INTERMEDIATE DUTCH:

A GRAMMAR AND WORKBOOK

Intermediate Dutch is designed for learners who have achieved a basic

proficiency and wish to refine their knowledge of grammatical

structures.

This workbook, along with its companion volume Basic Dutch, provides

clear and concise summaries of the essential points of Dutch grammar

as well as opportunities to practice using the structures of the language.

Building on the lessons of Basic Dutch, each of the 24 units presents

a grammatical topic with an introduction and overview, followed by

contextualised exercises to reinforce learning.

Features include:

• clear accessible format

• many useful language examples

• abundant exercises with full answer key

• frequent references to English grammar

• appendix on irregular verbs

• index of grammatical keywords

Suitable for independent learners and students on taught courses,

Intermediate Dutch, together with its sister volume Basic Dutch, forms a

structured course in the essentials of Dutch grammar.

Jenneke A. Oosterhoff is Senior Lecturer in the Department of

German, Scandinavian and Dutch at the University of Minnesota.

9780415485654_1_pre.qxd 03/02/2009 16:40 Page i

Other titles available in the Grammar Workbooks series are:

Basic Cantonese

Intermediate Cantonese

Basic Chinese

Intermediate Chinese

Basic Dutch

Basic German

Intermediate German

Basic Irish

Intermediate Irish

Basic Italian

Basic Korean

Intermediate Korean

(forthcoming)

Basic Polish

Intermediate Polish

Basic Russian

Intermediate Russian

Basic Spanish

Intermediate Spanish

Basic Welsh

Intermediate Welsh

9780415485654_1_pre.qxd 03/02/2009 16:40 Page ii

INTERMEDIATE DUTCH:

A GRAMMAR AND

WORKBOOK

Jenneke A. Oosterhoff

Illustrated by Ari Hoptman

9780415485654_1_pre.qxd 03/02/2009 16:40 Page iii

First published 2009

by Routledge

2 Park Square, Milton Park, Abingdon, Oxon OX14 4RN

Simultaneously published in the USA and Canada

by Routledge

270 Madison Ave, New York, NY10016

Routledge is an imprint of the Taylor & Francis Group, an informa business

© 2009 Jenneke A. Oosterhoff

All rights reserved. No part of this book may be reprinted

or reproduced or utilized in any form or by any electronic,

mechanical, or other means, now known or hereafter invented,

including photocopying and recording, or in any information

storage or retrieval system, without permission in writing

from the publishers.

British Library Cataloguing in Publication Data

A catalogue record for this book is available from the British Library

Library of Congress Cataloging-in-Publication Data

Oosterhoff, Jenneke A.

Intermediate Dutch : a grammar and workbook / Jenneke Oosterhoff.

p. cm.

Includes index.

1. Dutch language—Grammar. 2. Dutch language—Textbooks for foreign

speakers—English. I. Title.

PF112.O58 2009

439.31—dc22

2008033116

ISBN10: 0–415–48565–7 (hbk)

ISBN10: 0–415–77444–6 (pbk)

ISBN10: 0–203–88275–X (ebk)

ISBN13: 978–0–415–48565–4 (hbk)

ISBN13: 978–0–415–77444–4 (pbk)

ISBN13: 978–0–203–88275–7 (ebk)

9780415485654_1_pre.qxd 03/02/2009 16:40 Page iv

This edition published in the Taylor & Francis e-Library, 2009.

“To purchase your own copy of this or any of Taylor & Francis or Routledge’s

collection of thousands of eBooks please go to www.eBookstore.tandf.co.uk.”

ISBN 0-203-88275-X Master e-book ISBN

v

CONTENTS

Preface vii

1 Conjunctions 1

2 Conjunctional adverbs 14

3 Nouns 22

4 Adjectives 30

5 Possessives 39

6 Indefinite pronouns 45

7 The pronouns zich, zelf and elkaar 55

8 Demonstratives 60

9 Negatives 64

10 The adverb er 70

11 Pronominal adverbs 77

12 Verbs of action and result 84

13 Durative constructions 90

14 The present participle 96

15 Talking about the future 101

16 Separable and inseparable verbs 105

17 Relative clauses 113

18 Indirect speech 121

19 Conditional sentences 126

20 The passive 133

21 Infinitive constructions 142

9780415485654_1_pre.qxd 03/02/2009 16:40 Page v

vi

Contents 22 Verb tenses 148

23 Prepositions 158

24 Word order 165

Appendix: Strong and irregular verbs 173

Key to exercises 179

Index197

9780415485654_1_pre.qxd 03/02/2009 16:40 Page vi

vii

PREFACE

This book is an intermediate Dutch reference grammar with exercises,

to be used in an intermediate Dutch language course or by independent

learners who want to refine their knowledge of grammatical structures.

Each unit presents a grammatical topic with an introduction and overview, followed by clear and concise explanations in English and ending

with a series of contextualized exercises. The explanations are illustrated

by mostly contextualized examples in Dutch, and sometimes images are

included to provide a more humorous context.

This intermediate grammar workbook is the continuation of (and

makes frequent references to) Basic Dutch: A Grammar and Workbook,

also published in the Grammar Workbooks series by Routledge. Its 24

units cover the materials typical for second-year curriculum Dutch as a

foreign language taught at university level. Using vocabulary associated

with topics featured in typical second-year Dutch language textbooks,

this book can accompany any such textbook used in classroom language

instruction. While the vocabulary used in the examples and exercises is

practical and functional, the grammatical structures are explained in

enough detail to make this book suitable for grammar review in more

advanced Dutch classes as well.

Language is best learned and practiced in context. Sample sentences

and exercises in traditional grammar books often lack such context.

This book, however, explains grammar structures in as much context as

possible. Following the format of Basic Dutch, many of the exercises

again feature the imaginary Dutch family of four and their circle of

friends to provide a situational context. The exercises progress from

simple recognition to complex application of new grammar structures.

For classroom purposes, some speaking exercises suitable for group work

are included. For immediate feedback, an answer key is provided in the

back of this book.

For help in writing this grammar workbook and Basic Dutch, I have

consulted many excellent reference grammars and other Dutch grammar

workbooks, first and foremost the Algemene Nederlandse Spraakkunst

(Martinus Nijhoff, 1997), but also works such as Dutch: An Essential

9780415485654_1_pre.qxd 03/02/2009 16:40 Page vii

viii

Preface Grammar (Routledge, 2002), De Regels van het Nederlands (WoltersNoordhoff, 1994), and Nederlandse Grammatica voor Anderstaligen

(Utrecht: Nederlands Centrum Buitenlanders, 1985). I am indebted to

the people at taaladvies.net for sending me quick and helpful answers

to complex grammatical questions. I specially thank Wijnie de Groot and

Alice van Kalsbeek for constructive comments and moral support along

the way, and I am most grateful to my students Heidi Raatz and Julia

Belgum for proofreading my chapters and asking me exactly the right

questions. Many thanks also to Ari Hoptman for providing the images

to underline the grammar with good laughs. Sadly, for reasons of space,

we had to limit ourselves to only a few in this book. Lastly, I want to thank

the College of Liberal Arts at the University of Minnesota for granting

me a leave of absence to finish this project.

Jenneke A. Oosterhoff

St. Paul, July 2008

Further reading

A. Florijn, J. Lalleman, H. Maureau (1994) De Regels van het Nederlands.

Groningen: Wolters-Noordhoff.

A. M. Fontein, A. Pescher-ter Meer (1985) Nederlandse Grammatica voor

Anderstaligen. Utrecht: Nederlands Centrum Buitenlanders.

W. Hasereyn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M. C. van den Toorn (1997)

Algemene Nederlandse Spraakkunst. Groningen: Martinus Nijhoff.

W. Z. Shetter, I. van der Cruysse-Van Antwerpen (2002) Dutch: An Essential

Grammar. London and New York: Routledge.

9780415485654_1_pre.qxd 03/02/2009 16:40 Page viii

UNIT ONE

Conjunctions

Introduction

In Unit 23 of Basic Dutch, we discussed word order, and most importantly

the position of the conjugated verb in coordinated and subordinated

sentences. This unit builds on that information by giving an overview

of the most commonly used coordinating and subordinating conjunctions

(voegwoorden).

Section 1: Coordinating conjunctions

Coordinating conjunctions can link sentences and parts of sentences that

are equal in form and function. The four most common coordinating

conjunctions link sentences with regular word order, the conjugated verb

in second place.

en and of or maar but want because

Erik kookt een ei en hij zet koffie. Erik boils an egg and he makes

coffee.

Erik kookt het ei of hij bakt het. Erik boils the egg or he fries it.

Erik kookt een ei maar hij eet Erik boils an egg but he

het niet. doesn’t eat it.

Erik eet een ei want hij heeft Erik eats an egg because he’s

honger. hungry.

Notes

The function of en is to create a sum or accumulation of things and events.

This conjunction can link sentences and parts of sentences that are equal

in form and function.

1

9780415485654_4_001.qxd 03/02/2009 16:41 Page 1

2

1

Conjunctions

Erik kookt een ei en hij zet koffie. Erik boils an egg and he makes

coffee.

Erik kookt eieren en aardappels. Erik boils eggs and potatoes.

De eieren zijn hard, droog en The eggs are hard, dry, and

smakeloos. tasteless.

The function of of is to create the choice between alternatives. This conjunction can also link sentences and parts of sentences that are equal in

form and function.

We spelen een spelletje of we We play a game or we watch TV.

kijken tv.

Spelen we Scrabble of Monopoly? Are we playing Scrabble or

Monopoly?

Wil je je ei hard of zacht gekookt? Do you want your egg hard or

soft boiled?

In indirect questions (Basic Dutch Unit 23), the word of means ‘if’ or

‘whether’. In an indirect question, the verb goes to the end of the sentence. Example:

Ik wil graag weten of u deze trui in mijn maat heeft.

I would like to know if you have this sweater in my size.

The function of maar is to create a contrast between sentences and parts

of sentences.

Dit ei is hard, maar het smaakt lekker. This egg is hard but it tastes

good.

De hond van Erik is lelijk maar lief. Erik’s dog is ugly but sweet.

The function of want is to give a reason or an explanation for what

happens in the first sentence. This conjunction is primarily used to link

complete sentences.

We blijven thuis want het regent. We’re staying in because it’s

raining.

Ik kan je niet helpen want ik heb I can’t help you because I have

geen tijd. no time.

9780415485654_4_001.qxd 03/02/2009 16:41 Page 2

3

Section 2:

Subordinating

conjunctions

Section 2: Subordinating conjunctions

In this section, we take a closer look at subordinating conjunctions. In

a subordinated sentence, the position of the conjugated verb is at the

end of the sentence (see also word order in Unit 23 of Basic Dutch).

For clarity, the conjunctions are organized in groups according to their

function and meaning.

Conjunctions of time

als when nadat after

terwijl while, during toen when (past!)

wanneer when zodra as soon as

nu now that sinds ever since

tot, totdat until voor (dat) before

zolang (als) for as long as

Examples in context:

Als de wekker gaat, staat Erik op. Nadat hij gedoucht heeft, zet hij

koffie. Nu hij een nieuwe fiets heeft, gaat hij niet meer met de auto

naar kantoor. Sinds hij voor de nieuwe firma werkt, verdient hij meer

salaris. Hij leest de krant terwijl hij zijn koffie drinkt. Toen hij nog voor

de oude firma werkte, moest hij met de trein naar zijn werk. Erik is

van plan te blijven werken totdat hij 65 is. Voordat Erik naar zijn werk

gaat, maakt hij thee voor Sanne. Hij weet niet precies wanneer de

kinderen opstaan. Maar Sanne staat op zodra hij de deur uit gaat. Erik

blijft aan tafel zitten zolang het nieuws op de radio duurt.

When the alarm rings, Erik gets up. After he has taken a shower, he

makes coffee. Now that he has a new bike, he doesn’t take the car

to the office anymore. Ever since he has been working for the new

company, he’s been making a bit more money. He reads the paper

while drinking his coffee. When he worked for the old company, he had

to take the train to work. Erik plans to continue to work until he’s 65.

Before he goes to work, Erik makes tea for Sanne. He doesn’t know

exactly when the children get up. But Sanne gets up as soon as he goes

out the door. Erik stays seated at the dining table for as long as the

news on the radio lasts.

Als, toen, wanneer

The use of als ‘when’, ‘every time when’ is for events happening in the

present and for those that repeatedly happened or used to happen in

the past. Examples:

9780415485654_4_001.qxd 03/02/2009 16:41 Page 3

4

1

Conjunctions

Als ik op die smalle weg rijd, ben ik bang voor tegenliggend verkeer.

When I drive on that narrow road, I’m afraid of oncoming traffic.

(Altijd) als ik op die smalle weg reed, was ik bang voor tegenliggend

verkeer.

Every time I drove on that narrow road, I was afraid of oncoming traffic.

The use of toen ‘when’ is only for non-recurring, more specific past events

(including those extending over a longer period of time, such as going to

school in your childhood and youth), and it is often accompanied by words

such as gisteren, vorige week, een jaar geleden, etc. Examples:

Toen we gisteren naar huis reden, was het glad op de weg.

When we drove home yesterday, the road was slippery.

Toen ik op de middelbare school zat, zat ik ’s avonds laat huiswerk te

maken.

When I went to highschool, I sat up late in the evenings doing my

homework.

We often see the improper use of wanneer as a synonym for als or even

toen, especially in native speakers of English, because it sounds similar

to ‘when’. As a replacement for toen it is incorrect, and while it is not

incorrect as a replacement for als in recurring past events, it is not the

most proper form for als in present events. Avoid sentences such as

Wanneer ik een kind was,... or Ik eet wanneer ik tv kijk, and instead,

use wanneer in its proper function, as a question word, for direct or indirect

questions such as

Wanneer kom je? When are you coming?

Kun je me zeggen wanneer je komt? Can you tell me when you’re

coming?

Voordat, nadat, totdat

The action or event of a sentence beginning with voordat ‘before’ follows

the action of the main sentence. Sentences with voordat can occur in all

tenses. Examples:

Erik eet voordat hij naar zijn werk gaat.

Erik eats before he goes to work.

Je gaat niet voetballen voordat je je huiswerk hebt afgemaakt.

You’re not going to play soccer before you have finished your

homework.

9780415485654_4_001.qxd 03/02/2009 16:41 Page 4

5

Section 2:

Subordinating

conjunctions

The action or event of a sentence with nadat ‘after’ precedes the action

in the main sentence. Sentences with nadat can only occur in the present

perfect or past perfect. If it is in the present perfect (example 1), the main

sentence is in the present tense. If it is in the past perfect (example 2), the

main sentence is in the simple past (imperfect) tense. Examples:

1 Nadat ik gegeten heb, maak ik het huis schoon.

After I eat (or: have eaten), I’ll clean the house.

Note: The speaker is looking into the future.

2 Nadat ik gegeten had, maakte ik het huis schoon.

After I ate (or: had eaten), I cleaned the house.

Note: The speaker is now looking back on a past event.

Similar to nadat and voordat, the conjunction totdat ‘until’ is used to refer

to a sequence of events. Sentences with totdat can appear in all tenses.

Two examples:

Erik werkte totdat het tijd was om naar huis te gaan.

Erik worked until it was time to go home.

Peter bleef in het museum totdat hij alles had gezien.

Peter stayed in the museum until he had seen everything.

Note: The speaker is looking back on a past event.

Nu, sinds, terwijl, zodra, zolang

An action in a subordinated sentence beginning with nu ‘now’, ‘now that’

happens at the same time or immediately before the action in the main

sentence. If it happens at the same time, both sentences are in the

present or imperfect tense, and if it happens shortly before, the subordinated sentence with nu is in the present perfect or past perfect tense.

Examples:

Nu het regent, kunnen we niet Now that it rains, we can’t cycle.

fietsen.

Nu ik iets gegeten heb, voel ik Now that I have eaten something,

me beter. I feel better.

The function of sinds ‘ever since’ is to indicate that the action or event in

the subordinated sentence began before and has lasted until the moment

of speech in the main sentence, whether this moment is in the present or

in the past. Examples:

9780415485654_4_001.qxd 03/02/2009 16:41 Page 5

6

1

Conjunctions

Sinds Erik een auto heeft, fietst hij niet meer naar z’n werk.

Ever since Erik has had a car, he hasn’t cycled to work.

Sinds dat café gesloten was, was het veel rustiger in de straat.

Ever since the pub had been closed, the street was much more quiet.

Dutch sinds often gets confused with English ‘since’/‘because’. The

English sentence ‘He’s not coming since his wife is sick’ translates into

Dutch Hij komt niet omdat zijn vrouw ziek is. It is best to remember Dutch

sinds by thinking of English ‘ever since’.

The conjunction terwijl ‘while’, ‘during’ indicates that the actions or events

of the main sentence and the coordinated sentence are happening at the

same time. Examples:

Terwijl hij koffie drinkt, leest Erik de krant.

Erik has coffee while reading the paper.

Erik deed de was terwijl Sanne de hond uitliet.

Erik did the laundry while Sanne walked the dog.

An action or event in a subordinated sentence with zodra ‘as soon as’

is still to begin, while an action or event in a subordinated sentence with

zolang ‘as long as’ has already begun and will last as long as the action

of the main sentence. Examples:

Ik help je zodra ik tijd heb.

I’ll help you as soon as I have time.

Ik help je zolang (als) ik tijd heb.

I’ll help you for as long as I have time.

Similar to English, zolang can also be used in a conditional sentence.

Example:

Je mag uitgaan zolang je maar om tien uur thuis bent.

You may go out as long as you’re home by ten.

Conjunctions of cause (reason) and effect

aangezien, daar, doordat, omdat because zodat so that

Examples in context:

Erik is vandaag vroeg naar zijn werk gegaan, omdat/aangezien/daar

het slecht weer was. En doordat de weg glad was, moest hij heel

9780415485654_4_001.qxd 03/02/2009 16:41 Page 6

7

Section 2:

Subordinating

conjunctions

voorzichtig en langzaam rijden. Hij kon maar 40 kilometer per uur

rijden, zodat hij toch nog te laat op zijn werk kwam.

