะลิลาSambac, Arabian Jasmine Scientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Jasminum sambac (L.) AitonFamily (วงศ์)Oleaceaeลักษณะ : ไม้พุ่มขนาดกลาง ใบมีรูปร่างป้อม ปลายใบแหลมแผ่นใบเป็นคลื่นเล็กน้อย ออกดอกเป็นช่อมีสีขาว มีกลีบดอก6 กลีบ กลิ่นหอม ออกดอกตลอดปี มีกลิ่นหอมแรง ออกดอกเดี่ยวที่ปลายกิ่ง สรรพคุณทางยา : ใบสดตำให้ละเอียดผสมน้ำมันพืชทารักษาแผลพุพอง ดอกบำรุงหัวใจ ใช้ปรุงเป็นยาหอม ใช้อบน้ำหอม ทำบุหงาและดอกไม้ประดิษฐ์ สถานที่พบในศาลายา : แปลงปลูกผัก ริมถนนดำรงวิจัย

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 67โมกMokeScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Wrightia religiosa Benth.ex Kurz.Family (วงศ์)Apocynaceae ลักษณะ : ไม้พุ่มยืนต้น สูงประมาณ 1 - 3 เมตร เปลือกของลำต้นและกิ่งก้านเป็นสีค่อนข้างดำ ใบรูปมนปลายใบแหลมขนาดเล็กสีเขียว ดอกมีขนาดเล็ก มีกลิ่นหอมสีขาวมี 5 กลีบ โมกออกผลเป็นฝักและออกฝักเป็นคู่ แต่ละฝักจะโค้งเข้าหากันสรรพคุณทางยา : เป็นสมุนไพรที่นำมาผสมเป็นยาแก้โรคผิวหนังโดยใช้ราก สถานที่พบในศาลายา : ปลูกตามแนวรั้วทั่วไป อาคารอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม รั้วบ้านมหิดล ด้านถนนผสานเทศไทย

68 ไม้ดอก-ไม้ประดับมิกกี้เมาส์Mickey MouseScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Ochna kirkii Oliv. Family (วงศ์)Ochnaceaeลักษณะ : ไม้พุ่ม สูงประมาณ 1.50 เมตร ใบเดี่ยวเรียงเวียนสลับ รูปขอบขนาน โคนใบมน ปลายใบแหลม ขอบจักเป็นหนาม เนื้อใบหนา มัน ดอกช่อออกเป็นช่อตามซอกใบ 2 - 3 ดอก ฐานรองดอกเป็นรูปครึ่งวงกลม ดอกสีเหลือง ผลทรงกลม สุกสีดำติดอยู่บนฐานรองดอกสีแดง ออกดอกตลอดปี การขยายพันธุ์ เพาะเมล็ด ตอนกิ่ง ประโยชน์เป็นไม้ประดับมีถิ่นกำเนิดในอเมริกาสถานที่พบในศาลายา : อุทยานธรรมชาติวิทยาสิรีรุกขชาติ คณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 69ยี่โถSweet Oleander, Rose Bay,OleanderScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Nerium oleander L.Family (วงศ์)Apocynaceaeลักษณะ : ไม้พุ่มขนาดกลาง ลำต้นตั้งตรง แตกกิ่งก้านจำนวนมากที่โคนต้น ทุกส่วนของต้นมียางใส กิ่งอ่อนสีเขียวเปลือกสีน้ำตาลเข้ม ใบเดี่ยวเรียงเวียนสลับรอบกิ่ง ปลายใบแหลม ขอบใบเรียบ แผ่นใบค่อนข้างหนา ผิวใบด้านบนสีเขียวเข้มเป็นมัน ดอกสีชมพู ขาว แดง เหลือง ออกเป็นช่อแบบช่อกระจุกเชิงประกอบที่ปลายกิ่ง ช่อละ 20-50 ดอก ผลแห้งเป็นฝัก เมื่อแก่แตกแนวเดียว เมล็ดแบนรูปรี มีขนละเอียดคลุมสถานที่พบในศาลายา : บริเวณด้านหลังอาคารคณะเทคนิคการแพทย์ ริมถนนดำรงวิจัย

