เมื่อพูดถึงวัตถุดิบมหัศจรรย์ที่สามารถนำไปพลิกแพลงปรุงอาหารได้อย่างหลากหลายในครัวไทยแล้ว อย่างหนึ่งที่ผู้คนน่าจะนึกถึงกันมากที่สุดคงต้องขอยกตำแหน่งให้กับ “ปลาสลิด” เพราะไม่ว่าจะนำไปทอดกินกับข้าวสวยเปล่า ๆ หรือข้าวเหนียวร้อน ๆ ก็อร่อย แถมไม่ว่าจะนำไปทำเป็นยำ ผัด ต้ม แกง หรือกินแกล้มน้ำพริกก็ได้ใจทั้งนั้น เราขอชวนคุณไปทำความรู้จักวัตถุดิบมหัศจรรย์ชนิดนี้กันให้ดีขึ้น รวมถึงพาไปส่องสารพัดเมนูเด็ดสุดสร้างสรรค์ที่บรรดาเชฟยอดฝีมือร่ายเวทมนตร์ทำให้วัตถุดิบบ้าน ๆ ชนิดนี้อร่อยได้อย่างคาดไม่ถึง
ทำไม “ปลาสลิด” จึงเป็นวัตถุดิบมหัศจรรย์ของไทยที่ไม่ควรพลาด
ปลาสลิดเป็นปลาน้ำจืดเศรษฐกิจที่สำคัญชนิดหนึ่งของไทย นิยมแปรรูปเป็นปลาแห้งหรือปลาเค็ม สาเหตุที่คนไทยนิยมกินปลาสลิดกันมากก็เพราะเป็นการถนอมอาหารที่สามารถเก็บไว้ได้นาน เพียงทอดกินกับข้าวสวยเปล่า ๆ มีพริกน้ำปลาเคียงสักถ้วยก็เป็นอาหารง่าย ๆ ประทังความหิวได้อย่างวิเศษแล้ว นอกจากนี้ยังสามารถรังสรรค์เป็นเมนูได้มากมายไม่รู้จบ โดยไม่ว่าจะเป็นเมนูหลักหรือเป็นกับแกล้มก็อร่อยทั้งนั้น จริง ๆ แล้วปลาสลิดมีการผลิตกันในหลายพื้นที่ แต่ปลาสลิดที่ได้รับการยอมรับและมีชื่อเสียงที่สุดนั้นต้องยกมงฯ ให้กับ “ปลาสลิดบางบ่อ” ซึ่งมีคุณภาพรสเลิศ จนได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นสินค้า GI (Geographical Indications) หรือสินค้าที่โดดเด่นด้วยแหล่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ของประเทศไทย
ปลาสลิดไทย รู้ไหมทำไมต้องบางบ่อ?
แม้จะเป็นปลาน้ำจืดที่พบได้ทั่วไป แต่ปลาสลิดบางบ่อก็ได้รับการยกย่องในฐานะ “ปลาสลิดที่อร่อยที่สุดในประเทศไทย” ทั้งนี้ก็เพราะเคล็ดลับวิธีเลี้ยงแบบธรรมชาติตามภูมิปัญญาของชาวอำเภอบางบ่อ จังหวัดสมุทรปราการ ซึ่งอุทิศเวลาเลี้ยงปลาโดยไม่ใช้อาหารเร่งนานร่วม 2 ปี จึงได้เนื้อปลาที่หวาน ไม่มีกลิ่นโคลน เนื้อแน่น มีสีชมพูไร ๆ แทรกอยู่ในเนื้อปลา ขนาดปลาพอดีเหมาะแก่การกิน ปลาสลิดบางบ่อของแท้ตัวดำผิวเข้ม ซึ่งเกิดจากกรรมวิธีการเลี้ยงอย่างธรรมชาติ เนื้อย่น หนังและเกล็ดละเอียด แตกต่างจากปลาสลิดที่เลี้ยงโดยหัวอาหาร ซึ่งมักจะตัวนิ่มและมีสีซีดกว่านอกจากนี้ยังรวมถึงกระบวนการแปรรูปถนอมอาหารด้วยการหมักดองน้ำเกลือและล้างออกอย่างพิถีพิถัน จึงทำให้ปลาสลิดบางบ่อรสชาติกำลังดี เป็นที่ติดใจผู้ที่ได้ลิ้มลอง ด้วยความโดดเด่นดังกล่าวทำให้ปลาสลิดบางบ่อได้รับการยกย่องให้ขึ้นทะเบียนเป็นสินค้า GI ซึ่งหมายถึงสินค้าที่ผลิตได้เฉพาะจากท้องถิ่นใดท้องถิ่นหนึ่งเท่านั้น อันเป็นผลจากมรดกภูมิปัญญาหรือลักษณะทางภูมิศาสตร์เฉพาะของท้องถิ่นนั้น เช่น อากาศ แร่ธาตุ ดิน ฯลฯ ส่งผลให้ได้สินค้าที่มีอัตลักษณ์หรือรสชาติเฉพาะที่สินค้าแบบเดียวกันของท้องถิ่นอื่นไม่มี แถมยังไม่สามารถลอกเลียนได้อีกด้วย