Erik left early for work today, because the weather was bad. And because

the road was slippery, he had to drive very carefully and slowly. He

could only drive at 40 kilometers per hour, so that he arrived late for

work after all.

The meaning of omdat, aangezien, daar and doordat ‘because’ is very

similar, they all give a reason or cause. However, while omdat, aangezien

and daar are more or less interchangeable, doordat cannot be used in

each context. The function of doordat is to give a cause of a more instrumental or mechanical nature; the closest equivalent in English is ‘on

account of ’, ‘as a result of ’. When in doubt, use omdat because this is

the most frequently used conjunction that fits all contexts, particularly

in spoken and informal Dutch. Both aangezien and daar are more formal

and elevated. The function of zodat in this context is to indicate an

effect.

Conditional conjunctions

als if indien if

mits on condition that, provided tenzij unless

All four conjunctions express a condition, but some are used in formal,

and others in more informal situations. Example 1 is informal, 2 is

formal:

1 Als jij vanavond wilt voetballen, moet je eerst je huiswerk afmaken.

Dan kun je gaan, tenzij het regent natuurlijk.

If you want to play soccer tonight, you have to finish your homework first. Then you can go, unless it rains, of course.

2 Indien het apparaat niet aan uw verwachtingen voldoet, kunt u

het binnen acht dagen ruilen, mits u het in de originele verpakking

terugbrengt.

If the tool doesn’t meet your expectations, you can exchange it within

eight days, provided you bring it back in its original packaging.

Conjunctions of contrast

hoewel, alhoewel although, even though

ondanks (het feit) dat despite the fact that

ofschoon although, even though

terwijl while, whilst, even though

9780415485654_4_001.qxd 03/02/2009 16:41 Page 7

8

1

Conjunctions

Examples in context:

Hoewel het vanmorgen slecht weer was, ben ik toch met de auto naar

m’n werk gegaan. Ofschoon ik langzaam reed, ben ik in een scherpe

bocht van de weg gevlogen. Ik kwam in de greppel terecht, terwijl ik

maar 40 kilometer per uur reed. Ondanks dat het me een uur kostte

de auto weer op de weg te krijgen, kwam ik toch nog heelhuids op m’n

werk aan.

Although the weather was bad this morning, I drove to work. Even though

I drove slowly, I flew off the road in a sharp curve. I landed in the ditch,

even though I was only doing 40 kilometers an hour. Despite the fact

that it took me an hour to get the car back on the road, I got to work

safe and sound.

All four conjunctions have the same meaning and function. However,

ofschoon is more formal than hoewel which is more frequently used. As

a commonly used alternative for hoewel, the meaning of terwijl differs from

its meaning as a conjunction of time.

Conjunctions of comparison

alsof as though even/net zo . . . als just as zoals ( just) as

Examples in context:

Erik: Kun je die appeltaart net zo bakken als je moeder het doet? En

zoals zij soep kookt, kan niemand soep koken!

Sanne: Je praat alsof je liever bij mijn moeder thuis eet!

Erik: Can you bake that apple cake just the way your mother does? And

nobody can cook soup the way she cooks it!

Sanne: You talk as though you’d rather eat at my mother’s!

Double conjunctions

en . . . en . . . both . . . and . . .

hetzij... hetzij... either . . . or . . .

of . . . of . . . either . . . or . . .

hoe . . . hoe/des te the more... the more

noch . . . noch . . . neither . . . nor . . .

zowel . . . als . . . both . . . and/as well as...

Double conjunctions can link words, parts of sentences and sentences.

Examples:

9780415485654_4_001.qxd 03/02/2009 16:41 Page 8

9

Section 2:

Subordinating

conjunctions

Peters toekomst: Ik wil èn een interessante baan èn een hoog salaris.

Ik wil zowel leuke collega’s als een baas die me respecteert. Ik wil of

in Amsterdam of in Den Haag wonen. En ik wil hetzij in de politiek

hetzij in het zakenleven werken. Maar ik wil noch rechten, noch

economie studeren. Tja, hoe langer ik erover nadenk, des te moeilijker

vind ik de beslissing.

Peter’s future: I want both an interesting job and a high salary. I want

nice colleagues as well as a boss who respects me. I want to live either

in Amsterdam or in Den Haag. I want to go either into politics or into

business. But I neither want to study law, nor economics. Geez, the longer

I think about it, the harder my decision gets.

The double conjunction en . . . en . . . is often accented to emphasize the

stress (see the examples in the text). The second part of the double

conjunction hoe . . . hoe/des te can introduce either a coordinated or a

subordinated sentence. Examples:

Hoe meer je fietst, hoe/des te beter voel je je.

The more you bike, the better you feel.

Hoe meer je fietst, hoe/des te beter je je voelt.

The more you bike, the better you feel.

Hoe meer koud bier Erik drinkt, des te vrolijker wordt-ie.

The more cold beer Erik drinks, the happier he gets.

9780415485654_4_001.qxd 03/02/2009 16:41 Page 9

10

1

Conjunctions

Exercise 1.1

Connect the sentences with the conjunction in brackets. Adjust the tense

where needed.

1 Het is mooi weer. We gaan fietsen. (als) ______

2 We gaan fietsen. We pompen de banden op. (voordat) ______

3 We fietsen. We komen bij een leuk café. (totdat) ______

4 We drinken koffie. We fietsen terug. (nadat) ______

5 Het is zomer. We fietsen elk weekend. (zolang) ______

Exercise 1.2

Underline or circle the correct conjunction. Note the tenses and word order!

1 Sanne luistert naar muziek terwijl/nadat ze op haar hometrainer zit.

2 Ze sport elke dag want/zodat haar conditie heel goed is.

3 Erik sport ook veel hoewel/maar hij heeft er minder tijd voor.

4 Peter speelt voetbal en/of Karin gaat elke dinsdag volleyballen.

5 Deze week speelt ze niet want/omdat ze haar enkel verstuikt heeft.

6 Ze gaat weer trainen zolang/zodra de enkel weer beter is.

7 Als/Toen ze een wedstrijd speelt, gaat Erik altijd kijken.

8 Peter speelt elke week een wedstrijd, tenzij/hoewel het regent.

9 Omdat/Sinds het seizoen begonnen is, heeft hij al twaalf wedstrijden

gespeeld.

10 Peter is met voetbal begonnen toen/wanneer hij vijf jaar was.

Exercise 1.3

Connect each sentence pair with nadat. Make sure to adjust the tenses.

Situation: Reading a recipe for apple pie!

1 Je schilt vier appels. Je snijdt ze in schijfjes.

Nadat ________

2 Je doet de appels in een schaal. Je bestrooit ze met kaneel.

Nadat ________

3 Je maakt het deeg. Je bekleedt de bakvorm ermee.

Nadat ________

4 Je legt de appelschijfjes in de bakvorm. Je bedekt ze met de rest van

het deeg.

Nadat ________

5 Je zet de bakvorm in de oven. Je bakt de taart een uur.

Nadat ________

9780415485654_4_001.qxd 03/02/2009 16:41 Page 10

11

Exercise

1.4

Exercise 1.4

Fill in the correct conjunction. Select from:

zodat sinds omdat als voordat nadat toen hoewel maar zodra

Situation: Erik travels to work today.

1 ______ Erik voor een nieuwe firma werkt, moet hij vaak op zakenreis.

2 ______ Erik vandaag naar Utrecht gaat, zet hij even de vuilnisbak aan

de straat.

3 Op weg naar Utrecht stopt hij bij een bezinepomp, ______ de tank

bijna leeg is.

4 ______ hij getankt heeft, rijdt hij de autoweg op.

5 Een half uur is het verkeer rustig, ______ bij Amersfoort komt hij in

een file.

6 Er is een ongeluk gebeurd, ______ de linkerweghelft geblokkeerd is.

7 “______ dit lang duurt”, denkt Erik, “kom ik te laat op mijn

afspraak.”

8 “______ ik hier vorige week reed, was het ook al een chaos.”

9 ______ Erik in Utrecht is, rent hij naar zijn afspraak.

10 Ze zitten nog op hem te wachten, ______ Erik een half uur te laat is.

Exercise 1.5

Which one of the two sentences corresponds to the sentence in italics?

A or B?

1 Eerst doe ik de boodschappen en daarna kook ik het avondeten.

A Ik kook het avondeten voordat ik de boodschappen doe.

B Ik kook het avondeten nadat ik de boodschappen gedaan heb.

2 Ik speel tennis totdat de zomer voorbij is.

A Ik speel tennis zolang het zomer is.

B Ik speel tennis zodra het zomer is.

3 Geen van de twee kinderen van Erik heeft al een rijbewijs.

A Zowel Karin als Peter heeft al een rijbewijs.

B Noch Karin noch Peter heeft al een rijbewijs.

4 U moet de cursus afmaken om een certificaat te krijgen.

A Indien u de cursus afmaakt, krijgt u een certificaat.

B Omdat u de cursus afmaakt, krijgt u een certificaat.

5 Hij lachte mij uit en dus werd ik woedend.

A Hij lachte mij uit omdat ik woedend werd.

B Hij lachte mij uit zodat ik woedend werd.

9780415485654_4_001.qxd 03/02/2009 16:41 Page 11

12

1

Conjunctions

Exercise 1.6

Write out the sentence parts between brackets.

Situation: In Peter’s history class.

1 Voordat de les begint (de leraar – bespreken – het huiswerk)

________.

2 Nadat het huiswerk besproken is (de leerlingen – schrijven – een

proefwerk)

________.

3 Terwijl de leraar het proefwerk uitdeelt (Peter – stellen – een vraag)

________.

4 Als de vraag beantwoord is (de leerlingen – kunnen – met het proefwerk – beginnen)

________.

5 Omdat Peter slecht gestudeerd heeft (hij – kunnen – geen antwoorden

– bedenken)

________.

Exercise 1.7

Connect the sentences with the double conjunctions provided between

brackets.

Situation: After Peter’s disastrous history test, Erik has a little talk with

him.

1 Je studeert harder. Je cijfers worden beter (hoe... des te...).

2 Je gaat deze week niet voetballen. Je gaat niet met je vrienden uit (noch

. . . noch . . . ) .

3 Je studeert op zaterdag een uur. Je studeert op zondag een uur (zowel

. . . als . . . ) .

4 Je cijfers worden slechter. Je krijgt minder vakantiegeld (hoe . . . des te

...).

5 Je praat vandaag nog met de leraar. Je praat morgen met hem (hetzij

. . . hetzij...).

9780415485654_4_001.qxd 03/02/2009 16:41 Page 12

13

Exercise

1.8

Exercise 1.8

Speaking exercise. What is the difference between sentences A and B?

1 A We kamperen nu het mooi weer is.

B We kamperen zodra het mooi weer is.

2 A Ik werk hard totdat ik moe ben.

B Ik werk hard zodat ik moe ben.

3 A Als het regent kom ik niet.

B Omdat het regent kom ik niet.

4 A Ik studeer nu ik energie heb.

B Ik studeer zolang ik energie heb.

5 A Zij werkt niet sinds ze getrouwd is.

B Zij werkt niet omdat ze getrouwd is.

6 A We betalen als de rekening komt.

B We betalen voordat de rekening komt.

7 A U mag niet ruilen tenzij u de bon heeft.

B U mag niet ruilen hoewel u de bon heeft.

8 A Erik is blij als hij succes heeft.

B Erik is blij sinds hij succes heeft.

9780415485654_4_001.qxd 03/02/2009 16:41 Page 13

14

UNIT TWO

Conjunctional adverbs

Introduction

In Unit 1, we discussed how conjunctions link sentences together. Conjunctions take the first position in a subordinated sentence. This unit introduces you to some adverbs that can function as conjunctions creating a

meaningful relationship between two main sentences, but the difference

from a proper conjunction is that they can be at the beginning (with inversion of subject and verb) or in the middle of the second sentence.

Examples in context

Erik heeft vandaag op zijn werk een belangrijke afspraak. Daarna gaat

hij met een collega lunchen. Hij wil een nieuw project met zijn collega

bespreken, dus neemt hij zijn map met papieren mee. Op het station

ziet hij dat zijn trein vandaag uitvalt. Daarom zal hij te laat voor

zijn afspraak komen. Erik is woedend. Er hangt immers veel van die

afspraak af. Hij laat zich echter niet ontmoedigen. Hij neemt gewoon

een taxi. Toch is hij nog een minuut of vijf te laat voor de afspraak.

Het is evenwel geen probleem, de collega’s drinken eerst nog koffie.

Bovendien is de voorzitter er zelf ook nog niet, dus Erik schenkt

zichzelf opgelucht een kop koffie in.

Erik has an important appointment at work today. After that he will go

out to lunch with a colleague. He wants to discuss a new project with

his colleague, so he takes his folder with paperwork with him. At the

station, he notices that his train has been cancelled today. Therefore,

he will be too late for his appointment. Erik is furious. A lot, after all,

depends on that appointment. But Erik will not let this discourage him.

He’ll just take a taxi. Nevertheless, he still gets to the appointment five

or so minutes late. However, it isn’t a problem, the colleagues are still

drinking coffee. Besides, the chairman himself isn’t there yet, so Erik

is relieved and pours himself some coffee.

The examples in the text demonstrate that conjunctional adverbs can take

more than one position in the sentence. If they are not at the beginning,

9780415485654_4_002.qxd 03/02/2009 16:42 Page 14

15

Conjunctional

adverbs

of time

they usually follow the verb, but they can also come after a direct object.

Note also that each conjunctional adverb links its sentence to the sentence

before it in a meaningful way (this is how it differs from a regular adverb),

creating a relationship of time, cause and effect, contrast or conclusion.

Conjunctional adverbs of time

daarna, daarvoor after that, before that

dan, toen then, at that moment

The adverbs daarna and daarvoor are used to express an order of events.

They can be at the beginning or after the verb in the second of two main

sentences. Examples:

Erik heeft een belangrijke afspraak. Daarna gaat hij met een collega

lunchen.

Erik has an important appointment today. After that he’ll go out to lunch

with a colleague.

Alternative: Hij gaat daarna met een collega lunchen.

Sanne was gisteren voor het eerst in een yogales. Daarvoor was ze nog

nooit in een yogales geweest.

Sanne was in a yoga class yesterday for the first time. Before that, she

had never been in a yoga class.

Alternative: Ze was daarvoor nog nooit in een yogales geweest.

The conjunctional adverbs dan and toen have a similar function, to

express a certain order or a specific point in time. An important difference, however, is that toen is only used for past events, while dan can

be used for both. If dan is used in the past tense, it describes recurrent

events, habits, what one used to do regularly. Examples:

Erik zat al in de trein. Toen merkte hij dat hij zijn abonnement

vergeten had.

Erik was already on the train. Then he noticed he had forgotten his

train pass.

In 1992 waren Erik en Sanne in Parijs. Ze hadden toen nog geen

kinderen.

In 1992, Erik and Sanne were in Paris. They didn’t have children at

the time.

Note the difference here between toen as a conjunctional adverb and

toen as a proper conjunction. As a proper conjunction, toen takes a

9780415485654_4_002.qxd 03/02/2009 16:42 Page 15

16

2

Conjunctional

adverbs

subordinated sentence (Toen Erik merkte dat hij zijn abonnement vergeten was . . . ). Examples with dan:

Erik gaat lunchen met een collega. Dan (= daarna) heeft hij een

bespreking met zijn baas.

Erik is going to lunch with a colleague. Then he has a meeting with

his boss.

Bij oma dronken we altijd eerst koffie. Dan kwam er een warme

maaltijd op tafel.

At grandma’s we always drank coffee first. Then the table was set for

a warm meal.

Ik kan morgenavond niet met je naar de film. Dan heb ik volleybal.

I can’t go to the movies with you tomorrow night. I’m playing volleyball then.

For information on other adverbs of time and those expressing the order

of events, check Units 5 and 13 in Basic Dutch.

Conjunctional adverbs of cause and effect

daarom therefore daardoor because of that dus thus, so

The adverbs daarom and daardoor are almost identical, although daarom is used more to express a reason, while daardoor explains a cause.

Examples:

Erik heeft zijn trein gemist en daarom is hij nu te laat.

Erik missed his train and therefore he is now too late.

Alternative: Hij is daarom nu te laat.

De plant stond te dicht bij de brandende kaars. Daardoor zijn er een

paar blaadjes verbrand.

The plant was too close to the burning candle. That’s how some leaves

got burned.

Alternative: Er zijn daardoor een paar blaadjes verbrand.

The adverb dus expresses a reason, cause or consequence. It is very

flexible in its position in the sentence. When it is at the beginning of the

sentence, subject and verb can be in their regular positions or they can

be inverted. It can also follow the verb or other sentence elements.

Examples:

9780415485654_4_002.qxd 03/02/2009 16:42 Page 16

17

Conjunctional

adverbs

of contrast

De trein was te laat. Dus kwam ik te laat op mijn werk.

The train was late. Therefore, I was too late for work.

Alternative: Dus ik kwam te laat op mijn werk.

Het boek was heel duur. Dus heb ik het niet gekocht.

The book was very expensive, so I didn’t buy it.

Alternative: Dus ik heb het niet gekocht. Or: Ik heb het dus niet

gekocht.

Conjunctional adverbs of contrast

daarentegen on the other hand

echter, evenwel however, though

niettemin nevertheless, anyhow

desondanks notwithstanding, despite that

integendeel on the contrary

toch nevertheless, anyway

The conjunctional adverbs echter and evenwel are identical in meaning.

Their position in the sentence is not very flexible. They usually follow the

verb. If placed at the beginning of the sentence, they have to be separated

by a comma. Examples:

Erik heeft de trein gemist. Dat is echter (evenwel) geen probleem.

Erik missed the train. That is, however, no problem.

A less preferable alternative: Echter, dat is geen probleem.

Note that echter and evenwel are identical in meaning, but they are

not identical in style. The conjunctional adverb evenwel is more

elevated in style, while echter is much more common in speech and in

writing.

