ถ้ำล้านปี

มนุษย์เราตั้งแต่ยุคแรกก็ได้อาศัยพึ่งพาธรรมชาติไม่ว่าจะเป็น แม่น้ำ ลำธาร ป่าดงพงไพร หรือภูเขา อย่างถ้อยทีถ้อยอาศัย อย่างภูเขาเองก็มีซอกมุมเล็กบ้างใหญ่บ้าง ตรงไหนที่กว้างขวางหน่อยก็มีการตั้งถิ่นฐานเป็นที่อยู่อาศัย จากนั้นก็เริ่มมีวิวัฒนาการ การเรียนรู้และต่อยอด ทำให้ละทิ้งถ้ำออกมาสร้างบ้านเรือนขยายอาณาเขตรุกกลับมาถอนรากถอนพงสิ่งที่ครั้งหนึ่งได้เคยอาศัย

แม้ปัจจุบันถ้ำส่วนมากบนโลกใบนี้ ไม่ได้ถูกใช้เป็นที่อยู่อาศัยสำหรับประชากรมนุษย์อีกต่อไปแล้ว แต่ก็ยังมีสิ่งมีชีวิตอีกมากมายเข้ามาใช้เป็นที่หากินและหลบภัย ลักษณะทางกายภาพของถ้ำก็มีรูปแบบและเสน่ห์เฉพาะของแต่ละสถานที่ ความโดดเด่นทางด้านธรณีวิทยาเช่นนี้ นำมาซึ่งการท่องเที่ยวหลากหลายรูปแบบ สร้างงานสร้างเงินขับเคลื่อนเศรษฐกิจให้ทั้งคนในพื้นที่และภาพรวม

ถ้ำผาไท ต.บ้านหวด อ.งาว จ. ลำปาง ซึ่งอยู่ในพื้นที่ที่กำลังศึกษารวบรวมข้อมูล เพื่อเตรียมประกาศเป็นอุทยานแห่งชาติถ้ำผาไท มีความสวยงามของหินงอกหินย้อยขนาดใหญ่ เสาหินขนาดใหญ่ในถ้ำ ซึ่งเกิดจาการสะสมตัวของหินปูนทีละเล็กทีละน้อย ที่ต้องใช้ระยะเวลายาวนานมาก กว่าจะเป็นรูปเป็นร่างที่เห็นในปัจจุบัน จากการพิสูจน์ทางธรณีวิทยาพบว่ามีอายุกว่า 9 ล้านปีแล้ว

ธรรมชาติค่อยสะสมต่อยอดความเปลี่ยนแปลงมาอย่างยาวนาน แต่บรรพบุรุษมนุษย์ยุคปัจจุบันที่มีอายุไม่เกินสองแสนปีก็สร้างความสูญเสียจนหลายสิ่งสูญหายไปจากโลกนี้แล้ว