70 ไม้ดอก-ไม้ประดับแย้มปีนังClimbing Oleander, Cream FruitScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Strophanthus gratusFranch.Family (วงศ์)Apocynaceaeลักษณะ : ไม้กึ่งต้นกึ่งเลื้อย สูงตั้งแต่ 2 เมตร ใบเป็นใบเดี่ยว หนา ผิวใบมัน รูปมนรี เป็นไม้ที่มียาง ตามลำต้นและกิ่งก้าน ดอกออกเป็นช่อตามโคนก้านใบหรือ ปลายกิ่งส่วนยอด ช่อหนึ่งมีดอก 5 - 10 ดอก กลีบหนา สีชมพูอมม่วงมี 5 กลีบ มีถิ่นกำเนิดในหมู่เกาะมาสคาเรนสถานที่พบในศาลายา : ริมทางเดินจากคณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์ไปหอสมุดและคลังความรู้ มหาวิทยาลัยมหิดล ริมอาคารคณะเทคนิคการแพทย์

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 71รางจืดBabbler’s Bill LeafScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Thunbergia laurifolia L.Family (วงศ์)Acanthaceaeลักษณะ : ไม้เถาขนาดกลาง ลำต้นจะเลื้อยพันกับต้นไม้อื่นโดยอาศัยลำต้นพันรัดไม่มีมือจับ ใบเป็นใบเดี่ยวแยกออกจากลำต้นเป็นคู่ตรงบริเวณข้อ มีสีเขียวเข้ม รูปยาวรีหรือรูปไข่ ขอบเรียบหรือหยักตื้น ดอกสีม่วงอมฟ้าออกเป็นช่อตามซอกใบ ห้อยลงมีใบประดับสีเขียว กลีบของดอกมีลักษณะเป็นถ้วยรูปจาน กลีบดอกแผ่ออกเป็นรูปแตร สรรพคุณทางยา : ใช้น้ำคั้นใบสดแก้ไข้ ถอนพิษของยาพิษ พืชพิษ เห็ดพิษ พิษจากสัตว์และสิ่งมึนเมาต่างๆ ใช้แก้อักเสบตำพอกแก้ปวดลดบวม สถานที่พบในศาลายา : อุทยานธรรมชาติวิทยาสิรีรุกขชาติ

72 ไม้ดอก-ไม้ประดับรสสุคนธ์ขาวScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Tetracera loureiri (Fin. &Gagnep.) Pierre ex Craib.Family (วงศ์)Dilleniaceaeลักษณะ : ไม้เถาเนื้อแข็งขนาดกลาง ใบเดี่ยวเรียงสลับกันขอบใบจัก สีเขียวเข้ม สาก ดอกสีขาวกลิ่นหอม ออกเป็นช่อออกดอกตลอดปี ขึ้นทั่วไปตามป่าละเมาะหรือป่าผลัดใบสถานที่พบในศาลายา : ปลูกเป็นไม้เลื้อยบริเวณทางเดินเชื่อมอาคารบริเวณด้านหน้าอาคารบรรยายรวม 1 ไปหอสมุดและคลังความรู้ มหาวิทยาลัยมหิดล

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 73ระย่อมน้อยScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Rauvolfia serpentina Benth. ex Kurz.Family (วงศ์)Apocynaceaeลักษณะ : ไม้พุ่มขนาดเล็ก สูงประมาณ 1 เมตร ใบเดี่ยวออกรอบๆ ข้อ ข้อละ 3 ใบ ดอกเป็นช่อ กลีบเลี้ยงสีแดงสดกลีบดอกสีขาวติดกันเป็นหลอด ขยายพันธุ์โดยใช้เมล็ด รากมีอัลคาลอยด์ reserpineสรรพคุณทางยา : สำหรับลดความดันโลหิต สถานที่พบในศาลายา : อุทยานธรรมชาติวิทยาสิรีรุกขชาติ

