พะเยา ขึ้นชื่อเมืองที่เต็มไปด้วยเสน่ห์วิถีวัฒนธรรมอันงดงามและอุดมสมบูรณ์ด้วยทรัพยากรธรรมชาติ ถ้าใครได้มาเยี่ยมเยือนจะต้องหลงไหลในความมหัศจรรย์ของธรรมชาติ โดยเฉพาะภาพความสวยงามตรึงตาในยามเช้าและยามเย็นของกว๊านพะเยา แหล่งน้ำขนาดใหญ่ที่สุดของภาคเหนือ และใหญ่เป็นอันดับที่สามของประเทศ รองจากหนองหานและบึงบอระเพ็ด ที่เป็นแม่เหล็กดึงดูดนักเดินทางให้มาสัมผัสความงามด้วยตาตัวเองสักครั้งในชีวิต ส่วนในเมืองพะเยาก็เป็นที่ตั้งของวัดวาอารามสำคัญที่มีสถาปัตยกรรมแบบล้านนา ชวนให้เรียนรู้อย่างเพลิดเพลิน
กว๊านพะเยายังมีประเพณีเวียนเทียนทางน้ำ หนึ่งเดียวในโลก ปีหนึ่งจะจัดขึ้นเพียง 3ครั้งเท่านั้น ในวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา คือ วันมาฆบูชา วันวิสาขบูชา และวันอาสาฬหบูชา เมื่อพระอาทิตย์ใกล้ตกดินผู้คนจะนำดอกไม้ธูปเทียน จุดไฟสว่างไสว ล่องเรือไปเวียนเทียนสักการะพระพุทธรูปหินทราย หลวงพ่อศิลา อายุกว่า 500 ปี ประดิษฐานประจำวัดติโลกอาราม กลางกว๊านพะเยา ซึ่งวันมาฆบูชาปีนี้ตรงกับวันที่ 6 มีนาคม ภาพพุทธศาสนิกชนชาวพะเยาและนักท่องเที่ยวจำนวนมากมาร่วมขบวนเรือพายเวียนเทียนกลางน้ำกลางกว๊านพะเยาจะเกิดขึ้นอีกครั้ง นอกจากนี้ ยังมีประเพณีขบวนแห่ตานข้าวทิพย์ทางเรือถวายแด่พระองค์เจ้าตนหลวงที่กว๊านพะเยา วัดศรีโคมคำงดงามและมีรูปแบบทางเรือที่เดียวอีกด้วย
สักการะหลวงพ่อศิลาอายุกว่า 500 ปี กลางกว๊านพะเยา
ทริปนี้เราได้นั่งเรือ ชมทะเลสาบ ไหว้พระกลางน้ำ โดยชาวบ้านใช้เวลาพายเรือจากท่าน้ำไปถึงวัดกลางน้ำประมาณ 15 นาที ระหว่างล่องเรือในทะเลสาปใหญ่ ได้สัมผัสวิถีชาวบ้านที่ผูกพันกับกว๊านพะเยา เป็นวิถีประมงพื้นบ้านที่สืบทอดจากอดีตมาจนถึงทุกวันนี้ เพราะกว๊านพะเยาเป็นพื้นที่ชุ่มน้ำขนาดใหญ่ที่มีสัตว์น้ำและปลาหลากชนิดพันธุ์อาศัยอยู่ ส่วนวิวทิวทัศน์ยามเย็นแสนโรแมนติก เราเห็นวิวภูเขาทอดยาวสลับซับซ้อนเบื้องหน้า ถ้าหันหลังกลับไปจะเป็นวิวเมืองพะเยา ความงดงามที่ปรากฎเบื้องหน้าทำให้ทุกคนต้องหยิบมือถือขึ้นมาบันทึกภาพกันทุกคนเลย
