Important Announcement
PubHTML5 Scheduled Server Maintenance on (GMT) Sunday, June 26th, 2:00 am - 8:00 am.
PubHTML5 site will be inoperative during the times indicated!

Home Explore ลำพูน ❝แบ่งปันโดย [email protected]

ลำพูน ❝แบ่งปันโดย [email protected]

Description: ลำพูน ❝แบ่งปันโดย [email protected]

Search

Read the Text Version

ลำ� พนู

ล�ำลพำ� ูนพนู



วัดพระยนื

สารบญั การเดินทาง ๗ สถานที่ท่นี า่ สนใจ ๘ อำ� เภอเมอื งลำ� พนู ๘ อำ� เภอบ้านธิ ๑๖ อ�ำเภอแมท่ า ๑๘ อ�ำเภอทุ่งหวั ชา้ ง ๑๙ อำ� เภอล้ี ๒๐ อ�ำเภอบา้ นโฮง่ ๒๗ อำ� เภอป่าซาง ๒๘ กิจกรรมทน่ี า่ สนใจ ๓๒ เทศกาลงานประเพณี ๓๓ สินคา้ พ้ืนเมอื ง ๓๔ รา้ นจำ�หนา่ ยสินค้าทร่ี ะลึก ๓๔ ตวั อยา่ งรายการนำ�เทย่ี ว ๓๖ สง่ิ อำ�นวยความสะดวก ๓๖ สถานท่พี กั ๓๖ รา้ นอาหาร ๓๗ หมายเลขโทรศัพท์สำ�คญั ๓๘ ล�ำพูน 5

วดั พระธาตหุ รภิ ุญชัย ล�ำ พนู พระธาตเุ ดน่ พระรอดขลงั ล�ำไยดงั กระเทียมดี ประเพณงี าม จามเทวี ศรหี รภิ ุญชยั

จังหวัดล�ำพูน เดิมมีชื่อว่า “นครหริภุญไชย” สร้าง จงั หวัดล�ำปาง ๗๑ กโิ ลเมตร เมื่อ พ.ศ. ๑๒๐๐ โดยฤาษีวาสุเทพได้เกณฑ์พวก จังหวดั ตาก ๒๔๔ กโิ ลเมตร เม็งคบุตรเชื้อสายมอญมาสร้างอยู่ระหว่างแม่น�้ำ ๒ สาย คอื แมน่ �้ำปิงและแมน่ ้ำ� กวง เม่ือสรา้ งเสร็จได้ การเดนิ ทาง ส่งฑูตไปเชิญราชธิดากษัตริย์แห่งกรุงละโว้พระนาม รถยนต์ จากกรงุ เทพฯ ใชท้ างหลวงหมายเลข ๑ ถนน วา่ “จามเทว”ี มาปกครองเมอื งหรภิ ญุ ไชยสบื ราชวงศ์ พหลโยธนิ ผา่ นถนนวภิ าวดรี งั สติ ดอนเมอื งปทมุ ธานี กษัตริย์ต่อมาหลายพระองค์จนมาถึงสมัยเจ้ากาวิละ แยกซา้ ยตรงหลกั กโิ ลเมตรที่ ๓๒ ผ่านจงั หวัดสงิ ห์บรุ ี ซงึ่ ไดร้ บั การสนบั สนนุ จากพระเจา้ กรงุ ธนบรุ ใี หท้ ำ� การ จงั หวัดชัยนาท เข้าจังหวดั นครสวรรค์ แลว้ แยกซา้ ย ขับไล่ผู้รุกรานจนสำ� เรจ็ จึงได้ไปครองเมอื งเชยี งใหม่ เข้าทางหลวงหมายเลข ๑๑ ไปจังหวัดล�ำพูน รวม และใหเ้ จา้ คำ� ฝน้ั นอ้ งชายครองเมอื งลำ� พนู แทน ตอ่ มา ระยะทาง ๖๗๐ กโิ ลเมตร ใช้เวลาเดนิ ทางประมาณ ในสมยั กรงุ รตั นโกสนิ ทร์ ลำ� พนู มฐี านะเปน็ เมอื งขนึ้ มี ๘ ชว่ั โมง เจ้าผู้ครองนครสืบเน่ืองมาจนถึงสมัยของพลตรี รถโดยสารประจ�ำทาง มีรถโดยสารประจ�ำทางปรับ เจ้าจักรค�ำขจรศักดิ์ จึงได้มีการยกเลิกต�ำแหน่งเจ้า อากาศของบริษัท ขนส่ง จ�ำกัด บริการทุกวัน โดย ผคู้ รองนครเนอื่ งจากมกี ารเปลย่ี นแปลงการปกครอง ออกจากสถานีขนส่งผู้โดยสารกรุงเทพฯ (จตุจักร) ในปี พ.ศ. ๒๔๗๕ ถนนกำ� แพงเพชร ๒ สอบถามขอ้ มลู ไดท้ บี่ รษิ ทั ขนสง่ จำ� กดั (กรงุ เทพฯ) โทร. ๑๔๙๐, ๐ ๒๗๙๓ ๘๑๑๑ จังหวัดล�ำพูน มีแม่น�้ำที่ส�ำคัญไหลผ่านอยู่ ๔ สาย สถานีขนสง่ ผโู้ ดยสารจงั หวดั ลำ� พนู โทร. ๐ ๕๓๕๖ คอื แมน่ �้ำปงิ แม่น�้ำกวง แม่นำ้� ทา และแม่น้�ำล้ี แบง่ ๑๒๖๓ www.transport.co.th การปกครองออกเป็น ๘ อ�ำเภอ คือ อ�ำเภอเมือง รถไฟ มรี ถไฟออกจากสถานรี ถไฟกรงุ เทพ (หวั ลำ� โพง) ลำ� พนู อ�ำเภอบ้านธิ อ�ำเภอแม่ทา อ�ำเภอทงุ่ หวั ช้าง ไปจงั หวดั ลำ� พนู ทกุ วนั ตดิ ตอ่ สอบถามขอ้ มลู ไดท้ กี่ าร อำ� เภอลี้ อ�ำเภอบ้านโฮง่ อ�ำเภอเวยี งหนองล่อง และ รถไฟแหง่ ประเทศไทย โทร. ๑๖๙๐, ๐ ๒๒๒๐ ๔๔๔๔ อ�ำเภอปา่ ซาง และ www.railway.co.th และทสี่ ถานรี ถไฟจังหวัด ระยะทางจากตวั เมอื งล�ำพูนไปอ�ำเภอตา่ ง ๆ ลำ� พนู โทร. ๐ ๕๓๕๑ ๑๐๑๖ อำ� เภอปา่ ซาง ๑๑ กโิ ลเมตร เคร่อื งบนิ ไม่มีเทีย่ วบนิ ตรงไปจังหวดั ลำ� พูน สามารถ อำ� เภอบ้านธ ิ ๒๖ กโิ ลเมตร ใช้บริการเท่ียวบินกรุงเทพฯ-เชียงใหม่ แล้วต่อรถ อ�ำเภอแมท่ า ๒๕ กโิ ลเมตร โดยสารประจ�ำทางท่ีสถานีขนส่งผู้โดยสารช้างเผือก อ�ำเภอบ้านโฮง่ ๔๐ กโิ ลเมตร จงั หวดั เชยี งใหม่ สายเชยี งใหม-่ ลำ� พนู มบี รกิ ารทกุ วนั อ�ำเภอเวยี งหนองล่อง ๔๕ กโิ ลเมตร เร่ิมตั้งแต่เวลา ๐๕.๐๐-๒๐.๓๐ น. ทุก ๓๐ นาที อ�ำเภอทุ่งหัวช้าง ๑๐๐ กโิ ลเมตร สอบถามขอ้ มูลเทีย่ วบินไดท้ ่ี อ�ำเภอล ้ี ๑๐๖ กโิ ลเมตร - บริษทั การบินไทย จำ� กดั (มหาชน) โทร. ๐ ๒๓๕๖ ๑๑๑๑ ระยะทางจากจังหวัดล�ำพนู ไปจังหวดั ใกลเ้ คยี ง www.thaiairways.com จังหวัดเชยี งใหม่ ๒๑ กโิ ลเมตร - บริษัท สายการบนิ นกแอร์ จำ� กัด โทร. ๑๓๑๘ www.nokair.com ลำ� พนู 7

อนสุ าวรยี พ์ ระนางจามเทวี - บรษิ ทั การบนิ กรุงเทพ จำ� กัด (มหาชน) ศาสนา โดยได้น�ำพุทธศาสนาและศิลปวัฒนธรรม โทร. ๑๗๗๑, ๐ ๒๒๗๐ ๖๖๙๙ มาเผยแพร่ในดินแดนแถบน้ีจนมีความรุ่งเรืองสืบมา www.bangkokair.com จนถงึ ปจั จบุ นั พระบาทสมเดจ็ พระวชริ เกลา้ เจา้ อยหู่ วั - บรษิ ทั ไทยแอร์เอเชีย จ�ำกดั ได้เสด็จมาทรงเปิดอนุสาวรีย์เมื่อวันท่ี ๒ ตุลาคม โทร. ๐ ๒๕๑๕ ๙๙๙๙ พ.ศ. ๒๕๒๕ www.airasia.com พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติหริภุญไชย อยู่ถนนอินท ยงยศ ต�ำบลในเมือง ใกล้กับวัดพระธาตุหริภุญชัย สถานท่ที อ่ งเทยี่ ว ต้ังเมื่อ พ.ศ. ๒๔๗๐ โดยพระยาราชกุลวิบูลย์ภักดี สมหุ เทศาภบิ าลมณฑลพายัพ ตอ่ มากรมศลิ ปากรได้ อ�ำเภอเมืองล�ำพูน กอ่ สรา้ งอาคารแหง่ ใหมเ่ สรจ็ เมอ่ื พ.ศ. ๒๕๑๘ สมเดจ็ อนุสาวรีย์พระนางจามเทวี อยู่ท่ีบริเวณสวน พระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตน สาธารณะหนองดอก ห่างจากศาลากลางจังหวัด ราชสุดาฯ เสด็จพระราชด�ำเนินทรงเปิดอาคารเม่ือ ประมาณ ๑ กิโลเมตร สร้างข้ึนเพื่อเป็นอนุสรณ์แด่ พ.ศ. ๒๕๒๒ ภายในพพิ ิธภัณฑฯ์ แบ่งเป็น ๓ ห้อง คอื พระนางจามเทวี องคป์ ฐมกษตั รยิ แ์ หง่ นครหรภิ ญุ ไชย พระนางเปน็ นกั ปกครองทมี่ คี วามสามารถ มคี ณุ ธรรม และความกล้าหาญ มีความเล่ือมใสในพระพุทธ 8 ล�ำพูน

-หอ้ งจดั แสดงใหญ่ เป็นห้องโถงยาวอยูช่ นั้ บนของตัว ๑๖.๐๐ น. ปิดวันจันทร์-วันอังคาร และวันหยุดนัก อาคาร แบง่ การจดั แสดงวตั ถโุ บราณออกเปน็ ๓ สมยั ขตั ฤกษ์ อตั ราคา่ เขา้ ชม ชาวไทย ๒๐ บาท ชาวตา่ งชาติ คอื สมยั กอ่ นประวตั ศิ าสตร์ สมยั หรภิ ญุ ไชย และสมยั ๑๐๐ บาท สอบถามข้อมลู โทร. ๐ ๕๓๕๑ ๑๑๘๖ ลา้ นนา เชน่ พระพทุ ธรปู เศยี รพระพทุ ธรปู พระพมิ พ์ โทรสาร ๐ ๕๓๕๓ ๐๕๓๖ และเทวดา เปน็ ตน้ วดั พระธาตหุ รภิ ญุ ชัยวรมหาวิหาร อยใู่ จกลางเมือง -ห้องจัดแสดงศิลปะพื้นบ้าน และเคร่ืองไม้จ�ำหลัก ล�ำพูน มีถนนล้อมรอบส่ีดา้ น คือ ถนนอัฎฐารส ทาง เป็นห้องจัดแสดงเล็กท่ีอยู่อาคารเล็กชั้นเดียวมีห้อง ทิศเหนือ ถนนชัยมงคลทางทิศใต้ ถนนรอบเมือง โถงเชื่อมจากช้นั บนของอาคารหลังใหญ่ เปน็ ห้องจัด ทางทศิ ตะวนั ออก และถนนอนิ ทยงยศทางทิศตะวนั แสดงศิลปะสมยั ล้านนา รตั นโกสินทร์ แสดงออกถงึ ตก ห่างจากศาลากลางจงั หวดั ประมาณ ๑๕๐ เมตร ภูมปิ ัญญาทอ้ งถิ่น เช่น เครือ่ งใช้ในครัวเรอื น เครื่อง สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. ๑๖๕๑ ในสมัยพระเจ้าอาทิตย มอื ตเี หลก็ เครอ่ื งมอื ทอผา้ เครอื่ งดนตรพี นื้ บา้ น พาน ราช ภายในบริเวณวัดพระธาตุหริภุญชัย มีสิ่งที่น่า ดอกไม้และเช่ียนหมาก เปน็ ต้น สนใจ คือ -ห้องศิลาจารกึ อยูช่ ้นั ล่างของตัวอาคาร เปน็ หอ้ งจัด ซุ้มประตู ก่อนเข้าไปในบริเวณวัดจะผ่านซุ้มประตู แสดงศิลาจารึกสมัยหริภุญไชย สมัยพุทธศตวรรษท่ี ฝมี อื โบราณสมยั ศรวี ชิ ยั กอ่ อฐิ ถอื ปนู ประดบั ลวดลาย ๑๗ และศิลาจารึกสมัยล้านนา สมัยพุทธศตวรรษ วจิ ติ รพสิ ดาร ประกอบดว้ ย ซมุ้ ยอดเปน็ ชนั้ ๆ หนา้ ซมุ้ ท่ี ๒๐ เป็นตน้ ไป เปดิ ใหเ้ ข้าชมตงั้ แต่เวลา ๐๙.๐๐- พพิ ิธภัณฑสถานแห่งชาติหริภญุ ไชย ลำ� พูน 9