74 ไม้ดอก-ไม้ประดับราชาวดีRajavadeeScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Buddleja paniculata Wall. Family (วงศ์)Buddlejaceaeลักษณะ : ไม้ขนาดกลาง กิ่งอ่อนเป็นเหลี่ยม มีขนปกคลุมใบเป็นใบเดี่ยว ใบมนสอบไปทางปลาย ขอบใบหยัก ผิวใบระคายมือ ออกดอกเป็นช่อตามปลายยอดและง่ามใบ สีขาวมีกลิ่นหอม สถานที่พบในศาลายา : ข้างอาคารภูมิพลสังคีต

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 75ลำโพงDevil’s AppleScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Datura metel Linn.Family (วงศ์)Solanaceaeลักษณะ : ไม้พุ่มล้มลุก สูง 1 - 2 เมตร ใบรูปไข่ปลายแหลม ผิวใบไม่เรียบ ขอบใบเป็นรอยหยัก ดอกเป็นดอกเดี่ยวออกตามโคนก้านใบ ดอกลำโพงมีลักษณะทรงกรวยยาวปากบานคล้ายแตรทรัมเป็ตหรือดอกผักบุ้งแต่ขนาดใหญ่กว่ากลีบดอกมีสีขาว สีเหลือง หรือสีม่วง มีกลีบชั้นเดียวสรรพคุณทางยา : ลำโพงมีสรรพคุณทางสมุนไพรปรากฏในตำราแพทย์แผนไทยหลายประการ ใบรสเมาเบื่อตำพอกฝีทำให้ยุบ แก้ปวดบวม อักเสบ ดอกหั่นตากแดดให้แห้ง ใช้ม้วนสูบแก้ริดสีดวงจมูกและหอบหืด ผลแก้ไข้พิษแก้ไข้ที่ทำให้กระสับกระส่าย เมล็ดคั่วพอหมดน้ำมัน ปรุงกินเป็นยาบำรุงประสาท แก้ไข้พิษสถานที่พบในศาลายา : อุทยานธรรมชาติวิทยาสิรีรุกขชาติ

76 ไม้ดอก-ไม้ประดับเล็บครุฑPolysciasScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Polyscias spp.Family (วงศ์)Araliaceaeลักษณะ : พืชยืนต้น มี 57 สกุล 80 ชนิด สูงตั้งแต่ 30เซนติเมตร ถึง 25 เมตร ลำต้นตั้งตรง แตกกิ่งก้านได้ ลำต้นเป็นข้อ เมื่อยังอ่อนมีสีเขียว บางชนิดมีจุดด่างสีขาวหรือสีเหลืองนวลบ้าง เมื่อต้นแก่จะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลและแข็ง ผิวต้นขรุขระ ใบแตกตามข้อของลำต้นมีทั้งเรียงเวียนสลับ ออกตรงข้าม หรือเรียงเป็นวงรอบข้อมีทั้งใบเดี่ยว ใบประกอบแบบนิ้วมือหรือแบบขนนก ใบอาจเป็นรูปขอบขนานรูปรี หรือรูปไข่ เป็นต้น มีขนาด สีสัน และลายด่างแตกต่างกันไป ขอบใบอาจเรียบ หยักเป็นคลื่น หรือหยักเป็นซี่ฟันและมักมีหนามเล็กๆ สีครีมหรือสีน้ำตาล ดูคล้ายเล็บของพระยาครุฑจึงเรียกกันว่า “เล็บครุฑ” สถานที่พบในศาลายา : ปลูกเป็นไม้ประดับทั่วไป คณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 77ลิ้นกระบือ (กระบือเจ็ดตัว)PicaraScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Excoecariacochinchinensis Lour. Family (วงศ์)Euphorbiaceae ลักษณะ : ไม้พุ่ม ทุกส่วนมียางขาวเหมือนน้ำนม ใบเดี่ยวออกดอกตรงข้าม หรือเรียงสลับ โคนแหลม ขอบจักละเอียดด้านบนสีเขียวอมเทา ด้านล่างสีแดง อมม่วง ใบอ่อนผิวเป็นมัน ท้องใบเป็นสีเขียวอ่อนจะเรียกว่า ลิ้นกระบือขาว ดอกสีเหลืองอมเขียว ขนาดเล็ก ออกเป็นช่อสั้นตามซอกใบ สรรพคุณทางยา : ใบสดเป็นสมุนไพร ใช้ตำผสมเหล้าโรงดื่มขับน้ำคาวปลาหลังคลอด และประจำเดือนไม่ปกติ ใช้ทำดอกไม้ประดิษฐ์สถานที่พบในศาลายา : พืชคลุมดินใต้ไม้ใหญ่ถนนพูนผลประชา

