น้ำตกทีลอซู จังหวัด ตาก

                น้ำตกทีลอซู ตั้งอยู่ในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าอุ้มผาง อำเภออุ้มผาง จังหวัดตาก ห่างจากที่ทำการเขตฯ 3 กิโลเมตร ทีลอซู เป็นภาษากะเหรี่ยง แปลว่า น้ำตกดำมีลักษณะเป็นน้ำตกภูเขาหินปูนขนาดใหญ่ ตั้งอยู่บนความสูงจากระดับน้ำทะเล 900 เมตร เกิดจากลำห้วยกล้อท้อ ลำน้ำทั้งสายตกลงสู่หน้าผาสูงชัน มีน้ำไหลแรงตลอดปี ความกว้างของตัวน้ำตกประมาณ 500 เมตร ไหลลดหลั่นเป็นชั้น ๆ มีความสูงประมาณ 300 เมตร ล้อมรอบด้วยป่าดงดิบที่สมบูรณ์ เป็นน้ำตกที่มีขนาดใหญ่เป็นอันดับ 6 ของเอเชีย

 

ประวัติน้ำตกทีลอซู

            ตามความจริงต้องออกเสียงว่า “ทีลอชู” และเป็นคำนามในภาษากะเหรี่ยงแปลว่า “น้ำตก” ชื่อ “ทีลอซู” เป็นความพยายามแปลความหมายทีละคำ โดย “ที” หรือ “ทิ” แปลว่า “น้ำ” “ลอ” หรือ “ล่อ” แปลว่า “ตก” แต่ “ชู” ไม่มีความหมายใกล้เคียง ดังนั้น จึงมีความพยายามทำให้เป็นคำที่มีความหมาย เนื่องจาก “ซู” แปลว่า “ดำ” จึงนำไปสู่การเรียกว่า “ทีลอซู” และแปลว่า “น้ำตกดำ”

ทีลอซู ได้รับคำกล่าวขานถึงว่าเป็นน้ำตกที่สวยงาม และมีความสวยงามเป็นพิเศษในช่วงฤดูฝน ระหว่าง 1 มิ.ย. – 31 พ.ย. ปริมาณน้ำฝนที่มากจะเพิ่มปริมาณน้ำในลำธารทำให้สายน้ำตกกว้างใหญ่กว่าฤดูอื่น แต่เป็นช่วงที่ทางรถเข้าน้ำตกปิด เพื่อป้องกันอันตรายแก่ผู้ใช้เส้นทางและถนอมสภาพทางไม่ให้เสียหาย นักท่องเที่ยวอาจเลี่ยงใช้เส้นทางนี้ได้ โดยการซื้อทัวร์กับบริษัทนำเที่ยวซึ่งจะเดินทางด้วยเรือยางและเดินป่าอีกราว 12 กม.แต่หากมาท่องเที่ยวช่วงฤดูหนาว – ฤดูร้อนระหว่าง 1 ธ.ค. – 31 พ.ค. ก็สามารถใช้ทางรถยนต์เข้าน้ำตกได้ จึงเป็นช่วงเวลาที่เที่ยวได้สะดวกที่สุด ไม่ว่าจะเที่ยวแบบไปกลับหรือพักค้างแรม

ทีลอซู ได้รับการค้นพบโดยพรานชาวกะเหรี่ยงคนหนึ่งที่เดินเข้ามาล่าสัตว์ ก่อนที่ ตชด.ได้บินเข้ามาสำรวจในพื้นที่และได้พบน้ำตกทีลอชู ต่อมากรมป่าไม้จะประกาศให้บริเวณนี้เป็นเขตอนุรักษ์พันธุ์สัตว์ป่าอุ้มผาง และหลังจากปี พ.ศ. 2528 ที่ อำเภอ ปรีชา อินทวงศ์ พาบุคลากรของนิตยสารท่องเที่ยวแคมปิง เข้าไปสำรวจน้ำตกทีลอซูและนำไปตีพิมพ์ลงนิตยสารจึงเป็นจุดเริ่มต้นที่ทำให้คนภายนอกรู้จัก