The conjunctional adverbs desondanks, toch and niettemin are nearly

identical in meaning. Their position is usually at the beginning of the sentence, but they can also appear after the verb or other sentence elements.

Examples:

Erik heeft de trein gemist. Toch komt hij op tijd op zijn werk.

Erik missed the train. He gets to work on time anyway.

Alternative: Hij komt toch op tijd op zijn werk.

Peter had niet gestudeerd; desondanks haalde hij de test.

Peter had not studied. Despite that, he passed the test.

Alternative: Hij haalde desondanks de test.

9780415485654_4_002.qxd 03/02/2009 16:42 Page 17

18

2

Conjunctional

adverbs

Die tangocursus is vreselijk moeilijk; niettemin heb ik er veel plezier aan.

That tango class is terribly difficult. Nevertheless, I’m having a lot of

fun with it.

Alternative: Ik heb er niettemin veel plezier aan.

The conjunctional adverb daarentegen can be placed either at the beginning of the sentence with inversion of subject and verb, or directly after

the subject. Examples:

Erik kan niet zo goed schaatsen. Daarentegen is Sanne er een kei in.

Erik doesn’t know how to skate very well. Sanne, on the other hand,

is really good at it.

Alternative: Sanne daarentegen is er een kei in.

The position of integendeel is at the beginning of the sentence, separated

by a comma:

Erik is geen goede schaatser. Integendeel, hij is er zelfs heel slecht in.

Erik isn’t a good ice skater. On the contrary, he’s actually really bad

at it.

Other conjunctional adverbs

althans that is to say, at least, well tenminste at least

trouwens by the way, indeed, overigens by the way, apart

anyhow from that, plus

immers after all, don’t forget bovendien besides, what’s

more

The conjunctional adverbs listed above are used when the speaker

wants to add to or slightly modify what he or she said in the previous

sentence (bovendien, trouwens, overigens, immers) or isn’t completely sure

(althans, tenminste). Most of the time, these adverbs are at the beginning

of the sentence, separated by a comma. As such, they are not strictly

part of the sentence. They can, however, also appear within the sentence.

Examples:

Het gaat morgen vriezen. Althans, dat staat in de krant.

It’s going to freeze tomorrow. Well, that’s what it says in the paper.

Alternative: Dat staat althans in de krant.

Het gaat morgen vriezen. Tenminste, dat staat in de krant.

It’s going to freeze tomorrow. At least that’s what it says in the paper.

Alternative: Dat staat tenminste in de krant.

9780415485654_4_002.qxd 03/02/2009 16:42 Page 18

19

Exercise

2.1

Ik kan niet komen, ik heb te veel huiswerk. Bovendien, m’n fiets heeft

een lekke band.

I can’t come, I have too much homework. Besides, my bike has a

flat tire.

Alternative: Bovendien heeft m’n fiets een lekke band. Or: M’n fiets

heeft bovendien een lekke band.

Ik heb niet zoveel zin om die film te zien. Overigens, hij heeft slechte

kritieken gekregen.

I don’t really want to see that movie. Plus, it’s got bad reviews.

Alternative: Overigens heeft hij slechte kritieken gekregen. Or: Hij heeft

overigens slechte kritieken gekregen.

Je moet bij die winkel geen wijn kopen. Trouwens, die winkel verkoopt

helemaal geen wijn.

You shouldn’t buy wine at that store. Anyhow, that store doesn’t even

sell wine.

Alternative: Die winkel verkoopt trouwens helemaal geen wijn.

We kunnen morgen geen jurk voor je kopen. Immers, het is morgen

zondag.

We can’t buy you a dress tomorrow. Remember, it is Sunday tomorrow.

Alternative: Het is morgen immers zondag.

Some conjunctional adverbs from this group can be at the beginning of

the sentence, allowing inversion of subject and verb (bovendien, overigens).

The adverbs althans, tenminste, trouwens and immers cannot be in that

position. At the beginning of the sentence, they have to be separated by

a comma. For immers, the position in the middle of the sentence is much

more common in speech.

Exercise 2.1

Enter either toen or dan. Note that toen is sometimes used as a proper

conjunction.

Situation: Erik remembers a story from his youth.

______ (1) ik jong was, gingen we vaak naar het strand. Meestal

gingen we eerst zwemmen en ______ (2) lekker in de zon liggen. Zullen

we zaterdag naar het strand gaan? ______ (3) kunnen jullie zien waar we

vroeger speelden. En ______ (4) gaan we lekker naar het café. Een keer

ben ik bijna verdronken. Er waren ______ (5) heel hoge golven. Ben je

wel eens te ver in zee gezwommen? ______ (6) weet je wel wat ik bedoel.

Er was ______ (7) geen strandwacht, dus als er iets gebeurde, ______ (8)

kon niemand je helpen. Maar een paar jaar later, ______ (9) er een Duitse

9780415485654_4_002.qxd 03/02/2009 16:42 Page 19

20

2

Conjunctional

adverbs

toerist verdronken was, hebben ze een strandwacht met reddingsboten

ingezet. Typisch, eerst moet er een ongeluk gebeuren, en ______ (10) doen

ze er pas iets aan.

Exercise 2.2

Enter the correct conjunction. Select from

omdat doordat want daardoor daarom

Sometimes you have more than one option.

Situation: Driving in bad weather.

1 Er was gisteren dichte mist in het westen. ______ is dat ongeluk met

die vrachtwagen op de A2 gebeurd.

2 Als het zo mistig is moet je voorzichtig rijden ______ je kunt maar een

paar meter voor je op de weg zien.

3 Ik rijd niet graag in slecht weer. ______ ga ik bij mistig weer meestal

met de trein naar werk.

4 Ik ben een keer in de berm gereden ______ het ijzelde en de weg

glad was.

5 ______ ik voor een kat op de weg moest remmen, raakte ik in de slip.

6 Gelukkig werkte de motor nog. ______ kon ik weer op de weg komen.

7 Ik ben heel langzaam naar huis gereden, ______ de weg was spekglad.

8 Ze vroegen thuis of ik spoken had gezien, ______ mijn handen nog trilden

van de schrik.

Exercise 2.3

Connect each sentence pair with the conjunctional adverb between

brackets. The first word of the sentence is given.

1 Peter had het hoofdstuk goed geleerd. Hij had een onvoldoende voor

de test (echter).

Hij ________

2 Karin kan niet goed tennissen. Ze slaat de ballen altijd in het net

(integendeel).

Integendeel, ________

3 Peter heeft een wiskundeknobbel. Johan heeft meer verstand van talen

(daarentegen).

Johan ________

4 Sanne doet vier keer per week yoga. Ze heeft veel last van haar rug

(toch).

Toch ________

9780415485654_4_002.qxd 03/02/2009 16:42 Page 20

21

Exercise

2.4

5 Het regende op Sylvia’s bruiloft. Het was een prachtige dag (niettemin).

Niettemin ________

6 Erik vergat het zout in de pastasaus. Het eten smaakte prima (desondanks).

Desondanks ________

Exercise 2.4

Fill in the blanks with the correct conjunctional adverb: althans, bovendien,

trouwens, immers, overigens, tenminste. Watch the word order in the

sentences.

1 Sanne: Erik, kun je de woonkamer en de werkkamer even stofzuigen?

Je hebt gisteren ______ beloofd dat jij het deze week zou doen?

2 Erik: Ik heb nu geen tijd om te stofzuigen. Ik moet de afwasmachine

nog ontruimen en ______ moet de hond nog uitgelaten worden.

3 Sanne: Die afwasmachine kan Peter ook wel even doen. De hond kan

wel wachten. Die is ______ een uurtje geleden al buiten

geweest.

4 Karin: Mam, er is uitverkoop in die schoenenwinkel in de Breestraat.

______, dat zei Miriam. Gaan we vanmiddag even kijken?

5 Sanne: Nee, ik heb vanmiddag werk te doen. ______ heb jij helemaal

geen nieuwe schoenen nodig. Je hebt toch net vorige maand

die bruine gekregen?

9780415485654_4_002.qxd 03/02/2009 16:42 Page 21

22

UNIT THREE

Nouns

Introduction

This unit discusses formation and derivation of nouns. Special attention

is given to compound nouns.

From verb to noun

Nouns can be derived from verbs in various ways. The verb infinitive itself

can be a noun with the article het. Example:

Het maken van goede foto’s is niet gemakkelijk.

Taking good pictures isn’t easy.

There are many nouns in which one can recognize a verb stem. Examples:

Ik heb deze week veel uitgaven (from uitgeven).

I have a lot of expenses this week.

De automobilist had geen goed zicht (from zien) op de weg.

The driver didn’t have good visibility on the road.

De opname (from opnemen) van het concert was uitstekend.

The recording of the concert was outstanding.

The prefix ge- is used with the verb stem to form nouns, often to indicate

that something is going on presently or even with a rather negative meaning. Examples:

Hoor jij dat geloop (from lopen) op de gang?

Do you hear all that walking in the hallway?

Al dat gezeur (from zeuren) over de slechte economie, het valt toch

wel mee?

All that nagging about the bad economy. It’s not that bad, is it?

9780415485654_4_003.qxd 03/02/2009 16:42 Page 22

23

From

adjective

to noun

The suffix -ing is used to form nouns from verbs. Example:

We hebben gisteren een prachtige wandeling (from wandelen) gemaakt.

We took a beautiful walk yesterday.

Verb stems can be combined with nouns to form compound nouns.

Examples:

Ik heb mooie gordijnen in m’n werkkamer (from werken + kamer).

I have beautiful curtains in my office.

Er waren veel kinderen in de speeltuin (from spelen + tuin).

There were many children in the playground.

From adjective to noun

Nouns can be derived from adjectives in many ways. Undeclined adjectives

can be concrete or abstract nouns. Examples are de gek (from gek ‘crazy’),

het geheim (from geheim ‘secret’), het kwaad (from kwaad ‘angry’, ‘evil’),

and colors such as het rood (from rood ‘red’), het blauw (from blauw ‘blue’).

The suffix -e can be used to form nouns from adjectives. Examples:

De dove en de blinde (from doof and blind).

The deaf and the blind.

Het leuke (from leuk) van die film is dat hij in Nederland speelt.

The nice thing about that movie is that it is set in the Netherlands.

In this category also belong nouns derived from present and past participles. Examples:

De overledene (from overleden) wordt morgen begraven.

The deceased will be buried tomorrow.

Er zijn nog tien wachtenden (from wachtend) voor u.

There are ten more people waiting in line ahead of you.

The suffix -te is used to form nouns from adjectives. Examples:

Kun je me even de hoogte, de lengte en de breedte (from hoog, lang,

breed) van die kast doorgeven?

Can you tell me the height, length and width of that chest?

Ik kan de stilte (from stil) hier niet verdragen.

I can’t bear the silence in here.

9780415485654_4_003.qxd 03/02/2009 16:42 Page 23

24

3

Nouns

The suffix -heid is also used to form nouns from adjectives. Example:

De schoonheid (from schoon) van dat landschap is niet te beschrijven.

The beauty of that landscape is indescribable.

Common suffixes for nouns describing persons

Many suffixes are used to describe what a person is or does. The following gives a few examples of such suffixes including those used for female

descriptions. The roots for these nouns can be verbs, adjectives, other nouns,

including names of places.

-aar eigenaar owner, luisteraar listener, zondaar sinner,

Brusselaar someone from Brussels

-(d)er bestuurder driver, tiener teen, aannemer contractor,

Edammer kind of cheese

-aard gierigaard haggler, lafaard coward

-erd stommerd someone stupid, lelijkerd someone ugly

-ier kruidenier grocer, tuinier gardener, scholier student,

pupil

-ist fluitist flute player, lokettist ticket clerk, bloemist florist

-ling leerling apprentice, fanatiekeling fanatic, zuigeling

infant

-ant, -ent sollicitant applicant, fabrikant manufacturer, docent

teacher

-ator/-ateur organisator organizer, restaurateur restorer

-eur directeur director, monteur mechanic, acteur actor

The following is an overview of common suffixes to form nouns for

female descriptions.

-es, -esse eigenares owner, zangeres singer, secretaresse secretary

-ster serveerster waitress, verpleegster nurse, voorzitster chair

-e biologe biologist, advocate lawyer, studente student

-ice/-euse directrice director, inspectrice inspector, chauffeuse

driver

-in leeuwin lion, boerin farmer, vriendin friend, vorstin

queen

9780415485654_4_003.qxd 03/02/2009 16:42 Page 24

25

Other

common

suffixes

for the

formation

of nouns

Other common suffixes for the formation of nouns

The following is an overview of other common suffixes for the formation

of nouns.

-dom eigendom property, heiligdom sanctity, bisdom diocese

-schap vriendschap friendship, eigenschap characteristic

-nis erfenis inheritance, begrafenis funeral, ergernis

annoyance

-(en/n, er/ar)ij vleierij flattery, ambtenarij bureaucracy, lekkernij

delicacy

-iteit stommiteit stupidity, subtiliteit subtlety, calamiteit

calamity

-age taoeage tattoo, spionage espionage, sabotage sabotage

-atie reparatie repair, presentatie presentation, delegatie

delegation

-theek apotheek pharmacy, bibliotheek library, discotheek

disco

-sel voedsel food, deksel lid, stelsel system

In many of the nouns you can recognize verbs (presenteren – de presentatie), adjectives (stom – de stommiteit), and nouns (de vriend – de vriendschap). For learning purposes, make it part of your routine to write down

words in word groups such as repareren, de reparatie, de reparateur or

stom, de stommeling, de stommerd, de stommiteit, etc.

Some prefixes that carry meaning

There are some prefixes to form nouns that carry meaning. In addition

to ge-, of which we gave some examples above, the following are the

most common:

ge- het geblaf barking, het gedoe fuss, het gepraat talking

mis- het misverstand misunderstanding, de misdaad crime

on- het ongeluk accident, de ontrouw infidelity, de onzin nonsense

wan- het wanbeleid bad policy, het wangedrag bad behavior

You notice that they all carry a negative meaning. The prefix ge- is often

used to talk negatively about something that is going on and disturbing

or annoying, the prefix mis- is used to describe that something went

wrong, the prefix on- negates things, and the prefix wan- simply means

that something is bad.

9780415485654_4_003.qxd 03/02/2009 16:42 Page 25

26

3

Nouns Compound nouns

A group of compound nouns can be formed by simply putting two nouns

together, giving the compound noun the gender of the second noun.

Examples:

de post + het kantoor → het postkantoor post office

de telefoon + de cel → de telefooncel phone booth

de bank + de rekening → de bankrekening bank account

de tafel + het kleed → het tafelkleed tablecloth

While in English it is often unclear whether a compound word is written

as one word or two (and you have to check a dictionary), in Dutch it is

always written as one word.

A second group of compound words is connected with -s- (in Dutch we

say tussen-s, ‘between-s’). Examples:

het bedrijf + de arts → de bedrijfsarts company physician

de stad + de reiniging → de stadsreiniging city cleaning

de groep + het werk → het groepswerk group work

het leven + het lied → het levenslied song of life

Compound words are written with tussen-s when it can be heard in the

pronunciation. The consequence of this rather open rule is that there may

be individual or regional differences in the way people write compound

words. Two forms often exist next to each other, and they are both correct. Examples are drugsbeleid vs. drugbeleid ‘drug policy’ or tijdsverschil

vs. tijdverschil ‘time difference’.

Another group of compound nouns is formed with the connecting

letters -e(n).

het boek + de kast → de boekenkast bookcase

de plant + de bak → de plantenbak planter

de zon + de schijn → de zonneschijn sunshine

de rijst + de pap → de rijstepap rice porridge

de spin + het web → het spinneweb spider web

The rule for the formation of compound words with -e or -en is as

follows: if the plural of the first noun ends in -en, the compound word is

written with -en. If the plural of the first word doesn’t exist (as in rijst),

isn’t used much (as in zon) or is different from -en, the compound word

is written with -e. Also, when in the first word the idea of a singular being

dominates (one spider per web, right?), the compound word is connected

with -e.

9780415485654_4_003.qxd 03/02/2009 16:42 Page 26

27

Exercise

3.1

A special category in this group are the compound words connected

with -er. When the plural of a noun ends in -eren, the compound word is

formed with -er.

het kind (pl. kinderen) + de kamer → de kinderkamer nursery

het ei (pl. eieren) + het dopje → het eierdopje egg cup

Compound nouns can be formed not only with nouns, but also with other

word categories and nouns. We had already seen above that verb stems

can form the first part of the compound noun, in words such as slaapzak

‘sleeping bag’, leesbril ‘reading glasses’.

Adjectives can also be the first part of a compound noun. Examples:

Erik reed op de snelweg (from snel and weg).

Erik drove on the highway.

Karin nam een glas frisdrank (from fris and drank).

Karin took a glass of soda.

Sanne had geen kleingeld (from klein and geld).

Sanne didn’t have change.

Ga je naar de vroegmis? (from vroeg and mis).

Are you going to the early mass?

And lastly, adverbs and prepositions can be the first part of a compound

word. Examples:

Ik woon in een bovenhuis (from boven and huis).

I live in an upstairs flat.

Kom door de achterdeur (from achter and deur).

Enter through the back door.

Is Frans je bijvak (from bij and vak)?

Is French your minor?

Exercise 3.1

What is the compound word? Use the definitions to put the two words

together.

1 Schoenen voor kinderen zijn ______

2 Een vaas voor bloemen is een ______

3 Een kast voor kleren is een ______

4 Een rek voor borden is een ______

5 Een mand voor kranten is een ______

9780415485654_4_003.qxd 03/02/2009 16:42 Page 27

28

3

Nouns

Exercise 3.2

Use the verb stems from the verb in the left column to combine with nouns

in the right column. Find matching nouns for each verb stem. Begin with

the first verb stem.

lezen de les 1______

drinken de oefening 2______

praten de gewoonte 3______

schrijven het glas 4______

eten de bril 5______

dansen het programma 6______

Exercise 3.3

Change the commands according to the example using a noun with the

prefix ge-.

Example: Niet zeuren!