78 ไม้ดอก-ไม้ประดับลีลาวดีใบลูกศรWhite FrangipaniScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Plumeria sp.Family (วงศ์)Apocynaceaeลักษณะ : ไม้ยืนต้นขนาดเล็ก ลักษณะเด่น โคนใบสอบแคบ ปลายคล้ายรูปหัวใจหรือลูกศร จากลักษณะใบดังกล่าว จึงได้ชื่อว่า “ลีลาวดีใบลูกศร” ต้นสูงประมาณ 3 - 4เมตร ผลัดใบหน้าหนาว ออกดอกขาวสะอาดตาตลอดปีสถานที่พบในศาลายา : หน้าอาคารคณะศิลปศาสตร์ ริมถนนผสานเทศไทย

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 79วาสนาQueen of DracaenasScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Dracaena goldieanaFamily (วงศ์)Agavaceae ลักษณะ : ไม้ยืนต้นขนาดกลาง ลำต้นมีความสูงประมาณ4 - 10 เมตร ลำต้นกลม ต้นตรง ไม่มีกิ่งก้าน ลำต้นเป็นข้อถี่ผิวเปลือกลำต้นมีสีน้ำตาล ใบเป็นใบเดี่ยวแตกออกจากลำต้นส่วนยอดเรียงซ้อนกันเวียนรอบลำต้นเป็นรูปวงกลมลักษณะใบเรียวยาว ปลายใบแหลม ขอบใบเรียบ ผิวใบเกลี้ยงเป็นมันสีเขียว ตัวใบโค้งงอ ออกดอกเป็นช่อตรงส่วนยอดของลำต้น ช่อดอกมีขนาดใหญ่เป็นรูปทรงกลม ช่อดอกยาว ดอกมีขนาดเล็กอยู่รวมกันเป็นกลุ่มดอกมีสีขาวหรือเหลืองอ่อน กลิ่นหอมฉุนสถานที่พบในศาลายา : คณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์

80 ไม้ดอก-ไม้ประดับว่านหางจระเข้Aloe Scientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Aloe barbadensis Mill.Family (วงศ์)Liliaceaeลักษณะ : พันธุ์ไม้ที่ได้รับความนิยมและรู้จักอย่างกว้างขวางเพราะเป็นพืชที่ให้ประโยชน์กับมนุษย์ อย่างมากมาย ว่านหางจระเข้มีลำต้นที่ติดดินไม่สูงมากนัก ใบมีลักษณะอวบน้ำสีเขียว ยาวประมาณ 1 ฟุต บางพันธุ์อาจยาวกว่านี้ก็ได้ โคนใบจะมีขนาดใหญ่และจะเล็กเรียวขึ้นไปยังปลายใบ ขอบใบจะมีลักษณะหยักคล้ายกับหนาม เมื่อหักใบดูจะมีลักษณะเป็นวุ้นเมือก ว่านหางจระเข้นี้นิยมปลูกไว้ตามหน้าบ้านข้างทางหรือบางคนอาจใช้ตกแต่งสวนก็ได้ มีถิ่นกำเนิดในแอฟริกาสถานที่พบในศาลายา : อุทยานธรรมชาติวิทยาสิรีรุกขชาติ

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 81ว่านธรณีสารScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Phyllanthus pulcher Wall. ex Mueüll. Arg. Family (วงศ์)Euphorbiaceaeลักษณะ : ไม้พุ่มสูง 1 - 1.5 เมตร เปลือกต้นเรียบ สีน้ำตาลมีรอยแผลใบชัดเจน ใบเป็นใบเดี่ยว ออกเรียงสลับ ขอบใบเรียบ หลังใบและท้องใบเรียบ สีเขียว ผลรูปทรงกลม สีน้ำตาลอ่อนสรรพคุณทางยา : ใบแห้งป่นเป็นผงผสมกับพิมเสน ใช้กวาดคอเด็ก แก้เด็กตัวร้อน และขับลมในลำไส้ สถานที่พบในศาลายา : อุทยานธรรมชาติวิทยาสิรีรุกขชาติ