“ทีลอซู” หรือออกเสียงตามภาษาภาษาปะก่าหญอว่า “ที-หล่อ-ชู” ที แปลว่า น้ำ, หล่อ แปลว่า ไหล และ ชู แปลว่า ทิ่มแทง (หล่อ-ชู เป็น กิริยา หมายถึง การไหลลงมาอย่างแรงของน้ำปะทะกับพื้นเบื้องล่าง) ดังนั้นจึงแปลว่าน้ำตก (บางท่านบอกว่าแปลว่า น้ำตกดำ คำว่า “ดำ” ไม่ได้ออกเสียงว่า ซู แต่ออกเสียงคล้ายๆกัน ไม่รู้จะเขียนเป็นอักษรไทยอย่างไร เพราะเสียงนี้ไม่มีในภาษาไทย ต้องออกเสียงให้ฟังนะครับ ถึงจะแยกความแตกต่างได้) น้ำตกนี้ซ่อนอยู่ในหลืบผาอันกว้างใหญ่ สายน้ำเกิดจากห้วยกล้อทอซึ่งมีแดนกำเนิดอยู่บนดอยผะวี แล้วไหลลงแม่น้ำแม่กลองที่ ตำบล แม่ละมุ้ง อำเภอ อุ้มผาง

การค้นพบที่กล่าวถึงเป็นการพบของคนไทย จากงานของ ประชา แม่จัน ในหนังสือ “อุ้มผาง เบื้องหลังธรรมชาติ”  เขียนถึง บริเวณที่ตั้งแคมป์ทีลอชู เป็นบ้านเก่าชาวปกากะญอ (กะเหรี่ยง) เรียกว่า “ว่าชื่อคี” บริเวณที่จอดรถเป็นที่นาเก่าของชาวบ้านที่นี่ การที่เป็นบ้านร้างเพราะชาวบ้านบางส่วนได้ย้ายไปอยู่บ้านโขะทะเพื่อเข้าร่วมกับพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย ที่เหลือย้ายเข้ามาอยู่กับฝ่ายรัฐบาล ดังนั้น ชาวปกากะญอที่นี่รู้จักน้ำตกทีลอชูมาช้านานแล้วต้นน้ำกล้อทอนั้นอยู่ทีผืนป่าเหนือบ้านกล้อทอครับ ส่วนดอยพาวีนั้นอยู่ในเขตแดนพม่าแล้วและดอยพาวีเป็นต้นน้ำแหม่จอโกล หรือแม่น้ำแม่จันซึ่งสายน้ำแม่จันจะไหลไปบรรจบกับแม่น้ำแม่กลองที่บ้านแม่จันทะกลายเป็นแม่น้ำแม่กลองไหลลงไปเรื่อยๆ จนเป็นแม่น้ำแม่กลองที่สมุทรสงครามนั่นแหละครับ ทั้งนี้ต้นน้ำแม่กลองอยู่ที่บ้านแม่กลองคี (คำว่าคี) คือนั้นน้ำส่วนทะจะเป็นปลายน้ำหรือสบน้ำ เช่น สบเมย สบแจ่ม อะไรประมาณนั้น ในส่วนของลำห้วยกล้อทอนั้นต้นน้ำจริงๆ จะอยู่ที่ผืนป่าเลยบ้านกล้อทอขึ้นไปก่อนจะมาปรากฏเป็นแม่ลำห้วยใหญ่จริงๆ ก็ที่ถ้ำกล้อทอคี ซึ่งจะเป็นถ้ำขนาดใหญ่ โดยสายน้ำกล้อทอนี้จะไหลผ่านบ้านกล้อทอ บ้านนุเซโปล้ บ้านคอกา (บ้านร้าง) จากนั้นก็จะไหลผ่านผืนป่าเข้าไปจนถึงน้ำตกทีลอซู ซึ่งก่อนจะถึงน้ำตกทีลอซู จะมีลำห้วยลำธารไหลมาบรรจบกับลำห้วยกล้อทอหลายสาย คำว่า ที แปลว่าน้ำ ถูกต้อง คำว่า หล่อ ก็แปลว่าลงนั้นถูกต้องคลับ ส่วนคำว่า “หล่อชู” นั้น เป็นคำประสมระหว่าง “หล่อ” กับ “ชู” หล่อคือลงครับ ชู คือทิ่ม แทง ปัก แต่คำว่าหล่อชูเป็นคำเฉพาะที่แปลได้ว่า “พุ่งลง” การตกลงจากที่สูงนั้นกะเหรี่ยงใช้ต่างกันไป เช่น ไหลลง จะใช้คำว่า หล่อหยวา ตกลง ใช้คำว่า หล่อแต่ะ หยดลง ใช้คำว่า หล่อจ่อ การตกแบบกระจาย ใช้คำว่า หล่อชี กล่าวโดยสรุปก็คือ ทีหล่อชูแปลว่า “น้ำตก”