Hou op met dat gezeur!

1 Niet praten! ________

2 Niet huilen! ________

3 Niet kletsen! ________

4 Niet leuteren! ________

5 Niet doen! ________

Exercise 3.4

What are the female forms for these professions?

1 de bibliothecaris ______ 6 de acteur ______

2 de psycholoog ______ 7 de kapper ______

3 de agent ______ 8 de masseur ______

4 de leraar ______ 9 de advocaat ______

5 de koning ______ 10 de schrijver ______

9780415485654_4_003.qxd 03/02/2009 16:42 Page 28

29

Exercise

3.5

Exercise 3.5

Underline the compound nouns in the text.

Situation: Erik’s week

Erik heeft een drukke werkweek gehad. Op maandag had hij een

lunchafspraak met een zakenvriend. Met die vriend heeft hij een

samenwerkingsproject voor het komende jaar besproken. Op dinsdag

was er een belangrijke bestuursvergadering waar hij aan moest

deelnemen. Op woensdag moest hij met zijn baas een aantal belastingformulieren doornemen en controleren. Op diezelfde dag was er

een groepsgesprek met een paar vakbondsleden over mogelijke

loonsverhogingen. Donderdag was een rustige dag. Erik kon de hele

dag zijn administratie bijwerken. Op vrijdag had hij een telefoongesprek

met een collega in Duitsland. Het gesprek ging over een datum

voor een werkbezoek in mei. Aan het eind van de dag was er nog een

verjaardagsborrel voor de secretaresse van zijn baas en daarna kon

hij met de sneltrein van 6.30 uur naar huis.

Exercise 3.6

Speaking exercise. Take a look again at Exercise 3.1 and think of some

other definitions that you can use to make compound words. Do this exercise with your partner, saying: Een _____ voor _____ is een _____.

9780415485654_4_003.qxd 03/02/2009 16:42 Page 29

30

UNIT FOUR

Adjectives

Introduction

Building on information in Unit 11 of Basic Dutch, this unit discusses

derivation of adjectives, the adjective in comparison, and the adjective

after indefinite pronouns.

Adjective endings

The adjective can have two positions in the sentence. When it follows the

noun, it is called a predicate adjective (het huis is groot), and when it appears

right before the noun, it is called an attributive adjective (het grote huis).

The predicate adjective is always unflexed. Attributive adjectives always

end in -e, except before ‘het-words’ in the singular in an indefinite context (with an indefinite article or pronoun or without an article).

Definite Indefinite

Singular de grote auto Singular een grote auto

het grote huis een groot huis

Plural de grote auto’s Plural – grote auto’s

de grote huizen – grote huizen

Derivation of adjectives

There are many ways in Dutch to form adjectives from other root words,

such as verbs, nouns, names, and so on. This section discusses adjective

derivation with past and present participles, with prefixes, and with

suffixes.

9780415485654_4_004.qxd 03/02/2009 16:42 Page 30

31

Participles Participles

The past participle and the present participle can be used as adjectives.

Examples:

Erik liep met een dampende kop koffie van Starbucks naar zijn geparkeerde auto.

With a steaming cup of coffee from Starbucks, Erik walked to his

parked car.

Bij de auto zag hij tot zijn ergernis de gebroken voorruit.

At the car, to his annoyance, he saw the broken windshield.

In de verte zag hij twee wegrennende jongetjes.

In the distance he could see two boys running away.

Note: When the past participle ends in -en, the adjective doesn’t get the

ending -e.

Prefixes

Prefixes can give adjectives a different meaning. Examples are those that

make an adjective’s meaning negative or those that make it stronger.

Examples:

De buurman links is een onaardige vent.

The neighbor to the left is an unfriendly guy.

De informatie in dit artikel is incorrect.

The information in this article is incorrect.

Die nieuwe dominee is aartsconservatief.

That new vicar is highly conservative.

Sanne heeft een hypermodern fornuis.

Sanne has a hypermodern stove.

Common prefixes with a negative meaning

on- onbekend unknown, onbeleefd impolite

niet-, non- niet-demokratisch undemocratic, non-actief not active

in- (ir-, im-) inactief inactive, irreëel irreal, immoreel immoral

a- asociaal asocial, atonaal atonal

9780415485654_4_004.qxd 03/02/2009 16:42 Page 31

32

4

Adjectives Common prefixes with a reinforcing meaning

aarts- aartslui very lazy, aartsgierig very stingy, aartslelijk

very ugly

oer- oerdom very stupid, oeroud very old, oersaai very

boring

door- doornat wet through, doorslecht thoroughly bad

in- (intens) intriest utterly sad, ingemeen utterly mean

over- overbeleefd overly polite, overactief overly active

Suffixes

Many suffixes are used to form adjectives. The root words can be nouns,

verbs, names, other adjectives, and so on. Examples:

Deze weg is erg gevaarlijk (from gevaar and -lijk).

This road is very dangerous.

Het is een regenachtige (from regenen and -achtig) dag.

It’s a rainy day.

Erik is een kritische (from kritiek and -isch) consument.

Erik is a critical consumer.

Dit is een leerzaam (from leren and -zaam) boek.

This is an instructive book.

Die vaas is breekbaar (from breken and -baar).

That vase is fragile.

Kijk, een winters (from winter and -s) landschap.

Look, a winter landscape.

We moeten op periodieke (from periode and -iek) buien rekenen.

We must be ready for periodic rain showers.

Ik heb een draadloze (from draad and -loos) telefoon.

I have a cordless phone.

Common suffixes for the formation of adjectives

-aal, -eel muzikaal musical, klassikaal whole-class, cultureel cultural

-achtig roodachtig reddish, twijfelachtig dubious, kernachtig concise

-baar tastbaar tangible, kwetsbaar vulnerable, betaalbaar affordable

-ief, -iek facultatief optional, energiek energetic

-ig, -erig nattig clammy, plagerig teasingly, dweperig zealous

-isch tragisch tragic, komisch comical, biologisch biological

9780415485654_4_004.qxd 03/02/2009 16:42 Page 32

33

The

adjective

in comparison

-lijk zakelijk businesslike, fatsoenlijk decent, lichamelijk physical

-loos werkeloos unemployed, dakloos roofless, draadloos cordless

-matig doelmatig purposeful, kunstmatig artificial

-s zomers summerlike, Luthers Lutheran, Texels from Texel

-zaam werkzaam working, achtzaam attentive, eerzaam honorable

Many of these suffixes have a similar meaning: of a certain nature, characteristic, manner, in a certain way (-aal, -eel, -achtig, -ief, -iek, -ig, -erig,

-isch, -lijk-, -matig, -s). The suffixes -baar and -zaam often occur with verb

stems, to say that something can be done: buigzaam ‘can be bent, flexible’,

denkbaar ‘conceivable’. The suffix -loos is used to express that the noun

is without this: dakloze mensen ‘homeless people’, de autoloze zondag

‘Sunday without cars, during the oil crisis in the seventies’.

The adjective in comparison

For an overview of the basic rules for the comparative and the superlative, check Unit 12 in Basic Dutch. This section takes a closer, contextualized look at the adjective in comparison, specifically in situations

when things are not different, but alike.

Check the table with some data about Sanne and two of her friends.

Sanne Carina Margo

leeftijd 44 jaar 36 jaar 51 jaar

lengte 1.68 m 1.75 m 1.80 m

kinderen 2 0 3

kopjes koffie per dag 3 1 3

sport per week 2 keer 4 keer 4 keer

aantal slaapkamers 4 2 2

Now look at the data that are different, and check the various ways the

adjective is used.

Sanne is ouder dan Carina, maar Margo is het oudst (older than, oldest).

Margo is de oudste en Carina is de jongste (the oldest, the youngest).

Carina is langer dan Sanne, maar Margo is het langst (taller than, tallest).

Margo is de langste van de drie (the tallest).

Margo heeft meer kinderen dan Sanne (more children).

Sanne drinkt meer koffie dan Carina, die het minst drinkt (less, least).

Sanne gaat minder vaak sporten dan haar vriendinnen. Carina en

Margo sporten vaker dan Sanne (less often, more often).

Sanne heeft een groter huis dan haar vriendinnen. Ja, haar huis is het

grootst (a bigger house, the biggest).

9780415485654_4_004.qxd 03/02/2009 16:42 Page 33

34

4

Adjectives

Note the grammatical difference between the two sentences:

Margo is het oudst. The superlative is used as predicate adjective.

Margo is de oudste. The superlative is used as attributive adjective, the

noun is implied (Margo is de oudste vrouw).

Now look at the similarities, and see how the adjectives are used:

Sanne en Margo drinken evenveel kopjes koffie per dag (the same

amount).

Sanne drinkt evenveel koffie per dag als Margo.

Het huis van Carina is even groot als het huis van Margo ( just as

big as).

De huizen van Carina en Margo zijn even groot.

Margo sport net zo vaak als Carina ( just as often as).

Margo en Carina sporten even vaak.

Note: To express that two or more things are not different, but similar,

we use the words even . . . als, net zo . . . als and even .... The adjective

can be a predicate adjective or an attributive adjective, although the

latter is less common in this form, and the verb is implied (examples 2

and 4). Compare:

1 Predicate: Mijn huis is even groot als het jouwe.

2 Attributive: Ik heb een even groot huis als jij (hebt).

3 Predicate: De auto van Erik is net zo duur als die van de buurman.

4 Attributive: Erik heeft een net zo dure auto als de buurman (heeft).

The comparative with hoe . . . hoe . . . and

hoe . . . des te . . .

This construction is used to show a positive correlation between two

entities, similar to English the more... the more.... Examples:

Hoe meer je sport, hoe sterker je wordt. The more you exercise, the

stronger you get.

Hoe meer je sport, des te sterker je wordt/Hoe meer je sport, des te

sterker word je.

Note that the sentence with des te can be a subordinated sentence with

the verb at the end, or the verb can follow the comparative adjective.

The sentences beginning with hoe are all subordinated sentences. The

9780415485654_4_004.qxd 03/02/2009 16:42 Page 34

35

The

adjective

after

indefinite

pronouns

combination hoe . . . hoe . . . can also be part of one sentence, and then it

means more and more. Example:

Karin wordt hoe langer hoe mooier.

Karin becomes more and more beautiful.

The adjective after indefinite pronouns

After an indefinite pronoun, the adjective always ends in -s. Examples:

Erik: Is er vandaag iets leuks op Sanne: Nee, er is niets leuks.

teevee? No, there is nothing nice.

Is there something nice on

TV today?

Erik: Hebben we veel lekkers Sanne: Nee, we hebben weinig

in huis? lekkers in huis.

Do we have a lot of snacks No, we have only a few

in the house? snacks.

Erik: Heb je genoeg warms bij je? Sanne: Ik heb allerlei warms bij me.

Do you have enough warm I have all sorts of warm

things with you? things with me.

Erik: Ik heb zoiets moois gezien! Sanne: Wat voor moois heb je dan

gezien?

I saw something so beautiful! What beautiful thing did

you see?

After iets, niets, wat, wat voor, veel, weinig, meer, minder, genoeg, voldoende,

zoiets, and allerlei, the adjective ends in -s. With iets and niets and wat,

this can also be an adjective in the comparative. Examples:

Sanne: Deze wasmachine is duur. Ik wil liever iets goedkopers.

This washing machine is expensive. I would prefer something

cheaper.

Peter: Er is niets lekkerders dan een grote biefstuk met knoflookboter.

There is nothing tastier than a big steak with garlic butter.

Karin: Nou, ik heb liever wat kleiners.

Well, I’d prefer something smaller.

Exercise 4.1

Enter the correct form of the adjective.

1 De slaapkamer van Erik en Sanne is 24 vierkante meter. Die van Peter

is 21. En die van Karin 16. De kamer van Peter is ______ dan die van

9780415485654_4_004.qxd 03/02/2009 16:42 Page 35

36

4

Adjectives

Karin, maar ______ dan die van Erik en Sanne. De kamer van Erik en

Sanne is de ______. Karin heeft de ______ kamer.

2 Bij Jeroen eten ze twee keer in de week pizza, bij Peter één keer per

week en bij Johan één keer per maand. Peter eet dus ______ pizza dan

Johan, maar Jeroen eet de ______.

3 Peter speelt in de spits van zijn voetbalclub. Dit seizoen heeft hij 26

doelpunten gescoord. Johan heeft er 23 gescoord en Menno 18. Johan

heeft dus ______ punten gescoord dan Peter, maar Menno heeft de ______

gescoord. Johan speelt dus ______ dan Menno. En wie is de ______

speler? Peter natuurlijk!

4 Karin zit op klarinetles. Zij heeft een klarinet die 1.500 euro kostte. Haar

vriendin Katja heeft er een die 1.200 euro kostte. En die van Mirjam

was 2.000 euro. De klarinet van Karin was ______ dan die van Katja.

Maar Mirjam heeft de ______.

5 Sanne past een paar schoenen in maat 40. Ze zijn een beetje te klein.

Ze vraagt om een ______ maat. Maar de verkoopster heeft ze niet ______.

Maat 40 is al de ______ maat.

Exercise 4.2

Find the matching suffix for each adjective: -loos, -zaam, -baar, -lijk, -s,

-ig, -achtig, -ief, -isch, -aal. Do not forget endings where necessary.

1 De koningin droeg tijdens de doop van haar kleinkind een

bruin______ jurk.

2 De toespraak van de rector bij de opening van het schooljaar duurde

einde______.

3 De rechtsachter gaf de spits een stomp in zijn rug. Dat was niet

sport______.

4 Is er een psych______ reden voor jouw frequente absentie van de lessen?

5 Erik is al tien jaar bij hetzelfde bedrijf werk______.

6 Ik moest van de conrector drie dagen het schoolplein schoonmaken,

omdat ik een sigarettepeuk op de tegels uitdrukte. Dat vond ik geen

rede______ straf.

7 Wij hadden vroeger een draag______ televisie die je mee kon nemen

naar de slaapkamer.

8 Goh, wat ben jij vandaag zomer______ gekleed. Heb je het niet koud?

9 Ik vond zijn gedrag op dat feestje gisteren nogal theatr______.

10 De gasten kregen op de bruiloft een water______ soep geserveerd.

9780415485654_4_004.qxd 03/02/2009 16:42 Page 36

37

Exercise

4.3

Exercise 4.3

Look at the data and complete the sentences, using the adjective in

comparison.

Peter Johan Menno

schoenmaat 41 40 40

prijs van hun scooter 1200 euro 1400 euro 1500 euro

cijfer voor wiskunde 8 8 6

vriendinnetjes 2 4 0

sigaretten per dag 6 6 een pakje

voetbaltraining 3 keer/week 3 keer/week 2 keer/week

1 De voeten van Menno zijn ______ die van Johan. 2 Peter heeft ______

schoenmaat. 3 Menno heeft ______ scooter. 4 Peter en Johan zijn ______

in wiskunde. 5 Het cijfer voor wiskunde van Menno is (laag) ______.

6 Johan is (populair) ______ bij de meisjes dan Peter en Menno. 7 Menno

is bij de meisjes ______ populair. 8 Menno rookt ______ sigaretten ______

Johan. 9 Peter gaat ______ trainen ______ Johan. 10 Menno traint ______

zijn vrienden.

Exercise 4.4

Replace the words between brackets with the indefinite pronoun + adjective + -s. If there is a zo in the sentence, you use the word zoiets.

1 Ik heb (iets wat duur was) ______ gekocht.

2 Ik heb (niets wat interessant was) ______ gelezen.

3 Hij schreef mij (veel wat lief was) ______ in zijn brief.

4 Hoe kan je nou (iets wat zo onaardig is) ______ zeggen?!

5 We horen (weinig wat goed is) ______ van de familie in het noorden.

6 Ze heeft (allerlei leuke dingen) ______ in Parijs gedaan.

7 (Wat voor lekkere dingen) ______ heb jij vandaag in je lunchpakket?

8 Ik heb tot nog toe (niets wat beter is) ______ tegen m’n asthma

gevonden.

9 Bij deze rok moet je (iets wat wit is) ______ dragen.

10 Bah! Ik heb nog nooit (iets wat zo smerig is) ______ gezien.

Exercise 4.5

Speaking exercise. Take three different famous talkshows and compare

the hosts, the music, the topics, the entertainment value, etc.

9780415485654_4_004.qxd 03/02/2009 16:42 Page 37

38

4

Adjectives

Exercise 4.6

Speaking exercise. Sit with three or four people in a group. You are planning a vacation together. Each of you would like to go to a different

city. Discuss the advantages of, for example, New York, San Francisco,

Chicago, and New Orleans. Which city is the best, and why?

9780415485654_4_004.qxd 03/02/2009 16:42 Page 38

UNIT FIVE

Possessives

Introduction

In Unit 10 of Basic Dutch we discussed possessive pronouns. This unit starts

with an overview of the possessive pronouns as described there. It then

introduces you to some other more commonly and less commonly used

forms of the possessive.

Possessive pronouns: overview

Singular Plural

mijn, m’n my ons, onze our

jouw, je your jullie, je your

uw your (formal) uw your (formal)

zijn, z’n, haar, d’r his, her hun their

Note: There are unstressed, reduced forms of the possessive pronouns in

the first, second and third person singular as well as in the second person

plural. The forms m’n, z’n and d’r are more common in spoken, colloquial

Dutch. The short form for the second person plural is used to avoid

repetition in the sentence. Examples:

Sanne: Peter en Karin, breng even jullie lakens naar beneden.

Peter and Karin, will you bring your sheets downstairs?

Sanne: Peter en Karin, kunnen jullie je lakens even naar beneden

brengen?

Peter and Karin, can you bring your sheets downstairs?

The possessive -s

Just like in English, an -s can be attached to a word or a name to express

a relationship of possession. Only when this word or name ends in a, o,

u, i, é or y, do we add an apostrophe. Examples:

39

9780415485654_4_005.qxd 03/02/2009 16:57 Page 39

40

5

Possessives

Peter: Ik ga even op Eriks fiets naar de winkel.

I’m going to the store on Erik’s bike.

