กล้วยไม้ซิมบิเดียมสำเภางาม (Cym. insigne subsp. seidenfadenii) เป็นกล้วยไม้ซิมบิเดียมขนาดกลางมีลำลูกกล้วยเป็นหัวเทียม (psuedo-bulb) ขนาด 8 x 5 ซม. ใบยาว 40-100 ซม. กว้าง 0.7-1.8 ซม.ใบมีลักษณะบาง อ่อนโค้ง ปลายใบแหลม ช่อดอกตั้งตรง สูง 100-150 ซม. ดอกมีขนาด 7-9 ซม. จำนวนดอกอาจมีมากถึง 23 ดอกในหนึ่งช่อ โดยเรียงเบียดกันที่ปลายบนของช่อ สีดอกสวยงามคือมีสีขาว ถึงสีขาวอมชมพู ไม่มีกลิ่นหอม ที่ปากมีขีดสีแดง บ้างก็เป็นจุดสีแดงกระจาย หรือ ไม่มีสีเลย และดอกค่อนข้างบานทน


รูปสำเภางามกึ่งเผือกที่พบบนภูหลวง
(ภาพถ่ายโดย นพ.รัฐพล ศิริเจียรนัย)


สำเภางามเป็นซิมบิเดียมพันธุ์แท้ที่มีความสำคัญมากที่สุดในการปรับปรุงพันธุ์กล้วยไม้ซิมบิเดียม กล่าวได้ว่าแทบจะทุกต้นของกล้วยไม้ซิมบิเดียมลูกผสมจะต้องมีเชื้อสายของกล้วยไม้ซิมบิเดียมสำเภางามอยู่ ทั้งนี้เนื่องจากคุณสมบัติที่โดดเด่นหลายประการอาทิเช่น ก้านดอกที่สูงยาวตั้งตรงเหนือพุ่มใบอย่างเด่นชัด พุ่มใบอ่อนโค้งสวยงามเหมือนกอหญ้า ขนาดพอเหมาะที่จะใช้เป็นไม้กระถาง แต่ต้องการอากาศหนาวในการออกดอก ลูกผสมที่จะทำการปรับปรุงพันธุ์ควรมีสายเลือดของสำเภางามเพื่อให้ได้รูปทรงของดอกที่เป็นเอกลักษณ์ของกล้วยไม้ซิมบิเดียม แต่เนื่องจากสำเภางามมีใบบางทำให้ลูกผสมที่มีสัดส่วนพันธุกรรมสำเภางามมากๆ จะพบปัญหาที่ปลายใบไหม้ ดูไม่สวยงาม

การค้นพบซิมบิเดียมสำเภางามมีขึ้นครั้งแรกในปี พ.ศ.2444 (ค.ศ. 1901) จากพื้นที่สูงในเวียดนามตอนใต้ซึ่งอยู่ในความครอบครองของฝรั่งเศสในสมัยนั้น และเป็นการจุดประกายให้เกิดการปรับปรุงพันธุ์ซิมบิเดียมอย่างกว้างขวางในยุโรป ดังนั้นกล้วยไม้ซิมบิเดียมลูกผสมเกือบทั้งหมดจึงมีสายเลือดของซิมบิเดียมสำเภางามที่มาจากเวียดนาม

การค้นพบสำเภางามในไทยมีขึ้นครั้งแรกในปีพ.ศ. 2526 บนยอดภูหลวงโดยคณะของดร.ไซเดนฟาเดน และเดวิด ดูปาย นับเป็นเรื่องที่น่าตื่นเต้นและน่าประหลาดใจอย่างมากที่พบว่ากล้วยไม้ชนิดเดียวกันนี้มีแหล่งกระจายพันธุ์ที่อยู่ห่างไกลกันมาก อีกทั้งไม่พบสำเภางามบนยอดภู หรือ ดอยอื่นๆ ในประเทศไทยเลย สำเภางามบนภูหลวงมีลักษณะต่างจากที่พบในแคว้นอันนัม ประเทศเวียดนาม อยู่หลายประการ

มีการตั้งข้อสังเกตในหมู่นักปลูกซิมบิเดียมที่ได้ให้ความเห็นว่าภูหลวงเป็นพื้นที่โดดเดี่ยวทำให้สำเภางามที่หลงเหลือบนยอดภูหลวงมีวิวัฒนาการไปเฉพาะทาง และยังตั้งข้อสังเกตว่าน่าจะมีการผสมปนเปกับ Cym mastersii และพัฒนาเป็นซิมบิเดียมพันธุ์แท้ (Introgression) ทำให้ซิมบิเดียมสำเภางามบนภูหลวงมีองศาการยกกลีบดอกที่ต่างจากของเวียดนาม ต้นมีขนาดเล็กกว่าและที่ชัดเจนที่สุดคือมีฤดูการออกดอกยาวนานโดยเริ่มออกดอกพร้อมๆกับ Cym mastersii และเรื่อยไปถึงต้นฤดูร้อน ซึ่งลักษณะการออกดอกแบบนี้คล้ายกับของกล้วยไม้ลูกผสม


ปัจจุบันได้มีการนำสำเภางามที่มาจากประเทศไทยไปใช้ในการปรับปรุงพันธุ์บ้างแล้วในต่างประเทศ และลูกผสมที่ได้ก็สามารถให้ดอกได้ในช่วงต้นฤดู การออกดอกของซิมบิเดียม(Early Blooming)