สารพัดเมนูสร้างสรรค์จากปลาสลิดตั้งแต่อาหารริมทางจนถึงไฟน์ไดนิงในคู่มือ ‘มิชลิน ไกด์'
ด้วยคุณลักษณะที่โดดเด่นของเนื้อปลาสลิดซึ่งนำไปพลิกแพลงกินได้หลากหลาย จึงเป็นวัตถุดิบยอดนิยมในครัวเรือนรวมถึงร้านอาหารทั่วไปในประเทศไทย ซึ่งเราไม่อยากให้คุณพลาดเลยจริง ๆ และต่อไปนี้คือหลากหลายเมนูเด็ดที่รังสรรค์ด้วยปลาสลิดตั้งแต่ระดับอาหารข้างทางไปจนถึงร้านหรูไฟน์ไดนิงที่อยู่ในคู่มือ ‘มิชลิน ไกด์’ ฉบับประเทศไทย ประจำปี 2566เมนูแรก “ต้มกะทิปลาสลิดใบมะขาม” ของร้านแกงป่าลุงสง่า (รางวัลบิบ กูร์มองด์) ปลาสลิดแดดเดียวทอดกรอบพร้อมแกะเนื้อ ตั้งไฟต้มในน้ำกะทิพร้อมใบมะขามอ่อนและน้ำมะขามเปียก ใส่หอมแดงและพริกขี้หนูสวน ให้รสเปรี้ยวนวล มีกลิ่นหอม หรือหากเป็นยำก็มี “ยำปลาสลิด” ของห้องทานข้าวสุพรรณิการ์ สาขาทองหล่อ (ร้านอาหารแนะนำ) เนื้อปลาสลิดทอดกรอบคลุกเคล้าน้ำยำใสแฝงด้วยความจัดจ้าน ชูกลิ่นหอมแดงและตะไคร้หอม ๆ ช่วยกระตุ้นต่อมหิวได้เป็นอย่างดี
ด้านร้านอาหารไฟน์ไดนิงอย่างร้านเสน่ห์จันทร์ (รางวัลหนึ่งดาวมิชลิน) ก็มี “น้ำพริกกุ้งเสียบ บ้านแหลม กับปลาสลิดฟู” เนื้อปลาสลิดนำไปทอดฟู กินเคียงกับน้ำพริกกุ้งเสียบรสจัดจ้านและสำรับผักจัดเต็ม ส่วนที่ร้านอักษร (รางวัลหนึ่งดาวมิชลิน) มี “พริกขิงปลาสลิด” จานนี้รสชาติเข้มข้น มีกลิ่นหอมสโมกกีจากปลาสลิดย่างรมควันแล้วค่อยนำไปทอด เสริมความอร่อยด้วยเนื้อสันในและกุ้งแห้งผัดกับน้ำพริกเผาหมู เมล็ดบัว และไข่เป็ดเค็ม ปิดท้ายด้วยใบมะกรูดซอยฝอยละเอียด มีกลิ่นหอมและปรุงรสอย่างจัดจ้าน และอีกหนึ่งร้านอย่างนุสรา (ร้านอาหารแนะนำ) ก็มี “ต้มข่าปลาสลิด” ที่เชฟเลือกใช้ปลาสลิดบางบ่อนำไปบ่ม Dry-aged ก่อนแล้วค่อยทอดในน้ำมันร้อน ๆ จนได้เนื้อปลาฟูกรอบ ใส่ในซุปต้มข่ากะทิสดหอมกลมกล่อม ให้สัมผัสในแบบต้มข่าปลาสลิดที่เป็นเอกลักษณ์ไม่เหมือนใคร
ไม่ไปไม่รู้…แวะเที่ยวสมุทรปราการแหล่งผลิตปลาสลิดชื่อดัง ชิมชอปปลาสลิดบางบ่อ
เพื่อทำความรู้จักกับวัตถุดิบมหัศจรรย์อย่างปลาสลิดบางบ่อกันให้ลึกซึ้งขึ้น เราชวนคุณไปเที่ยวชมจังหวัดสมุทรปราการเพื่อแวะที่ร้านแม่อำนวย ปลาสลิดบางบ่อ ซึ่งเป็นร้านปลาสลิดชื่อดังของจังหวัดสมุทรปราการที่เปิดขายมาถึง 3 ชั่วอายุคนแล้ว นอกจากจะได้ชิมและชอปปลาสลิดบางบ่อกลับไปเป็นเสบียงที่บ้านแล้วยังมีผลิตภัณฑ์ OTOP จากปลาสลิดแปรรูปอีกหลากหลาย