วัดพระธาตุหรภิ ญุ ชยั วรมหาวิหาร ประตมู รี ปู สงิ ห์ ๑ คู่ ยนื บนแท่นสูง ๑ เมตร สรา้ งขึน้ ประกอบด้วยฐานปัทม์แบบฐานบวั ลกู แกว้ ย่อเก็จตอ่ ในสมัยพระเจ้าอาทิตยราชเมื่อทรงถวายวังให้เป็น จากฐานบัวลูกแก้วเป็นฐานเขียงกลมสามชั้นตั้งรับ สังฆาราม องค์ระฆงั กลม บลั ลังกย์ ่อเหลยี่ ม เจดยี ม์ ีลักษณะใกล้ วหิ ารหลวง เมอื่ ผา่ นซุ้มประตูเข้าไปจะพบวิหารหลงั เคียงกบั พระธาตดุ อยสเุ ทพทจ่ี ังหวดั เชียงใหม่ มสี ัตถ ใหญ่เรียกว่า “วิหารหลวง” มีระเบียงรอบด้าน มี บญั ชร (ระเบยี งหอก ซง่ึ เปน็ รว้ั เหลก็ และทองเหลอื ง) มุขออกท้ังด้านหน้าและด้านหลังสร้างข้ึนแทนวิหาร ๒ ชนั้ สำ� เภาทองประดษิ ฐานอยปู่ ระจำ� รวั้ ชนั้ นอกทงั้ หลังเก่าเมื่อ พ.ศ. ๒๔๕๘ เพ่ือใช้เป็นที่บ�ำเพ็ญกุศล ทศิ เหนอื และทศิ ใตม้ ซี มุ้ กมุ ภณั ฑแ์ ละฉตั รประจำ� สมี่ มุ และประกอบศาสนกจิ ทกุ วนั พระ ภายในประดษิ ฐาน หอคอยประจำ� ทกุ ด้าน รวม ๔ หอ บรรจุพระพทุ ธรูป พระพทุ ธปฏิมากอ่ อิฐถือปูน ๓ องค์ ลงรักปิดทองบน นงั่ ทกุ หอ นอกจากนย้ี งั มโี คมประทปี และแทน่ บชู ากอ่ แทน่ แกว้ และมพี ระพทุ ธปฏมิ าโลหะขนาดกลางสมยั ประจ�ำไว้ เพื่อเป็นท่ีสักการบูชาของพุทธศาสนิกชน เชียงแสนชน้ั ตน้ และชนั้ กลางอีกหลายองค์ ทว่ั ไป พระบรมธาตฯุ นนี้ บั เปน็ ปชู นยี สถานอนั สำ� คญั พระบรมธาตุหริภุญชัย อยู่ด้านหลังวิหารหลวง ยิง่ ในล้านนามาตั้งแต่สมยั โบราณ ในวนั เพญ็ เดือน ๖ ประดิษฐานพระเกศธาตุบรรจุในโกศทองค�ำ เจดีย์ จะมงี านนมสั การและสรงนำ้� พระบรมธาตฯุ ทกุ ปี ตาม 10 ลำ� พูน

พพิ ธิ ภัณฑช์ มุ ชนเมืองลำ� พนู ประวตั กิ ลา่ ววา่ เมอ่ื พ.ศ. ๑๔๔๐ พระเจา้ อาทติ ยราช วัดพระธาตุหริภุญชัยฯ เปิดให้เข้าชมตั้งแต่เวลา กษัตริย์วงศ์รามัญผู้ครองนครล�ำพูนได้สร้างมณฑป ๐๖.๐๐-๑๘.๐๐ น. สอบถามขอ้ มลู โทร. ๐ ๕๓๓๑ ครอบโกศทองคำ� บรรจพุ ระบรมธาตฯุ ไวภ้ ายใน และ ๑๑๐๔ โทรสาร ๐ ๕๓๕๓ ๐๗๕๓ มีการสร้างเสริมกันต่อมาอีกหลายสมัย ต่อมาเม่ือ พิพิธภัณฑ์ชุมชนเมืองล�ำพูน อยู่ด้านหลัง พ.ศ. ๑๙๘๖ พระเจ้าติโลกราช กษัตริย์ผู้ครองนคร พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติหริภุญไชย เดิมเป็นคุ้มเจ้า เชียงใหม่ได้ปฏิสังขรณ์บูรณะเสริมองค์พระเจดีย์ขึ้น สมั พันธว์ งศ์ สร้างเมือ่ พ.ศ. ๒๔๕๕ สมัยเจ้าหลวง ใหม่เป็นแบบลงั กาทป่ี รากฏอยู่ในปจั จุบนั นี้ จักรค�ำขจรศักด์ิ เป็นอาคารทรงปั้นหยา ปัจจุบัน พระสุวรรณเจดยี ์ หรอื ปทมุ วดีเจดีย์ อยู่ทางขวาของ เทศบาลเมืองล�ำพูนจัดท�ำเป็นพิพิธภัณฑ์แสดงเร่ือง พระบรมธาตสุ รา้ งขนึ้ ในสมยั พทุ ธศตวรรษท่ี ๑๗ โดย ราวประวตั ศิ าสตร์ วฒั นธรรม ประเพณี วถิ ชี วี ติ ความ พระนางปทุมวดี อัครมเหสีของพระเจ้าอาทิตยราช เปน็ อยขู่ องผคู้ นชาวลำ� พนู เมอ่ื ๑๐๐ ปที ผ่ี า่ นมา อาทิ ภายหลังจากสร้างพระบรมธาตุเสร็จได้ ๔ ปี พระ ภาพถ่ายเก่า ร้านขายเครื่องเขียนและของใช้ เปิด สุวรรณเจดีย์องค์น้ีเป็นทรงปรางค์ ๔ เหล่ียม โดย ให้เข้าชมวันอังคาร-วันอาทิตย์ ตั้งแต่เวลา ๐๘.๓๐- ฝมี อื ชา่ งละโว้ มพี ระพทุ ธรปู ประจำ� ซมุ้ ฝมี อื แบบขอม ๑๖.๓๐ น. สอบถามข้อมลู โทร. ๐ ๕๓๕๑ ๑๕๐๐ ปรากฏให้เหน็ อยบู่ ้าง ยอดพระเจดียม์ ีทองเหลืองหมุ้ อยู่ภายใตฐ้ านลา่ งเปน็ กรุบรรจพุ ระเคร่อื ง ล�ำพูน 11

วัดจามเทวี หมู่บ้านหัตถกรรมผ้าฝ้ายเวียงยองและขัวมุงท่า อนุสาวรีย์สุเทวฤๅษี อยู่บริเวณดอยติ ริมถนนสาย สิงห์ อยู่บ้านศรีเมืองยู้ ต�ำบลเวียงยอง ตรงข้าม ซปุ เปอรไ์ ฮเวยต์ รงทางเขา้ สเู่ มอื งลำ� พนู เดมิ อยทู่ หี่ นา้ วัดพระธาตุหริภุญชัยวรมหาวิหาร ชมวิถีชีวิตชาว ศาลากลางจังหวัดล�ำพูน สุเทวฤาษีเป็นผู้สร้างเมือง บ้านในเส้นทางถนนสายวัฒนธรรมชุมชนเวียงยอง หริภุญไชย แต่เนื่องจากเป็นผู้บ�ำเพ็ญสมาบัติ จึงได้ เป็นหมู่บ้านผลิตผ้าฝ้ายและผ้าไหมยกดอก ภายใน เชิญพระนางจามเทวีซ่ึงเป็นพระธิดาของพระยา หมู่บ้านยังมีสถานท่ีท่องเที่ยวท่ีน่าสนใจ เช่น วัดต้น จกั วตั แิ หง่ เมอื งละโว้ มาปกครองเมอื งหรภิ ญุ ไชยแทน แก้ว พพิ ิธภัณฑพ์ ื้นบา้ น ศนู ย์ทอผ้าพ้ืนเมอื ง เป็นต้น และยังได้สนับสนุนด้านพระบวรพุทธศาสนาในนคร มเี สน้ ทางทเี่ หมาะแกก่ ารเดนิ เทา้ หรอื นง่ั รถสามลอ้ ถบี หริภุญไชยใหม้ นั่ คง ติดกับหมู่บ้านเวียงยองยังมี ขัวมุง ท่าสิงห์ ตลาด วัดมหาวัน อยู่ท่ีถนนจามเทวี ต�ำบลในเมือง ห่าง จ�ำหนา่ ยผลิตภณั ฑ์โอทอป เชน่ ผ้าฝา้ ยยกดอกล�ำพูน จากศาลากลางจงั หวัดประมาณ ๕๐๐ เมตร เลียบไป สินค้าตกแตง่ บา้ น เครอื่ งประดบั เป็นต้น เปิดทุกวนั ตามคเู มืองเกา่ สนั นิษฐานวา่ วัดนสี้ ร้างมาขน้ึ เมือ่ ครัง้ ต้ังแต่เวลา ๐๙.๐๐-๑๘.๐๐ น. 12 ลำ� พนู

พระนางจามเทวีขึน้ ครองนครหรภิ ุญไชยในราว พ.ศ. ๑๒๐๐ มีสง่ิ ทีน่ ่าสนใจ คือ พระพทุ ธสกิ ขิ หรือพระ ศลิ าดำ� ซ่งึ พระนางจามเทวีอญั เชญิ มาจากเมืองละโว้ ชาวเมืองเรียกพระพุทธรูปองค์น้ีว่า พระรอดหลวง หรือพระรอดล�ำพูน ซ่ึงมีความส�ำคัญและเป็นแบบ พมิ พใ์ นการจำ� ลองทำ� พระเครอื่ ง คอื พระรอดมหาวนั วัดจามเทวี หรอื ทีช่ าวบ้านเรยี กวา่ วดั กกู่ ุด อยหู่ มูท่ ี่ วดั พระคงฤๅษี ๕ รมิ ถนนจามเทวี ต�ำบลในเมือง สรา้ งเมื่อประมาณ พ.ศ. ๑๒๙๘ โดยฝีมอื ชา่ งละโว้ ลกั ษณะพระเจดีย์ ห้ายอดโดยมเี จดีย์ทรงระฆังและเจดียท์ รงกลมขนาด เป็นส่ีเหล่ียมแบบพุทธคยาในประเทศอินเดีย แต่ละ เล็กเป็นประธานคล้ายกับอานันทเจดีย์ที่เมืองพุกาม ด้านมีพระพุทธรูป ยืนปางประทานพรอยู่เป็นช้ัน ๆ และพระเจดียว์ ัดป่าสกั จงั หวัดเชยี งราย ภายในเจดีย์บรรจุอัฐิของพระนางจามเทวีปฐม วัดพระคงฤๅษี หรือวัดอนันทราม อยู่ต�ำบลในเมือง กษัตริย์แห่งนครหริภุญไชย ตามต�ำนานเล่าว่า เจ้า เป็นวัดที่สร้างข้ึนในสมัยพระนางจามเทวีครองเมือง อนันตยศและเจ้ามหันตยศ ราชโอรสของพระนาง หริภุญไชย ในวัดนี้มี พระคง ซึ่งเป็นพระเครื่อง จามเทวีไดส้ ร้างข้นึ เมื่อปี พ.ศ. ๑๒๙๘ เพ่ือบรรจุอฐั ิ เป็นที่นบั ถือของชาวเมืองลำ� พูน ของพระนาง เดิมมียอดห่อหุ้มด้วยทองค�ำแต่ได้หาย กชู่ า้ ง-กูม่ า้ เป็นโบราณสถาน อยบู่ ริเวณชมุ ชนวัดไก่ ไปชาวบ้านจึงเรียกว่า “กู่กุด” หรือมีช่ือเรียกอย่าง แกว้ ซอยโรงเรยี นจกั รคำ� คณาทร หา่ งจากอำ� เภอเมอื ง เปน็ ทางการว่า “พระเจดยี ส์ วุ รรณจงั โกฏ” ประมาณ ๑ กโิ ลเมตร ก่ชู ้าง เปน็ สถปู ทรงกระบอก นอกจากน้ียังมี รัตนเจดีย์ อยู่ด้านขวาของวิหาร พระยาสรรพสทิ ธ์ิ สรา้ งขนึ้ ในพทุ ธศตวรรษท่ี ๑๗ ฐาน ล่างสดุ เปน็ รูป ๘ เหล่ียม มีเสน้ ผ่าศูนยก์ ลาง ๔.๔๐ เมตร สูง ๑๑.๕๐ เมตร องค์เจดีย์เป็นรูปส่ีเหลี่ยม แตล่ ะเหลยี่ มเจาะเปน็ ซมุ้ ประดษิ ฐานพระพทุ ธรปู ยนื ก่ออฐิ ถอื ปูนทง้ั องค์ วัดพระยนื อยหู่ มทู่ ี่ ๑ บ้านพระยืน ต�ำบลเวียงยอง ขา้ มลำ� นำ�้ กวงไปตามทางหลวงหมายเลข ๑๑๔ เลยี้ ว ซ้ายเขา้ ทางหลวงหมายเลข ๑๐๒๙ ประมาณ ๕๐๐ เมตร วัดพระยืนมีช่ือเดิมว่า วัดพฤทธมหาสถาน พระเจา้ ธรรมมกิ ราช กษตั รยิ ห์ รภิ ญุ ชยั เปน็ ผสู้ รา้ งขนึ้ เมือ่ พ.ศ. ๑๖๐๖-๑๖๑๑ พระเจดียเ์ ป็นทรงมณฑป มพี ระพทุ ธรปู ยนื ทง้ั สที่ ศิ เครอ่ื งบนประกอบดว้ ยเจดยี ์ ลำ� พูน 13

ปลายมนเชอ่ื วา่ เปน็ สสุ านชา้ งศกึ คบู่ ารมขี องพระนาง กาดดอยติ อยตู่ ลาดกลางสนิ คา้ เกษตร ถนนซปุ เปอร์ จามเทวี ชอ่ื “ภกู ำ�่ งาเขยี ว” หมายถงึ ชา้ งผวิ สคี ลำ�้ งา ไฮเวย์เชียงใหม่-ล�ำปาง จ�ำหน่ายผ้าทอยกดอกเป็น สีเขียว ทรงอานุภาพและอิทธิฤทธิ์ในสงคราม ส่วน เอกลักษณ์ของเมืองล�ำพูน ไม้แกะสลักจากอ�ำเภอ กู่ม้า เป็นสถูปทรงระฆังเชื่อว่าเป็นสุสานม้าทรงของ แม่ทา ผ้าฝ้ายทอมือจากอ�ำเภอป่าซางเครื่องเงิน พระโอรสพระนางจามเทวี ชาวเขาจากอ�ำเภอล้ี สินค้าแปรรูปจากล�ำไย หอม กระเทยี ม สนิ คา้ โอทอป และผลติ ภณั ฑโ์ ครงการหลวง อนสุ าวรยี ค์ รบู าศรวี ชิ ยั อยเู่ ชงิ ดอยติ บรเิ วณวดั ดอยติ เปิดทุกวนั ต้ังแตเ่ วลา ๐๗.๐๐-๑๖.๐๐ น. ต�ำบลป่าสัก ห่างจากตัวเมืองล�ำพูนประมาณ ๕ กโิ ลเมตร ตามถนนสายเชยี งใหม-่ ลำ� ปาง พระครบู าศรี วัดหมูเปิ้ง อยู่บ้านหมูเปิ้ง ต�ำบลเหมืองจี้ “เปิ้ง” วชิ ยั เปน็ พระเถรเจา้ และนกั พฒั นาแหง่ ลา้ นนาไทย ผู้ หมายถึง การพ่ึงพิง คือ เป็นวัดที่คนเกิดปีกุน พฒั นาทงั้ ดา้ นจติ ใจและดา้ นถาวรวตั ถใุ หแ้ กช่ าวลา้ นนา หรือในล้านนาเรียกเป็นปีช้าง นิยมมาสักการบูชา ในช่วงปี พ.ศ. ๒๔๒๑-๒๔๘๑ บ้านเกิดท่านอยู่ท่ี เหมาะส�ำหรับผู้ท่ีสนใจศึกษางานด้านปูนปั้น และ บ้านปาง อำ� เภอล้ี จงึ เปน็ ความภูมใิ จของชาวลำ� พูน สถาปัตยกรรม ภายในวัดมีซุ้มประตูโขงซึ่งเป็นซุ้ม เป็นอย่างยงิ่ ประตูศิลปะล้านนาประดับลายปูนปั้นที่อ่อนช้อย งดงาม ลักษณะเดียวกับที่ใช้ประดับเรือนธาตุเจดีย์ บ้านหนองช้างคืน อยู่ต�ำบลหนองช้างคืน เป็น แบบลา้ นนาและหอไตร ซงึ่ แตกตา่ งจากหอไตรทว่ั ไป แหล่งผลิตล�ำไยใหญ่ที่สุดอยู่ก่อนถึงเมืองล�ำพูน ท่ีพบในจังหวัดล�ำพูน เป็นหอไตรครึ่งไม้ครึ่งปูน ชั้น ๘ กิโลเมตร ตามทางหลวงหมายเลข ๑๐๖ สาย บนเป็นเรือนไม้ หลังคาลดสองช้ัน ประดับช่อฟ้า เชยี งใหม-่ ลำ� พนู ถงึ บา้ นปา่ เหว มปี า้ ยบอกทางเลย้ี วขวา ใบระกา หางหงส์ แกะสลกั ประดบั กระจกสี มรี ะเบยี ง เข้าบ้านหนองช้างคืน ต�ำบลอุโมงค์ ตรงเข้าไปอีก แคบ ๆ ไม่มีบันไดทางข้ึน แต่มีช่องส่ีเหลี่ยมเล็ก ๆ ประมาณ ๗ กิโลเมตร ตลอดเส้นทางเข้าหมู่บ้านเตม็ ดา้ นในใชบ้ นั ไดพาดขน้ึ ไป ชนั้ ลา่ งเปน็ เสาใหญส่ แ่ี ถว ๆ ไปดว้ ยตน้ ล�ำไย ในราวเดือนสงิ หาคม ของทกุ ปี จะมี ละห้าต้น ใช้เป็นโบสถ์หรือวิหารประดิษฐาน งานเทศกาลล�ำไยล�ำพูนท่ีอ�ำเภอเมืองล�ำพูน ภายใน พระประธาน มรี ะเบียงกั้น งานมีการประกวดรถท่ปี ระดบั ตกแตง่ ด้วยล�ำไย การ การเดินทาง จากสามแยกท่าจักร ใช้ทางหลวง ประกวดผลิตผลล�ำไย และธิดาล�ำไย หมายเลข ๑๐๓๓ ไปทางอ�ำเภอแม่ทาผา่ นบ้านแป้น บ้านเหมืองจ้ี ตรงไปผ่านสถานีต�ำรวจภูธรเหมืองจี้ บ้านม้า ล�ำพูน อยู่ต�ำบลศรีบัวบาน เป็นหมู่บ้านที่ ประมาณ ๑ กิโลเมตร หรอื ข้นึ รถโดยสารประจ�ำทาง ท�ำเคร่ืองเรือนซ่ึงใช้ไม้อัด ไม้สัก ไม้ยางพารา ฯลฯ สายลำ� พนู -สามแยกท่าจักร-หมูเป้งิ -ทากาศ-แม่ทา สินค้ามีให้เลือกมากมาย อยู่ห่างจากทางแยกดอยติ ประมาณ ๑ กโิ ลเมตร ไปตามทางถนนซปุ เปอรไ์ ฮเวย์ อทุ ยานธรรมะและหอศลิ ป์ อยหู่ มู่ท่ี ๑ บา้ นป่าซาง เชยี งใหม-่ ลำ� ปาง แลว้ แยกเข้าส่หู มบู่ า้ นประมาณ ๒ นอ้ ย ต�ำบลบา้ นแปน้ อ�ำเภอเมอื ง อทุ ยานธรรมะฯ กโิ ลเมตร มีพื้นท่ีประมาณ ๑๓ ไร่ ก่อต้ังโดยคุณอินสนธิ์ วงศ์ สาม ศลิ ปนิ แหง่ ชาติ สาขาทศั นศลิ ป์ (ประตมิ ากรรม) เมอื่ พ.ศ. ๒๕๔๒ และคณุ เวนเิ ซยี วอลค์ ก้ี ประตมิ ากร 14 ลำ� พนู