Karin: Ik draag mijn moeders gymschoenen.

I’m wearing my mother’s sneakers.

Sanne: Lydia’s moeder ligt in het ziekenhuis.

Lydia’s mom is in the hospital.

Karin: Is dit oma’s recept voor speculaas?

Is this grandma’s recipe for gingerbread?

The possessive with van

More commonly used than the possessive -s, however, is the construction

with the preposition van. Examples:

Ik neem even de fiets van Erik. I’ll take Erik’s bike for a minute.

De banden van m’n fiets zijn plat. The tires of my bike are flat.

Deze gymschoenen zijn van These sneakers are my mom’s.

mijn/m’n moeder.

De moeder van Lydia ligt in het Lydia’s mom is in the hospital.

ziekenhuis.

Is dit het recept van oma? Is this grandma’s recipe?

Informal possessive constructions with z’n, d’r, hun

In very informal speech, the reduced forms z’n, d’r and the full form

hun can appear behind a name or a word to express a relationship of

possession. Examples:

Ik neem Erik z’n fiets even. I’ll take Erik’s bike for a minute.

Lydia d’r moeder ligt in het Lydia’s mom is in the hospital.

ziekenhuis.

De hond z’n voerbak is leeg. The dog’s foodbowl is empty.

De kinderen hun boeken The kids’ books are lying around here.

slingeren hier rond.

The possessive in questions

To ask to whom something belongs, one can therefore choose from

different options. In more formal speech, we use wiens or van wie.

9780415485654_4_005.qxd 03/02/2009 16:57 Page 40

41

The

possessive van

in combination

with die

or dat

Examples:

Wiens koffie is dit? Whose coffee is this?

Wiens sokken liggen hier? Whose socks are lying here?

Van wie is dit boek? Whose book is this?

Van wie zijn die gymschoenen? Whose sneakers are these?

Van wie ben jij er één? Whom do you belong to? Who is

your father?

In very informal speech, we use the question word wie with the reduced

forms z’n or d’r. Examples:

Wie z’n koffie staat hier koud te worden? Whose coffee is getting

cold here?

Wie d’r lippenstift zit daar op je kraag? Whose lipstick is that on

your collar?

Note: The form wie z’n is much more common because it can be used

independently from gender, while wie d’r in the singular always refers to

someone or something female.

The possessive van in combination with die or dat

Another common form of the possessive, often used to contrast with the

stressed form of the possessive pronoun, is the preposition van in combination with the demonstrative pronoun die or dat and the object form

of the personal pronoun. Examples:

Nemen we jouw auto of die van mij? Shall we take your car or

mine?

Is jullie huis of dat van ons groter? Is your house bigger or is

ours?

Neem ik mijn gympen of die van jou? Do I take my own sneakers

or yours?

This construction is also possible with other forms of the possessive as

described above:

Nemen we oma’s recept of dat van jou? Do we take grandma’s

recipe or yours?

Ga ik met Erik z’n fiets of die van mij? Do I go with Erik’s bike

or mine?

Is dit jouw sportbroek of die van Erik? Are these your sports

pants or Erik’s?

9780415485654_4_005.qxd 03/02/2009 16:57 Page 41

42

5

Possessives

The possessive with de or het + possessive

pronoun + -e

Lastly, there is an independent form of the possessive in which the article

relative to the noun is combined with the stressed form of the possessive

pronoun (except jullie) to which an -e is added. Examples:

Neem ik m’n eigen fiets of de jouwe?

Do I take my own bike or yours?

Gebruiken we oma’s recept of het mijne?

Do we use grandma’s recipe or mine?

Erik: Die tuin van Schuurman is echt veel mooier dan de onze.

Schuurman’s garden is really much more beautiful than

ours.

Sanne: Ja, maar ons grondstuk heeft meer schaduw dan het hunne.

Yes, but our property is shadier than theirs.

While grammatically certainly correct, this form is less common than

combinations with the preposition van, such as dat/die van mij/jou, etc.,

especially for the personal pronoun plural. In speech, we would probably

rather say dat/die van hun than het/de hunne.

Overview

mijn, m’n dat/die van mij de/het mijne

jouw, je, uw dat/die van jou, u de/het jouwe, uwe

zijn, z’n, haar, d’r dat/die van hem, haar de/het zijne, hare

ons, onze dat/die van ons de/het onze

jullie, je, uw dat/die van jullie, u ______

hun dat/die van hun de/het hunne

Exercise 5.1

Use the possessive with dat/die van... . Note: het-words are marked with *

Example: Mijn opstel* is klaar. Heb jij (yours) dat van jou al af ?

1 Karin: Mijn spijkerbroek is in de was. Mag ik (Peter’s) ______

aan?

2 Sanne: Lydia’s haar* zit leuk. Veel beter dan (mine) ______.

9780415485654_4_005.qxd 03/02/2009 16:57 Page 42

43

Exercise

5.2

3 Erik: Onze hond is lui. Is (yours, formal) ______ ook zo lui?

4 Meneer X: Nee, (ours) ______ is een echte wildebras.

5 Peter: De ouders van Johan kopen een nieuwe caravan. (Theirs)

______ is veel te klein geworden, zegt Johan.

6 Karin: Mijn opstel* voor Engels was heel goed. Aysha kreeg maar

een 6 voor (hers) ______.

7 Buurman: Onze grasmaaier is kapot. Mag ik (yours, plural, informal)

______ lenen?

8 Sanne: Peter, is dit jouw mobiele telefoon? Waar is (Karin’s)

______?

Exercise 5.2

What is the question? You sometimes have more than one way to ask.

1 ________? Nee, dat is mijn koffie niet.

2 ________? Ja, dat is het mobieltje van Karin.

3 ________? Die sokken zijn van Erik, geloof ik.

4 ________? Ik weet niet van wie die tas is.

5 ________? Nee mevrouw, die hond is niet van mij.

Exercise 5.3

Use the possessive with de/het mijne/jouwe, etc. following the example.

A * indicates that the noun is a het-word.

Example: Mijn mobiele telefoon is kapot.

Mag ik (yours) de jouwe even gebruiken?

1 Erik: Zullen we dit jaar met jullie tent op vankantie gaan of met

(ours) ______?

2 Vriend (Ours) ______, die is een beetje groter, denk ik.

van Erik:

3 Karin: Geef me even je pen, (mine) ______ doet het niet.

4 Aysha: Kees, geef Karin even je pen, (hers) ______ doet het niet.

5 Karin: Ben je gek, ik wil (his) ______ niet, ik wil (yours) ______.

6 Sanne: Ah, u heeft de schaatsen van mijn man al klaar,

zijn (mine) ______ mischien ook al geslepen?

7 Slijper: Nee mevrouw, (yours, formal) ______ moet ik nog

doen.

9780415485654_4_005.qxd 03/02/2009 16:57 Page 43

44

5

Possessives

8 Erik: Buurman komt even de grasmaaier lenen want (theirs)

______ werkt niet.

9 Peter: Ik heb geen woordenboek* Engels, mag ik (yours) ______

lenen?

10 Karin: (mine) ______ ligt boven, haal het zelf maar.

9780415485654_4_005.qxd 03/02/2009 16:57 Page 44

UNIT SIX

Indefinite pronouns

Introduction

This unit is an introduction to the most commonly used indefinite pronouns.

Indefinite pronouns refer to unspecified people or things. For information

on indefinite numbers, check Unit 4 of Basic Dutch.

Indefinite pronouns

men one iemand someone

je one niemand no one

ze they iets, wat something

we we (in general) niets, niks nothing

al all elk(e) each, every

alle(n) all ieder(e) each, every

alles everything iedereen everyone

allemaal all

Men, je, ze, we

The indefinite pronoun men is used to make general, rather formal statements. It can only be used in the subject position, and the verb form is

singular. Examples:

Men mag hier niet roken. Smoking is prohibited.

Men zegt dat Napoleon hier They say that Napoleon slept here.

geslapen heeft.

In a statement with men, the emphasis lies on the action rather than the

agent of the action. In Dutch, such statements are often expressed in

the passive form. Compare:

45

9780415485654_4_006.qxd 03/02/2009 16:57 Page 45

46

6

Indefinite

pronouns

Men mag hier niet roken. Passive: Hier mag niet gerookt worden.

Men zegt dat Napoleon hier Passive: Er wordt gezegd dat

geslapen heeft. Napoleon hier geslapen heeft.

The pronoun men is primarily used in formal speech. In less formal

speech, Dutch uses the pronouns je, ze and we. While men can only be

used in the subject position in the sentence, je can take both the subject

and object positions. Examples:

In dat restaurant kun je heerlijk eten.

One can have delicious meals in that restaurant.

Als je (subject) een beetje extra betaalt, laat een gids je (object) de hele

stad zien.

If you pay a little extra, a guide will show you the whole city.

A sentence with indefinite je includes the speaker and the listener and

is therefore more personal. However, using indefinite je is not always

possible. In some contexts, indefinite je could create confusion with the

personal pronoun je. Compare:

Men zegt dat er een hittegolf komt.

They say there is going to be a heatwave.

Je zegt dat er een hittegolf komt. – This would be incorrect.

In such contexts, men can always be replaced with the more informal ze.

Example:

Ze zeggen dat er een hittegolf komt.

They say there is going to be a heatwave.

The other more personal form that includes the speaker and the listener is

we. Compare the following sentences that could be found in a grammar book:

Hier gebruikt men het bepaald lidwoord.

Here, the definite article is used.

Hier gebruiken we het bepaald lidwoord.

Here, we use the definite article.

Essentially, the two sentences mean the same, but the sentence with

we is more informal, more personal. The same can be said for the more

informal form ze. It doesn’t include speaker and listener, but it is much

more common than men. Compare:

9780415485654_4_006.qxd 03/02/2009 16:57 Page 46

47

Indefinite

pronouns

Men bouwt hier een nieuw winkelcentrum.

A new shopping center is being built here.

Ze bouwen hier een nieuw winkelcentrum.

They’re building a new shopping center here.

Men zegt dat hij corrupt is.

It is said that he is corrupt.

Ze zeggen dat hij corrupt is.

They say that he is corrupt.

Again, for a sentence such as Ze bouwen hier een nieuw winkelcentrum,

using the passive form would be equally common:

Er wordt hier een nieuw winkelcentrum gebouwd.

A new shopping center is being built here.

Final note: The verb form with men and je is always singular, and with ze

and we it is plural. Also, the stressed form of je, jij, cannot be used as an

indefinite pronoun.

Iemand, niemand, iets, niets

The pronouns iemand and niemand are used for persons. Niemand is the

negation of iemand. The pronouns iets and niets are used for things. Niets

is the negation of iets. A more informal form of iets is wat, and a more

informal form of niets is niks. Examples:

Hebben ze al iemand voor die baan?

Do they have someone for that job?

Nee, er heeft niemand op gesolliciteerd.

No, nobody applied for it.

Ik zoek iets leuks voor een vriendin, maar ik kan niets vinden.

I’m looking for something nice for a friend, but I can’t find anything.

Sanne: Wat is er met je? Erik: Niks.

Sanne: What’s wrong with you? Erik: Nothing.

Zeg eens wat! (= Zeg eens iets!)

Say something!

Note: As a synonym for iets, wat cannot be used at the beginning of the

sentence, before niet or with a preposition. Examples:

Iets is beter dan niets.

Something is better than nothing.

9780415485654_4_006.qxd 03/02/2009 16:57 Page 47

48

6

Indefinite

pronouns

Ik heb iets niet begrepen.

There’s something I didn’t understand.

Wil jij je koffie met iets erbij?

Would you like your coffee with something to eat?

Therefore, ‘Wat is beter dan niets’, ‘Ik heb wat niet begrepen’, and ‘Wil

je koffie met wat erbij?’ are all incorrect.

The pronouns iets and niets with prepositions

A more common alternative for the pronoun iets with a preposition is

ergens with a preposition. The negative form is nergens with a preposition.

Examples:

Ik denk aan iets. → Ik denk ergens aan.

I’m thinking about something.

Ik weet van niets. → Ik weet nergens van.

I am not in the know.

If the sentence has a direct object, the object follows nergens or ergens.

The preposition is at the end of the sentence. Example:

Heb je zin in iets? → Heb je ergens zin in?

Is there anything you’d like?

Hij heeft verstand van niets. → Hij heeft nergens verstand van.

He doesn’t have a clue about anything.

Al, alle(n), alles, allemaal

While all four of the pronouns listed above have a common meaning, namely

to refer to a collective of things or persons, they are different in their grammatical use. First, a brief overview in the table below:

al with uncountable het-nouns, demonstrative and possessive

pronouns

alle with uncountable de-nouns in the singular, countable nouns

in the plural, and numbers

allen refers only to a group of persons (similar to iedereen

‘everyone’)

alles refers to a collective of things, the opposite of niets

allemaal refers to a collective of people or things, follows the noun

to which it refers

9780415485654_4_006.qxd 03/02/2009 16:57 Page 48

49

Indefinite

pronouns

In the singular, the pronoun al is used before uncountable nouns with het,

with a demonstrative pronoun or with a possessive pronoun. Examples for

each:

Is al het bier uitverkocht? Is the beer all sold out?

Al die pijn, helemaal voor niks! All that pain, totally for nothing!

Al dat gezeur over politiek! All that nagging about politics!

Ik heb al mijn brood opgegeten. I finished all my bread.

In the plural, the pronoun al is used before demonstratives and possessive pronouns. Examples:

Al deze mensen hebben een uitnodiging gekregen.

All these people have been invited.

Zijn al die sokken hier van jou?

Are all those socks here yours?

Al mijn witte overhemden zijn in de was.

All my white shirts are in the laundry.

Peter heeft al zijn broodjes gegeten.

Peter has eaten all his sandwiches.

The pronoun alle is used before uncountable or abstract de-words in the

singular. Examples of such words are koffie ‘coffee’, suiker ‘sugar’, moeite

‘effort’, macht ‘power’, pijn ‘pain’ and the like. Alle is also used before

countable nouns in the plural. Examples:

Alle koffie is op.

All the coffee is finished.

Alle macht is in handen van de multinationals.

All power is in the hands of the multinationals.

Alle kinderen krijgen een speculaaspop.

All kids will get a gingerbread man.

The pronoun alle is also used before a number standing by itself or a

number in combination with de, with a demonstrative or with a possessive

pronoun. Examples:

Alle vijf huizen zijn verkocht.

All five houses have been sold.

Alle drie de katten hebben een inenting gekregen.

All three cats have had a shot.

9780415485654_4_006.qxd 03/02/2009 16:57 Page 49

50

6

Indefinite

pronouns

Heb je alle vier die koekjes opgegeten?

Did you eat all four of those cookies?

Alle drie onze kinderen studeren.

All three of our children go to university.

The pronoun allen is used only to refer to a group of persons. In more

informal speech, allen is replaced by iedereen, which is much more common. Examples:

Ik heb allen een uitnodiging gestuurd.

I have sent an invitation to everyone.

Ik heb iedereen een uitnodiging gestuurd.

I have sent an invitation to everyone.

The pronoun alles is used to refer to a group of things; it is the opposite

of niets. A relative sentence following this pronoun will begin with wat.

Examples:

Ik heb alles gehoord.

I heard everything.

Alles wat je daar zegt, is grote kletskoek.

Everything you’re saying there is hogwash.

In combination with a preposition, alles is often replaced by overal.

Example:

Jij denkt aan alles! → Jij denkt overal aan!

You think about everything.

If the sentence has a direct object, the object is placed after overal and

before the preposition. The preposition is at the end of the sentence.

Example:

Hij heeft een mening over alles. → Hij heeft overal een mening over.

He has an opinion about everything.

Jij maakt een punt van alles! → Jij maakt overal een punt van.

You make an issue out of everything.

The pronoun allemaal is used primarily in speech. Its position in the

sentence is after the noun or pronoun to which it refers and after the finite

verb. It can refer to persons and things. Examples:

9780415485654_4_006.qxd 03/02/2009 16:57 Page 50

51

Indefinite

pronouns

De kinderen krijgen allemaal een appel. The children will all get

an apple.

Ik heb die boeken allemaal gelezen. I have read all those books.

Jullie mogen allemaal mee. You can all come along.

Moet dat allemaal gewassen? Does all of that have to

be washed?

More formal equivalents of the first two sentences would use alle and al.

Examples:

Alle kinderen krijgen een appel. All the children will get an apple.

Ik heb al die boeken gelezen. I have read all those books.

Elk, ieder, iedereen

The pronouns elk and ieder can be used in combination with a countable

noun in the singular, and they can refer to both persons and things. Used as

an attributive adjective, they follow the rules for the adjective declination.

De schrijver signeert elk/ieder boek.

The writer signs each book.

Elke/Iedere student krijgt een gesigneerd boek.

Each student gets a signed book.

As you can see in the examples, as adjectives, elk and ieder are interchangeable. When used independently (without ending), however, ieder

can only refer to people, not to things, while elk can refer to people and

things. Examples:

De kinderen kregen elk een speculaaspop.

The children each got a gingerbread man.

Alternative: De kinderen kregen ieder een speculaaspop.

De schrijver signeerde elk van de boeken.

The writer signed every one of the books.

De schrijver signeerde ieder van de boeken. – This would not be

correct.

The pronoun iedereen is used independently and only refers to persons.

In this function, it is the equivalent of alles, which refers only to things.

At the same time, iedereen is the more informal form of allen. However,

when iedereen is used in the subject position, the verb form is third

person singular.

9780415485654_4_006.qxd 03/02/2009 16:57 Page 51

52

6

Indefinite

pronouns

Iedereen ging mee naar dat Everyone went along to the concert.

concert.

Ik heb voor iedereen iets I brought something for everyone.

meegebracht.

Exercise 6.1

Can men in these sentences be replaced by je?

1 Men mag hier niet harder dan 50 rijden.

2 Men betaalt in deze pizzeria gemiddeld 12 euro voor een pizza.

3 Men zou hier een speelplaats voor kinderen moeten aanleggen.

4 Op deze school wil men het roken op het schoolplein verbieden.

5 Als er een voetganger op de zebra loopt, moet men stoppen.

Exercise 6.2

Fill in the blanks with je, men or ze. Sometimes, you can use more than

one form, but note the verb form, which limits your options.