ทั้งปลาสลิดพร้อมรับประทานและน้ำพริกปลาสลิดบางบ่อแถมจังหวัดสมุทรปราการไม่ได้เป็นเพียงแหล่งผลิตปลาสลิดที่ขึ้นชื่อเท่านั้น แต่ยังมีสถานที่ท่องเที่ยวที่ควรค่าแก่การจัดทริปแวะชมมากมาย ไม่ว่าจะเป็นสถานตากอากาศบางปู สถานที่ท่องเที่ยวและพักผ่อนที่ได้รับความนิยมอย่างมากจากวัยรุ่นหนุ่มสาวไทยตั้งแต่สมัยก่อนสืบเนื่องมาถึงปัจจุบัน มีร้านอาหารทะเลให้บริการหลายร้าน ทั้งยังเป็นแหล่งท่องเที่ยวและดูนกที่ขึ้นชื่อแห่งหนึ่งของประเทศไทย โดยเฉพาะนกนางนวล ที่อพยพหนีหนาวจากไซบีเรียมาในช่วงต้นฤดูหนาว (เดือนพฤศจิกายน-มกราคม ของทุกปี) โดยมีจำนวนนกไม่ต่ำกว่า 5,000 ตัวในแต่ละปี พิพิธภัณฑ์ช้างเอราวัณ อาคารประติมากรรมลอยตัวรูปช้าง 3 เศียร จัดแสดงโบราณวัตถุที่น่าสนใจมากมาย และที่พลาดไม่ได้เลยคือเมืองโบราณ พิพิธภัณฑ์กลางแจ้งสุดอลังการ จำลองสถาปัตยกรรมและศิลปกรรมสำคัญของไทยเอาไว้ให้ชมบนพื้นที่กว่า 800 ไร่ แล้วอย่าลืมแวะสักการะองค์พระสมุทรเจดีย์อันสวยงามและเป็นสัญลักษณ์คู่บ้านคู่เมืองของสมุทรปราการ รวมถึงตลาดโบราณบางพลีที่อยู่ติดกับวัดบางพลีใหญ่ เป็นตลาดเก่าแก่ริมน้ำที่ขนานไปกับสองฝั่งคลอง ภายในเป็นห้องแถวบ้านเรือนไม้โบราณให้อารมณ์ย้อนยุคอายุกว่า 150 ปี ตลาดเปิดทุกวัน แต่ในวันเสาร์อาทิตย์จะคึกคักเป็นพิเศษ
จะเห็นได้เลยว่าปลาสลิดเป็นวัตถุดิบมหัศจรรย์ของไทยที่คุณไม่ควรพลาดด้วยประการทั้งปวง และแหล่งผลิตอันมีชื่อของปลาสลิดอย่างสมุทรปราการก็เต็มไปด้วยแหล่งท่องเที่ยวที่น่าสนใจมากมาย อย่างไรก็ตามแม้สถานการณ์โควิด-19 จะดีขึ้นมากจนกลายเป็นโรคประจำถิ่นของไทยไปแล้ว แต่ระหว่างการเดินทางก็ต้องไม่ลืมใส่หน้ากาก ล้างมือ และป้องกันตัวเองอย่างเคร่งครัด อีกทั้งควรสังเกตตราสัญลักษณ์ SHA (Amazing Thailand Safety & Health Administration) อันเป็นโครงการความร่วมมือของการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา กับกรมควบคุมโรค กรมอนามัย กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข ที่รับรองมาตรฐานความปลอดภัยด้านสุขอนามัยให้กับสถานบริการด้านการท่องเที่ยวประเภทต่าง ๆ เพื่อสร้างความมั่นใจในประสบการณ์ที่ปลอดภัยในการเดินทางให้กับนักท่องเที่ยวทุกคน
สามารถอ่านรายละเอียดเพิ่มเติมของโครงการดี ๆ นี้ได้ที่ thailandsha.tourismthailand.org หรือหากต้องการอัปเดตสถานที่ท่องเที่ยวก่อนเดินทาง อย่าลืมให้เราเป็น “เพื่อนร่วมทาง” ไปกับคุณ สอบถามข้อมูลท่องเที่ยวเพิ่มเติมได้ที่ TAT Call Center เบอร์ 1672 หรือเฟซบุ๊ก TAT Contact Center
ภาพเปิด: © Supanniga Eating Room, Nusara, Saneh Jaan, Aksorn
