เวียนเทียนกลางน้ำ แห่งเดียวในโลกที่กว๊านพะเยา

โดย...อักษรา ปิ่นนราสกุล

การเวียนเทียนในวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา เป็นสิ่งที่ถือปฏิบัติสืบต่อกันมาแต่สมัยพุทธกาล

ไม่เพียงการเวียนเทียนรอบวิหารเพื่อถวายเป็นพุทธบูชาเท่านั้น แต่ที่ จ.พะเยา ยังมีการเวียนเทียนทางน้ำรอบวัดกลางกว๊านพะเยา คือ “วัดติโลกอาราม” ซึ่งถือว่าเป็นอันซีนไทยแลนด์หนึ่งเดียวในประเทศ ยิ่งกว่านั้นคือหนึ่งเดียวในโลกที่พุทธศาสนิกชนได้มีโอกาสนั่งเรือพายเวียนเทียนทางน้ำในวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา

กว๊านพะเยาเป็นพื้นที่รองรับและเก็บกักน้ำจากเทือกเขาป่าต้นน้ำ พื้นที่ในบริเวณรอบกว๊านพะเยาจะเป็นชุมชน หมู่บ้าน มีวัดวาอารามอยู่โดยรอบจำนวนมาก และปรากฏกลางกว๊านพะเยามีการค้นพบวัดติโลกอารามเป็นโบราณสถานแห่งหนึ่งที่จมอยู่ในกว๊านพะเยา

 

จากหลักฐานศิลาจารึกบริเวณวัดติโลกอาราม เป็นวัดที่พระเจ้าติโลกราชแห่งอาณาจักรล้านนาเมืองเชียงใหม่ โปรดให้เจ้าหัวแสน เจ้าเมืองพะเยา ก่อสร้างระหว่าง พ.ศ. 2019-2029 พร้อมทั้งประทานเงินก่อสร้าง จำนวน 10 แสนเบี้ย และในพิธีผูกพัทธสีมา มีพระเถระชั้นผู้ใหญ่ของเมืองพะเยาประมาณ 7 วัด มาร่วมพิธีด้วย

ในปี 2550 ทาง จ.พะเยา จึงมีโครงการกู้วัดติโลกอาราม และส่งเสริมให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวของจังหวัดและประเทศ

เอกลักษณ์ที่โดดเด่นของวัดติโลกอาราม คือ เป็นที่ประดิษฐานของ “หลวงพ่อศิลา” ที่ทำมาจากหินทรายมีอายุกว่า 500 ปี เป็นที่กราบไหว้สักการบูชาของพุทธศาสนิชนทั่วไป และที่สำคัญในวันพระใหญ่ คือ วันมาฆบูชา วิสาขบูชา และอาสาฬหบูชา จ.พะเยา จัดให้มีการประกอบพิธีทำบุญและเวียนเทียนทางน้ำ โดยนั่งเรือพายเวียนเทียนรอบวัดติโลกอาราม ขณะที่อีกส่วนหนึ่งก็เดินเวียนเทียนรอบวัดหากไม่ประสงค์จะนั่งเรือพาย

นับตั้งแต่ปี 2550 เป็นต้นมาจนถึงปัจจุบัน เป็นเวลา 9 ปีแล้วที่การเวียนเทียนทางน้ำรอบวัดติโลกอารามกลางกว๊านพะเยา เป็นอีกจุดหนึ่งในการประกอบศาสนพิธีเวียนเทียนทางน้ำซึ่งเป็นหนึ่งเดียวในโลกของประเทศไทย ทุกปีเรือพายของชาวประมงในชมรมท่าเรือวัดติโลกอารามประมาณ 25 ลำ จะให้บริการพานักท่องเที่ยวไปไหว้พระและเวียนเทียน

“หนูแดง” ผู้จัดการท่าเรือวัดติโลกอาราม เปิดเผยว่า เอกลักษณ์ของการไหว้พระที่วัดติโลกอารามแห่งนี้ คือ การนั่งเรือพายไปกราบไหว้หลวงพ่อศิลากลางกว๊านพะเยา ถึงวันสำคัญทางพระพุทธศาสนาก็จะมีพิธีเวียนเทียนทางน้ำด้วยการนั่งเรือพาย ต่อเนื่องกันมาถึง 9 ปีแล้ว แต่ปีนี้เนื่องจากเกิดสถานการณ์ภัยแล้งอย่างหนัก ทำให้น้ำในกว๊านพะเยาแห้งจัดในรอบ 80 ปี

 

“เมื่อน้ำเริ่มแห้ง เรือพายที่เคยบรรทุกผู้โดยสารได้ลำละ 20 คน ก็ต้องลดลงเหลือ 10 คน ต่อมาน้ำแห้งหนักขึ้นลดเหลือ 5 คน และ 3 คน จนปัจจุบันไม่สามารถเดินเรือได้ กระทบหนัก นักท่องเที่ยวหายไปถึง 70%”

ปัญหาดังกล่าว จ.พะเยา ได้หาวิธีต่างๆ เช่น การขุดเปิดทางน้ำ เพื่อช่วยเหลือให้นักท่องเที่ยวสามารถไปไหว้หลวงพ่อศิลากลางกว๊านพะเยาให้ได้ แต่ที่สุดก็ทำไม่ได้ เพราะทั้งเรือขุดและรถแบ็กโฮก็ลงไม่ได้ จึงคิดหาวิธีทำสะพานไม้ไผ่ชั่วคราว เพื่อให้คนเดิมข้ามไปมา

ศุภชัย เอี่ยมสุวรรณ ผวจ.พะเยา กล่าวว่า สะพานลูกบวบที่ทำในครั้งนี้ คิดว่าเป็นครั้งหนึ่งในชีวิต เพราะกว๊านพะเยาจะไม่เกิดสถานการณ์แล้งหนักเพียงนี้บ่อยครั้งนัก นอกจากการเวียนเทียนที่วัดติโลกอารามแล้ว กิจกรรมช่วงดังกล่าวยังได้เชิญชวนประชาชนสวมชุดสีขาวหรือสีสุภาพเพื่อร่วมทำบุญปฏิบัติธรรมบริเวณริมกว๊านพะเยา สร้างกุศลและมงคลชีวิตให้แก่ตนเอง สะพานลูกบวบดังกล่าวจะใช้เฉพาะงานบุญข้างต้นเท่านั้น หากพ้นภารกิจก็ต้องทำการรื้อถอน เพื่อสามารถนำไปใช้ทำประโยชน์ด้านอื่นต่อไป

สะพานลูกบวบ เป็น “ขัวบุญ” หรือ “สะพานบุญ” ที่ใช้เป็นทางเดินให้ผู้คนไปทำบุญ กราบไหว้หลวงพ่อศิลาและเวียนเทียนรอบวัดติโลกอาราม กลางกว๊านพะเยา หนึ่งเดียวในโลก และอาจ
จะเป็นครั้งหนึ่งในชีวิตที่เดินข้ามสะพานไม้ไผ่ชั่วคราวกลางกว๊านพะเยาท่ามกลางแล้งรุนแรงในรอบ 80 ปี