 

ท่องเที่ยวน้ำตกทีลอซู

1.   ช่วงฤดูฝน ตั้งแต่ มิ.ย. – ก่อนถึงวันที่ 1 พ.ย.

นักท่องเที่ยวจะต้องล่องเรือยางจากตัวเมืองอุ้มผางตามลำน้ำกลองซึ่งจะได้ชมวิวทิวทัศน์อละความสมบูรณ์ของ ผืนป่าตลอดเส้นทาง  ผ่านบ่อน้ำร้อน  น้ำตกทีลอจ่อที่ตกลงมาจากหน้าผาสูงและผ่านน้ำตกสายรุ้ง ซึ่งหากเดิน ทางไปในช่วงเวลาที่เหมาะสมก็จะเห็นรุ้งกินน้ำที่เกิดจากแสงที่ตกกระทบกับละลองน้ำของสายน้ำตก ผาผึ้ง ผาเลือด ผาบ่อง ผาโหว่ ก่อนจะแวะพักทานอาหารกลางวันกันริมน้ำใกล้ผาเลือด การล่องเรือจะใช้เวลา ประมาณ  3 ชั่วโมง  มาจนถึงจุดเดินเท้าระยะทาง  9  กิโลเมตร ซึ่งนักท่องเที่ยวต้องเดินเข้าไปยังจุดกางเต้นท์ ของที่ทำการเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าอุ้มผาง  เพราะยังไม่อนุญาติให้รถเข้า  เส้นทางการเดินก็มีทั้งลาดชันขึ้นเขา ลงเขาและทางราบเรียบสลับกันไป  เมื่อถึงที่ทำการพักผ่อน จากนั้นเดินเท้าเข้าไปยังน้ำตกอีกประมาณ 1.5  ก.ม. ก็จะถึงน้ำตกทีลอซู  ในช่วงเวลานี้น้ำตกทีลอซจะมีปริมาณมาก ผืนป่าเขียวขจีและสีน้ำตกจะขุ่นเล็กน้อย รูปแบบนี้จะเหมาะสำหรับนักท่องเที่ยวที่ชอบการผจญภัยและเดินป่า

อุปกรณ์ที่ต้องเตรียม

หากมาเที่ยวในช่วงนี้ต้องเตรียมพร้อมร่างกายให้ดี  เตรียมเสื้อกันฝน ถุงพลาสติก ลูกอม ยาดม หมวกให้พร้อม  โดยเฉพาะรองเท้า ควรเลือกรองเท้าที่สวมใส่สบาย ในช่วงล่องเรือไม่ควรใส่รองเท้าผ้าใบอาจ เปียกน้ำและ ทำให้เดินไม่สบายเท้า  แต่เมื่อมาถึงช่วงเดินทางการใส่รองเท้าผ้าใบจะสบายเท้าที่สุด หรือหากใช้รองเท้าแบบ สายรัด หรือแบบอื่น ก็ย่อมได้ แต่สำคัญที่สุดควรเตรียมถุงเท้าไปใส่ด้วยหลังจากล่องเรือเรียบรอยแล้ว เพราะ ระยะทางการเดินไกล ไม่ว่าจะใส่รองเท้าแบบไหน สบายแค่ไหน โดนกัดทุกราย การใส่ถุงเท้าจะช่วยป้องการได้ และควรเตรียมพลาสเตอร์ปิดแผลป้องกันไว้ด้วย

