“รายงานพิเศษ”
ปริยากร ยี่สุ่นศรี
โครงการวิจัยเรื่อง มนุษย์ก่อนประวัติ ศาสตร์กับพลวัตทางวัฒนธรรมบนพื้นที่สูงใน อ.ปางมะผ้า จ.แม่ฮ่องสอน (พ.ศ.2560-2563) มีการขุดเจอถ้ำที่เป็นแหล่งโบราณคดีและศึกษาพัฒนาเป็น แหล่งท่องเที่ยว
เมื่อเร็วๆ นี้ รศ.ดร.รัศมี ชูทรงเดช ภาควิชาโบราณคดี คณะโบราณคดี มหา วิทยาลัยศิลปากร โดยการสนับสนุนจากสำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.) ที่ค้นพบ “แหล่งโบราณคดีเพิงผาถ้ำลอด” และ”แหล่งโบราณคดีถ้ำผีแมนโลงลงรัก” ก่อนพัฒนาให้เป็นแหล่งเรียนรู้ การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมและป่าไม้ สำหรับการพัฒนาด้านการศึกษา สังคมและเศรษฐกิจ ช่วยสร้างพื้นฐานความเข้มแข็งทางวัฒนธรรมให้กับท้องถิ่นและประเทศ
แหล่งโบราณคดีเพิงผาถ้ำลอด ตั้งอยู่ในศูนย์ศึกษาธรรมชาติและสัตว์ป่าถ้ำน้ำลอด เป็นแหล่งโบราณคดีที่มีหลักฐานทางโบราณคดีเก่าแก่ที่สุดถึง 32,000 ปี นับตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์สมัยหิน อีกทั้งยังพบร่องรอยหลักฐานสำคัญของมนุษย์โบราณอย่างสายพันธุ์โฮโมเซเปียนส์ (ยุค 250,000 ปีก่อน) หนึ่งในนั้นเป็นโครงกระดูกผู้หญิงที่คาดว่าเสียชีวิตเมื่อตอนอายุ 25-35 ปี มีความเก่าแก่ ถึง 13,640 ปีมาแล้ว
นักมานุษยวิทยากายภาพได้จำลองใบหน้าบางส่วนจากชิ้นกระดูกกะโหลกศีรษะของ ผู้หญิงในยุคปลายสุดของยุคน้ำแข็ง ซึ่งเป็นการทดลองทำครั้งแรกของไทย
สำหรับแหล่งโบราณคดีถ้ำผีแมนโลงลงรัก เป็นอีกสถานที่หนึ่งที่ไม่ควรพลาดเมื่อไปปางมะผ้า ซึ่งอยู่ห่างจากหมู่บ้านถ้ำลอดไปตามทางหลวงชนบทประมาณ 2 ก.ม. เป็นถ้ำในวัฒนธรรมโลงไม้ (2,000 กว่าปีมาแล้ว) ตั้งอยู่บนภูเขาต้องปีนบันไดลงไปมากกว่า 10 เมตร จะพบกับหลักฐานและร่องรอยของคนโบราณ เช่น โลงไม้ที่มีรูปทรงต่างๆ กระดูกคน การฝังศพบนพื้นถ้ำ โลงไม้ที่มีการลงลวดลายผิวด้านนอกด้วยยางรัก ฯลฯ การเดินทางไปจะต้องนั่งรถยนต์จากบ้านถ้ำลอด ประมาณ 2 ก.ม. หลังจากนั้นจึงเดินเท้าประมาณ 1 ก.ม. ใช้เวลา 20-30 นาที เดินไปตามสันเขา
ปัจจุบันยังเป็นแหล่งโบราณคดีที่ขุดค้นอยู่ และอาจพัฒนาให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวในท้องถิ่นอีกแห่งที่เป็นความท้าทายใหม่ให้กับนักท่องเที่ยวที่ชอบการเดินป่าที่มีทั้งลอดถ้ำ ปีนที่สูงแบบแอดเวนเจอร์
รศ.ดร.รัศมีกล่าวว่า ตอนนี้รอแค่การวิจัยขุดถ้ำผีแมนโลงลงรักเสร็จ และผลดีเอ็นเอที่ของโครงกระดูกผู้หญิง 13,640 ปี ถ้าผลที่ออกมาตามที่คาดหวังทางโครงการก็จะเริ่มพัฒนาแหล่งโบราณคดีให้เป็นที่ท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์โบราณคดีและป่าไม้ มีความคิดที่จะสร้างจิตสำนึกในเรื่องแหล่งท่องเที่ยวให้คนไทยสนใจมากขึ้น รวมถึงเป็นนักท่องเที่ยวที่มีวัฒนธรรม มีความรู้ที่แตกต่างและเห็นคุณค่าของสิ่งเหล่านี้ ในความแปลกจะเป็นสิ่งหนึ่งที่ให้เราเรียนรู้ที่จะอยู่ร่วมกันได้ในอนาคต