82 ไม้ดอก-ไม้ประดับว่านมหากาฬScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Gynura pseudochina DC.var. hispida Thv. Family (วงศ์)Compositaeลักษณะ : พันธุ์ไม้ลงหัวในดิน เนื้อหัวนั้นเป็นสีขาว ใบมีลักษณะคล้ายใบผักกาด จะออกแผ่อยู่บนดิน ใบหนาและแข็ง ขอบใบเป็นหยักๆ คล้ายใบผักกาดหัว ใบอ่อน สีม่วงแก่ตามแขนงของใบเป็นสีขาว ส่วนก้านใบแก่จะเปลี่ยนจากสีม่วงเป็นสีขาว ดอกออกเป็นสีเหลือง มีลักษณะเป็นฝอยคล้ายดอกดาวเรืองสรรพคุณทางยา : ใบใช้สดๆ โดยโขลกผสมกับเหล้า ใช้พอกฝีหรือหัวลำมะลอก ทำให้เย็น และใช้ถอนพิษ รักษาอาการปวดแสบปวดร้อน หัวใช้กินดับพิษกาฬ พิษร้อนรักษาพิษ ไข้เซื่องซึม กระสับกระส่าย รักษาพิษอักเสบสถานที่พบในศาลายา : อุทยานธรรมชาติวิทยาสิรีรุกขชาติ

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 83สร้อยอินทนิลBengal Trumpet VineScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Thunbergia grandifloraRoxb. Family (วงศ์)Acanthaceae ลักษณะ : ไม้เถาขนาดใหญ่ ใบเดี่ยว ออกตรงกันข้ามเป็นคู่ๆ ขอบใบหยักเว้า ผิวใบสาก ออกดอกเป็นช่อห้อยเป็นสายยาว สีฟ้าเข้มหรือฟ้าอ่อน ออกดอกตลอดปีขึ้นตามป่าดิบแล้งและป่าเบญจพรรณสถานที่พบในศาลายา : อุทยานธรรมชาติวิทยาสิรีรุกขชาติ

84 ไม้ดอก-ไม้ประดับสร้อยสายเพชร, ระย้าแก้วScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Clerodendrum wallichii Merr.Family (วงศ์)Labiatae ลักษณะ : ไม้พุ่มขนาดเล็ก ใบรูปไข่ ปลายใบแหลม ขอบใบเรียบ ดอกออกเป็นช่อ ก้านดอกยาว กลีบดอกมีสีขาวปลายแยก 5 กลีบ ไม่มีกลิ่นหอม ขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ด ตอนกิ่งและปักชำ ถิ่นกำเนิดอินเดียและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้สถานที่พบในศาลายา : ลานอเนกประสงค์ ข้างอาคาร 2คณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 85สิรินธรวัลลีScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Bauhinia sirindhorniae K. & S. S. Larsen. Family (วงศ์)Leguminosae-Caesalpinioideaeลักษณะ : ไม้เลื้อยมีมือเกาะ ลำต้นทอดยาวได้ 10 - 20เมตร กิ่งอ่อนและช่อดอกมีขนสีน้ำตาลแดงปกคลุมหนาแน่นกิ่งแก่เกลี้ยง ใบเดี่ยวรูปไข่ ปลายใบแหลมหรือหยักเว้าเล็กน้อยหรือแยกผ่าลึกถึงฐานใบ ช่อดอกเป็นกระจุกซ้อนกันแน่น ดอกมีจำนวนมาก กลีบดอก 5 กลีบ สีเหลืองหรือส้มแดง ผลเป็นฝักแก่แล้วแตก เมล็ดแบนสถานที่พบในศาลายา : อุทยานธรรมชาติวิทยาสิรีรุกขชาติ