1 Bij die kapper krijg ______ een kop koffie als ______ moet wachten.

2 ______ hebben hier onder de grond een graf uit de middeleeuwen

gevonden.

3 Als ______ lid bent van die club, heb ______ recht op 20% korting op

consumpties.

4 ______ mag in dit natuurreservaat in het broedseizoen niet wandelen.

5 In dit hotel doen ze alles voor ______; wat een geweldige service!

Exercise 6.3

Fill in the blanks with iemand, niemand, iets, niets.

1a Erik: Ik zou wel ______ lekkers bij de koffie lusten.

1b Sanne: Dan moet je naar de bakker, want we hebben ______ in huis.

2a Peter: Er was een inbraak op school, maar ______ weet wie het

gedaan heeft.

2b Erik: Ja, ik weet ervan, er stond ______ over in de krant vanmorgen.

3a Peter: Moeten we voor morgen ______ voor wiskunde doen?

3b Johan: Ik geloof het niet, ik heb tenminste ______ in m’n agenda staan.

4a Karin: Ik begrijp ______ van deze natuurkundeopgave.

4b Aysha: Ik ook niet. We moeten het aan ______ anders vragen. Linda?

9780415485654_4_006.qxd 03/02/2009 16:57 Page 52

53

Exercise

6.4

5a Peter: Ik zoek ______ voor m’n vaders verjaardag. After shave? Een

hamer?

5b Johan: Jemig man, kun je ______ leukers voor je vader bedenken?

Exercise 6.4

Which one of the words is correct? alles, iedereen, allemaal

1 De studenten hadden alles/iedereen/allemaal een onvoldoende voor

de test.

2 Maar dat komt omdat alles/iedereen/allemaal niet goed gestudeerd had.

3 Ze moesten de test alles/iedereen/allemaal nog een keer doen.

4 Ze hebben alles/iedereen/allemaal opnieuw moeten bestuderen.

5 Na de test had nog niet alles/iedereen/allemaal een voldoende, maar

wel de meesten.

Exercise 6.5

Fill in the correct word: al, alle, allen, alles, allemaal.

1a Sanne: Van wie zijn ______ die spullen hier? Ik wil de tafel dekken.

1b Peter: Dat is ______ van mij, ik ruim het wel op.

2a Erik: Mag ik ______ bedanken die naar de vergadering zijn gekomen?

2b Meneer Brandsma: Graag gedaan. Ik heb ______ genoteerd.

3a Sanne: Zijn de asperges ______ nu al op?

3b Groenteboer: Ja, mevrouw, ______ is uitverkocht. Sorry!

4a Karin: Ik begrijp niet waarom we ______ die oefeningen moeten doen.

4b Aysha: Ik schrijf morgen ______ antwoorden even van Linda over.

5a Erik: Gaan jullie eigenlijk ______ naar dat popconcert volgende

week?

5b Peter: Ja, dat wil zeggen, ______ geluksvogels die een kaartje hebben.

6a Peter: ______onze buren hebben satelliet, waarom wij niet?

6b Erik: Ik hoef die kanalen niet ______ te zien.

Exercise 6.6

Enter the correct form of elk or ieder.

Situation: Sanne and her sports.

Sanne gaat ______ (1) week een paar maal sporten. Ze gaat naar ______

(2) van de drie groepscursussen: yoga, step, pilates. Ze vindt niet

9780415485654_4_006.qxd 03/02/2009 16:57 Page 53

54

6

Indefinite

pronouns

__________ (3) instructeur even goed. Toch leert ze bij ______ (4) van de

instructeurs nieuwe dingen. Ze voelt zich topfit na ______ (5) les.

Exercise 6.7

Change the sentence into a form with ergens, nergens, overal.

Example: Jij klaagt over alles! → Jij klaagt overal over.

1 Ik maak me zorgen over niets. ________

2 Hij weet antwoord op alles. ________

3 Denk je aan iets? ________

4 Wij weten van niets. ________

5 Ik heb een hekel aan alles. ________

Exercise 6.8

In the blanks in Erik’s story, use any of the indefinite pronouns discussed

in this chapter. Sometimes, you have more than one option.

Situation: Vacation with the gang.

Ik ga ______ (1) jaar een week op vakantie met een paar oude vrienden

van school. ______ (2) van ons brengt z’n eigen tent mee, en we hebben

ook ______ (3) een goede visuitrusting. We koken ______ (4) maaltijden

zelf, en ______ (5) van ons wil die week in een restaurant eten. ______

(6) vissen die we vangen, maken we zelf schoon en we eten ook meestal

______ (7) in die week op. Na een fantastische week, als ______ (8) het

bier op is en ______ (9) verhalen verteld zijn, wil ______ (10) wel weer

naar huis.

9780415485654_4_006.qxd 03/02/2009 16:57 Page 54

UNIT SEVEN

The pronouns zich, zelf and elkaar

Introduction

The pronoun zich is a reflexive pronoun. It occurs with reflexive verbs such

as zich schamen ‘to be ashamed’ or with verbs that can be reflexive or not,

for example zich wassen ‘to wash oneself’. For an overview on reflexive

verbs, see Basic Dutch, Unit 21. The pronoun zelf can be connected to

reflexive and personal pronouns to emphasize a contrast between self and

other. The pronoun elkaar ‘each other’ is a reciprocal pronoun.

Conjugation of a reflexive verb, the pronoun zich

In this overview of the verb zich schamen, you notice that zich is the reflexive

pronoun for the second person formal (u), and the third person singular

and plural.

Singular Plural

ik schaam me myself wij/we schamen ons ourselves

jij schaamt je yourself jullie schamen je yourselves

u schaamt zich (u) yourself u schaamt zich (u) yourselves

hij, zij/ze schaamt zich him/her/itself zij/ze schamen zich themselves

The reflexive pronoun and zelf

In combination with verbs that can be used as reflexive or non-reflexive

verbs, the reflexive pronoun can be combined with zelf to emphasize a

contrast with ‘other’.

Ik was mezelf en daarna de baby. I wash myself and then the baby.

Hij stelde zichzelf en zijn vrouw He introduced himself and his

voor. wife. 55

9780415485654_4_007.qxd 03/02/2009 16:56 Page 55

56

7

The

pronouns

zich, zelf

and

elkaar

Note: In some fixed expressions, the reflexive pronoun has to be connected

with zelf:

Ik ben mezelf niet. I am not my (usual) self.

Hij kwam weer tot zichzelf. He collected, composed himself.

Hoelang woon je al op jezelf ? How long have you lived on your own?

Personal pronouns and zelf

In non-reflexive combinations, the subject and object forms of the personal

pronoun can be connected with zelf. Examples:

Ikzelf houd niet zo van wijn, maar mijn man wel.

I myself don’t like wine that much, but my husband does.

Is dit boek een geschenk, of is het voor uzelf ?

Is this book a gift, or is it for yourself?

De man van Marie is al hier, maar haarzelf heb ik nog niet gezien.

Marie’s husband is here, but her I have not yet seen.

Onze buren gaan op vakantie, maar wijzelf blijven dit jaar thuis.

Our neighbors are going on vacation, but we stay home this year.

Komt Erik vanavond?

Is Erik coming tonight?

Weet ik niet. Vraag het hemzelf.

I don’t know. Ask him.

In many cases, especially when zelf is connected with the subject form of

the personal pronoun, the pronoun and zelf are separated. The position

of zelf can be at the beginning of the sentence or after the verb. Separated

forms of the examples above:

Ik houd zelf niet zo van wijn, maar mijn man wel.

I don’t really like wine, but my husband does.

Zelf houd ik niet zo van wijn, maar mijn man wel.

I don’t really like wine, but my husband does.

Onze buren gaan op vakantie, maar wij blijven zelf dit jaar thuis.

Our neighbors are going on vacation, but we will stay home this year.

Onze buren gaan op vakantie, maar zelf blijven we dit jaar thuis.

Our neighbors are going on vacation, but we will stay home this year.

9780415485654_4_007.qxd 03/02/2009 16:56 Page 56

57

The

pronoun

zelf on its

own

The unstressed forms we and ze are always written separately from zelf.

Note the difference in the third person between the reflexive pronoun and

the object forms:

Hij heeft een boek voor zichzelf gekocht.

He bought a book for himself.

Het boek is voor hemzelf.

The book is for him himself (not for anyone else).

The pronoun zelf on its own

As an independent demonstrative pronoun, zelf can be connected with nouns

and pronouns to stress that that object or person is meant and not something or someone else. In combination with personal pronouns, it often

means ‘without help from others’.

Hij heeft dat huis zelf gebouwd. He built that house himself.

Ik wil dat liever zelf doen. I would rather do that myself.

Het huis zelf is klaar, de garage The house itself is finished, the

nog niet. garage isn’t.

Note: In reflexive constructions, it can be unclear whether the reflexive

pronoun is meant or the personal pronoun with zelf. Examples:

De patiënt wast zich zelf. The patient washes himself (on his own,

without help).

De patiënt wast zichzelf. The patient washes himself.

In speech, the difference is audible in the stress on zelf in the separated

forms. Note the difference in intonation in the following sentences:

De patiënt wast zich zelf. De patiënt wast zichzelf.

The reciprocal pronoun elkaar

The pronoun elkaar is used in an action in which two or more people are

involved doing something with, to, or for each other. Examples:

Mijn overbuurman en ik groeten elkaar niet meer.

My neighbor across the street and I, we don’t greet each other anymore.

Kunnen die twee elkaar vertrouwen?

Can those two trust each other?

9780415485654_4_007.qxd 03/02/2009 16:56 Page 57

58

7

The

pronouns

zich, zelf

and

elkaar

Wij lenen altijd boeken van elkaar.

We always borrow each other’s books.

Kees en Rianne lijken op elkaar.

Kees and Rianne look alike.

An informal, mostly spoken form of elkaar is mekaar.

The pronoun elkaar can also be used as an adjective, elkaars... .

Examples:

Peter en Johan gebruiken altijd elkaars pennen.

Peter and Johan always use each other’s pens.

Sanne en Karin dragen soms elkaars kleren.

Sanne and Karin sometimes wear each other’s clothes.

Exercise 7.1

Fill in the correct pronoun with -zelf.

1Vroeger scheerden de mannen ______ niet ______, ze gingen naar een

barbier.

2 Lydia koopt twee boeken; het een is voor een jarige vriendin en het

andere is voor ______. Dat gaat ze vanavond meteen lezen.

3 We kopen dit jaar alleen sinterklaaskado’s voor ______, niet voor de

hele familie.

4 Mijn man is gek op boxwedstrijden op tv, maar ______ vind er ______

niets aan.

5 Kunt u ______ even een kop koffie inschenken, meneer Jansen?

6 Sorry hoor, maar ik moet even tot ______ komen, ik ben zo

geschrokken van dat ongeluk.

7 Ze zeggen dat het goed met Niko gaat op St. Maarten, maar van ______

heb ik nog geen bericht gehoord.

8 Wil ______ je veters ______ vastmaken, of zal ik het voor je doen?

9 Vanavond koken we niet, we laten ______ bedienen. We gaan naar

Pizzeria Luca.

10 Peter en Karin, maken ______ je ontbijt ______ even? Er is vers brood

van de bakker.

9780415485654_4_007.qxd 03/02/2009 16:56 Page 58

59

Exercise

7.2

Exercise 7.2

Fill in the blanks with zelf, elkaar, elkaars.

1Peter en Johan helpen ______ meestal met hun huiswerk, maar Karin

doet haar huiswerk altijd ______.

2 Peter en Johan gebruiken daarom ook altijd ______ boeken. Als Peter

bij Johan is, brengt hij ______ geen boeken mee. En omgekeerd.

3 Sanne en Erik en hun buren geven ______ kinderen elk jaar met

Sinterklaas een grote zak snoep.

4 Karin en Aysha hebben elk ______ een fiets, maar als ze de stad in gaan,

zitten ze altijd bij ______ achterop, op Aysha’s fiets of op die van Karin.

5 Maar vorige week hadden ze ruzie; ze telefoneerden niet met ______

en je zag ze de hele week niet in ______ gezelschap.

Exercise 7.3

Answer the questions and follow the example:

Example: Heeft Erik de auto laten repareren?

Nee, hij heeft de auto zelf gerepareerd.

1Laten jullie je huis verbouwen? Nee, ______

2 Laat Sanne haar haar verven? Nee, ______

3 Laat Erik zijn brood bezorgen? (use halen) Nee, ______

4 Laat Sanne een nieuwe jurk maken? Nee, ______

5 Laat Sanne haar huis schoonmaken? Nee, ______

9780415485654_4_007.qxd 03/02/2009 16:56 Page 59

60

UNIT EIGHT

Demonstratives

Introduction

In Unit 9 of Basic Dutch we introduced the basic demonstrative pronouns

deze, die, dit and dat, and their usage with a noun or independently without a noun. The table shows demonstrative pronouns with de-words,

het-words, and in the plural.

dichtbij close, ver weg far away,

hier here daar there

de-words deze auto this car die auto that car

plural deze auto’s these cars die auto’s those cars

het-words dit huis this house dat huis that house

plural deze huizen these houses die huizen those houses

This unit introduces you to three more demonstratives: zo’n, zulk, and

zulke.

Zo’n

The pronoun zo’n, which is an abbreviated form of zo een ‘such a’, is used

with countable de-words and het-words in the singular. Used with an

adjective, it makes the meaning of that adjective stronger, and used with

a noun, it puts that noun into a certain category, it classifies the noun.

Examples:

Erik en Sanne hebben zo’n mooi huis!

Erik and Sanne have such a beautiful house!

Mag ik van u zo’n broodje met kaas en ham?

Could I have one of those sandwiches with cheese and ham?

Met zo’n man zou ik niet getrouwd willen wezen.

I wouldn’t want to be married to such a man.

9780415485654_4_008.qxd 03/02/2009 16:56 Page 60

61

Comparison

Zulk

The pronoun zulk ‘such’ is used for uncountable het-words in the singular.

Used with an adjective, it makes the meaning of that adjective stronger.

Used with a noun, it has a more classifying meaning, it talks about things

of a particular kind.

Ik vind dit zulk smerig water! I find this water so disgusting!

Boer Jansen heeft zulk mooi vee! Farmer Jansen has such beautiful

cattle!

Ik wil een tafel van zulk hout. I want a table of that kind of wood.

Zulke

The pronoun zulke ‘such’ is used with uncountable de-words in the singular

(the first two examples below) and with all plurals. Accordingly, the

plural of zo’n is zulke. Its meaning is the same as in zo’n and zulk; when

used with an adjective, it makes the meaning of that adjective stronger,

and with a noun it classifies that noun.

Dit is zulke lekkere boter! This is such yummy butter!

Kun jij met zulke wol breien? Can you knit with this kind of wool?

Hij heeft zulke aardige ouders! He has such nice parents.

Loop jij op zulke hoge hakken?! Do you walk in such high heels?!

Zulke dingen eet ik niet. I don’t eat such things.

Comparison

In combination with net, the pronouns zo’n, zulk and zulke can be used

to compare two things that are similar. In combination with the negation

niet, they are used to express that something is different. Examples:

Ik vind dit net zo’n goed boek als dat andere van Mulisch.

I think this book is just as good as that other one by Mulisch.

De Belgen maken net zulk lekker bier als de Nederlanders.

The Belgians make just as good a beer as the Dutch.

Groenteboer Kuiper verkoopt net zulke goeie sinasappels als groenteboer Boomsma.

The oranges that greengrocer Kuiper sells are just as good as Boomsma’s.

Ik heb niet zo’n dure auto als jij.

My car isn’t as expensive as yours.

9780415485654_4_008.qxd 03/02/2009 16:56 Page 61

62

8

Demonstratives

De buurvrouw heeft niet zulke mooie rozen in haar tuin als wij.

The roses in the neighbor’s garden are not as beautiful as ours.

Met deze goedkope shampoo krijg je niet zulk mooi glanzend haar als

met die dure.

With this cheap shampoo your hair doesn’t get as shiny as with that

expensive stuff.

Note that net and niet get easily confused; net is for things that are similar, niet is for things that are different.

Exercise 8.1

Fill in the blanks in the dialogues with zo’n, zulk, zulke.

1a Erik: Jij maakt toch ______ lekkere koffie, Sanne!

1b Sanne: Ja, hè? Wil je er ook ______ stuk boterkoek van Jansma bij?

2a Peter: We hebben ______ vreselijke nieuwe wiskundeleraar!

2b Karin: Ach, voor wiskunde hebben we altijd ______ leraren!!

3a Sanne: Ik heb gisteren ______ mooie zijde op de markt gekocht!

3b Lydia: Leuk! Ga je er ______ zomerjurk met spaghettibandjes

mee maken?

4a Erik: Laten we de huiswijn bestellen. Dat is ______ goede wijn.

4b Karel: Nee, ik drink liever ______ Argentijnse Malbec.

5a Karin: Wat zullen we doen? Het is ______ slecht weer.

5b Aysha: Laten we weer ______ appeltaart maken als we vorige week

gedaan hebben.

Exercise 8.2

Enter net or niet in combination with zo’n, zulk or zulke.

1 De appels van Jansen kosten 3 euro per kilo. Die van Peters kosten

ook 3 euro per kilo. Peters heeft dus ______ dure appels als Jansen.

2 De woonkamer van Erik en Sanne is 30 vierkante meter. Die van de

buren 26 vierkante meter. De buren hebben dus ______ grote

woonkamer als Erik en Sanne.

3 Het roomijs van Albert Heijn smaakt waterig. Dat van Jamin smaakt

romig. Albert Heijn verkoopt dus ______ lekker roomijs als Jamin.

4 Peter kreeg een 8 voor zijn repetitie wiskunde. Johan kreeg ook een 8.

Peter kreeg dus ______ goed cijfer als Johan.

