ถ้ำหลวงงดงาม ลือนามหอมกระเทียม ลำไยรสเยี่ยม พระเจ้าสะเลียมหวานเลิศล้ำ น้ำตกงามแท้ แค่หลวงงามตา บูชาพระเจ้าตนหลวง บวงสรวงพระบาทสามยอด” นั่นคือคำขวัญประจำ อ.บ้านโฮ่ง จ.ลำพูน

แค่หลวงงามตา หมายถึง ประ เพณีการแห่แค่หลวง ซึ่งเป็นเอกลักษณ์ของชาวอำเภอบ้านโฮ่ง จังหวัดลำพูน อาจจะบอกได้ว่ามีแห่งเดียวในโลกก็ว่าได้ คำว่า “แค่” เป็นภาษาพื้นบ้านล้านนาไทย (ยังไม่มีการควบกล้ำอักษร) มีลักษณะเป็นไม้มัดกำ ทำมาจากไม้ไผ่จักเป็นซี่ ๆ หรือไม้อื่น ๆ ที่สามารถติดไฟได้ง่าย และเป็นไม้แห้ง ๆ นำมามัดเป็นกำรวมกัน ใหญ่กว่ากำมือเล็กน้อยยาวไม่เกิน 1 เมตร หรือให้พอดีกับการถือ (คล้ายกับคำว่า “แคร่” ในพจนานุกรม หมายถึงที่นั่งหรือนอน มัดทำด้วยฟากหรือไม้ไผ่ซี่ ๆ ถักติดกัน ฯลฯ)

ล้านนาสมัยก่อนเมื่อยังไม่มีไฟฉายหรือตะเกียงใช้ ชาวบ้านก็จะใช้ไม้แค่จุดไฟให้สว่างเพื่อส่องทางในเวล าค่ำคืน เหมือนไต้ไฟหรือคบเพลิง เมื่อถึง เทศกาลลอยกระทงในเดือนยี่เป็ง ชาวบ้านก็จะใช้ไม้แค่จุดไฟถวายเป็นพุทธบูชา ในสมัยล้านนาโบราณ ชาวบ้านได้กำหนดให้มีพิธีการ แห่แค่ไปถวายพระสงฆ์ในวัดแล้วจุดถวายเป็นพุทธบูชา ในวันยี่เป็งหรือวันเพ็ญเดือนสิบสอง อันเป็นพิธีหนึ่งในวันลอยกระทงกล่าวคือ ในตอนเช้าตรู่ของวันยี่เป็ง วัดทุกวัดจะมีการเทศน์มหาชาติชาดก ตอนสายจะมีการทำบุญตักบาตรและในตอนกลางคืน ชาวบ้านจะจัดทำต้นแค่ โดยจะช่วยกันประดับตกแต่งด้วยโคมไฟหรือสิ่งต่าง ๆ อย่างสวยงามแล้วตั้งขบวนแห่กันไปถวายพระสงฆ์ในวัดที่ ตนศรัทธา ต่อจากนั้นก็จะจุดไฟที่ต้นแค่ให้ลุกสว่างไสวไปทั่วบร ิเวณวัด เพื่อเป็นพุทธบูชาแล้วจึงไปลอยกระทงเพื่อบูชาพระแม่ค งคาและปล่อยเคราะห์กรรมต่าง ๆ ให้ล่องลอยไปตามแม่น้ำ

เมื่อกาลเวลาล่วงเลยมายาวนาน ประเพณีการจุดไม้แค่ก็ได้ถูกลืมเลือนไปในหลายที่หลาย แห่งเพราะได้มีการนำเอาธูปเทียนหรือประทีปมาจุดแทน เนื่องจากหาซื้อได้ง่ายและสะดวกกว่า แต่ชาวอำเภอบ้านโฮ่งได้มองเห็นความสำคัญจึงยังคงมีกา รสืบสาน และอนุรักษ์ประเพณีการจุดแค่เอาไว้อย่างต่อเนื่องไม่ ให้สูญหายไป ซึ่งกล่าวกันว่าในอดีตกาล วัดดงฤาษี ซึ่งเป็นวัดที่เก่าแก่ของ อ.บ้านโฮ่ง มีฤาษีสองตนมาบำเพ็ญพรตอยู่ และความเชื่อกันว่า นอกจากจะจุดแค่เพื่อเป็นพุทธบูชาแล้ว ยังจุดเพื่อบูชาพระฤาษีอีกด้วย