86 ไม้ดอก-ไม้ประดับสายน้ำผึ้งHoney Suckle Scientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Lonicera japonica Thunb.Family (วงศ์)Caprifoliaceaeลักษณะ : ไม้เถา กิ่งสีน้ำตาลมัน มีขนนุ่ม ใบเดี่ยวออกเป็นคู่ตรงกันข้าม ดอกสีเหลืองอมส้ม มีกลิ่นหอม ออกเป็นช่อตามง่ามใบสถานที่พบในศาลายา : อุทยานธรรมชาติวิทยาสิรีรุกขชาติ

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 87สาวน้อยประแป้งDumb CaneScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Homalomena rubescensKunth.Family (วงศ์)Araceaeลักษณะ : ไม้ประดับใบ เป็นพืชใบเลี้ยงเดี่ยว ลำต้นตั้งตรงอวบน้ำ แตกใบอ่อนตรงส่วนยอดของลำต้นทีละใบ ใบมีรูปร่างยาวเรียวคล้ายใบพาย โคนใบมน ปลายใบเรียวแหลมมีดอกคล้ายกับหน้าวัว มีกาบห่อหุ้ม เป็นดอกสมบูรณ์เพศ มียางเป็นพิษ ถูกผิวหนังแล้วทำให้คันมาก หากกินเข้าไปอาจเป็นอันตรายถึงแก่ชีวิตได้ มีถิ่นกำเนิดอยู่ในแถบหมู่เกาะอินดิสตะวันตกและทวีปอเมริกาใต้สถานที่พบในศาลายา : คณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์

88 ไม้ดอก-ไม้ประดับหมากผู้หมากเมียTi long Plant Tree of KingsScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Cordyline sp. Family (วงศ์)Liliaceaeลักษณะ : ไม้ยืนต้นขนาดเล็กลักษณะเป็นพุ่ม ลำต้นมีความสูงประมาณ 1 - 3 เมตร มีขนาดเล็กกลม มีข้อถี่ สีน้ำตาลอ่อน ใบเป็นใบเดี่ยวออกตรงส่วนยอดของลำต้นแตกใบตามข้อต้น ใบเป็นรูปหอกปลายใบแหลม ขอบใบเรียบและมีกาบใบหุ้มลำต้นใบออกเรียงเป็นชั้นสลับกันขนาดใบและสีสันจะแตกต่างตามชนิดพันธุ์ ออกดอกเป็นช่อออกตรงส่วนยอดของลำต้น ปลายช่อดอกมีกลุ่มดอกเล็กๆ สีขาว ช่อหนึ่งจะมีช่อดอกย่อยประมาณ 5 - 10 ดอกสถานที่พบในศาลายา : ตามมุมอาคาร สวนหย่อม คณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 89หางนกยูงไทยPeacock FlowerScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Caesalpinia pulcherrima(Linn.) Swatz. Family (วงศ์)Caesalpiniaceae/Leguminosaeลักษณะ : ไม้พุ่ม สูง 3 - 4 เมตร ลำต้นเกลี้ยงหรือมีหนาม แตกกิ่งก้านสาขาจำนวนมาก เรือนยอดโปร่ง ใบประกอบแบบขนนกสองชั้นปลายคู่ เรียงสลับ ขอบใบเรียบ ผิวด้านหลังใบสีเข้มกว่าด้านท้อง ดอกช่อออกบริเวณซอกใบ ปลายกิ่ง หรือส่วนยอดของต้น ดอกมีหลายสีตามพันธุ์ ผลเป็นฝักแบนเมล็ดรูปแบนรีสถานที่พบในศาลายา : ด้านหลังอาคารสำนักงานอธิการบดี ด้านหน้าวิทยาลัยนานาชาติ อุทยานธรรมชาติวิทยาสิรีรุกขชาติ

90 ไม้ดอก-ไม้ประดับหูปลาช่อน Copper Leaf Beef-SteakScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Acalypha spp. Family (วงศ์)Euphorbiaceaeลักษณะ : ไม้พุ่มที่มีความสูงประมาณ 2 เมตร ใบรูปไข่ มีสีเหลืองและเขียวหรือสีนากปนเขียว ใบซ้อนเรียงสลับกันออกดอกปลายยอด นิยมตัดแต่งเป็นรูปทรงกลม สถานที่พบในศาลายา : ปลูกเป็นไม้พุ่มตกแต่งสวน ริมถนนดำรงวิจัย ข้างคณะเทคนิคการแพทย์