5 Bij Aysha komt het haar tot midden op haar rug. Bij Karin valt het op

haar schouders. Karin heeft dus ______ lang haar als Aysha.

9780415485654_4_008.qxd 03/02/2009 16:56 Page 62

63

Exercise

8.3

Exercise 8.3

Speaking exercise. Choose something from the list below and say, for example: Ik houd van koude winters. Then ask your partner: Houd jij ook van

zulke winters? Your partner might say: Ja, ik houd van zulke winters, or

Nee, ik houd niet van zulke winters. In your questions, use zo’n, zulk

or zulke, depending on the gender and number of the noun.

een zacht matras Chinees eten wollen dekens

ijs met aardbeien Franse wijn Duits bier

zoute haring warm weer een hete zomer

hoge hakken reggaemuziek klassieke muziek

een actieve vakantie een zoet parfum horrorfilms

bittere chocolade Griekse olijven oude kaas

kleine honden antieke meubels lang blond haar

9780415485654_4_008.qxd 03/02/2009 16:56 Page 63

64

UNIT NINE

Negatives

Introduction

In Unit 15 of Basic Dutch, basic principles of negation were discussed. There

are two common words to negate in Dutch: niet and geen. The word

geen is used to negate nouns with indefinite articles or no article, while

the word niet negates most other parts of the sentence. Unit 15 in Basic

Dutch also explained the various positions of niet. After a brief recap of

those principles, this chapter will continue with the position of niet in more

complicated sentence structures, and it will introduce some other words

used to negate: nooit, niets, niemand, nergens.

Negation with geen

The word geen negates indefinite nouns, that is nouns in the singular with

the article een or without an article, all plural nouns without an article,

and uncountable or abstract nouns such as suiker, water, tijd or geld.

Erik is geen leraar. Erik is not a teacher.

Erik heeft geen broers en zussen. Erik doesn’t have brothers and

sisters.

Erik neemt geen suiker in de koffie. Erik doesn’t take sugar in his coffee.

Negation with niet

The position for niet, the word we use to negate everything else in a

sentence, is generally as close to the end of the sentence as possible

(example 1). However, niet precedes prepositional phrases (example 2),

adverbs (example 3), and predicate adjectives (example 4). Niet follows

definite nouns (example 5), time expressions (example 6) and the words

er, hier, daar (example 7). Examples:

9780415485654_4_009.qxd 03/02/2009 16:56 Page 64

65

The

position

of niet in

sentences

with

auxiliary

verbs

1 Erik komt niet. Erik isn’t coming.

2 Erik is niet in de woonkamer. Erik is not in the living room.

3 Erik speelt niet goed tennis. Erik doesn’t play tennis very well.

4 Het huis van Erik is niet groot. Erik’s house isn’t big.

5 Erik eet het broodje niet. Erik doesn’t eat the sandwich.

6 Erik komt vanavond niet. Erik isn’t coming tonight.

7 Erik is er niet. Erik isn’t here.

In contrast situations, the position of niet differs from the general rule. In

the sentence Erik komt niet op maandag, maar op woensdag, niet precedes the time expression to emphasize the contrast with op woensdag.

Similarly, in the sentence Erik is niet hier, maar daar, niet precedes the

word hier to emphasize the contrast with daar.

The position of niet in sentences with auxiliary verbs

In sentences with auxiliary verbs, niet is usually placed at the end of the

sentence right before the infinitive of the main verb. However, all other

rules about the position of niet as explained above apply. Examples:

Erik kan niet komen. Erik cannot come.

Erik kan vanavond niet komen. Erik cannot come tonight.

Erik kan niet naar de vergadering Erik cannot come to the meeting.

komen.

Erik kan niet goed tennis spelen. Erik cannot play tennis very well.

A special case niet hoeven te

The verb niet hoeven te is the negation of the auxiliary verb moeten. The

negative answer to a question with moeten is always formed with niet hoeven

te. The position of niet is right before te, except when the verb is a separable verb. In that case it precedes the separable prefix. Examples:

Peter: Moet ik de afwas doen? Do I have to do the dishes?

Sanne: Nee, je hoeft de afwas No, you don’t have to do the

niet te doen. dishes.

Erik: Moet ik de vuilnisbak Do I have to put the trash outside?

buitenzetten?

Sanne: Nee, je hoeft de vuilnisbak No, you don’t have to put the

niet buiten te zetten. trash outside.

Peter: Moet ik melk drinken? Do I have to drink milk?

Sanne: Nee, je hoeft geen melk te No, you don’t have to drink milk.

drinken.

Note: The negation of the indefinite object melk must be geen.

9780415485654_4_009.qxd 03/02/2009 16:56 Page 65

66

9

Negatives

The position of niet in subordinated sentences

In a subordinated sentence, niet must precede the finite verb or verb group

at the end of the sentence. Examples:

Het is jammer dat Erik niet komt.

It is too bad Erik isn’t coming.

Het is jammer dat Erik niet is gekomen.

It is too bad that Erik didn’t come.

Erik belt op omdat hij niet kan komen.

Erik phones because he cannot come.

In subordinated sentences with the pronominal adverb er-, hier- and

daar- with a preposition, niet precedes the preposition. Examples:

Erik zegt dat hij er niet over wil praten.

Erik says he doesn’t want to talk about it.

Sanne zegt dat ze hier niet aan gedacht heeft.

Sanne says she didn’t think about this.

Note: hier + preposition and daar + preposition also appear unseparated.

In that case niet follows the pronominal adverb. Examples:

Sanne zegt dat ze hierover niet praat.

Sanne says she doesn’t talk about this.

Peter zegt dat hij daarmee niet tevreden is.

Peter says he isn’t satisfied with that.

Verbs that express an opinion

In a sentence with a verb that expresses an opinion, the position of

niet can be twofold. It can be in the main sentence, following the verb

of opinion (denken, vinden, geloven), or it can be placed at the end

of the subordinated sentence, before the finite verb or verb group.

Examples:

Ik denk niet dat Erik vanavond komt. I don’t believe Erik is

coming tonight.

Ik denk dat Erik vanavond niet komt. I believe Erik isn’t coming

tonight.

9780415485654_4_009.qxd 03/02/2009 16:56 Page 66

67

Other

negation

forms

Ik hoop niet dat het gaat regenen. I hope it isn’t going to rain.

Ik hoop dat het niet gaat regenen. I hope it isn’t going to rain.

The examples demonstrate that it works similarly in English, the negation

is either with the verb of opinion or with the thought expressed in the second sentence. The meaning is mostly the same.

Other negation forms

iemand someone niemand nobody

iets something niets nothing

ooit ever nooit never

ergens somewhere nergens nowhere

Heb jij iemand buiten gezien? Did you see someone outside?

Nee, ik heb niemand gezien. No, I didn’t see anyone.

Heb je al iets gegeten? Have you had anything to eat

yet?

Nee, ik heb nog niets gegeten. No, I haven’t had anything to

eat yet.

Ben jij ooit (wel eens) in Parijs Have you ever been to Paris?

geweest?

Nee, ik ben er (nog) nooit geweest. No, I have never been there.

Zie jij mijn zwarte pumps ergens? Do you see my black pumps

anywhere?

Nee, ik zie ze nergens. No, I don’t see them anywhere.

Note: The words niets, niemand, nooit and nergens often appear with

nog ‘still’, ‘yet’ or meer ‘anymore’, often to contrast with al ‘already’.

Examples:

Ben je al eens in Parijs geweest? Have you been to Paris yet?

Nee, ik ben er nog nooit geweest. No, I have not been there yet.

Zie je nog iemand van school? Are you still seeing anyone from

school?

Nee, ik zie niemand meer. No, I’m not seeing anyone

anymore.

Note that meer follows the noun or pronoun that is negated.

9780415485654_4_009.qxd 03/02/2009 16:56 Page 67

68

9

Negatives

Exercise 9.1

Give negative answers to all of the questions, using niet or geen. Note that

the negation of al is nog niet and of nog it is niet meer or geen . . . meer.

1 Sanne: Peter, zijn dit jouw sokken? Nee, ________

2 Erik: Jongens, gaan jullie vanavond mee naar de film? Nee, ________

3 Karin: Mam, is papa vanavond om zes uur al thuis? Nee, ________

4 Sanne: Karin, heb jij morgen een volleybalwedstrijd? Nee, ________

5 Erik: Is er nog soep van gisteren over? Nee, ________

6 Peter: Heb jij dat hoofdstuk geschiedenis voor morgen al gelezen? Nee,

________

Exercise 9.2

Give a negative answer to each question. Replace the prepositional object

with er.

Example: Heb je aan de aardappels gedacht?

Nee, ik heb er niet aan gedacht.

1 Heb je gisteren naar dat programma over ijsberen gekeken? (niet)

Nee, ________

2 Denk je wel eens aan de toekomst? (nooit) Nee, ________

3 Heb jij iets over die aardbeving in Mexico gelezen? (niets) Nee,

________

4 Heb je ergens zin in? (nergens) Nee, ________

5 Houd je van draaiorgelmuziek? (niet) Nee, ________

Exercise 9.3

In this exercise, give a negative answer using a verb of opinion. You can

put niet in either the main sentence or the subordinated sentence. Watch!

Sometimes you may have to use geen.

1 Komen Erik en Sanne zaterdag naar het feest? Ik geloof ________

2 Gaat Karin dit jaar alleen op vakantie? Ik denk ________

3 Kan Peter die nieuwe scooter kopen? Ik vind ________

4 Gaan Erik en Sanne een groter huis huren? Ik denk ________

5 Kan Karin jou met die wiskundeopgave helpen? Ik geloof ________

9780415485654_4_009.qxd 03/02/2009 16:56 Page 68

69

Exercise

9.4

Exercise 9.4

Give a negative answer using niet hoeven te. Watch the pronouns and

separable verbs.

1 Moet ik mijn formulier nu meteen invullen? Nee, u ________

2 Moet ik een paspoort bij me hebben? Nee, je ________

3 Moet ik mijn schooldiploma’s laten zien? Nee, u ________

4 Moet ik me hier voor die cursus aanmelden? Nee, je ________

5 Moet ik het cursusgeld nu meteen betalen? Nee, u ________

Exercise 9.5

In this exercise, you are giving negative answers to the questions using

indirect speech. You are also replacing the prepositional object with er.

Example: Wil Erik over dat probleem praten?

Nee, hij zei dat hij er niet over wil praten.

1 Gaat Karin naar die film op tv kijken? Nee, ze zei ________

2 Kan Erik goed met die computer werken? Nee, hij zei ________

3 Interesseert Peter zich voor die tweedehands scooter in de krant? Nee,

hij zei ________

4 Had Sanne zin in een zak patat? Nee, ze zei ________

5 Heeft Johan aan die vechtpartij op school meegedaan? Nee, hij zei

________

Exercise 9.6

Speaking exercise. Look at each sentence pair and discuss with your

partner what the difference between the sentences is.

1a Op dat feestje heeft iemand niet gegeten.

1b Op dat feestje heeft niemand gegeten.

2a Erik heeft ooit niet willen trouwen.

2b Erik heeft nooit willen trouwen.

3a Hij wil iets niet vertellen.

3b Hij wil niets vertellen.

4a Karin wil ergens niet naartoe gaan.

4b Karin wil nergens naartoe gaan.

5a De dokter kon iets niet voor de patiënt doen.

5b De dokter kon niets voor de patiënt doen.

9780415485654_4_009.qxd 03/02/2009 16:56 Page 69

70

UNIT TEN

The adverb er

Introduction

In Unit 14 of Basic Dutch we discussed three functions of the adverb er:

as the introduction of an indefinite subject (with the verb zijn this is called

the existential er), as an indicator of place (locative er), and, in combination with a cardinal number, as an indicator of quantity (quantitative er).

Examples:

Er zit een oude man in het park. Hij zit er al een uur. Hij kijkt naar

de zwanen in de vijver. Hoeveel zwanen zwemmen er in de vijver? Ik

zie er drie.

An old man is sitting in the park. He’s been sitting there for an hour.

He’s looking at the swans in the pond. How many swans are swimming

in the pond? I see three of them.

In the first sentence, een oude man is an indefinite subject, introduced

by er. In the second sentence, er replaces in het park. In the sentence

Hoeveel zwanen zwemmen er in de vijver?, hoeveel zwanen is an

indefinite subject introduced by a question word. In the last sentence,

Ik zie er drie, the adverb er is used as an indicator of quantity with the

cardinal number drie. In this chapter, we introduce two more functions

of er: as a pronominal adverb in combination with a preposition and in

passive sentences.

The function of er as a pronominal adverb with a

preposition

In combination with a preposition, er can refer to an object or a concept

mentioned in a previous sentence. See the following four examples:

aan Denk je aan de toekomst? Ja, ik denk eraan.

Do you think about the future? Yes, I think about it.

9780415485654_4_010.qxd 03/02/2009 16:55 Page 70

71

The

function

of er in a

passive

sentence

met Wat doe je met een pen? Ik schrijf ermee.

What do you do with a pen? I write with it.

op O, wat is er met je bril gebeurd? Ik heb erop gezeten.

Oh, what happened to your glasses? I sat on them.

voor Wat een mooie trui! Wat heb je ervoor betaald?

What a beautiful sweater! What did you pay for it?

In the first example, eraan refers to toekomst, in the second, ermee refers

to pen (note that met changes into mee), in the third, erop refers to

bril, and in the last, ervoor refers to trui. In the four examples above, the

pronominal adverbs with er are not separated, they are written as one word.

However, when the sentence contains other elements such as an expression of time, of negation, or an indirect or direct object, or an adjective

with a link verb, er has to be separated from the preposition. In the

following examples, the separating sentence elements are underlined.

Denk je aan de toekomst? Ja, ik denk er altijd aan.

Heb je op je bril gezeten? Nee, ik heb er niet op gezeten.

Wat doe je met die pen? Ik schrijf er deze brief mee.

Wat een mooie trui! Ja, ik ben er heel blij mee.

You will notice that the pronominal adverb with er appears separated much

more frequently than unseparated.

The function of er in a passive sentence

In a passive sentence (see also the unit on the passive voice in this book),

er begins a sentence without a subject. This occurs in sentences where human

activities are described, when the action of that sentence is more important than the subject who is involved in the action, or, as one often reads

in crime reports, for instance, when the subject of the action is not (yet)

known. Examples:

Er wordt in Nederland veel gefietst.

People cycle a lot in the Netherlands.

Er wordt in deze fabriek kaas gemaakt.

They make cheese in this factory.

Er worden buien verwacht.

Rain showers are expected.

The following story includes more examples of the function of er. The

passive is underlined:

9780415485654_4_010.qxd 03/02/2009 16:55 Page 71

72

10

The

adverb

er

Er was gisteren een feestje bij de buren. Er werd ontzettend harde muziek

gespeeld. De muren dreunden ervan. Er werd heel veel gedronken,

dat kon je wel merken. Er mocht binnen niet gerookt worden, maar

vanmorgen lagen er honderden peuken op de stoep.

There was a party at the neighbors’ yesterday. They played incredibly

loud music. The walls were thumping (from it, because of it). They drank

a lot, you could tell. Smoking inside was prohibited, but this morning

there were hundreds of butts on the front steps.

Next, an example of a report one might find in a newspaper:

In de nacht van woensdag op donderdag is er bij het filiaal van Albert

Heijn op de Hogeweg ingebroken. Er werd geen geld gestolen, omdat

de kassa’s op dat tijdstip leeg waren, maar er werd voor ongeveer 3.000

euro aan goederen ontvreemd. Ook werd er voor minstens 10.000 euro

aan schade veroorzaakt. Er zijn nog geen sporen gevonden die naar de

identiteit van de daders zouden kunnen leiden.

In the night between Wednesday and Thursday, the branch of Albert

Heijn on the Hogeweg was broken into. No money was stolen, because

the cash registers were empty at that time, but goods to the value of

about 3,000 euros were taken. The robbery also caused damage of at

least 10,000 euros. No traces have as yet been found that could lead to

the identity of the robbers.

The position of er in main and subordinated sentences

In its grammatical function, when used to introduce an indefinite subject

or as part of a passive sentence, er is usually at the beginning of the sentence, unless the sentence begins with another element than the subject.

In that case er follows the finite verb.

Er ligt een krant op tafel. There’s a newspaper on the table.

Er wordt op school veel gelachen. There’s lots of laughter at school.

Vandaag is er een goede film op tv. Today, there’s a good movie on TV.

In a subordinated sentence, when used in its grammatical function, er

follows the conjunction. The previous examples are now used in a subordinated clause:

Erik zegt dat er een krant op tafel ligt.

Peter gaat graag naar school omdat er veel gelachen wordt.

Karin, kijk jij eens even of er vandaag een goede film op tv is.

9780415485654_4_010.qxd 03/02/2009 16:55 Page 72

73

The

position

of er in

main

and subordinated

sentences

When used in a main sentence to refer to a place, a number or an object

with a preposition, er usually follows the finite verb. Examples:

Is Erik in Amsterdam geweest? Hij is er vaak geweest.

Has Erik been to Amsterdam? He has been there many times.

Heeft Erik kinderen? Hij heeft er twee.

Does Erik have children? He has two.

Houdt Erik van voetbal? Ja, hij houdt ervan.

Does Erik like soccer? He does.

If the subject is not at the beginning of the sentence, er follows the subject.

Is Erik in Amsterdam geweest? Gisteren is hij er geweest.

Heeft Erik kinderen? Sinds 1992 heeft hij er twee.

Houdt Erik van voetbal? Ja, natuurlijk houdt hij ervan.

In a subordinated sentence, er in its referring function follows the subject.

The examples from above are now used in a subordinated sentence in

indirect speech.

Is Erik in Amsterdam geweest? Erik zegt dat hij er gisteren is geweest.

Heeft Erik kinderen? Erik vertelt dat hij er twee heeft.

Houdt Erik van voetbal? Ja, ik geloof dat hij ervan houdt.

When the finite verb is a reflexive verb (see Unit 21 in Basic Dutch), er

follows the reflexive pronoun, in main sentences as well as in subordinated

sentences. Examples:

Erik: Peter en Karin, gaan jullie graag naar opa en oma Beumer?