วัดหมูเปง้ิ ชาวองั กฤษ มวี ตั ถปุ ระสงคเ์ พอ่ื ใหเ้ ปน็ แหลง่ ทอ่ งเทยี่ ว ๑๖๐๙, ๐๘ ๕๐๓๐ ๔๕๙๖, ๐๘ ๙๔๓๔ ๕๗๔๓ ประเภทศิลปะและธรรมะ แสดงงานศิลปะโดย www.dhammapark.com สอดแทรกธรรมะที่เขา้ ใจง่ายและสนุกสนาน อทุ ยาน การเดนิ ทาง จากอำ� เภอเมอื งล�ำพูน ใชเ้ ส้นทางหลวง ธรรมะฯ เป็นสวนร่มรื่น เพ่ือให้เข้าถึงสัจธรรมแห่ง หมายเลข ๑๐๖ ไปจนถงึ ตลาดป่าซางจะมีซอยด้าน ชีวิตตามแนวค�ำสอนของพระพุทธศาสนา หอศิลป์ ขา้ งเล้ียวเข้าไปประมาณ ๕๐๐ เมตร นน้ั ใชจ้ ดั แสดงงานประตมิ ากรรมทางพระพทุ ธศาสนา โรงงานเตาชวนหลง อยหู่ มู่ท่ี ๑๐ ถนนล�ำพูน-รมิ ปงิ รอบ ๆ อาคารมีแบบจำ� ลองประติมากรรมโลหะของ ตำ� บลริมปิง เป็นโรงงานผลิตเซรามิคท่ีมอี ยูท่ เี่ ดียวใน ศิลปินแห่งชาติ ผลงานชิ้นเอก คือ “น้�ำพุแห่ง จังหวัดล�ำพูน เป็นโรงงานที่ผลิตผลงานที่ท�ำด้วยมือ ปญั ญา” แสดงถงึ หลกั ธรรมแหง่ มรรค ๘ มีเรอื นไทย ล้วน ๆ ต้ังแต่ข้ันตอนการขึ้นรูป การลงสีลวดลาย แสดงผลงานและประวัติของคุณอินสนธ์ วงค์สาม ต่าง ๆ ท�ำให้การผลติ ช้นิ งานแต่ละชิ้นมีคุณภาพ ยคุ นอกจากน้ียังเป็นศูนย์กลางเรียนรู้ชุมชนท้องถิ่นใน แรก ๆ ผลงานที่เน้นเลียนแบบงานโบราณ การเขยี น การอนุรักษ์ธรรมชาติและส่ิงแวดล้อม ทุกวันเสาร์- เสน้ ลงสกี ท็ �ำตามแบบฉบับงานสังคโลก แตผ่ ลงานที่ อาทิตย์ จะมกี ารแสดงการปน่ั ฝา้ ย ยอ้ มสี ทอผ้า สาน สรา้ งชอ่ื เสยี งให้แก่ “ชวนหลง” คือ เครอื่ งปัน้ ดนิ เผา หญ้าคาเพ่อื ใช้มุงหลังคา มา่ นกันแดดจากไมไ้ ผ่ และ สไตล์แอนทีคที่น�ำลวดลายเก่าแก่ต้นแบบมาจาก เรยี นรู้การท�ำบ้านดนิ สอบถามข้อมลู โทร. ๐ ๕๓๕๒ ล�ำพูน 15

วัดศรีดอนชยั เตาโบราณผลงานเครื่องสังคโลกแนวเก่าเป็นที่นิยม พนั ธ์ทุ ีส่ วยงามมสี วนน้ำ� น�้ำตกจำ� ลอง และสวนสนุก ของชาวตา่ งชาตเิ ปน็ อยา่ งมากทำ� ใหง้ านของชวนหลง เปดิ บรกิ ารทกุ วนั ตง้ั แตเ่ วลา ๑๐.๐๐-๒๐.๐๐ น. สว่ น เซรามคิ สง่ ออกไปยงั ตา่ งประเทศไดถ้ งึ ๘๐ เปอรเ์ ซน็ ต ์ สวนนำ�้ และเครอ่ื งเลน่ เปดิ บรกิ ารตงั้ แตเ่ วลา ๑๑.๐๐- โรงงานเตาชวนหลงยังรับท�ำงานมาสเตอร์พีช หรือ ๒๐.๐๐ น. สอบถามขอ้ มูล โทร. ๐ ๕๓๕๒ ๘๓๕๙ งานสั่งท�ำชิ้นเดียวที่เน้นเทคนิคพิเศษที่สุด เปิดให้ เขา้ ชมการผลติ วนั จนั ทร-์ วนั เสาร์ ตงั้ แตเ่ วลา ๐๘.๐๐- อ�ำเภอบ้านธิ ๑๗.๐๐ น. กรณีท่ีมาเป็นหมู่คณะ ท�ำหนังสือแจ้ง วัดศรีดอนชัย อยู่หมู่ที่ ๑๐ บ้านศรีดอนชัย ต�ำบล ลว่ งหน้า สอบถามขอ้ มูล โทร. ๐ ๕๓๕๑ ๐๗๑๖, ๐ บ้านธิ เป็นสถานที่ประดิษฐานพระพุทธรูปปางลีลา ๕๓๕๓ ๔๖๒๕ สูง ๕๙ ศอก ท่สี ูงและใหญ่ทส่ี ุดในภาคเหนอื สรา้ ง ข้นึ จากความศรัทธาของประชาชนในปี พ.ศ. ๒๕๓๘ เดอะซันนิวเซน็ เตอร์ล�ำพูน อย่หู ม่ทู ่ี ๕ บา้ นเหมอื ง เพอ่ื ถวายเปน็ พระราชกศุ ลเนอื่ งในวโรกาสทพ่ี ระบาท กวกั ตำ� บลมะเขอื แจ้ ดา้ นหลงั นคิ มอตุ สาหกรรม เปน็ สมเดจ็ พระปรมนิ ทรมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดช รชั กาลที่ ๙ สถานที่พักผ่อนหย่อนใจใกล้หุบเขา มีพ้ืนท่ีกว่า ๕๐ ทรงครองราชยเ์ ปน็ ปที ่ี ๕๐ พระองคท์ รงพระราชทาน ไร่ ภายในเดอะซันฯ มกี ารจดั ไม้ดอกไมป้ ระดบั นานา นามวา่ “พระพุทธเฉลิมสริ ิราช” 16 ลำ� พนู

วัดพระธาตุดอยเวยี ง การเดนิ ทาง จากอำ� เภอบ้านธใิ ชท้ างหลวงหมายเลข คร้ังหนึ่งฝนแล้งชาวบ้านเดือดร้อนเลยนำ� พระองค์นี้ ๑๑ อยู่ระหว่างหลักกิโลเมตรที่ ๗๖-๗๗ เข้าไป มาแห่ขอฝน ปรากฎว่าฝนตกชาวบ้านจึงพร้อมใจ ประมาณ ๒ กโิ ลเมตร กนั ต้ังชื่อพระองคน์ ้วี า่ “พระเจา้ สายฝน” องค์ท่สี อง หนา้ ตกั กวา้ ง ๙๙ นิ้ว ประดิษฐานทศ่ี าลาการเปรยี ญ วัดพระธาตุดอยเวียง อยู่หมู่ที่ ๙ บ้านดอยเวียง องคท์ สี่ าม หนา้ ตกั กวา้ ง ๘๙ นวิ้ ประดษิ ฐานทเ่ี ชงิ ดอย ต�ำบลบา้ นธิ มพี น้ื ทีป่ ระมาณ ๑๕ ไร่ บนดอยเป็นท่ี ทั้งสององค์เป็นศิลาแลงฉาบปูน เมื่อค้นพบนั้น ประดิษฐานเจดีย์เก่าแก่บรรจุพระบรมสารีริกธาตุ เหลอื ไม่เตม็ องค์ พระเศยี รจมดินชาวบา้ นจงึ เรยี กวา่ สนั นิษฐานว่าสรา้ งเม่ือ พ.ศ. ๑๒๒๐ ในสมยั พระนาง “พระเจา้ ดำ� ดนิ ” ชนั้ บนสดุ ของดอยเปน็ ทป่ี ระดษิ ฐาน จามเทวี ตามตำ� นานในใบลานจารกึ วา่ ขนุ หลวงปาละ ของเจดีย์พระธาตุดอยเวียง และทุก ๆ ปี ในวันแรม วจิ า มาตง้ั เมอื งทนี่ แี่ ลว้ เปน็ เมอื งหนา้ ดา่ นและไดส้ รา้ ง ๘ ค�่ำ เดอื น ๗ จะมีประเพณสี รงน�้ำพระธาตุ วัดไว้บนดอยต่อมาถูกไฟป่าไหม้เหลือแต่เจดีย์และ ศาลาเล็ก ๆ หลังหน่ึง วัดแหง่ นี้ยังมพี ระพทุ ธรปู เก่า พระธาตุดอยห้างบาตร อยู่บ้านไซใต้ ต�ำบลห้วย แก่อีก ๓ องค์ องคแ์ รก เป็นพระพทุ ธรูปทองสัมฤทธิ์ ยาบ เป็นเจดีย์ทรงจตุรมุขสีขาวมีฉัตรทองอยู่ยอด ปางมารวิชัยหน้าตักกว้าง ๒๙ นิ้ว มีเรื่องเล่าว่า เจดีย์และมีมณฑปครอบไว้ ตามต�ำนานเล่าว่าสมัย ล�ำพนู 17

พุทธกาลพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเสด็จมายังดอยลูกนี้ บ้านทาป่าเปา อยหู่ มทู่ ี่ ๖ บา้ นทาปา่ เปา ตำ� บลทา และเตรียมเสด็จออกบิณฑบาต ซ่ึงการเตรียมบาตร ปลาดุก ได้รับรางวัลอุตสาหกรรมท่องเที่ยวแหล่ง ภาษาพ้ืนเมอื งเรยี กว่า “หา้ งบาตร” ปรากฏรอ่ งรอย ท่องเท่ียวเชิงนิเวศ รางวัลดีเด่น ประจ�ำปี ๒๕๕๑ ห้างบาตรอย่เู ปน็ หลมุ ลกึ ลงไปในหินดินดาน เดิมเป็นชุมชนท่ีได้รับผลกระทบจากการตัดไม้ ท�ำลายป่า จึงเข้าใจและรับรู้ถึงผลกระทบที่เกิดขึ้น อ�ำเภอแม่ทา ได้เป็นอย่างดี จึงร่วมกันฟื้นฟูและอนุรักษ์พ้ืนที่ป่า หมบู่ า้ นแกะสลกั อ�ำเภอแมท่ า อยบู่ า้ นหนองยางไคล ให้กลับมาอุดมสมบูรณ์ดังเดิม ปัจจุบันเป็นพื้นท่ี ต�ำบลทาทุง่ หลวง เป็นแหลง่ ผลิตไม้แกะสลัก เครือ่ ง ป่าไม้ใหญ่มีความหลากหลายทางชีวภาพท่ีอุดม ใช้ภายในบ้าน เคร่ืองประดับบ้าน และของเล่นเด็ก สมบูรณ์ ชุมชนมีความเข้าใจในการใช้ทรัพยากร เป็นอตุ สาหกรรมภายในครัวเรอื นทีผ่ ลติ ส่งไปขายยัง อย่างรู้คุณค่ามีองค์ความรู้เป็นชุมชนเข้มแข็ง มีการ จงั หวดั เชียงใหม่และจงั หวัดใกลเ้ คียง จัดระเบียบชุมชนดูแลกันเอง และมีบริการท่ีพักโฮม การเดนิ ทาง จากอำ� เภอแมท่ า ใชท้ างหลวงหมายเลข สเตย์เพื่อเรียนรู้วิถีชีวิตเศรษฐกิจพอเพียง สอบถาม ๑๐๖ แลว้ แยกเขา้ ทางหลวงหมายเลข ๑๑๖ ประมาณ ขอ้ มลู โทร. ๐ ๕๓๐๐ ๖๒๒๒ ๒ กโิ ลเมตร ถงึ แยกไฟแดงปา่ หา้ แลว้ ไปตามทางหลวง หมายเลข ๑๐๓๓ อีกประมาณ ๑๐ กิโลเมตร สะพานทาชมภู 18 ล�ำพนู