ชาวบ้านยังบอกเล่าว่า กว๊านพะเยา เป็นแอ่งน้ำใหญ่ “กว๊าน” เป็นคำที่ใช้เฉพาะที่จังหวัดพะเยาแห่งเดียวเท่านั้น ซึ่งบึงน้ำขนาดใหญ่นี้เกิดจากการรวมตัวของลำห้วยต่างๆ ถึง 18 สายด้วยกัน ผู้เฒ่าผู้แก่เล่ากันว่า หลังจากที่มีการสร้างประตูกั้นแม่น้ำอิง เรือกสวนไร่นา วัดวาอารามร้างกว่า 20 วัด จมอยู่ใต้น้ำกว๊านพะเยา หนึ่งในนั้นคือ วัดติโลกอาราม
ล่องเรือชมทิวทัศน์ธรรมชาติงดงามของกว๊านพะเยา
เมื่อถึงเกาะวัดกลางน้ำ ซึ่งเป็นที่ตั้งของวัดติโลกอาราม โบราณสถานอายุ 527 ปี เราถอดเสื้อชูชีพ เพื่อขึ้นเกาะ จากนั้นเดินไปกราบสักการะหลวงพ่อศิลาทราย สิ่งศักดิ์สิทธิคู่บ้านคู่เมือง ย้อนไป 40 ปีก่อน หลวงพ่อศิลาองค์นี้จมอยู่ใต้น้ำ ชาวบ้านได้พบพระพุทธรูปหินทรายปางมารวิชัยองค์ใหญ่นี้ ตัวองค์คว่ำหน้า ยกฐานขึ้นมา ยังมีสภาพสมบูรณ์ จากนั้นนิมนต์พระลงไปทำพิธี ก่อนที่ชาวบ้านจะนำพระพุทธรูปหินทรายองค์นี้ล่องน้ำ โดยใช้เรือ 2 ลำผูกติดเป็นแพติดกัน เพื่อไปทำพิธีสมโภชน์ 7 วัน 7 คืน มีผู้คนแห่แหนมาสักการะต่อเนื่อง ก่อนจะมีขบวนแห่อัญเชิญพระพุทธรูปหินทรายหลวงพ่อศิลากว๊านพะเยาผ่าน 7 ประตูเมืองสำคัญในอดีต และประดิษฐาน ณ วัดศรีอุโมงค์คำ เมืองพะเยา เป็นเวลากว่า 24 ปี
จนกระทั่งปี 2550 จังหวัดและเจ้าอาวาสวัดศรีโคมคำสมัยนั้น ลงสำรวจและพัฒนาวัดร้างแห่งนี้ ซึ่งมีหลักฐานทางประวัติศาสตร์ ศิลาจารึก เขียนด้วยอักษีฝักขาม แปลความว่า วัดติโลกอาราม เป็นวัดที่พระเจ้าติโลกราชแห่งราชอาณาจักรล้านนาเมืองเชียงใหม่โปรดให้เจ้าหัวแสน เจ้าเมืองพะเยาก่อสร้าง ระหว่าง พ.ศ.2019-2029 และในพิธีผูกพัทธสีมาวัดแห่งนี้ มีพระเถระชั้นผู้ใหญ่เมืองพะเยา 7 วัด ร่วมพิธีด้วย สะท้อนว่าเป็นวัดสำคัญและเก่าแก่ ส่วนวันพิธีอัญเชิญหลวงพ่อศิลากลับมาประดิษฐานที่วัดติโลกอารามกลางกว๊านพะเยา เกิดขึ้นวันที่ 18 ส.ค. 2550 วันนั้นชาวบ้านร่วมพิธีศักดิ์สิทธิ์ นั่งเรือตามขบวนแห่ทางน้ำ สวดมนต์ดังกังวาลทั่วทะเลสาป ชาวบ้านไปโปรยข้าวตอก ดอกไม้ และน้ำส้มป่อยสักการะหลวงพ่อตามวิถีล้านนา แค่นึกภาพตามก็รับรู้ได้ถึงพลังศรัทธาในพุทธศาสนา ที่น่าชื่นชมยังมีการสืบสานวัฒนธรรมดีงามนั่งเรือเวียนเทียนรอบวัดติโลกอารามกลางกว๊าน การล่องเรือไหว้พระ ถือเป็นประสบการณ์ที่แสนพิเศษ
เช็คอินประติมากรรมพญานาคกว๊านพะเยา