 

2.    ช่วง 1 พ.ย. – เม.ย. ฤดูการท่องเที่ยว  

อนุญาติให้นำรถเข้าไปได้  สามารถเดินทางโดยรถขับเคลื่อนสี่ล้อจากที่พักจน ถึงจุดกางเต้นท์ ที่ทำการเขตรักษา พันธุ์สัตว์ป่าอุ้มผาง โดยไม่ต้องเดินให้เหนื่อย หรืออาจจล่องเรือยางตามลำน้ำแม่กลองชมความสวยงามของ ธรรมชาติมาจนถึงจุดต่อรถก็ได้ซึ่งแนะนำว่า ควรล่องเรือยางด้วยเพราะจะทำให้เห็นวิวสองข้างทาง ได้เห็นวิว ทิวทัศน์ระหว่าทางได้เห็นน้ำตกสายเล็กสายน้อย รวมทั้งน้ำตกทีลอจ่อด้วยซึ่งถือเป็นการท่องเที่ยวทีลอซูแบบ ดั้งเดิมที่ได้อรรถรสที่สุด และจากนั้นเมื่อถึงจุดกางเต้นท์แล้วก็เดินเท้าเข้าไปยังน้ำตกอีกประมาณ 1.5  ก.ม. ก็จะถึงน้ำตกทีลอซู เช่นกัน ในช่วงเวลานี้น้ำตกทีลอซู จะใส โดยเฉพาะช่วงกลางเดือนพ.ย.- ธ.ค. ปริมาณพอเหมาะและสีของน้ำตกจะสวยที่สุด

การเดินทางไปน้ำตกทีลอซู

 

 โดยรถยนต์
จากกรุงเทพฯใช้ทางหลวงหมายเลข 1 (ถนนพหลโยธิน)เดินทางสู่ จ.ตาก โดยก่อนถึงตัวเมืองตาก 7 กม.ให้เลี้ยว ซ้ายเข้าทางหลวงหมายเลข 5(ตาก-แม่สอด) สู่ อ.แม่สอด ในระยะทาง 86 กม. แล้วก็จะเจอทางหลวงหมายเลข 1090 สุดทางสาย 1090 ที่อุ้มผาง เส้นทางจากแม่สอดไปอุ้มผาง เป็นเส้นทางลอยฟ้า ระยะทาง 169 กม. มีโค้ง 1219 โค้ง ใช้เวลาเดินทางประมาณ 4 ชั่วโมง ในการผ่านพ้นจากเส้นทางนี้ เส้นทางแคบและคดเคี้ยวไปตามไหล่ เขา คนขับควรมีฝีมือในการขับรถที่ชำนาญพอสมควรสำหรับใครที่มีปัญหาเรื่องเมารถควรเตรียม ยาแก้เมารถ ไว้ด้วย

 โดยรถประจำทาง

นั่งรถจากสถานีขนส่งหมอชิตใหม่ สายกรุงเทพ- แม่สอด ไปต่อรถเพื่อไปยังอำเภออุ้มผาง โดยรถสองแถวจาก อ.แม่สอด ไปยังอุ้มผาง เที่ยวแรก 07.00น. ออกชม.ละคัน เที่ยวสุดท้ายเวลา 15.00 น. ค่าโดยสารคนละ 120 บาท

 

แผนที่การเดินทางไปน้ำตกทีลอซู เริ่มจากตัวเมืองอุ้มผาง