วัดพระธาตุดอยกวางคำ� สะพานทาชมภู ชาวล�ำพูนเรียกว่า สะพานขาว ก่อนถงึ จังหวดั เชยี งใหม่ ประมาณ ๑ ช่วั โมง  ซงึ่ เป็น สร้างขึ้นเม่ือ พ.ศ. ๒๔๖๒ โดยมีพลเอกกรมขุน จดุ ทบี่ อกวา่ รถไฟไดพ้ น้ ชว่ งทเ่ี ปน็ ทวิ เขาสลบั ซบั ซอ้ น ก�ำแพงเพชรอัครโยธิน เป็นวิศวกรควบคุมงาน เป็น ใกล้ถงึ จุดหมายแล้ว สะพานทางรถไฟสีขาวโดดเด่นอยู่กลางทุ่ง ถัดจาก การเดนิ ทาง จากอำ� เภอแมท่ า ใชท้ างหลวงหมายเลข อุโมงค์ขุนตาล มีความแตกต่างจากสะพานรถไฟอื่น ๑๐๖ ไปทางอ�ำเภอห้างฉัตร ๑.๕ กิโลเมตร มีทาง คอื เปน็ โครงคอนกรตี เสรมิ เหลก็ ยาว ๘๗.๓ เมตร ซงึ่ แยกขวามือไปบ้านทาชมภู ให้เลี้ยวเข้าไปผ่าน นบั เปน็ เรอื่ งแปลกและทา้ ทาย เนอ่ื งจากปกตสิ ะพาน โรงเรียนบา้ นศรีทรายมูล วดั ทาชมภู เลยบา้ นสถานี รถไฟจะสร้างด้วยเหล็กเพราะสามารถทนต่อแรง ไปประมาณ ๑ กโิ ลเมตร พบวดั ทาชมภอู ยทู่ างซา้ ยมอื สะเทือนและอ่อนตัวได้ดีกว่า แต่เน่ืองจากช่วงเวลา ให้จอดรถไว้บริเวณน้ี แล้วเดินเท้าเข้าไปตามทาง ที่สร้างสะพานเป็นภาวะสงครามไม่สามารถหาเหล็ก รถไฟประมาณ ๓๐๐ เมตร มาสร้างสะพานได้ แต่ด้วยการค�ำนวณและควบคุม อ�ำเภอทงุ่ หัวชา้ ง งานที่ยอดเยี่ยมท�ำให้สะพานทาชมภูยังคงใช้งานได้ วัดพระธาตุดอยกวางค�ำ อยู่ท่ีบ้านโป่งแดง-สัญชัย อยูจ่ นถงึ ทกุ วนั นี้ ตำ� บลทงุ่ หวั ชา้ ง สรา้ งโดยครบู าเจา้ ชยั ยะวงศาพฒั นา สะพานทาชมภูทอดข้ามแม่น้�ำทาและผ่านกลางทุ่ง ภายในวหิ ารประดษิ ฐานพระประธานทรงเครื่องปาง โล่งที่มีทิวทัศน์สวยงาม ผู้ท่ีเดินทางโดยรถไฟสาย พระมหาจกั รพรรดิ ประดบั ดว้ ยเพชร พลอย กรุงเทพฯ-เชียงใหม่ จะถึงสะพานแห่งน้ีตอนเช้าตรู่ ล�ำพูน 19

พระพทุ ธบาทหว้ ยตม้ การเดินทาง จากอ�ำเภอทุ่งหัวช้างมี ๒ เส้นทาง พระมหากรุณาธิคุณ โปรดเกล้าฯ ให้ทอผ้าไหมยก คือ เส้นทางแรกเข้าทางแยกแม่เทย อ�ำเภอลี้ ตาม ดอก ส�ำหรับเป็นฉลองพระองค์ และโปรดเกล้าฯ ทางหลวงหมายเลข ๑๐๖ และเส้นทางท่ี ๒ คือ เข้า ให้น�ำเผยแพร่ยังต่างประเทศ การทอผ้ายกหรือยก ทางแยกแมอ่ าว ทางหลวงหมายเลข ๑๑๘๔ ประมาณ มุก เป็นวิธีการทอให้เกิดลวดลาย โดยการยกตะกอ ๗๐ กโิ ลเมตร ถงึ อำ� เภอทงุ่ หวั ชา้ ง ถงึ แยกบา้ นโปง่ แดง แยกด้วยดา้ ยเสน้ ยนื และในบางครง้ั การยกดอกจะมี ตอ่ ดว้ ยถนนชยั ยะวงศาพฒั นา ประมาณ ๔ กโิ ลเมตร การเพมิ่ ด้ายด้วยเสน้ พงุ่ จำ� นวนสองเส้นหรอื มากกวา่ ถึงบริเวณวดั เข้าไปในผืนผา้ หมู่บ้านทอผ้าไหมยกดอก ต�ำบลบ้านปวง ผ้าไหม อ�ำเภอลี้ ยกดอก ของล�ำพูน เคยถวายการรับใช้ใต้เบื้อง วัดพระพุทธบาทหว้ ยต้ม อยหู่ มู่ท่ี ๘ ต�ำบลนาทราย พระยุคลบาท สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิต์ิ พระบรม เป็นวัดประจ�ำหมู่บ้านของชาวเขาพระบาทพุทธ ราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ในการ ห้วยต้ม ภายในวัดมีส่ิงก่อสร้างจากศิลาแลงท่ีขุดได้ คัดลอกลายผ้าโบราณ แล้วทอขึ้นมาใหม่ ทั้งได้รับ จากบ่อด้านหลังของวัด และมีองค์พระธาตุที่บูรณะ 20 ลำ� พูน

วดั มหาธาตเุ จดียศ์ รีเวยี งชยั โดยครูบาชัยยะวงศาพัฒนาพระอาจารย์ท่ีเคารพ ศิลาแลงท้ังองค์ มีฐานกว้าง ๔๐x๔๐ เมตร ความ ของประชาชนทางภาคเหนือร่วมกับชาวกะเหร่ียงที่ สูงจากฐานถึงบัวยอดฉัตร ๖๔.๓๙ เมตร ผู้ริเริ่มให้ อยู่รอบบริเวณวัด ในเดือนธันวาคม ของทุกปี ชาว มีการออกแบบและก่อสร้างคือ หลวงปู่ครูบาชัยยะ กะเหร่ียงจะจัดงานชุมนุมสืบสานวัฒนธรรม มีการ วงศาพัฒนา เพ่ือให้เป็นพุทธเจดีย์ของพระพุทธเจ้า แสดงทางวฒั นธรรมชาวดอย การแขง่ ขนั กฬี าพนื้ บา้ น ๕ พระองค์ และร้านจำ� หน่ายสนิ ค้า การเดนิ ทาง จากอำ� เภอล้ี ใชท้ างหลวงหมายเลข ๑๐๖ วัดพระธาตุห้าดวง หรือ เวียงเจดีย์ห้าหลัง (สายลี-้ เถนิ ) อยู่ระหว่างหลักกโิ ลเมตรที่ ๔๖-๔๗ มี สันนิษฐานว่าเป็นบริเวณเวียงเก่าลี้ เพราะมีซาก ทางแยกเขา้ ไป ประมาณ ๕ กโิ ลเมตร ก�ำแพงและคูเมืองตั้งเป็นแถว วัดนี้เป็นที่ต้ังของหมู่ เจดีย์ ๕ องค์ ตามต�ำนานกล่าวว่าพระนางเจ้าจาม วดั มหาธาตเุ จดยี ศ์ รเี วยี งชยั อยหู่ มทู่ ี่ ๙ บา้ นหนองปู เทวีกษัตริย์ครองเมืองหริภุญไชย ได้ยินข่าวจาก (หว้ ยตม้ ) ตำ� บลนาทราย มลี กั ษณะคลา้ ยกบั เจดยี ช์ เว ราษฎรเมอื งลี้วา่ มีดวงแก้ว ๕ ดวง ปรากฏให้เหน็ อยู่ ดากอง เป็นสถาปัตยกรรมศิลปะล้านนาท่ีสร้างด้วย บอ่ ยครั้ง จงึ ได้เสดจ็ มาดดู ้วยพระองคเ์ อง เวลากลาง ล�ำพูน 21

วัดพระธาตุห้าดวง คืนจึงได้ทอดพระเนตรเห็นแสงสว่างจากดวงแก้วทั้ง พระอาทิตย์ข้ึน วัดนี้เคยเป็นวัดร้างก่อนการบูรณะ ๕ ดวง ลอยอยูบ่ นกองดนิ ๕ กอง และได้สอบถาม ขึ้นใหม่กว่า ๓๐๐ ปี ประกอบด้วยจารึกถึงพระครู ความเป็นมาจึงทราบว่า คือ พระเมโตธาตุ (น้�ำไคล บามหารตั นาคร ครบู นิ ใจ ครบู าพทุ ธมิ า ครบู าสนุ นั ทะ มือ) ขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าที่เคยล้าง ครูบาจันทร์แก้ง ครูบาก๋า ครูบาอินตุ้ย และครูบา พระหัตถ์และน�้ำก็ไหลผ่านปลายน้ิวท้ัง ๕ ลงพ้ืนดิน สุยะ ทิ้งให้เป็นป่ารกร้างแต่มีซากปรักหักพังของส่ิง พระนางจึงเกิดศรัทธาสร้างพระธาตุเจดีย์ครอบกอง กอ่ สรา้ ง และรอยพระพทุ ธบาท ผาหนาม ตอ่ มาครบู า ดินทง้ั ๕ กองไว้ และในวนั ท่ี ๒๐ เมษายน ของทกุ ปี อภชิ ัย (ขาวปี) ซงึ่ มีอายุ ๗๖ ปี ไดร้ ่วมกบั ชาวบ้าน จะมีประเพณีสรงนำ้� พระธาตหุ ้าดวง สอบถามขอ้ มลู ผาหนามที่อพยพหนีน�้ำทว่ มจากเขือ่ นภูมิพล โดยยึด โทร. ๐ ๕๓๕๙ ๖๕๕๕ เอาการบูรณะวัดร้างบนดอยผาหนามเป็นวัดท่ีเจริญ การเดนิ ทาง อยูห่ ่างจากท่วี ่าการอำ� เภอล้ี ต�ำบลลี้ ไป รุ่งเรืองด้วยศรัทธาและส่ิงก่อสร้างมากมาย เพื่อให้ ทางทศิ ใต้ ตามทางหลวงหมายเลข ๑๐๖ ประมาณ ๒ พุทธศาสนิกชนได้ยึดเหนี่ยวทางจิตใจโดยเฉพาะรูป กิโลเมตร มีทางแยกเขา้ ไปอีก ๕๐๐ เมตร ปน้ั ปนู ขนาดใหญข่ องครบู าอภชิ ยั (ขาวป)ี ในเครอ่ื งนงุ่ หม่ แบบชปี ะขาวอยเู่ ชงิ ดอยผาหนาม ในวนั ท่ี ๑๓–๑๗ วดั พระพทุ ธบาทผาหนาม อยหู่ มทู่ ่ี ๖ นบั เปน็ ปชู นยี เมษายน ของทกุ ปจี ะมงี านนมสั การสรงนำ้� เปน็ ประจำ� สถานทส่ี ำ� คญั แหง่ หนงึ่ ของอำ� เภอลี้ และเปน็ จดุ ชมววิ จะมปี ระชาชนทวั่ ทกุ สารทศิ หลงั่ ไหลกนั มาทำ� บญุ เปน็ จำ� นวนมาก 22 ลำ� พูน

วดั พระพุทธบาทผาหนาม วัดบ้านปาง อยู่หมู่ที่ ๑ ต�ำบลศรีวิชัย บนเนินเขา ค้นพบโดยหลวงปู่ครูบาชัยยะวงศาพัฒนาแห่ง บ้านปาง เป็นวัดที่ครูบาศรีวิชัยบวชเรียนเป็นวัด วัดพระพุทธบาทห้วยต้ม เป็นรอยพระพุทธบาท แรก ภายในบรเิ วณวัดร่มรนื่ ดว้ ยตน้ ไม้ มีโบสถว์ ิหาร ข้างซ้าย และจะมีการจัดงานประเพณีสรงน�้ำรอย สวยงาม พิพิธภัณฑ์อัฐบริขารครูบาศรีวิชัย ซึ่งเก็บ พระพุทธบาทและสักการบูชาสิ่งศักด์ิสิทธิ์ ในวันท่ี ของใช้ส่วนตัวของท่านไว้อย่างครบถ้วน เช่น สบง ๑๖ เมษายน ของทุกปี จวี ร หมอน กระโถน แจกัน เปน็ ตน้ การเดินทาง จากอ�ำเภอลไ้ี ปตามทางหลวงหมายเลข การเดินทาง อยู่หา่ งจากอำ� เภอลี้ ๓๘ กโิ ลเมตร ไป ๑๐๖ ประมาณ ๙ กโิ ลเมตร ทางเข้าถ�้ำป่าไผ่อย่ตู รง ตามทางหลวงหมายเลข ๑๐๖ (สายล้ี-บ้านโฮ่ง- ทางแยกโรงเรียนแม่ป่าไผ่ เชยี งใหม่) ถงึ ตรงหลกั กโิ ลเมตรที่ ๘๙ เป็นทางแยก ศนู ยพ์ ฒั นาโครงการหลวงพระบาทหว้ ยตม้ อยบู่ า้ น เข้าวดั และสามารถเขา้ ไดท้ างซอย ๓ และซอย ๔ ผาลาด หมทู่ ี่ ๘ ตำ� บลนาทราย เม่ือปี พ.ศ. ๒๕๒๑ พระพทุ ธบาทถ้�ำป่าไผ่ หรอื ถำ้� ดอยโตน ภายในถำ้� พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช กว้างใหญ่มีหลายคูหามีช่องอากาศบนถ้�ำหลายช่อง (รัชกาลที่ ๙) เสด็จฯ เยี่ยมราษฎรที่บ้านพระบาท ท�ำให้อากาศถ่ายเทได้สะดวกมีหินงอกหินย้อยและ ห้วยต้ม ทรงทอดพระเนตรเห็นสภาพพื้นท่ีและชีวิต ภาพศิลป์ต่าง ๆ ให้ชม รวมทั้งรอยพระพุทธบาท ความเป็นอยู่ของราษฎรชาวไทยภูเขายากจนและ ซ่ึงประดิษฐานอยู่เหนือดอยโตน (หลังถ้�ำป่าไผ่) ขาดแคลนที่ท�ำกิน พระองค์ทรงโปรดเกล้าฯ รับ ลำ� พูน 23