ล่องเรือแล้ว มาเดินเล่นต่อบริเวณริมกว๊าน มีร้านอาหาร สวนสาธารณะประดับดอกไม้สวยงามสำหรับพักผ่อนหย่อนใจ ทั้งคนพะเยาและนักท่องเที่ยวต่างพากันมากินลมชมวิว ปั่นจักรยาน วิ่งออกกำลังกาย แน่นอนว่า มุมไฮไลท์สุดฮิต คือ ประติมากรรมพญานาคสีขาวสองตนกลางน้ำหันหน้าเข้าหากัน ในยามค่ำคืนจัดแสงสีเพิ่มความโดดเด่นเป็นสง่า ดึงดูดให้นักท่องเที่ยวมาถ่ายภาพคู่กับกว๊านพะเยาได้ดีเลย
ตรงข้ามกับพญานาคกว๊านพะเยา เป็นที่ตั้งอนุสาวรีย์พ่อขุนงำเมือง บูรพกษัตริย์ผู้ยิ่งใหญ่ในอดีต และเป็นบุคคลสำคัญที่ชาวพะเยาไม่เคยลืมเลือน พระองค์เป็นพระสหายร่วมน้ำสาบานกับพ่อขุนเม็งรายแห่งเมืองเชียงราย และพ่อขุนรามคำแหงแห่งกรุงสุโขทัย สามพระองค์ได้กระทำสัตย์ต่อกัน ณ แม่น้ำอิง บริเวณสถานีประมงน้ำจืดพะเยาในปัจจุบัน นอกจากนี้ ยังเชื่อกันว่าพ่อขุนงำเมืองเป็นผู้ทรงอิทธิฤทธิ์ กล่าวกันว่าเมื่อพระองค์เสด็จไปทางไหน “แดดก็บ่อฮ้อน ฝนก็บ่อฮำ จักให้แดดก็แดด จักให้บดก็บด” จึงได้พระนามว่า “งำเมือง” วันที่ 5 มีนาคม ของทุกปี จังหวัดและประชาชนร่วมจัดพิธีสักการะบวงสรวงพ่อขุนงำเมืองยิ่งใหญ่
กราบพระเจ้าตนหลวง พระพุทธรูปเชียงแสนใหญ่ที่สุดในล้านนา
ชมความงามกว๊านพะเยาแล้ว วันรุ่งขึ้นเราไปชมวัดสวยๆ ในเมือง เริ่มที่วัดศรีโคมคำ หรือที่คนพะเยาเรียกขานกันว่า “วัดพระเจ้าตนหลวง” เป็นที่ประดิษฐานพระเจ้าตนหลวง พระพุทธรูปศิลปะเชียงแสนองค์ใหญ่ที่สุดในดินแดนล้านนา มีขนาดหน้าตักกว้าง 14 เมตร สูง 16 เมตร ใช้เวลาสร้างถึง 33 ปี รวม 3 แผ่นดิน คือ แผ่นดินพระยาเมืองยี่ พญาหัวเคียน และพระเมืองตู้ อายุมากกว่า 500 ปี
เราเข้าไปกราบพระเจ้าตนหลวง พระพุทธรูปคู่บ้านคู่เมืองพะเยา และพระพุทธรูปคู่บ้านคู่เมืองอาณาจักรล้านนาไทย วันวิสาขบูชาทุกปี จะจัดงานประเพณีนมัสการพระเจ้าตนหลวงเดือนแปดเป็ง วัดนี้ยังเป็นที่ตั้งของพระธาตุจอมทอง สร้างขึ้นมาในอาณาจักรโยนก ภายในบรรจุพระบรมธาตุส่วนหน้าผากของพระพุทธเจ้า ซึ่งปรากฎในตำนานต่างๆ เข่น ตำนานเมืองเชียงแสน ตำนานเมืองโยนกนคร ตำนานวัดพระธาตุจอมกิตติ และพงศาวดารโยนก
สักการะอัฐิครูบาศรีวิชัยภายในสถูป ณ วัดศรีโคมคำ