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 91เหงือกปลาหมอSea hollyScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Acanthus ebracteatus Vahl.Family (วงศ์)Acanthaceaeลักษณะ : ไม้ริมน้ำ ลำต้นกลมเรียบสีเขียว บริเวณยอดอ่อนมีสีน้ำตาลอ่อน มีหนามสั้นๆ ตามข้อ ข้อละ 4 อัน ใบเดี่ยว เรียงตรง ขอบใบหยักเว้าลึกและมีหนามแหลมตรงปลาย แผ่นใบหนาสีเขียวเข้มเป็นมัน มีลักษณะเป็นคลื่นเล็กน้อย ก้านใบสั้น ดอกสีขาวอมม่วง ออกเป็นช่อแบบช่อกระจุกที่ปลาย มีจุดประสีม่วงแต้ม กลางกลีบแยกจากกัน ผลแห้งแตก ทรงกระบอกปลายมนสรรพคุณทางยา : ทั้งต้นรวมรากต้มอาบแก้พิษไข้หัวแก้โรคผิวหนังทุกชนิด สถานที่พบในศาลายา : ริมอาคารสิ่งแวดล้อมพัฒนดล

92 ไม้ดอก-ไม้ประดับหนุมานนั่งแท่นPagoda PlantScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Jatropha podagrica Hook.Family (วงศ์)Euphorbiaceaeลักษณะ : ไม้ขนาดเล็กสูงประมาณ 1 เมตร ใบคล้ายใบตำลึงแต่ใหญ่กว่า มีแฉก 5 แฉก แต่ละแฉกไม่ลึกมาก มีก้านใบคล้ายกับก้านใบมะละกอแต่เล็กกว่า ลักษณะดอกมีก้านยาวขึ้นมาจากยอดเจริญ มีสีแดงเข้ม ขยายพันธุ์โดยใช้เมล็ดสรรพคุณทางยา : ยางหนุมานนั่งแท่นมีประโยชน์ในการรักษาแผลทุกชนิด แผลเนื้องอกได้ผลดีมาก สถานที่พบในศาลายา : อุทยานธรรมชาติวิทยาสิรีรุกขชาติ

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 93อังกาบPhilippine VioletScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Barleria cristata Linn.Family (วงศ์)Acanthaceaeลักษณะ : ไม้ดอกล้มลุก ลำต้นและกิ่งก้านมีขน ใบเดี่ยวเรียงตรงข้าม ขอบใบเรียบ แผ่นใบสีเขียวเข้ม ดอกสีขาว ม่วงหรือม่วงแถบขาว ออกเป็นดอกเดี่ยวหรือเป็นช่อแบบช่อเชิงลดตามซอกใบ ใกล้ปลายกิ่ง ช่อละ 2 - 3 ดอก มีถิ่นกำเนิดในประเทศอินเดียสถานที่พบในศาลายา : ปลูกเป็นไม้คลุมดิน เชื่อมต่อระหว่างถนนกันภัยมหิดลและถนนพูนผลประชา ทางเข้าหน้าประตู 4

94 ไม้ดอก-ไม้ประดับอัญชันBlue Pea, Butterfly Pea Scientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Clitoria ternatea Linn.Family (วงศ์)Leguminosaeลักษณะ : ไม้เถา ลำต้นมีขน ดอกมีทั้งดอกลาและดอกซ้อนดอกสีน้ำเงินแก่ ฟ้า ม่วงแดง ม่วงอ่อน ดอกออกเดี่ยวๆ รูปทรงคล้ายฝาหอยเชลล์ ออกดอกเกือบตลอดทั้งปี มีถิ่นกำเนิดในอเมริกาใต้สถานที่พบในศาลายา : ปลูกคลุมรั้วบริเวณอาคารอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 95อัคคีทวารScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Clerodendrum serratumMoon. Family (วงศ์)Verbenaceaeลักษณะ : ไม้พุ่ม ขนาดเล็กสูง 2 - 3 เมตร เปลือกลำต้นบาง ผิวเรียบ สีน้ำตาลเข้ม ใบเป็นใบเดี่ยว ออกจากลำต้นตรงข้ามกันเป็นคู่แบบสลับใบเรียว ปลายใบมนแหลม ขอบใบเป็นดอกออกเป็นช่อสีขาวสวยงามมากสรรพคุณทางยา : ใช้รากเป็นยาจะใช้ทั้งการต้มกินหรือบดเป็นผง นอกจากนี้ยังใช้รากสดตำผสมกับขิงและลูกผักชีละลายน้ำรับประทานแก้คลื่นเหียน อาเจียน รากแห้งหรือลำต้นแห้งนิยมฝนกับน้ำปูนใสให้ข้นๆ เป็นยาเกลื้อนฝี หัวริดสีดวง ทาแผลบวม สถานที่พบในศาลายา : อุทยานธรรมชาติวิทยาสิรีรุกขชาติ