อุทยานแห่งชาติแม่ปงิ หมบู่ า้ นพระบาทหว้ ยตม้ ใหอ้ ยใู่ นความดแู ลของมลู นธิ ิ อโวคาโด บว๊ ย ท้อ แปลงไม้ดอกไม้ประดบั การปลกู โครงการหลวง ประชาชนสว่ นใหญเ่ ปน็ ชาวกะเหรย่ี ง กหุ ลาบหนู และแปลงพืชสมุนไพร ไดแ้ ก่ ตะไคร้หอม ยังคงรักษาขนบธรรมเนียมประเพณีอย่างเคร่งครัด เพื่อนำ� มาสกดั เปน็ น�้ำมันหอมระเหย หลังจากเก็บเกี่ยวข้าวแล้วจะมีประเพณีท�ำบุญข้าว ใหม่ ประมาณเดอื นมกราคม ของทกุ ปี การท่องเท่ียวเชิงวัฒนธรรมภายในหมู่บ้านห้วยต้ม ชมวิถีชีวิตและภูมิปัญญาท้องถิ่นของชาวเขาเผ่า การท่องเที่ยวเชิงเกษตรภายในศูนย์พัฒนาโครงการ กะเหรี่ยง ณ บ้านกะเหร่ียงโบราณ บ้านน�้ำบ่อน้อย หลวงพระบาทหว้ ยตม้ แบง่ พน้ื ทอ่ี อกเปน็ ๔ สว่ น คอื เช่น การทอผ้าแบบโบราณโดยใช้ก่ีกระตุก ใช้วัสดุ แปลงสาธิตพืชผักแปลกใหม่ ได้แก่ ฟักบัตเตอร์นัต ธรรมชาติในท้องถิ่นย้อมสี ทอลวดลายโบราณ เช่น ฟักจานบิน ฟักคอหงส์ และพริกเม็กซิกันเผ็ดและ เส้ือ กางเกง ผ้าถุง กระเป๋าสะพาย ผ้าห่ม เป็นต้น หวาน แปลงสาธติ ผกั ทสี่ ง่ เสรมิ ใหเ้ กษตรกรปลกู ไดแ้ ก่ การท�ำเคร่ืองเงินที่ใช้วัตถุดิบเป็นเงินแท้ มีลวดลาย มะเขือม่วงก้านด�ำ คะน้ายอดดอยค�ำ แปลงสาธิต เป็นเอกลักษณ์ของชนเผ่ากะเหรี่ยง เช่น สร้อยคอ การปลูกไม้ผลเมืองร้อน ได้แก่ มะม่วงพันธุ์จากต่าง กำ� ไล แหวน เป็นตน้ การท�ำเคร่ืองประดับจากกะลา ประเทศ มะเฟอื งสายพนั ธุไ์ ตห้ วนั มะปราง เสาวรส มะพรา้ วและเครื่องจักรสาน ภายในศนู ย์ฯ มบี า้ นพกั 24 ลำ� พนู

ทงุ่ กก๊ิ และเต็นท์บริการ สอบถามข้อมูลได้ท่ี ศูนย์พัฒนา ตอ่ แพทแ่ี กง่ สรอ้ ย ล่องมาจนถงึ เขื่อนภูมิพล อำ� เภอ โครงการหลวงพระบาทห้วยต้ม โทร. ๐ ๕๓๕๑ สามเงา จังหวัดตาก ในทางกลับกันอาจจะเช่าเรือ ๘๐๕๙ หรือสำ� นักพัฒนาเกษตรทสี่ ูง โทร. ๐ ๕๓๒๘ หรอื แพจากเข่อื นภูมิพลล่องขนึ้ ไปกไ็ ด้ ๑๒๓๘ การเดนิ ทาง ใชท้ างหลวงหมายเลข ๑๐๖ สายลำ� พนู - ลี้ ถึงบริเวณหลักกิโลเมตรท่ี ๔๗ แล้วเข้าทางหลวง อทุ ยานแห่งชาติแม่ปงิ เดิมเป็นปา่ สงวนแหง่ ชาติปา่ หมายเลข ๑๐๘๗ สายล้ี-ก้อ โดยท่ีท�ำการอุทยาน แมห่ าด-แมก่ อ้ ตอ่ มาไดป้ ระกาศเปน็ อทุ ยานแหง่ ชาติ แหง่ ชาตแิ มป่ งิ จะอยรู่ ะหวา่ งหลกั กโิ ลเมตรท่ี ๒๐-๒๑ เมอ่ื วนั ท่ี ๑๓ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๒๔ มพี นื้ ทป่ี ระมาณ สถานท่ีทอ่ งเทย่ี วภายในอทุ ยานฯ ๑,๐๐๓ ตารางกิโลเมตร ครอบคลุมพ้ืนที่อ�ำเภอ ถ้�ำยางวี เป็นถ้�ำหินปูนขนาดใหญ่ มีหินงอกหินย้อย ดอยเตา่ จงั หวดั เชยี งใหม่ อำ� เภอล้ี จงั หวดั ลำ� พนู และ สวยงาม เปน็ ทอ่ี ยอู่ าศยั ของคา้ งคาว เมน่ และเลยี งผา อ�ำเภอสามเงา จงั หวดั ตาก ท่ที �ำการอทุ ยานแห่งชาติ การเดินทางเข้าไปชมภายในถ้�ำจะต้องใช้ไฟฉายและ แม่ปิง ตง้ั อย่ใู นต�ำบลแมล่ าน อำ� เภอลี้ จังหวัดล�ำพูน คนนำ� ทางเขา้ ไป ไมไ่ กลจากถำ�้ ยางวมี ปี า่ ไมเ้ ตง็ รงั ผสม ภายในเขตอุทยานแห่งชาติฯ มีพ้ืนท่ีบางส่วนเป็น สนสองใบเรียกว่า “ป่าพระบาทยางวี” มีธรรมชาติ ลำ� น้�ำปงิ ซง่ึ ยาวประมาณ ๑๔๐ กิโลเมตร และสองฝง่ั และทิวทัศน์ท่ีสวยงามเหมาะส�ำหรับการท่องเที่ยว แมน่ ำ�้ เปน็ เกาะแกง่ หนา้ ผา หนิ งอก หนิ ยอ้ ย การเดนิ ทาง แบบเดินป่าพักคา้ งแรม ท่องเท่ียวล�ำน�้ำปิงสามารถเริ่มต้นจากอ่างเก็บน�้ำ ทุ่งกิ๊ก อยู่ห่างจากที่ท�ำการอุทยานฯ ประมาณ ๑๕ ดอยเตา่ จังหวดั เชยี งใหม่ โดยใช้เรอื หางยาว แลว้ มา กิโลเมตร เป็นทุ่งหญ้าธรรมชาติกว้างใหญ่ อยู่ทาง ล�ำพูน 25

น�้ำตกก้อหลวง ทิศตะวันออกของอุทยานแห่งชาติฯ และที่ราบเนิน การเดินทาง จากที่ท�ำการอุทยานฯ ใช้ทางหลวง เขาปกคลุมด้วยทุ่งหญ้าสลับป่าเต็งรังมีธรรมชาติท่ี หมายเลข ๑๐๘๗ ประมาณ ๑๔ กโิ ลเมตร ผา่ นบ้าน สวยงามเป็นท่ีอยู่อาศัยของสัตว์ป่าจ�ำพวกเก้ง กวาง กอ้ แลว้ เลย้ี วซา้ ยไปทางหนว่ ยพทิ กั ษอ์ ทุ ยานแหง่ ชาติ กระต่าย นก และไก่ปา่ ชนิดต่าง ๆ กจิ กรรมดนู กเปน็ ที่ ๑ น้�ำตกก้อหลวง อีก ๘ กโิ ลเมตร จากนั้นเดนิ เท้า ทน่ี ยิ มมาก นกั ทอ่ งเทย่ี วสามารถมาตง้ั แคมปพ์ กั แรม ผา่ นป่าไผไ่ ปอีก ๕๐๐ เมตร บรเิ วณทงุ่ กกิ๊ ได้ ประมาณเดอื นมนี าคมถงึ พฤษภาคม นำ�้ ตกกอ้ น้อย เปน็ นำ้� ตก ๕ ช้ัน สวยงามสเี ขียวมรกต มีกลว้ ยไมป้ ่ากว่า ๒๐ ชนิด บานสะพรัง่ สวยงามมาก มีลานกางเต็นท์ และจุดชมทิวทศั น์ สามารถมองเห็น น้�ำตกก้อหลวง เป็นน�้ำตกหินปูนท่ีเกิดจากล�ำน้�ำใน แมน่ ำ�้ ปงิ ได้ ห้วยแม่ก้อไหลผ่านหินดินดานเทาด�ำและหินทราย แกง่ กอ้ อยู่ในเขตบ้านกอ้ จัดสรร หมู่ท่ี ๔ ต�ำบลกอ้ ของหน้าผาที่มีความสูงต่างระดับลดหล่ันกันลงมา เป็นที่ตง้ั ของหน่วยพิทักษป์ า่ ที่ ๒ แก่งก้อเป็นเวง้ิ น้�ำ ทั้งหมด ๗ ชัน้ เนอื่ งจากบริเวณดงั กลา่ วเป็นหินปูน ขนาดใหญ่เกิดจากล�ำห้วยแม่ก้อไหลมาบรรจบ จึงท�ำให้บริเวณน�้ำตกมีหินงอกหินย้อยสวยงามตาม แม่น้�ำปิง นักท่องเที่ยวสามารถมาพักเรือนแพ ธรรมชาติ และยงั มแี อง่ นำ้� ขนาดใหญส่ เี ขยี วใส มปี ลา นั่งเรือชมทิวทัศน์สองฝั่งแม่น�้ำปิงและมีเขาหินปูนที่ อาศยั อยมู่ ากมาย ถูกกัดเซาะจนเกดิ หนิ งอกหนิ ยอ้ ย 26 ลำ� พูน

อุทยานแห่งชาติแม่ปิง มีสถานที่กางเต็นท์และ การเดนิ ทาง โดยรถยนต์ จากอำ� เภอลี้ ใชท้ างหลวง เรือนแพไว้บริการ นักท่องเที่ยวสามารถติดต่อ หมายเลข ๑๐๖ ไปทางอ�ำเภอเถิน จังหวัดล�ำปาง สอบถามข้อมูลได้ที่ อุทยานแห่งชาติแม่ปิง โทร. ๐ ประมาณ ๑.๗ กโิ ลเมตร วัดอยู่ทางซา้ ยมอื   ๕๓๕๔ ๖๓๓๖, ๐ ๕๓๕๑ ๘๐๖๐ หรอื กรมอทุ ยานแหง่ อ�ำเภอบา้ นโฮง่ ชาตฯิ โทร. ๐ ๒๕๖๒ ๐๗๖๐ และ www.dnp.go.th วดั พระเจา้ ตนหลวง อยหู่ มทู่ ี่ ๑ ตำ� บลศรเี ตย้ี เปน็ วดั วัดพระธาตดุ วงเดยี ว (เวยี งเจดยี )์ อยบู่ า้ นสันดอย ที่ประดิษฐานพระเจ้าตนหลวง พระพุทธรูปโบราณ เวียง ต�ำบลล้ี เปน็ วัดขนาดเล็กอยบู่ นเนนิ ไมไ่ กลจาก ขนาดหน้าตักกว้าง ๗.๕ เมตร ฐานสูงถึงพระเมาลี อ�ำเภอเมืองลี้มากนัก สิ่งปลูกสร้างภายในวัดรวมท้ัง ๙.๕ เมตร สรา้ งขึน้ เม่ือ พ.ศ. ๑๙๐๙ โดยพระเถระ องคพ์ ระธาตฯุ ลว้ นสรา้ งขนึ้ มาภายหลงั มอี ายไุ มเ่ กนิ สิรริ าชวโส เพือ่ หลีกเคราะหก์ รรมและภยั พบิ ัติ จงึ มี ๘๐ ปี โดยสร้างบนต�ำแหน่งเมืองโบราณเดิม เจดีย์ อกี ชื่อหน่ึงว่า “พระเจ้าหลีกเคราะห”์ พระธาตดุ วงเดยี วเปน็ เจดยี ท์ สี่ รา้ งขน้ึ ใหมท่ รงเหลย่ี ม การเดนิ ทาง จากอำ� เภอบา้ นโฮง่ ใชท้ างหลวงหมายเลข ยอ่ มมุ รปู ทรงเพรยี วชะลดู สงู ประมาณ ๓๐ เมตร ตงั้ ๑๐๖ แลว้ เล้ยี วเขา้ ไปใช้ทางหลวงหมายเลข ๑๐๑๐ อยภู่ ายในระเบียงคด ไปประมาณ ๖ กโิ ลเมตร น�้ำตแกกภ่งซู กา้อง ลำ� พนู 27

ถ�้ำหลวงผาเวยี ง หมู่บ้านกะเหรีย่ งพฒั นาห้วยหละ อยูห่ มทู่ ่ี ๒ ต�ำบล วัดพระเจ้าสะเลียมหวาน ต�ำบลบ้านโฮ่ง เป็นวัดท่ี ป่าพลู เป็นหมู่บ้านที่ยังคงรักษาประเพณีดั้งเดิมไว้ สรา้ งเมอ่ื พ.ศ. ๒๔๘๔ ภายในพระอโุ บสถประดษิ ฐาน เชน่ การทอผ้าโดยใชเ้ อวเป็นก่ใี นการทอ เปน็ ตน้ พระเจ้าสะเลียมหวานที่แกะสลักจากไม้สะเดาลงรัก การเดนิ ทาง ใชท้ างหลวงหมายเลข ๑๐๖ (สายลำ� พนู - ปิดทองเปน็ ท่เี คารพสักการะของประชาชนทวั่ ไป ล)้ี อยรู่ ะหวา่ งหลกั กโิ ลเมตรท่ี ๑๐๗-๑๐๘ หา่ งจากท่ี การเดินทาง ใช้ทางหลวงหมายเลข ๑๐๖ (สาย วา่ การอำ� เภอบ้านโฮ่ง ประมาณ ๑๒ กิโลเมตร ล�ำพูน-ล)ี้ ถงึ บรเิ วณหลักกิโลเมตรที่ ๑๑๓ แลว้ เล้ยี ว เข้าไปทางบ้านโฮง่ หลวง ประมาณ ๔ กโิ ลเมตร ถ�้ำหลวงผาเวยี ง อย่หู ม่ทู ่ี ๒ ต�ำบลปา่ พลู ภายในถ้�ำ แบ่งออกเป็น ๘ หอ้ ง เช่น ลานรมณีย์ เปน็ หอ้ งกวา้ ง อ�ำเภอป่าซาง มแี สงสว่างจากปากถ�ำ้ สอ่ งถึง อคั นโี ขดเขิน เป็นห้อง วัดพระพุทธบาทตากผ้า อยู่ต�ำบลมะกอก ตาม ท่ีมีร่องรอยการพังทลายของหินงอกหินย้อย และ ต�ำนานกล่าวว่า พระพุทธองค์ได้เสด็จจาริกพร้อม เนนิ ไศลงามตา เป็นเนินดนิ สลบั กบั ก้อนหิน เปน็ ต้น ด้วยสาวกไปตามสถานท่ีต่าง ๆ จนถึงสถานที่แห่งนี้ คา่ เขา้ ชมถำ้� คนละ ๑๐ บาท ภายในถำ�้ มไี ฟฟา้ สอ่ งสวา่ ง ได้รับสั่งให้น�ำจีวรที่ซักระหว่างทางออกมาตากกับ การเดินทาง ใช้ทางหลวงหมายเลข ๑๐๖ (สาย หน้าผาหิน จากนั้นจึงทรงอธิษฐานเหยียบพระบาท บ้านโฮ่ง-ล้ี) ถึงทางแยกแล้วเล้ียวขวาไปอีก ๒.๘ ประดิษฐานรอยไว้บนลานผาลาดซ่ึงปัจจุบันก็ยัง กโิ ลเมตร แล้วเดนิ เท้าขน้ึ บันไดไป ๔๐๐ เมตร ปรากฏเป็นรอยตารางคล้ายจีวรของพระอยู่ และ 28 ลำ� พูน

