ถกหนัก ‘ข้าวยำโจร’ วัฒนธรรม จ.ยะลา เคลียร์ความหมาย ที่แท้สื่อ ‘ทานเร็ว ง่าย กระโดดไปทำอย่างอื่นต่อได้ไว’ ปัดหมายถึง ‘ผู้ร้าย’
ประเด็นวิพากษ์วิจารณ์กิจกรรม “1 จังหวัด 1 เมนู เชิดชูอาหารถิ่น” ภายใต้โครงการการส่งเสริม และพัฒนายกระดับอาหารถิ่น สู่มรดกทางวัฒนธรรมและอัตลักษณ์ความเป็นไทย (Thailand Best Local Food) “รสชาติ…ที่หายไป The Lost Taste” ประจำปีงบประมาณ พ.ศ.2566 ของกรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม (วธ.) เพื่อศึกษาประวัติศาสตร์ของอาหารไทย อาหารท้องถิ่น ที่มีความสัมพันธ์กับวิถีชีวิตคนไทย ทั้งเป็นการต่อยอดสมุนไพรไทยที่มีสรรพคุณทางเลือกใช้บรรเทาอาการเจ็บป่วยเบื้องต้น มีให้เห็นต่อเนื่อง
ล่าสุด เมนู ข้าวยำโจร หรือ ข้าวยำคลุกสมุนไพร ของ จ.ยะลา เกิดเป็นข้อถกเถียงเรื่อง “โจร” บางส่วนมองว่าตั้งชื่อจนไม่กล้ารับประทาน รวมทั้งสงสัยใน “รสชาติ” ว่าข้าวยำดังกล่าวเป็นอย่างไร
ประเด็นนี้ นางอภิญญา สุวรรณ วัฒนธรรมจังหวัดยะลา เปิดเผยผ่านเฟซบุ๊ก เพจ สวท.ยะลา กรมประชาสัมพันธ์ ว่า บังเอิญว่าคณะกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิชื่นชอบและเลือก “ข้าวยำโจร” ขึ้นมา ตอบโจทย์เรื่องสมุนไพรและอาหารพื้นถิ่น ยกรสชาติที่หายไปให้กลับคืนมา
นางอภิญญาอธิบายว่า เมื่อก่อนคนเราต้องรีบไปลงนา ลงไร่ ลงสวน ต้องรีบทานข้าวเช้า ข้าวเที่ยง เพื่อจะได้ลงนาต่อ ซึ่งข้าวยำโจรตอบโจทย์เขา กินง่าย เร็ว ทำงานต่อได้ มีพละกำลัง คุณค่าทางโภชนาการเต็มที่ ทั้งนี้ ข้าวยำโจรไม่ได้หมายถึงโจรทั่วๆ ไป ลักเล็กขโมยน้อย แต่หมายถึงการทานเร็ว ทานง่าย สามารถกระโดดไปทำอย่างอื่นได้อีกในเวลาอันรวดเร็ว
“ข้าวยำโจรเป็นเมนูที่เป็นมรดกทางวัฒนธรรม สามารถหยิบยกระดับให้เป็นเมนูหลักอีกหนึ่งเมนูของยะลาได้ เพราะยะลามีเมนูอาหารโด่งดังมากมาย เชื่อมโยงกับวิถีทางวัฒนธรรม ส่วนชาวมุสลิมก็มี ‘นาซิกาบูดาระ’ ต่างจากข้าวยำโจรคือไม่ใส่ ‘ขมิ้น’ แต่ข้าวยำโจรมีขมิ้นเป็นส่วนผสม นอกจากนี้ ยังใส่ ‘น้ำบูดู’ ด้วย เพื่อเพิ่มรสชาติและคงเอกลักษณ์ชายแดนใต้ไว้
“จากนี้คิดว่า (ข้าวยำโจร) น่าจะบรรจุอยู่ในร้านอาหารต่างๆ ทำให้นักท่องเที่ยว คนรักสุขภาพสามารถมาทานที่ยะลาได้ ข้าวยำมีทั่วไป แต่ข้าวยำโจรมีที่ จ.ยะลา” วัฒนธรรมจังหวัดยะลาระบุ
ด้าน นายปรีชา บุญเนื่อง กล่าวถึง “ข้าวยำพื้นบ้าน” ว่า บรรพบุรุษมีการถ่ายทอดสู่รุ่นลูกหลานคือคุณแม่มาเป็นระยะเวลานานพอควร ข้าวยำโจร หรือข้าวยำสนมุนไพร นิยมทำช่วงหน้าฝน เพราะส่วนผสมคือสมุนไพร ทำให้เกิดความอบอุ่นของร่างกาย ดังนั้น ภูมิปัญญาในการหาสมุนไพรมาประกอบอาหารถือเป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นของที่นี่
อ่านข่าวที่เกี่ยวข้อง
- ก.วัฒนธรรม ประกาศลิสต์ 77 เมนูอาหารประจำจังหวัด คนหลายพื้นที่มึน ไม่เคยได้ยิน
- เปิดเกณฑ์ การประเมิน คัดเลือก “1 จังหวัด 1เมนู เชิดชูอาหารถิ่น” คะแนนเต็ม100
- คนสุโขทัย คาใจ วธ. ไปถามใครมา? เลือก ‘ข้าวเปิ๊บ’ เมนูจังหวัด ขอโหวต ‘ไม่เห็นชอบ’
- หลานย่าโม รุมถาม ‘เมี่ยงคำโคราช’ เมนูจังหวัดจริงดิ?
- คนสระบุรี คาใจ ‘ลาบหัวปลี’ เมนูประจำจังหวัด ไม่ถามปชช. เอื้อประโยชน์ใครหรือไม่?
- ‘สมฤทธิ์’ งงกิจกรรมอาหารถิ่น ตามหารสชาติของใคร? ชี้นี่คือความไม่เข้าใจวัฒนธรรมของ วธ.เอง
- ไม่จบ! เพชรบูรณ์มาอีก รับไม่ได้ชู ‘ข้าวเบือ’ อาหารถิ่น ถาม วธ.ใครสำรวจ?