ภายในวัดศรีโคมคำยังมีสถูปอัฐิครูบาเจ้าศรีวิชัย รูปปั้นครูบาศรีวิชัย หลังมรณภาพที่วัดบ้านปาง อ.ลี้ จ.ลำพูน อัฐิของท่านแบ่งออกเป็น 7 ส่วน ไปบรรจุตามวัดต่างๆ นอกจากวัดศรีโคมคำแล้ว ไปวัดจามเทวี ลำพูน วัดสวนดอก เชียงใหม่ วัดพระแก้วดอนเต้า ลำปาง วัดพระธาตุช่อแฮ แพร่ วัดน้ำออกรู แม่ฮ่องสอน และวัดบ้านปาง ลำพูน ส่วนคนที่ชื่นชอบเสพงานศิลป์แนะนำไปพระอุโบสถที่ตั้งอยู่ริมกว๊านพะเยามีงานจิตรกรรมฝาผนังวิจิตรงดงามรังสรรค์ด้วยฝีมืออาจารย์อังคาร กัลยาณพงศ์ ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ แม้จะจากโลกไปแล้ว แต่ฝากศิลปะไว้บนแผ่นดิน
วัดศรีอุโมงค์คำ วัดสำคัญอีกแห่งของพะเยา
นอกจากพระเจ้าตนหลวงแล้ว พะเยายังมีพระพุทธรูปงดงามประดิษฐานอยู่ที่วัดศรีอุโมงค์คำ ที่อยู่ไม่ไกลจากวัดศรีโคมคำมากนัก ถือเป็นวัดที่มีสิ่งน่าสนใจให้ชมมากมาย โดยเฉพาะพระเจ้าล้านตื้อ พระประธานของวัดแห่งนี้ วัดศรีอุโมงคำสันนิษฐานว่าน่าจะสร้างในสมัยอยุธยา ราวพุทธศตวรรษที่ 20-21 เพราะพบหลักฐานเป็นพระพุทธรูปหินทราย และงานแกะสลักหินทรายอื่นๆ อาทิ เทวรูป รูปสัตว์ต่างๆ ในยุคหินทรายเมืองพะเยาอยู่เป็นจำนวนมาก ชาวบ้านมักเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า วัดสูง ตามลักษณะพื้นที่ตั้งวัดที่เป็นเนินสูง มาถึงวัดจะเห็นองค์พระธาตุเจดีย์บนเนินที่ตั้งเด่นเป็นสง่าอยู่ด้านหลังของโบสถ์ สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นสมัยเชียงแสน เป็นเจดีย์แบบล้านนาย่อไม้มุมสิบสอง ฐานสี่เหลี่ยมซ้อนกัน 3 ชั้น เรือนธาตุรูปแปดเหลี่ยมย่อมุม มีซุ้มจระนำทั้งสี่ทิศ มีพระพุทธรูปปางต่าง ๆ ประดิษฐานภายในซุ้ม จากนั้นไปไหว้พระพุทธรูปในห้องลานธรรมตรงข้ามเจดีย์ ทางขึ้นเป็นประติมากรรมตัวมอมกินกัน ที่นี่เคยเป็นที่ประดิษฐานหลวงพ่อศิลาที่ขุดพบในกว๊านพะเยา ทางวัดศรีอุโมงค์คำสร้างองค์พระเจ้ากว๊านจำลองขึ้นมา เพื่อบันทึกว่าครั้งหนึ่งท่านเคยมาประดิษฐานอยู่ที่แห่งนี้
อธิษฐานขอพรพระเจ้าทันใจที่วัดศรีอุโมงค์คำ
จากนั้นเข้าวิหารพระเจ้าทันใจที่สร้างขึ้นใหม่บริเวณหน้าวัด สักการะพระเจ้าทันใจ ว่ากันว่า ศักดิ์สิทธิ์ คนมาตั้งจิตอิษฐานขอพรมักสมปรารถนา ภายในวิหารยังได้ชมจิตรกรรมฝาผนังตามความเชื่อเรื่องการไหว้พระธาตุประจำปีเกิดของล้านนา แล้วมาไหว้พระต่อกันที่โบสถ์ พระเจ้าล้านตื้อเป็นพระประธาน เป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัย ทำจากทองสำริด หน้าตักกว้าง 184 เซนติเมตร สูง 270 