วดั พระพทุ ธบาทตากผา้ บนม่อนดอยเบ้ืองหลังวัดได้มีการสร้างพระเจดีย์ ซ่ึง ถ้�ำเอราวัณ อยู่หมู่ที่ ๖ ต�ำบลนครเจดีย์ บริเวณ เป็นศิลปะท่ีผสมผสานระหว่างพระธาตุดอยสุเทพ ท่ีท�ำการย่อยส�ำนักงานหน่วยอนุรักษ์ป่าไม้แม่อาว และพระธาตหุ ริภญุ ชัย มีบนั ไดนาค ๔๖๙ ขั้น เช่อื ม ปากถ้�ำมีขนาดเล็กลาดต�่ำจนถึงปากคูหาถ้�ำ เม่ือ ระหว่างเจดีย์บนม่อนดอยกับวัดพระพุทธบาทตาก ผ่านปากถ�้ำเข้าไปจะพบห้องโล่งกว้างแสงแดดเข้าไม่ ผ้าท่ีเชิงดอย ปัจจุบันสามารถน�ำรถขึ้นไปได้ เม่ือถึง ถึง บางแห่งของห้องโถงใหญ่มีแบ่งเป็นห้องเล็ก ๆ วนั อฐั มีบูชา แรม ๘ คำ�่ เดือน ๖ ซงึ่ เป็นวนั คล้ายวัน เรยี งรายอยู่ ซง่ึ แตล่ ะหอ้ งมหี นิ งอกหนิ ยอ้ ยทส่ี วยงาม ถวายพระเพลิงพระสรีระของสมเด็จพระสัมมาสัม การเดินทาง ใช้ทางหลวงหมายเลข ๑๐๖ ถึงบริเวณ พุทธเจ้า และมีประเพณีสรงน�้ำพระพุทธบาทเป็น หลักกิโลเมตรที่ ๑๒๔ มีป้ายบอกทางเข้าไปเป็น ประจำ� ทกุ ปี สอบถามขอ้ มลู โทร. ๐ ๕๓๕๗ ๒๙๖๑, ถนนลาดยาง ๑๑ กโิ ลเมตร จนถึงท่ีท�ำการยอ่ ยของ ๐ ๕๓๐๐ ๕๒๐๐ สำ� นักงานหน่วยอนรุ ักษป์ า่ ไม้แม่อาว การเดนิ ทาง จากอำ� เภอปา่ ซางใชท้ างหลวงหมายเลข แหล่งทอผ้าบ้านหนองเงือก อยู่บ้านหนองเงือก ๑๐๖ อยรู่ ะหว่างหลกั กโิ ลเมตรท่ี ๑๓๖-๑๓๗ เขา้ ไป ต�ำบลแมแ่ รง เป็นแหล่งผลิตผ้าฝา้ ยทอมอื และสินคา้ ประมาณ ๑ กโิ ลเมตร ล�ำพนู 29

วัดหนองเงือก หตั ถกรรมพน้ื เมอื งทท่ี ำ� จากผา้ ฝา้ ย เชน่ ปลอกหมอน ศูนย์หัตถกรรมผ้าฝ้ายทอมือบ้านดอนหลวง อยู่ ผ้ามา่ น ผา้ ปโู ตะ๊ เสอื้ ผ้า เป็นต้น โดยสง่ ไปตามสถาน หมู่ท่ี ๗ บ้านดอนหลวง ต�ำบลแม่แรง เป็นหมู่บ้าน ทจ่ี ำ� หน่ายสินคา้ ทร่ี ะลกึ ตา่ ง ๆ เชน่ จงั หวดั เชยี งใหม่ ชาวยองซึ่งอพยพมาต้ังบ้านเรือนเม่ือ พ.ศ. ๒๓๕๒ ล�ำปาง เป็นตน้ เดมิ ชอ่ื หมบู่ า้ นกอถอ่ น ในอดตี เปน็ ทคี่ า้ ววั และกระบอื การเดินทาง ใช้ทางหลวงหมายเลข ๑๐๖ จะอยู่ ต่อมาในรัชสมัยพระเจ้ากาวิละได้กวาดต้อนผู้คน ระหว่างหลกั กิโลเมตรท่ี ๑๓๘-๑๓๙ แลว้ เลี้ยวเขา้ ไป จากเมืองยอง ประเทศพม่า เข้ามาตั้งบ้านเรือนเพ่ือ ประมาณ ๓ กิโลเมตร “เกบ็ ฮอมตอมไพร”่ ในการบรู ณะเมอื งลำ� พนู หลงั ทำ� สงคราม โดยชาวยองกลมุ่ นเี้ ปน็ ชุมชนใหญป่ ระกอบ วัดหนองเงือก อยู่ท่ีบ้านหนองเงือก ต�ำบลแม่แรง กบั ทตี่ งั้ ของหมบู่ า้ นเปน็ ทด่ี อนจงึ เรยี กชอ่ื หมบู่ า้ นใหม่ เป็นวัดเก่าที่แสดงให้เห็นฝีมือช่างพ้ืนบ้าน มีส่ิงที่ วา่ “บา้ นดอนหลวง” ปจั จบุ นั หมบู่ า้ นแหง่ นเี้ ปน็ แหลง่ น่าสนใจ คือ ศิลปะปูนปั้นที่ซุ้มประตูของวัด และ รวมหัตถกรรมของดีชุมชนชาวยอง เช่น กลุ่มทอผ้า หอไตรซ่ึงเป็นศิลปะพม่า สอบถามข้อมูล โทร. ๐ ส่ีตะกอ กลุ่มแปรรูปผลิตภัณฑ์ผ้าฝ้าย กลุ่มตัดเย็บ ๕๓๕๒ ๑๙๖๑ กลมุ่ เกษตรสวนลำ� ไย และกลมุ่ บาตกิ มดั ยอ้ ม เปน็ ตน้ การเดินทาง ใช้ทางหลวงหมายเลข ๑๐๖ (สาย หัตถกรรมเดน่ คือ การทอผ้าฝา้ ยทอมอื ทส่ี ืบทอดกัน ลำ� พนู -ล)้ี หลกั กโิ ลเมตรที่ ๑๓๘-๑๓๙ เลยี้ วขวาเขา้ ไป มาจนเปน็ ทกี่ ลา่ วขานของคนไทยและชาวตา่ งชาติ จงึ ประมาณ ๓ กโิ ลเมตร ไดม้ ีการจัดงาน “แตง่ สอี วดลาย ผ้าฝา้ ยดอนหลวง” 30 ล�ำพนู

โบราณสถานวัดเกาะกลาง ในเดือนเมษายน ของทุกปี สอบถามข้อมูล โทร. ๐๘ การเดินทาง จากที่ว่าการอ�ำเภอป่าซาง ไปตาม ๑๙๖๐ ๑๓๙๒, ๐๘ ๖๑๘๓ ๑๕๙๐ ทางหลวงหมายเลข ๑๐๖ ประมาณ ๑๓ กโิ ลเมตร ถึงระหว่างหลักกิโลเมตรท่ี ๓๐-๓๑ มีทางแยกเข้า วดั ปา่ เหยี ง อยบู่ า้ นกองงาม ตำ� บลแมแ่ รง สรา้ งขน้ึ บ้านโป่งรู เข้าไปประมาณ ๔ กโิ ลเมตร เมื่อ พ.ศ. ๒๔๒๐ มีหอไตรอายุกว่าร้อยปีอยู่กลาง สระ เปน็ ศลิ ปกรรมแบบลา้ นนา สร้างด้วยไม้ทัง้ หลัง โบราณสถานวัดเกาะกลาง อย่หู มทู่ ี่ ๘ บา้ นบอ่ คาว หนา้ บันและบานประตูแกะสลักอยา่ งสวยงาม ไดข้ น้ึ ต�ำบลบ้านเรือน เดิมเช่ือว่าเป็นเกาะที่ตั้งอยู่ระหว่าง ทะเบียนกับกรมศลิ ปากรแลว้ แม่น�้ำปิงกับล�ำน�้ำสาขาท่ีแยกออกมาจากแม่น�้ำปิง การเดินทาง ใช้ทางหลวงหมายเลข ๑๐๖ ต่อด้วย ไหลอ้อมตัวเกาะแล้ววกกลับมารวมกันอย่างเดิม ทางหลวงหมายเลข ๑๐๓๒ ไปประมาณ ๓ กโิ ลเมตร ตอ่ มาแมน่ ำ้� ปงิ เปลยี่ นเสน้ ทางเกาะกลางจงึ กลายเปน็ ส่วนหนึ่งของแผ่นดินฝั่งตะวันออกของแม่น้�ำ พ้ืนท่ี อา่ งเกบ็ นำ้� แมว่ งั สา้ น อยทู่ ต่ี ำ� บลนครเจดยี ์ มที วิ ทศั น์ สว่ นนเ้ี ปน็ ทตี่ งั้ ของวดั เกาะกลาง มโี บราณวตั ถแุ ละชน้ิ สวยงามมองเห็นภเู ขาลอ้ มรอบ มีเรอื นแพให้พักผอ่ น สว่ นประตมิ ากรรมปนู ปน้ั มากมายยคุ ลา้ นนาตอนตน้ พร้อมท้งั ร้านอาหารบริการ หรอื ประมาณ ๗๐๐ ปี มอี ทิ ธพิ ลมาจากศลิ ปะหรภิ ญุ ชยั ล�ำพนู 31

ขบวนฟอ้ นบูชาพระนางจามเทวี งานพระนางจามเทวีและกาชาดจงั หวดั ล�ำพนู นอกจากนี้ยังขุดพบรูปแบบสถาปัตยกรรมทวาราวดี การเดนิ ทาง จากอำ� เภอปา่ ซาง ใชท้ างหลวงหมายเลข ทั้งนี้ องคก์ ารบรหิ ารสว่ นจังหวดั ล�ำพนู ได้จดั สรรงบ ๑๐๖ ไปทางอ�ำเภอบ้านโฮ่ง ประมาณ ๓๐๐ เมตร ประมาณเพอ่ื ขดุ แตง่ และบรู ณะโบราณสถานวดั เกาะ กลางให้เป็นสถานที่ศึกษาและสถานท่ีท่องเที่ยวทาง กจิ กรรมทนี่ ่าสนใจ โบราณคดีอีกแห่งหน่ึงของจังหวัดล�ำพูน สอบถาม ข้อมูล โทร. ๐ ๕๓๕๙ ๓๑๐๐ กิจกรรมเส้นทางทอ่ งเทยี่ ว “ล�ำพูน เมืองหลวง วัดป่าซางงาม อยู่ท่ีต�ำบลป่าซาง ประดิษฐานพระ แห่งลา้ นนา เมืองโบราณสญั จร” พุทธมงคลสราการ เป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัย มี ส�ำนักงานการท่องเท่ียวและกีฬา จังหวัดล�ำพูน หอไตรเป็นตึกทึบสองชั้น หลังคาลดช้ันแบบล้านนา พิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติหริภุญชัยและสมาคม หน้าต่างชั้นบนมีขนาดเล็ก เขียนลวดลายเทวดา สหพันธ์การท่องเท่ียวภาคเหนือ จังหวัดล�ำพูน จัด ภายในวิหารมีบุษบกไม้แกะสลักอายุหลายร้อยปี กจิ กรรม “ลำ� พนู เมอื งหลวงแหง่ ลา้ นนา เมอื งโบราณ และเป็นท่ีประดิษฐานหลวงพ่องาม พระพุทธรูป สญั จร” ทกุ วัน ๆ ละ ๒ รอบ รอบแรก เวลา ๐๙.๐๐- ปางมารวิชัย หน้าตักกว้าง ๒ เมตร ภายในวัดยังมี ๑๒.๐๐ น. รอบสอง เวลา ๑๓.๓๐-๑๖.๓๐ น. ตดิ ต่อ พิพิธภัณฑ์วัดป่าซางจัดแสดงส่ิงของเครื่องใช้ และ สอบถามข้อมูลได้ท่ีพิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติหริภุญ กลอง เป็นตน้ ไชย โทร. ๐ ๕๓๕๓ ๐๗๔๗ อตั ราค่าบรกิ าร ผใู้ หญ่ ๕๐ บาท เดก็ นกั เรยี น นกั ศกึ ษา ๒๐ บาท ชาวตา่ งชาติ ๑๐๐ บาท โดยกำ� หนดจดุ พาชม ไดแ้ ก่ วดั พระธาตุ 32 ลำ� พนู

หริภุญชัยวรมหาวิหาร พิพิธภัณฑ์ชุมชนเมืองล�ำพูน ผ้าฝ้ายทอมือ อาหารพ้ืนเมือง ในรปู แบบของ “กาด อนุสาวรีย์พระนางจามเทวี วัดจามเทวี (กู่กุฏิหรือ ปื้นเอน” มีการแสดงดนตรีสะล้อ ซอ ซึง สลับกับ สวุ รรณจงั โกฏ)ิ วัดมหาวนั (วัดมหาวนาราม) คมุ้ เจา้ การแสดงพนื้ เมือง สาธติ การปนั่ ฝา้ ย กวกั ฝ้าย และ ยอดเรือน วัดพระคงฤๅษี วดั สันป่ายางหลวง กู่ช้าง กู่ การทอผ้าฝ้ายตามแบบวิถีชีวิตของชุมชนชาวยอง ม้า วดั พระยืน วัดต้นแกว้ บา้ นดอนหลวง เทศกาลงานประเพณี งานประเพณีสงกรานต์ป่าซาง จัดข้ึนในวันท่ี ๑๕ เมษายน ของทุกปี ณ ที่วา่ การอ�ำเภอปา่ ซาง ภายใน มหกรรมผ้าทอของดีเมืองหละปูน จัดขึ้นบริเวณ งานมีการประกวดกลองหลวง การประกวดร�ำวง สะพานขัวมุงท่าสิงห์ ตรงข้ามวัดพระธาตุหริภุญชัย ย้อนยุค การประกวดนางสาวป่าซาง และการ วรมหาวหิ าร ระหวา่ งวนั ท่ี ๓๐ มกราคม-๓ กมุ ภาพนั ธ์ ประกวดแม่บ้านสวนล�ำไย นอกจากนี้ยังมีการออก ของทกุ ปี จะมกี ารแสดงชดุ “จตธุ าราไหวส้ าหรภญุ ชยั ” รา้ นอาหารพื้นเมอื งจาก ๙ ต�ำบล ของอ�ำเภอป่าซาง การเดินแบบผ้าทอยกดอกโดยข้าราชการช้ันผู้ใหญ่ อกี ด้วย การจัดนิทรรศการความเป็นมาของผ้าทอยกดอก งานเทศกาลล�ำไย เป็นงานใหญ่ประจ�ำปีของชาว ณ พิพธิ ภัณฑ์วดั ตน้ แกว้ การสาธติ ของดีเมอื งล�ำพูน จังหวัดล�ำพูน จัดช่วงเดือนสิงหาคม ของทุกปี ณ เช่น การอิดฝา้ ย ป่ันฝ้าย ทอฝ้าย และการประกวด บริเวณสนามกีฬาจังหวัด มีขบวนรถประดับตกแต่ง ธิดาผ้าทอ ฯลฯ ด้วยผลไมล้ �ำไยอยา่ งสวยงาม การประกวดธิดาล�ำไย ประเพณีท�ำบุญตักบาตรวันมาฆะบูชา จัดข้ึนใน การประกวดผลิตภัณฑ์ทางการเกษตร และการ เดอื นกมุ ภาพนั ธ์ ของทกุ ปี ณ วดั พระธาตหุ รภิ ญุ ชยั ฯ จำ� หนา่ ยสินค้าพนื้ เมือง อ�ำเภอเมืองล�ำพนู มหกรรมกลองหลวงล้านนา ไหว้สาพระพุทธบาท งานอะเมซงิ่ กะเหรย่ี ง จดั ณ หมบู่ า้ นพระบาทหว้ ยตม้ ตากผ้า จัดข้ึนในช่วงเดือนมีนาคม ของทุกปี ณ อำ� เภอลี้ ในสปั ดาหส์ ดุ ทา้ ยของเดอื นธนั วาคม ของทกุ ปี วัดพระพุทธบาทตากผ้า อ�ำเภอป่าซาง มีขบวนแห่ ภายในงานมีการแสดงการปั่นจักรยานโบราณจากที่ ฟอ้ นเลบ็ สลงุ หลวง น�้ำมนต์ และขบวนกลองหลวง วา่ การอำ� เภอลไ้ี ปจนถงึ หมบู่ า้ นพระบาทหว้ ยตม้ การ กลองสะบัดชัย กลองมองเชิง แห่จากทางเข้าวัดไป ชกมวยกะโน การแข่งขันเป่าเขาควาย การออกรา้ น ถึงโบสถ์ เพ่ือที่จะน�ำน้�ำมนต์จากขบวนแห่ลงสรง ขายเคร่ืองเงิน การทอผา้ ของชาวกะเหร่ยี ง และการ รอยพระพุทธบาทตามประเพณี นอกจากน้ียังมีการ ประกวดผ้าทอ สอบถามขอ้ มูลได้ท่ศี นู ยพ์ ฒั นาสงั คม แข่งขันตีกลองสะบัดชัย กลองมองเชิง กลองหลวง หน่วยท่ี ๕๒ โทร. ๐ ๕๓๕๓ ๗๗๐๗ และมหรสพอน่ื ๆ งานพระนางจามเทวีและกาชาดจังหวัดล�ำพนู จดั งานแต่งสีอวดลาย ผ้าฝ้ายดอนหลวง จัดช่วงต้น ในเดือนธันวาคมถึงต้นเดือนมกราคม ของทุกปี ณ เดอื นเมษายน ของทกุ ป ี ณ หมบู่ า้ นดอนหลวง ตำ� บล บริเวณสนามกีฬาจังหวัดล�ำพูน ภายในงานมีการ แม่แรง อ�ำเภอปา่ ซาง เป็นงานจดั แสดงและจำ� หนา่ ย ประกวด “นางสาวล�ำพนู ” และ “ธิดาชาวยอง” ล�ำพนู 33