96 ไม้ดอก-ไม้ประดับเอื้องหมายนาGrap GingerScientific Name (ชื่อวิทยาศาสตร์) Costus speciosus Smith.Family (วงศ์)Costaceaeลักษณะ : ไม้เนื้ออ่อน มีเหง้าใต้ดิน ลำต้นเหนือดินแตกเป็นกอ ใบเดี่ยวเรียงเวียนสลับ กาบใบบิดหุ้มลำต้น ดอกออกที่ปลายลำต้นเหนือดินหรือแทงออกจากดินโดยตรงบนลำต้นเหนือดินที่ไม่มีใบ ช่อดอกประกอบด้วยกาบรองดอกที่เรียงเวียนสลับซ้อนทับกัน ดอกเกิดที่ซอกกาบรองดอก1 - 2 ดอก ผลเป็นแคปซูล เมล็ดเป็นเหลี่ยม เป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดในเขตร้อนสถานที่พบในศาลายา : ริมทางเข้าประตู 2 ด้านข้างวิทยาลัยนานาชาติ และบริเวณด้านหน้าอาคารสถาบันพัฒนาสุขภาพอาเซียน

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 97

98 ไม้ดอก-ไม้ประดับ

ธรรมชาติสรรพสิ่งศาลายา 99

100 ไม้ดอก-ไม้ประดับ บรรณานุกรมกองคุ้มครองสัตว์ป่าและพืชพันธุ์ตามอนุสัญญา กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช. 2548. คู่มือศึกษาพันธุ์พืชป่าเล่มที่ 1. พิมพ์ที่ ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทยจำกัดกองคุ้มครองสัตว์ป่าและพืชพันธุ์ตามอนุสัญญา กรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่า และพันธุ์พืช. 2548. คู่มือศึกษาพันธุ์พืชป่าเล่มที่ 2. พิมพ์ที่ ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทยจำกัดคณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล. 2535. สมุนไพรสวนสิรีรุกขชาติ.พิมพ์ที่อมรินทร์พริ้นติ้งกรุ๊ฟ จำกัดเต็ม สมิตินันท์. 2518. พันธุ์ไม้ป่าเมืองไทย. สำนักพิมพ์อักษรบัณฑิตย์. กรุงเทพฯพรรณไม้ในสวนหลวง ร.๙ . 2531. ด่านสุทธาการพิมพ์ เอื้อมพร วีสมหมาย และ ทยา เจนจิตติกุล. 2544. พฤกษาพัน. โรงพิมพ์ เอช เอ็น กรุ๊ป จำกัดเอื้อมพร วีสมหมาย และ ปณิธาน แก้วดวงเทียน. 2547. ไม้ป่ายืนต้นของไทย 1. โรงพิมพ์ เอช เอ็น กรุ๊ป จำกัด

à¹à¸¡à¹à¸à¸­à¸à¹à¸¡à¹à¸à¸£à¸°à¸à¸±à¸ - à¸ªà¸³à¸à¸±à¸à¸à¸²à¸à¸­à¸à¸´à¸à¸²à¸£à¸à¸à¸µ

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?

à¹à¸¡à¹à¸à¸à¸à¹à¸¡à¹à¸à¸£à¸°à¸à¸±à¸ - à¸ªà¸³à¸à¸±à¸à¸à¸²à¸à¸à¸à¸´à¸à¸²à¸£à¸à¸à¸µ