ชุมชนคุณธรรมฯ วัดพระพุทธบาทห้วยต้ม ตำบลนาทราย อำเภอลี้ จังหวัดลำพูน

ชุมชนชาวปกาเกอะญอขนาดใหญ่ ที่อาศัยอยู่ ณ “บ้านห้วยต้ม” อ.ลี้ จ.ลำพูน นับว่าเป็นชุมชนที่มีวิถีชีวิตอันเป็นเอกลักษณ์อย่างมาก ที่เห็นอย่างเด่นชัดมาก ๆ ก็คือความศรัทธาในพระพุทธศาสนา ที่ยังคงสืบทอดความเชื่อและการปฏิบัติมาจนถึงทุกวันนี้ เป็นชุมชนมังสวิรัติ ที่แม้วันนี้ชาวบ้านที่กินมังสวิรัติจะลดลงเหลือราว ๆ ร้อยละ 80 มีการสืบสานคำสอนของ “หลวงปู่ครูบาชัยยะวงศาพัฒนา” พระเกจิที่เป็นดั่งศูนย์รวมจิตใจของชาวปกาเกอะญอที่บ้านห้วยต้ม 

สำหรับชื่อ “บ้านห้วยต้ม” มีความเป็นมา เล่ากันว่า เมื่อครั้งพุทธกาล สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เสด็จมาโปรดสัตว์ในสถานที่ต่าง ๆ เมื่อเสด็จมาถึงบริเวณที่เรียกว่าดอยนางนอนจอมแจ้ง มีพญาเมืองเถิน พ่อฤาษี และหมอพรานอีก 8 คนหาบเนื้อสดเดินมาพบเข้า ขณะที่ไม่มีอะไรมาถวาย พระพุทธองค์ก็ยังไม่ได้ฉัน พวกพรานจึงเอาเนื้อไปกองรวมกันไว้ พวกละว้าที่อยู่ในบริเวณนั้นจึงไปต้มข้าวมาถวาย สมเด็จพระจอมไตรจึงทรงรับมาฉัน ให้ศีลให้พร และประทับรอยพระบาทไว้ จากนั้นจึงเรียกพื้นที่บริเวณนี้ว่า “ห้วยต้มข้าว” และต่อมาเรียกเพี้ยนมาเป็น “ห้วยต้ม”

ตามความเชื่อที่ว่าพระพุทธเจ้าเคยเสด็จมาที่นี่และประทับรอยพระบาทไว้ ภายในวัดพระพุทธบาทห้วยต้มจึงมี “รอยพระพุทธบาท” ประดิษฐานอยู่ด้านใน “วิหารหลวง” ซึ่งถูกออกแบบแปลนการก่อสร้างวิหารหลวงครอบรอยพระพุทธบาทโดยหลวงปู่ครูบาวงศ์ ด้านในวิหารหลวงประดิษฐานพระประธานองค์ใหญ่ หลวงปู่ครูบาเจ้า 5 องค์ ด้านในสุดของวิหารหลวงเป็นห้องพระที่หลวงปู่ครูบาวงศ์เคยใช้เป็นห้องสวดมนต์ ส่วนภาพจิตรกรรมฝาผนังภายในวิหารบอกเล่าเรื่องราวของครูบาวงศ์ฯ ตั้งแต่เกิดไปจนถึงเรื่องราวหลังมรณภาพ และพร้อมกันนั้นก็ได้บอกเล่าเรื่องราวของชุมชนพระบาทห้วยต้ม ด้านหลังวิหารหลวงมี “พระเจดีย์ 84,000 พระธรรมขันธ์” บรรจุพระบรมสารีริกธาตุและพระพุทธรูปจำนวนกว่า 8 หมื่น 4 พันองค์ 

นอกจากนี้ยังมี “วิหารพระเมืองแก้ว” ที่ประดิษฐานพระสรีระของหลวงปู่ครูบาวงศ์และพระพุทธรูปปางเปิดโลก โดยหลวงปู่ครูบาวงศ์มรณภาพเมื่อปี 2543 และในวันที่ 17 พฤษภาคม ซึ่งเป็นวันคล้ายวันละสังขารของหลวงปู่ครูบาวงศ์ ชุมชนพระบาทห้วยต้มจะมีการทำบุญเปลี่ยนครองสรีระเป็นประจำทุกปี

ห่างจากตัววัดไปประมาณ 1 กิโลเมตร จะมี “พระมหาธาตุเจดีย์ศรีเวียงชัย” เป็นเจดีย์ขนาดใหญ่สีทองงามอร่าม 

เอกลักษณ์ของชุมชนแห่งนี้อีกอย่างก็คือ “การตักบาตรผัก” หรือทำบุญใส่บาตรด้วยอาหารมังสวิรัติ โดยจะทำเป็นประจำทุกวัน 

ชุมชนคุณธรรมฯ วัดพระพุทธบาทห้วยต้ม ตำบลนาทราย อำเภอลี้ จังหวัดลำพูน จึงเป็นสถานที่ท่องเที่ยวอีกหนึ่งแห่งที่สายบุญไม่ควรพลาดจริง ๆ ค่ะ