งานสืบสานวัฒนธรรมปิงห่างไส้อ่ัวหละปูน จัด ผา้ ฝา้ ยทอมอื บา้ นหนองเงอื ก อยอู่ ำ� เภอปา่ ซาง มรี ปู ณ ศูนย์วัฒนธรรมต�ำบลอุโมงค์ อ�ำเภอเมืองล�ำพูน แบบการทอและลวดลายสืบทอดมาจากบรรพบุรุษ ระหวา่ งวันท่ี ๓๐ ธันวาคม-๒ มกราคม ของทกุ ปี สีสันสวยงามเป็นธรรมชาติท�ำเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆ เช่น ผ้าปูโต๊ะ ผ้ารองจาน ผ้าเช็ดหน้า ผ้าม่าน ตุง งานสืบสานต�ำนานป่าซาง จัดระหว่างวันท่ี ๓๑ เปน็ ต้น ธันวาคม-๒ มกราคม ของทุกปี ณ ศูนย์แสดงศิลป หัตถกรรมและสาธิต เทศบาลต�ำบลป่าซาง มีการ ผ้าฝ้ายทอมือชุมชนชาวยอง อยู่บ้านดอนหลวง ออกร้านจ�ำหน่ายของดีป่าซาง ได้แก่ ผ้าฝ้ายทอมือ อ�ำเภอป่าซาง เป็นแหล่งรวมหัตถกรรมของดีชุมชน ผ้านวมเย็บมือ งานหัตถกรรมต่าง ๆ และไวน์จาก ชาวยอง อาทิ กลมุ่ ผ้าสตี่ ะกอ กลมุ่ แปรรูปผลิตภณั ฑ์ อ�ำเภอป่าซาง การแสดงบนเวที การประกวดเย็บผา้ จากผา้ ฝา้ ย กลมุ่ ทอผา้ กลมุ่ ตดั เยบ็ กลมุ่ บาตกิ มดั ยอ้ ม นวม และชมิ อาหารพ้นื เมืองในบรรยากาศพนื้ บ้าน สว่ นสนิ คา้ หตั ถกรรมทโ่ี ดดเดน่ และมชี อ่ื เสยี ง คอื การ ทอผ้าฝ้ายทอมือ สินค้าพนื้ เมอื ง ร้านจ�ำหนา่ ยสินค้าทรี่ ะลึก ไสอ้ ว่ั มจี ำ� หนา่ ยอยหู่ ลายร้าน อาทิ ไส้อ่ัวยายปี๋ เปน็ เพิงเล็ก ๆ หน้าบ้านผู้ว่าราชการจังหวัดล�ำพูน ใกล้ อ�ำเภอเมอื งล�ำพนู ประตชู า้ งสี ไสอ้ วั่ อนงค์ ขา้ งวดั สนั ปา่ ยางหนอ่ ม ไสอ้ วั่ กลุ่มตัดเย็บผ้าฝ้าย ๘๐/๑๐ หมู่ที่ ๒ บ้านล้องเด่ือ ท่ีอร่อยควรเป็นไส้อ่ัวที่ท�ำสุกแล้วด้วยการย่างไม่ใช่ ตำ� บลประตปู ่า โทร. ๐ ๕๓๕๐ ๐๖๗๗, ๐๘ ๗๑๒๓ ทอด เพราะจะมีกลิ่นหอมของเครื่องเทศ ๙๙๐๙ ขัวมุงท่าสิงห์ ตรงข้ามวัดพระธาตุหริภุญชัย เปิด ล�ำไย ลำ� พนู เป็นแหล่งผลิตล�ำไยมากทีส่ ุดในประเทศ ทุกวัน เวลา ๐๙.๐๐-๑๗.๐๐ น. อยู่ที่บ้านหนองช้างคืน อ�ำเภอเมือง ล�ำไยมีรสชาติ บรษิ ทั วี พี เอน็ คอลเลคชั่น จ�ำกดั ๑๙๐/๑ ถนน หวานกรอบ ในช่วงเดือนสิงหาคม ของทุกปี จะมี ลำ� พนู -รมิ ปงิ ตำ� บลในเมอื ง จำ� หนา่ ยดอกไมป้ ระดษิ ฐ์ เทศกาลลำ� ไย การจำ� หนา่ ยผลิตผลทางการเกษตรซง่ึ ด้วยกระดาษสา เป็นงานใหญ่ประจ�ำปี มีการจ�ำหน่ายล�ำไยสด ล�ำไย เพ็ญศิริไหมไทย ๑๒๓ หมู่ท่ี ๒ ถนนล�ำพูน-ดอยติ อบแหง้ และไวนล์ �ำไย ตำ� บลเวียงยอง โทร. ๐ ๕๓๕๓ ๗๕๑๒-๓, ๐ ๕๓๕๑ ๐๕๒๔ จำ� หนา่ ยผา้ ไหมยกดอก, ผลติ ภณั ฑจ์ ากผา้ ไหม งานไม้แกะสลัก เป็นการแกะสลักไม้เป็นรูปตุ๊กตา ล�ำพูนผ้าไหมไทย ๘/๒ ถนนจิตตวงศ์พันธ์รังสรรค์ ภาชนะ หรอื ของตกแต่งบ้าน แหล่งผลิตอยูท่ ีอ่ ำ� เภอ (เยื้องวัดช่างฆ้อง) ต�ำบลในเมือง โทร. ๐ ๕๓๕๑ แม่ทา ๐๓๒๙ www.thaisilk.th.com จ�ำหน่ายผ้าทอ ยกดอกลำ� พนู ผา้ ไหมยกดอก เปน็ ศลิ ปะการทอทถ่ี อื เปน็ เอกลกั ษณ์ หมบู่ า้ นหตั ถกรรมผา้ ฝา้ ยเวยี ง บา้ นศรเี มอื งยู้ ตำ� บล ของลำ� พนู มีลวดลายแบบโบราณ และความประณีต เวียงยอง ผลิตผ้าฝ้ายและผ้าฝ้ายยกดอก รวมทั้ง จนได้รับความนิยม เป็นสินค้าส่งออกต่างประเทศ ผลติ ภณั ฑจ์ ากฝ้ายอื่นๆ หาซ้ือได้ตามรา้ นผ้าไหมในอ�ำเภอเมืองลำ� พูน 34 ลำ� พูน

ผ้าไหมยกดอก อ�ำไพผ้าไหมยกดอก ๖๙/๑ ถนนล�ำพูน-ป่าซาง อ�ำเภอทงุ่ หวั ช้าง ต�ำบลต้นธง โทร. ๐ ๕๓๕๓ ๔๑๗๔, ๐๘ ๙๔๙๐ มาลี ล�ำพนู ผ้าฝา้ ยและผา้ ไหมยกดอก ๙๒ หมู่ท่ี ๙ ๘๗๘๓ ตำ� บลบ้านปวง โทร. ๐ ๕๓๕๙ ๖๐๓๘, ๐ ๕๓๕๙ อ�ำเภอแม่ทา ๖๑๙๙ กล่มุ ทอผ้าแม่ขนาด ๙๙ หม่ทู ่ี ๘ แม่ขนาด ต�ำบลทา อ�ำเภอปา่ ซาง กาศ โทร. ๐๘ ๖๑๘๖ ๘๙๖๔, ๐๘ ๑๙๖๑ ๘๗๔๑ กลุ่มทอผ้าฝ้ายบ้านดอนหลวง หมู่ท่ี ๗ บ้านดอน จ�ำหนา่ ยผ้าทอชาวเขา หลวง ต�ำบลแม่แรง โทร. ๐ ๕๓๕๗ ๒๑๙๑, ๐๘ ปา้ ค�ำ แกะสลกั ๒๔๙ หมทู่ ่ี ๒ ตำ� บลทาทงุ่ หลวง โทร. ๖๑๘๓ ๑๕๙๐ (จำ� หน่ายผา้ ฝ้ายทอมอื ) ๐ ๕๓๕๗ ๔๗๗๒, ๐ ๕๓๕๗ ๔๗๖๙ จ�ำหน่ายไม้ กลั ยาผา้ ฝา้ ยทอมอื ๑๒๒ หมทู่ ี่ ๕ บา้ นรอ่ งชา้ ง ตำ� บล แกะสลัก ของตกแตง่ บา้ นและเครอ่ื งเรือน ทา่ ตมุ้ โทร. ๐ ๕๓๐๐ ๔๒๓๘ (จำ� หนา่ ยผา้ ฝา้ ยทอมอื ) สงดั พรเพญ็ แกะสลัก ๑๖๘ หมู่ท่ี ๔ บา้ นหนอง ศูนย์รวมผลิตภัณฑ์ผ้าฝ้ายบ้านหนองเงือก ๑๕ ยางไคล ตำ� บลทาทุ่งหลวง โทร. ๐ ๕๓๕๗ ๔๖๖๔, หมู่ที่ ๕ ถนนล�ำพูน-ป่าซาง ต�ำบลแม่แรง โทร. ๐ ๐ ๕๓๕๗ ๔๗๕๙ ๕๓๕๕ ๗๕๐๓ (จำ� หน่ายสินคา้ พ้ืนเมอื ง) ล�ำพูน 35

อดุ มศริ ผิ า้ ฝ้าย ๕๑/๑ บ้านหนองเงือก ตำ� บลแมแ่ รง เดอะแกรนด์ จามจุรี รสี อร์ท ๓๒๕ หมู่ท่ี ๖ ตำ� บล โทร. ๐ ๕๓๕๒ ๑๙๖๖, ๐ ๕๓๕๕ ๖๒๔๒ (จ�ำหน่าย เหมอื งงา่ โทร. ๐ ๕๓๐๐ ๐๘๘๙ จ�ำนวน ๒๔ ห้อง ผา้ ฝ้ายทอมอื และผลติ ภณั ฑจ์ ากผ้าฝา้ ยทอมอื ) ราคา ๖๙๐-๒,๕๐๐ บาท เดอะรีเจนท์ ล�ำพูน ๑๓๘/๑ หมู่ท่ี ๔ ถนนสันป่า ตัวอย่างรายการน�ำเทีย่ ว ฝา้ ย-บ้านธิ ต�ำบลบา้ นกลาง โทร. ๐ ๕๓๕๕ ๒๙๑๙ โทรสาร ๐ ๕๓๕๕ ๒๙๑๙ จำ� นวน ๕๐ ห้อง ราคา วนั ที่ ๑ สกั การะอนสุ าวรีย์พระนางจามเทวี ๔๕๐-๑,๐๐๐ บาท วดั พระธาตุหรภิ ุญชัยวรมหาวิหาร แท่นทอง ๒๑๑/๓๒-๖๕ ต�ำบลในเมือง โทร. ๐ พพิ ธิ ภณั ฑส์ ถานแหง่ ชาติ หรภิ ญุ ไชย ๕๓๕๑ ๐๒๒๒, ๐ ๕๓๕๑ ๒๔๕๑ โทรสาร ๐ ๕๓๕๑ วัดจามเทวี ๐๒๑๒ www.thanthonghotel.com จำ� นวน ๓๔ ชมโบราณสถานกูช่ ้าง-กูม่ า้ ห้อง ราคา ๓๐๐-๖๐๐ บาท เดินทางไปบ้านหนองช้างคนื ธารีรัตน์ คอร์ท ๑๐๔ ถนนจามเทวี ต�ำบลในเมือง แหล่งผลติ ล�ำไยทีใ่ หญ่แห่งหนึ่งใน โทร. ๐ ๕๓๕๓ ๔๓๓๘, ๐ ๕๓๕๓ ๔๖๕๓-๔ จ�ำนวน จังหวดั ลำ� พูน ๓๔ ห้อง ราคา ๓๐๐ บาท วนั ท่ี ๒ ออกเดินทางไป อ�ำเภอปา่ ซาง บา้ นลาพนู ๑๘๓/๑ ซอย ๗ ถนนเจรญิ ราษฎร์ ตำ� บล นมสั การวดั พระพทุ ธบาทตากผ้า ในเมอื ง โทร. ๐ ๕๓๕๓ ๕๔๓๓, ๐๘ ๑๕๙๕ ๖๘๘๐ วดั หนองเงอื ก โทรสาร ๐ ๕๓๕๓ ๕๔๒๒ www.baanlapoon.com ชมอุทยานธรรมะและหอศลิ ป์ จำ� นวน ๙ หอ้ ง ราคา ๘๐๐-๑,๐๐๐ บาท เลอื กซอื้ ทอผา้ พน้ื เมอื งทแ่ี หลง่ ทอผา้ บ้านสวนกนกกานต์ ๓๐๙ หมู่ที่ ๘ ต�ำบลอุโมงค์ บ้านหนองเงือก โทร. ๐ ๕๓๕๕ ๙๓๕๐-๒ โทรสาร ๐ ๕๓๕๕ ๙๓๕๑ วนั ที่ ๓ ออกเดนิ ทางไปอทุ ยานแหง่ ชาตแิ มป่ งิ จำ� นวน ๔๔ ห้อง ราคา ๖๐๐-๒๐,๐๐๐ บาท ชน่ื ชมธรรมชาตภิ ายในอทุ ยานฯ เชน่ พญาอิน ๓๕/๑ ถนนจิตตว์ งศ์พันธุ์รังสรร บ้านชา่ ง น�้ำตกก้อหลวง น้�ำตกกอ้ นอ้ ย ฆอ้ ง ตำ� บลในเมอื ง โทร. ๐ ๕๓๕๑ ๑๗๗๗-๘ โทรสาร พักค้างคืนในอทุ ยานฯ ๐ ๕๓๕๑ ๑๗๐๗ www.phayainn.com จำ� นวน ๑๘ หอ้ ง ราคา ๘๐๐-๒,๕๐๐บาท โรยลั ปร๊ินเซส ซติ ้ี ๔๐/๒ หมู่ท่ี ๑ ต�ำบลเหมอื งง่า สงิ่ อ�ำนวยความสะดวก โทร. ๐ ๕๓๕๓ ๒๕๒๐-๑, ๐ ๕๓๕๓ ๒๙๑๕ www. royalprincesscity.com จ�ำนวน ๓๒ ห้อง ราคา สถานทพี่ กั ๔๘๐-๑,๒๕๐ บาท (ราคาห้องพักในเอกสารนี้เปล่ียนแปลงได้ โปรด ล�ำพูน เพลส (ตรงข้ามโรงพยาบาลล�ำพูน) ๒๘๓ สอบถามจากโรงแรมก่อนเข้าพกั ) หม่ทู ี่ ๖ ถนนจามเทวี ต�ำบลเหมอื งงา่ โทร. ๐ ๕๓๕๓ อ�ำเภอเมืองล�ำพูน ๔๖๘๗ โทรสาร ๐ ๕๓๕๓ ๕๔๘๘ จำ� นวน ๒๐ หอ้ ง ค้มุ เจ้าจอมแก้ว ๔ ถนนแวน่ ค�ำ ตำ� บลในเมือง โทร. ราคา ๔๕๐-๖๕๐ บาท ๐ ๕๓๕๖ ๐๗๐๒ จ�ำนวน ๑๖ ห้อง ราคา ๕๐๐ บาท 36 ล�ำพนู