เซนติเมตร องค์พระพุทธรูปเป็นสีทองเปล่งปลั่ง พระพักตร์ดูอมยิ้ม ให้ความรู้สึกสุขใจ ซึ่งคำว่า “ตื้อ” เป็นจำนวนนับที่เยอะมากของล้านนา ล้านตื้อสื่อพระพุทธรูปองค์นี้มีน้ำหนักมาก นอกจากนี้ยังมีอีก 2 ชื่อเรียก คือ พระเจ้าแสนแส้ และหลวงพ่องามเมืองเรืองฤทธิ์ เพื่อเชิดชูความงามของพระพุทธรูปองค์นี้
ทริปวันเดียวแอ่วพะเยา เราได้สัมผัสแต่ละสุดยอดทั้งธรรมชาติ ประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม ถือว่ามาถึงพะเยาแล้ว ที่สำคัญเมืองพะเยาต้อนรับนักท่องเที่ยวดี จนอยากกลับไปเที่ยวอีกครั้ง
ข่าวที่เกี่ยวข้อง
พายุฤดูร้อนถล่ม 4 จังหวัดภาคเหนือ บ้านเรือนเสียหาย ต้นไม้ใหญ่โค่นล้มเพียบ
ศูนย์อุตุนิยมวิทยาภาคเหนือจังหวัดเชียงใหม่ ได้รับรายงานจาก สอต.พะเยา สอต.เชียงใหม่ สอต.แพร่ และ สอต.เชียงราย เกี่ยวกับผลกระทบจากพายุฤดูร้อน วาตภัย เหตุการณ์เกิดเมื่อวันที่ 19 เม.ย.67 ในพื้นที่ ดังนี้
'บิ๊กป๊อด' เผย ปรับครม. 'พปชร.' ไม่เกี่ยว
ที่มหาวิทยาลัยพะเยา จ.พะเยา พล.ต.อ.พัชรวาท วงษ์สุวรรณ รองนายกรัฐมนตรี รมว.ทรัพยากรธรรมช
นายกฯตัวจริง โพสต์ภาพใส่บาตรริมกว๊านพะเยา ก่อนประชุมครม.สัญจร
นายเศรษฐา ทวีสิน นายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง โพสต์ข้อความและภาพผ่านเฟซบุ๊ก เศรษฐา ทวีสิน -
นายกฯ สักการะพระเจ้าตนหลวง วัดศรีโคมคำ ก่อนปฎิบัติภารกิจจังหวัดพะเยา
นายเศรษฐา ทวีสิน นายกรัฐมนตรีและรมว.คลัง สักการะพระเจ้าตนหลวงเพื่อความเป็นสิริมงคลในโอกาสเดินทางมาตรวจราชการจังหวัดพะเยา และนมัสการพระครูพิศาลสรกิจ เลขานุการเจ้าคณะจังหวัดพะเยา
แห่ผ้าห่มพระธาตุจอมทอง สานประเพณีหกเป็ง
พะเยาจังหวัดในภาคเหนือของไทยมีประวัติศาสตร์และประเพณีสำคัญทางพระพุทธศาสนาที่ได้สืบทอดและปฏิบัติมาอย่างยาวนานของพุทธศาสนิกชนเมืองพะเยา ที่พระธาตุจอมทอง วัดศรีโคมคำ วัดเก่าแก่คู่เมืองพะเยา วัดกับชุมชนสมานสามัคคีและสืบต่อ
'สีกากี' หนาวมีสิทธิ์เด้งระนาว หลังกรมปกครองทลายผับดังค้าประเวณีเด็ก -เปิดเกินเวลา
นายแมนรัตน์ รัตนสุคนธ์ อธิบดีกรมการปกครอง เปิดเผยว่า กรมการปกครองได้รับแจ้งจากมูลนิธิอิมมานูเอล ซึ่งได้มีการลงพื้นที่สืบสวนข้อเท็จจริงจนพบว่ามีการค้ามนุษย์ในพื้นที่อำเภอเมืองพะเยา