ล�ำพนู วลิ (เยอ้ื งโรงพยาบาลลำ� พนู ) ๒๐๔/๑๐ ถนน มณีนาคเสน รีสอร์ท ๗๒๐ หมู่ที่ ๑ ต�ำบลป่าซาง จามเทวี ต�ำบลในเมือง โทร. ๐ ๕๓๕๓ ๔๘๖๕-๖ โทร. ๐๘ ๗๐๖๖ ๑๖๑๖ จ�ำนวน ๑๙ หลัง ราคา โทรสาร ๐ ๕๓๕๓ ๔๓๕๕ www.lamphunwillho- ๖๐๐-๑,๒๐๐ บาท tel.com จำ� นวน ๗๙ หอ้ ง ราคา ๘๐๐-๑,๕๐๐ บาท สวนสวยรสี อรท์ ๒๘๒/๒๑ หมทู่ ่ี ๔ ถนนสายปา่ ซาง- เวยี งศิริ ล�ำพนู รีสอรท์ ๑๒๖/๔๒ หมู่ท่ี ๑๕ ถนน บา้ นโฮง่ ต�ำบลมะกอก โทร. ๐ ๕๓๕๗ ๒๖๕๒, ๐๘ ล�ำพูน-ป่าซาง ตำ� บลปา่ สกั โทร. ๐ ๕๓๕๙ ๗๑๘๗ ๖๙๘๘ ๙๖๕๖ จำ� นวน ๒๑ หอ้ ง ราคา ๓๕๐-๑,๖๐๐ โทรสาร ๐ ๕๓๕๙ ๗๑๘๙ จ�ำนวน ๕๐ หอ้ ง ราคา บาท ๕๐๐-๑,๒๐๐ บาท อ�ำเภอบา้ นโฮง่ อ�ำเภอบ้านธิ รมิ นำ้� ๑๙๑ หมทู่ ี่ ๖ ถนนสายลำ� พนู -ลี้ ตำ� บลบา้ นโฮง่ กัซซัน เลค ซิต้ี กอล์ฟ คลับ แอนด์ รีสอร์ท ๘๘ โทร. ๐ ๕๓๕๙ ๑๔๖๒ จ�ำนวน ๒๔ ห้อง ราคา ๓๕๐- หม่ทู ี่ ๗ ต�ำบลบ้านธิ โทร. ๐ ๕๓๙๒ ๑๘๒๑ โทรสาร ๔๐๐ บาท ๐ ๕๓๙๒ ๑๘๘๘ www.gassangolf.com จ�ำนวน อ�ำเภอลี้ ๗๕ หอ้ ง ราคา ๓,๕๐๐-๑๐,๐๐๐ บาท ร่มไม้ ๔๓๙ หม่ทู ่ี ๑๔ ถนนพหลโยธิน หลกั กิโลเมตร อ�ำเภอแม่ทา ท่ี ๒ ต�ำบลล้ี โทร. ๐ ๕๓๙๗ ๙๗๖๑-๒, ๐๘ ๑๗๖๕ กัซซันขุนตาล กอล์ฟ คลับ แอนด์ รีสอร์ท ๒๒๒ ๑๗๔๘ จำ� นวน ๑๕ หอ้ ง ๓๐๐ บาท หมูท่ ี่ ๓ ตำ� บลทาปลาดุก โทร. ๐ ๕๓๕๐ ๗๐๐๖-๘ เรือนแพครัวแก่งก้อ (ในอุทยานแห่งชาติแม่ปิง) โทรสาร ๐ ๕๓๕๐ ๗๐๑๘ www.gassangolf.com ๗๕ หมู่ท่ี ๒ ต�ำบลก้อ โทร. ๐๘ ๙๑๑๓ ๙๔๙๐, จ�ำนวน ๖๒ ห้อง ราคา ๓,๕๐๐-๑๒,๐๐๐ บาท ๐๘ ๑๖๒๑ ๓๒๙๗ จ�ำนวน ๑๕ ห้อง ราคา ๓๕๐- ขุนตาล ววิ พอยท์ ๒๒๒ หมู่ที่ ๔ ถนนเชยี งใหม-่ ๔,๐๐๐ บาท ล�ำปาง กิโลเมตรท่ี ๔๙ ต�ำบลทาสบเส้า โทร. ๐ รา้ นอาหาร ๕๓๕๑ ๐๑๑๐, ๐ ๕๓๕๑ ๐๑๐๙ จ�ำนวน ๑๐ หลัง อ�ำเภอเมืองล�ำพูน ราคา ๑,๐๐๐ บาท กว๋ ยเตยี๋ วหมตู นุ๋ ล�ำไย รมิ ฝง่ั แมน่ ำ�้ กวง โทร. ๐ ๕๓๕๑ โฮมสเตย์บ้านทาป่าเปา หมู่ที่ ๖ ต�ำบลทาปลาดุก ๑๒๔๐, ๐๘ ๙๕๖๑ ๑๑๒๐ โทร. ๐ ๕๓๐๐ ๖๒๒๒, ๐๘ ๙๒๖๕ ๒๗๑๔, ๐๘ ครัวพญายอง ๒๑๒ หมู่ที่ ๕ ถนนซุปเปอร์ไฮเวย์- ๕๗๒๒ ๔๒๗๙ จำ� นวน ๑๒ ห้อง ราคา ๕๕๐ บาท ล�ำปาง โทร. ๐ ๕๓๕๔ ๙๐๗๙ อ�ำเภอป่าซาง ดาวคะนอง ๓๔๐ ถนนเจรญิ ราษฎร์ ต�ำบลในเมือง ภพู ราว รสี อร์ท ๑๔๕ ตำ� บลปา่ ซาง โทร. ๐๙ ๓๑๔๐ โทร. ๐ ๕๓๕๑ ๑๕๕๒, ๐ ๕๓๕๖ ๐๒๔๑ ๕๔๑๔ จ�ำนวน ๑๒ หอ้ ง ราคา ๗๐๐-๑,๒๐๐ บาท บ้านสวน ๘๖/๑ ถนนเจริญราษฎร์ ต�ำบลในเมือง บ้านม่อนมะกอก หม่ทู ี่ ๖ ต�ำบลมะกอก โทร. ๐๙ โทร. ๐ ๕๓๕๑ ๑๔๕๓ ๐๙๕๓ ๒๕๓๒ จ�ำนวน ๑๐ หอ้ ง ราคา ๕๕๐-๗๐๐ รา้ นครวั วันดี ต�ำบลริมปงิ โทร. ๐ ๕๓๕๖ ๐๑๑๖ บาท ลำ� พูน 37

รเิ วอรไ์ ซด์ ถนนสายลำ� พนู -ดอยติ ใกลส้ ะพานทา่ สงิ ห์ อ�ำเภอบา้ นโฮ่ง โทร. ๐ ๕๓๕๑ ๒๓๘๔ ลาบไกบ่ า้ นโฮง่ ๑๒๐/๒ หมทู่ ่ี ๗ ตำ� บลบา้ นโฮง่ ถนน เรือนแพล�ำพูน ถนนบ้านหลวย โทร. ๐ ๕๓๕๑ ลำ� พูน-ลี้ (บ้านหว้ ยหา้ ) โทร. ๐ ๕๓๕๕ ๐๕๑๗, ๐๘ ๑๑๒๘ ๙๖๘๘ ๓๗๘๒ ล�ำพูน ไอซ ์ ๖ หมู่ที่ ๑ ถนนไชยมงคล ตำ� บลในเมือง สวนอาหารจาวเหนือ ๘๗ หมู่ที่ ๖ ต�ำบลบ้านโฮ่ง โทร. ๐ ๕๓๕๑ ๑๔๕๒ โทร. ๐ ๕๓๕๙ ๑๐๔๙ อ�ำเภอบ้านธิ อ�ำเภอป่าซาง กัซซัน เลคซิตี้ กอล์ฟ คลับ แอนด์ รีสอร์ท ๘๘ กว๋ ยเต๋ยี วเปด็ สบทา ๑๘๐ หมทู่ ี่ ๑ หลังป้อมต�ำรวจ หมู่ท่ี ๗ ตำ� บลบา้ นธิ โทร. ๐ ๕๓๙๒ ๑๘๘๘ สบทา ถนนล�ำพูน-ป่าซาง ต�ำบลป่าซาง โทร. ๐๘ อ�ำเภอแมท่ า ๙๗๐๑ ๖๖๑๒ เรวัต ๑๐๒/๑ หมู่ท่ี ๒ ต�ำบลทาทุ่งหลวง โทร. ๐ ครัว ป.อัน ตำ� บลนครเจดีย์ โทร. ๐๘ ๙๗๐๑ ๔๖๓๓ ๕๓๕๗ ๔๘๙๖, ๐๘ ๑๙๙๓ ๑๔๓๔ ครวั ป่าซาง ๒๘๐ หมู่ท่ี ๙ ตำ� บลแม่แรง โทร. ๐๘ อ�ำเภอลี้ ๑๗๘๓ ๒๒๙๔ เรือนแพครัวแก่งก้อ (แพจ่าจันทร์) ในอุทยาน เลิฟอสี ดอนหลวง ๑๐๕/๕ หม่ทู ่ี ๗ ต�ำบลแมแ่ รง แห่งชาติแมป่ ิง โทร. ๐๘ ๙๑๑๓ ๙๔๙๐, ๐๘ ๑๖๒๐ โทร. ๐๙ ๓๒๖๒ ๕๖๙๙ ๓๒๙๗ ลานหรภิ ุญชัย โทร. ๐๘ ๑๐๓๑ ๙๘๙๓ เอ้อื งหลวงซฟี ้ดู ถนนล�ำพนู -ปา่ ซาง โทร. ๐ ๕๓๕๒ ๐๐๕๐ หมายเลขโทรศพั ท์ส�ำคญั โทร. ๑๑๕๕ โทร. ๑๑๙๓ ตำ� รวจท่องเทีย่ ว โทร. ๐ ๕๓๕๑ ๑๕๕๕, ๐ ๕๓๕๓ ๐๖๘๓ ต�ำรวจทางหลวง โทร. ๐ ๕๓๕๖ ๙๑๐๐ ประชาสมั พันธจ์ งั หวดั โทร. ๐ ๕๓๕๖ ๐๙๙๗, ๐ ๕๓๕๖ ๑๔๓๐ โรงพยาบาลลำ� พูน โทร. ๐ ๕๓๕๑ ๑๐๔๒, ๐ ๕๓๕๑ ๑๐๔๕, ๑๙๑ ศูนย์บริการนักท่องเที่ยว โทร. ๐ ๕๓๕๖ ๐๒๘๔ สถานีตำ� รวจภูธรอำ� เภอเมอื งลำ� พูน สำ� นกั งานจังหวดั ลำ� พนู 38 ล�ำพูน

หัตถกรรมผ้าฝา้ ยบ้่านดอนหลวง ลำ� พูน 39





แมน่ �้ำปงิ

ศนู ย์ขอ้ มลู ทอ่ งเท่ยี ว ททท. การทอ่ งเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) ส�ำ นกั งานใหญ่ ๑๖๐๐ ถนนเพชรบรุ ีตดั ใหม่ แขวงมกั กะสนั เขตราชเทวี กรงุ เทพฯ ๑๐๔๐๐ โทร. ๐ ๒๒๕๐ ๕๕๐๐, ๑๖๗๒ โทรสาร ๐ ๒๒๕๐ ๕๕๑๑ E-mail: [email protected] www.tourismthailand.org เปิดบริการทกุ วนั เวลา ๐๘.๓๐-๑๖.๓๐ น. กระทรวงการทอ่ งเท่ยี วและกฬี า ๔ ถนนราชด�ำเนินนอก เขตป้อมปราบศัตรูพ่าย กรุงเทพฯ ๑๐๑๐๐ โทร. ๐ ๒๒๘๓ ๑๕๕๖ โทรสาร ๐ ๒๓๕๖ ๐๗๔๖ www.mots.go.th เปดิ บริการทุกวัน เวลา ๐๘.๓๐-๑๖.๓๐ น. ท่าอากาศยานสวุ รรณภูมิ อาคารผูโ้ ดยสารขาเขา้ ในประเทศ ช้ัน ๒ ประตู ๓ โทร. ๐ ๒๑๓๔ ๐๐๔๐ เปดิ บรกิ าร ๒๔ ช่ัวโมง ททท. ส�ำนักงานล�ำปาง ๓๕๘/๓-๔ ถนนบา้ นเชียงราย ต�ำบลสบตยุ๋ อำ� เภอเมืองฯ จงั หวัดลำ� ปาง ๕๒๐๐๐ โทร. ๐ ๕๔๒๒ ๒๒๑๔-๑๕ โทรสาร ๐ ๕๔๒๒ ๒๒๑๖ E-mail: [email protected] พน้ื ทคี่ วามรับผิดชอบ : ล�ำปาง ล�ำพนู ปรบั ปรงุ ข้อมลู เมษายน ๒๕๖๒

วดั พระพุทธบาทตากผา้ ข้อมลู : ททท. สำ�นกั งานลำ�ปาง ๐๘.๐๐-๒๐.๐๐ น. ทกุ วนั กองขา่ วสารท่องเทย่ี ว (โทร. ๐ ๒๒๕๐ ๕๕๐๐ ต่อ ๒๑๔๑-๕) ออกแบบและจัดพมิ พ์ : กองวางแผนและผลติ สอ่ื ฝ่ายบริการการตลาด บรกิ ารขอ้ มูลทอ่ งwเทwี่ยwวeท.-tmาoงuaโriทli:sรmiสnาtfohร@a๒ilt๔aantช.doัว่ .rโo.มtrhgง ขอ้ มลู รายละเอียดท่รี ะบุในเอกสารนอ้ี าจมีการเปลย่ี นแปลงได้ ลิขสทิ ธ์ขิ องการทอ่ งเท่ียวแห่งประเทศไทย สิงหาคม ๒๕๖๒ หา้ มจ�ำ หนา่ ย


Like this book? You can publish your book online for free in a few minutes!
Create your own flipbook