Peter and Karin, do you like going to your grandpa and

grandma Beumer?

Peter: Nee, ik verveel me er altijd.

No, I’m always bored there.

Karin: O ja, ik verheug me erop, naar oma en opa te gaan.

Oh yes, I’m looking forward to going to grandpa and grandma.

Peter: Ha, ze zegt dat ze zich erop verheugt, maar ze vindt er

niks aan!

Ha, she says she’s looking forward to it, but she doesn’t think

anything of it!

Lastly, in a sentence with an indirect or direct object or an object pronoun,

er in its referring function must follow this object, in main sentences as

well as subordinated sentences. Examples in context: In the office.

9780415485654_4_010.qxd 03/02/2009 16:55 Page 73

74

10

The

adverb

er

Felix: Hé Erik, heb ik jou gisteren in Amsterdam gezien?

Hey Erik, did I see you in Amsterdam yesterday?

Erik: Nee, je kan me er niet gezien hebben, want ik was in Utrecht.

No, you can’t have seen me there, because I was in Utrecht.

Felix: O, nou, ik dacht echt dat ik je er zag lopen. Je hebt zeker een

dubbelganger.

Oh, well, I really thought I saw you walking there. You must

have a double.

Erik: Ja, zal wel. Zeg, hoeveel kopieën van dit rapport moet Van

Buren hebben?

Yes, whatever. Say, how many copies of this report does Van

Buren need?

Felix: Je moet hem er vier geven.

You need to give him four.

Erik: Okee. Herinner jij Janine aan die afspraak voor vanmiddag?

Okay. Will you remind Janine of that meeting this afternoon?

Felix: Jo, ik zal haar eraan herinneren.

Yep, I will remind her.

Note: Er often introduces a subordinated sentence, especially in combinations with verbs such as denken aan, rekenen op, dromen van, or in

indirect speech and in passive constructions such as er wordt gezegd, er

staat in de krant, etc. Examples:

Sanne: Denk je eraan, dat je morgen naar de tandarts moet?

Are you aware that you have to go to the dentist tomorrow?

Erik: Ja, maar ik reken er niet op dat hij moet boren.

Yes, but I don’t reckon he’s going to have to drill.

Erik: Zeg, er staat in de krant dat Van der Werff gaat sluiten.

Hey, it says in the paper that Van der Werff is going to close.

Sanne: Ach, onzin. Er werd gisteren gezegd dat ze nieuw personeel

nodig hebben.

Rubbish. Yesterday they said they need new staff.

Lastly, while er can have many functions in a sentence, it never shows up

more than twice in one sentence. So to answer the question Hoeveel appels

zitten er in de taart?, you say: Er zitten er vier in. And that is more than

enough.

Exercise 10.1

Review exercise. In the text, determine which function er has, and put either

‘P’ (place) or ‘N’ (number) between the brackets.

9780415485654_4_010.qxd 03/02/2009 16:55 Page 74

75

Exercise

10.2

(1) Erik en Sanne zijn een week naar Parijs geweest. Ze waren er (__)

al drie keer geweest, (2) maar deze keer hebben ze er (__) een flatje

gehuurd in plaats van in een hotel geslapen. De flat had een keuken,

twee slaapkamers en een ruime badkamer, en Sanne hoopte op een mooi

balkon, (3) maar de flat had er (__) geen. Dat vond ze jammer, maar

beneden was een leuk café met een terras. (4) Ze gingen er (__) elke

dag ontbijten. (5) De croissants waren zo lekker dat ze er (__) twintig

mee terug naar Nederland namen.

Exercise 10.2

Now, answer the questions and use er in its proper function, referring to

a place or a number.

Situation: Asking Erik and Sanne about their trip.

1 Hoe lang zijn jullie in Parijs geweest? (een week) Erik: ________

2 Hoeveel museums hebben jullie gezien? (vier) Sanne: ________

3 Hoeveel kamers had jullie flat? (drie) Erik: De flat ________

4 Zijn jullie ook in het Louvre geweest? ( ja, twee keer!) Sanne:

Ja, ________

5 Kun je in Parijs lekker eten? ( ja, heerlijk!) Erik: Ja, ________

Exercise 10.3

Give a negative answer to each question using nee, niet/nooit, and replace

the prepositional object with the pronominal adverb ‘er + preposition’.

1 Denk je aan de toekomst? Nee, ________

2 Praat je over politiek? Nee, ________

3 Werk je met Excel? Nee, ________

4 Droom je van een nieuw huis? Nee, ________

5 Reken je op een promotie? Nee, ________

Exercise 10.4

In this exercise, you answer the questions using er twice. On line b, please

re-write the sentence in indirect speech, using er only once.

1 Hoeveel olifanten kunnen er in een volkswagen? (vier) ________

b Ik geloof dat ________

2 Hoeveel mensen staan er op deze foto? (vijfentwintig) ________

b Ik zie dat ________

9780415485654_4_010.qxd 03/02/2009 16:55 Page 75

76

10

The

adverb

er

3 Hoeveel euro’s zitten er in je portemonnee? (nog drie) ________

b Ik denk dat ________

4 Hoeveel koekjes liggen er op de schaal? (nog maar één!) ________

b Ik kan niet geloven dat ________

Exercise 10.5

Answer the questions using er in a passive sentence.

1 Wat wordt er in een disco gedaan? (dansen) ________

2 En in een bibliotheek? (boeken lenen) ________

3 En op de universiteit? (colleges volgen) ________

4 En in een museum? (schilderijen bekijken) ________

5 En bij de bakker? (brood verkopen) ________

6 En op de Noordzee? (vis vangen) ________

7 En op Oudejaarsavond? (oliebollen eten) ________

8 En op 5 december? (pakjes uitpakken) ________

Exercise 10.6

Practice the use of er in subordinated passive sentences in the past tenses.

Situation: Peter and Karin had a party in their parents’ house. After the

party, they write a note to Erik and Sanne to apologize for the damage

done.

Example: een lamp – breken (imperfect)

Het spijt ons dat er een lamp gebroken werd.

1 twee glazen – breken (imperfect)

Sorry dat ________

2 te veel – drinken (present perfect)

Het spijt ons dat ________

3 in jullie slaapkamer – roken (imperfect)

We hebben niet gemerkt dat ________

4 op de tafel – dansen (imperfect)

We wilden niet dat ________

5 niets – stelen (present prefect)

We zijn blij dat ________

9780415485654_4_010.qxd 03/02/2009 16:55 Page 76

UNIT ELEVEN

Pronominal adverbs

Introduction

Pronominal adverbs are used to refer to things when the verb or the object

in the sentence take a preposition. The question “Do you ever think about

the future?” could be answered: “Yes, I think about it a lot”, or “No, that

I never think about”. When we use a preposition in English with unemphasized ‘it’ or emphasized ‘this’ or ‘that’, in Dutch we use a pronominal

adverb beginning with er, daar or hier.

Some examples

Denk je aan je medicijnen? Ja, ik zal eraan denken.

Remember your medication. Yes, I’ll remember it.

Heb je over dat ongeluk gelezen? Ja, ik heb erover gelezen.

Did you read about that accident? Yes, I read about it.

Wilt u een stuk van deze kaas? Ja, ik wil hier wel een stuk van.

Would you like a piece of this cheese? Yes, I’d like a piece of this.

Kijk je wel eens naar “Jeopardy”? Nee zeg, daar kijk ik niet naar.

Do you ever watch Jeopardy? Geez no, that I never watch.

Pronominal adverbs in questions

When used in questions, the combination wat + preposition is changed into

waar + preposition. Examples:

Waarover praten jullie? What are you talking about?

We praten over politiek. We are talking about politics.

Waartegen protesteren die mensen? What are those people

protesting against?

Ze protesteren tegen kernenergie. They are protesting against

nuclear power. 77

9780415485654_4_011.qxd 03/02/2009 16:55 Page 77

78

11

Pronominal

adverbs

Note: When used in longer sentences, we commonly find the pronominal

adverbs separated, especially in speech. Separating elements can be

adverbial expressions of time, of place, negation, also direct or indirect

objects, and so on. Examples:

Waar praten jullie over? We praten over politiek.

Waar protesteren die mensen tegen? Ze protesteren tegen kernenergie.

Heb je over dat ongeluk gelezen? Ja, ik heb er in de krant over gelezen.

Denk je aan je medicijnen? Nee, daar denk ik liever niet aan.

There are some cases in which separation of the pronominal adverb is

mandatory:

• In a fixed combination of adjective, linking verb, and preposition: bang

zijn voor ‘to be afraid of ’, dol zijn op ‘to be crazy about’, tevreden zijn

met ‘to be satisfied with’.

Ben je bang voor honden? Ja, ik ben er bang voor.

Are you afraid of dogs? Yes, I’m afraid of them.

Is Jan tevreden met zijn baan? Ja, hij is er heel tevreden mee.

Is Jan satisfied with his job? Yes, he is very satisfied with it.

• When the middle part of the sentence contains an adverbial phrase, the

pronominal adverb must be separated. Unemphasized er follows the

conjugated verb or the subject when this follows the verb (examples 1

and 2), and the preposition goes to the end of the sentence. If the

sentence contains another verb form or verb group at the end, it will

be preceded by the preposition (examples 3 and 4). In a subordinated

sentence, er follows directly behind the subject, and the preposition

is placed right before the verb forms at the end of the sentence

(examples 5 and 6).

1 Praat Erik over politiek? Nee, hij praat er bijna nooit over.

Does Erik talk about politics? No, he almost never talks about it.

2 Praat Erik over politiek? Nee, volgens mij praat hij er bijna nooit

over.

Does Erik talk about politics? No, I think he almost never talks

about it.

3 Heb je veel aan je nieuwe huis gedacht? Ja, ik heb er gisteren de

hele dag aan gedacht.

Did you think about your new house a lot? Yes, I thought about

it the entire day yesterday.

4 Denk je aan je medicijnen? Nee, ik wil er liever niet aan denken.

Are you thinking about your medication? No, I’d rather not

think about it.

9780415485654_4_011.qxd 03/02/2009 16:55 Page 78

79

Pronominal

adverbs

with hier

and daar

5 Praat Erik vaak over politiek? Nee, hij zegt dat hij er bijna nooit

over praat.

Does Erik talk about politics a lot? No, he says he almost never

talks about it.

6 Dacht je deze week veel aan je belastingformulieren? Ja, ik was

boos omdat ik er gisteren de hele dag aan moest denken.

Did you think about your tax forms a lot this week? Yes, I

was angry because yesterday I had to think about them the

entire day.

Pronominal adverbs with hier and daar

The pronominal adverbs beginning with hier- or daar- differ from those

with er- because they can appear unseparated or separated at the beginning of the sentence, whereas a pronominal adverb with er- cannot.

Whether to use hier- or daar- depends on the speaker’s distance, in time

or in place, from the object of the sentence. Examples:

Denk je nog wel eens aan die vreselijke vakantie op Terschelling? Nee,

daaraan wil ik nooit meer denken.

Do you ever think about that terrible vacation on Terschelling? No, I

never want to think about that again.

Alternative: Nee, daar wil ik nooit meer aan denken.

Or: Nee, ik wil daar nooit meer aan denken.

Heb je geen betere schaar voor me? Hiermee kan ik niks beginnen.

Don’t you have a better pair of scissors for me? I can’t do anything

with this.

Alternative: Hier kan ik niks mee beginnen.

Or: Ik kan hier niks mee beginnen.

In the first sentence, the object of the conversation, the trip to

Terschelling, lies further away in the speaker’s past. That is why the

pronominal adverb with daar- is used. In the second sentence, the speaker

has the scissors in his/her hands, is close to the object, and thus he/she

uses the pronominal adverb with hier-. Grammatically, all three varieties

in word order in both sentences are equally correct. It is a matter of

preference what the speaker wishes to emphasize. The most important thing

to remember is that pronominal adverbs with hier- and daar- can be at

the beginning of the sentence, while er- cannot.

Daarvan heb ik nog nooit gehoord.

Or: Daar heb ik nog nooit van gehoord.

9780415485654_4_011.qxd 03/02/2009 16:55 Page 79

80

11

Pronominal

adverbs

However: Ik heb er nog nooit van gehoord.

I’ve never heard of it.

Overview

Preposition Pronoun, question word Pronominal adverb

van dit/deze hiervan of this

van die/dat daarvan of that

van het ervan of it

van wat? waarvan? of what?

The pronominal adverb as relative pronoun

When a relative sentence refers to an object with a preposition, the

pronominal adverb waar + preposition is used. Examples (with separated

alternatives):

Het boek waarover we praten (waar we over praten) is heel interessant.

The book about which we talk is very interesting.

Dit is een instrument waarmee je hele leuke dingen kunt doen (waar

je hele leuke dingen mee kunt doen).

This is an instrument with which you can do very fun things.

Hij heeft een auto waarvoor hij bijna niks heeft betaald (waar hij bijna

niks voor heeft betaald).

He owns a car for which he paid almost nothing.

Kleren? Dat is nou zoiets waaraan ik liever geen cent uitgeef (waar ik

liever geen cent aan uitgeef ).

Clothes? That really is something on which I’d rather not spend a penny.

Note: When the relative pronoun is separated, the preposition is moved

to right before the conjugated verb: ... waar je hele leuke dingen mee

kunt doen.

Pronominal adverbs expressing motion

When the verb in the sentence expresses motion from one place to another,

we add heen or naartoe or vandaan to the adverbs waar, daar and hier.

Examples:

9780415485654_4_011.qxd 03/02/2009 16:55 Page 80

81

A final

note

Waar ga je naartoe? Waar ga je heen?

Where are you going?

Waar komt u vandaan?

Where are you from?

India? Daar ben ik nog nooit naartoe geweest.

India? I have never traveled there.

We gingen eerst naar Italië en daarvandaan verder naar Griekenland.

We went to Italy first and from there on to Greece.

Hiervandaan kun je direkt naar Amsterdam vliegen.

From here, you can fly non stop to Amsterdam.

Heb je iets van de markt nodig? Ik ga er straks heen.

Do you need anything from the market? I’m going there later.

Alternative: Ik ga er straks naartoe.

In januari op vakantie naar Moskou? Nee hoor, daar wil ik niet naartoe.

On vacation to Moscow in January? No, I don’t want to go there.

Alternative: Daar wil ik niet heen.

Waar treffen we elkaar morgen? Kom je hierheen of zal ik daarheen

komen?

Where do we meet tomorrow? Will you come here or shall I come there?

A final note

Remember that the preposition met changes into mee in a pronominal

adverb, and tot changes into toe. A few prepositions such as zonder,

tijdens, sinds, behalve, volgens and wegens cannot be used to form a pronominal adverb.

Exercise 11.1

What is the question? Nosy grandma wants to know everything.

1 Erik en Peter: We praten over dit artikel in de krant.

2 Sanne: Ik denk aan wat mijn baas vanmorgen tegen me zei.

3 Karin: Ik ga even naar de Hema.

4 Sanne: Ik maak het beslag voor die cake met een mixer.

5 Peter: Ik gebruik papa’s computer voor mijn huiswerk, oma!

9780415485654_4_011.qxd 03/02/2009 16:55 Page 81

82

11

Pronominal

adverbs

Exercise 11.2

Answer the questions beginning with Nee, . . . , using er- for the pronominal adverb. Remember that er follows a reflexive pronoun.

Example: Interesseer je je voor homeopathie?

Jeroen: Nee, ik interesseer me er niet voor.

1 Praat je veel over je problemen? Jos: ________

2 Maak je je zorgen over je gezondheid? Patrick: ________

3 Denk je veel aan je toekomst? Tanja: ________

4 Houd je van televisieprogramma’s over politiek? Lucie: ________

5 Heb je een hekel aan sport op televisie? Erik: ________

Exercise 11.3

Now put the sentences from Exercise 2 into indirect speech.

Example: Jeroen zegt dat hij zich er niet voor interesseert.

Exercise 11.4

Now take the questions from Exercise 2 and give a negative answer using

a relative pronoun with waar-.

Example: Interesseer je je voor homeopathie?

Jeroen: Dat is iets waar ik me niet voor interesseer.

Exercise 11.5

Write Linda’s responses using the pronominal adverb with daar-, beginning your sentences with daar.

Situation: Linda agrees with Sanne on everything.

Example: Sanne: Ik ben bang voor honden.

Linda: Ja, daar ben ik ook bang voor.

Sanne: Ik heb vandaag geen zin in koken.

1 Linda: Nee, daar ________

Sanne: Ik denk veel aan de toekomst van de kinderen.

2 Linda: Ja, ________

Sanne: Ik praat niet graag over mijn problemen.

3 Linda: Nee, ________

Sanne: Ik ben gek op chocola.

9780415485654_4_011.qxd 03/02/2009 16:55 Page 82

83

Exercise

11.6

4 Linda: Ja, ________

Sanne: Ik ben het niet met het standpunt van de PvdA eens.

5 Linda: Nee, ________

Exercise 11.6

Now complete Sanne’s questions using the pronominal adverb with er-.

Example: Linda: Nico praat nooit over zijn werk.

Sanne: Waarom praat hij er nooit over?

1 Linda: Ik maak me zorgen over Nico’s gezondheid.

Sanne: Echt? Waarom ________?

2 Linda: De kinderen vertellen me nooit iets over school.

Sanne: Ach, waarom ________?

3 Linda: Ik heb zo’n hekel aan mijn nieuwe baan!

Sanne: Echt waar? Waarom ________?

4 Linda: De overbuurman is verslaafd aan drugs.

Sanne: O nee! Hoe lang ________?

5 Linda: Ik heb geen zin in de vakantie.

Sanne: Meen je dat? Waarom ________?

9780415485654_4_011.qxd 03/02/2009 16:55 Page 83

84

UNIT TWELVE

Verbs of action and result

Introduction

This unit introduces some verbs that are used to express movement to a

location, as in English “I put the wallet in my bag”, and the result of that

movement, as in English “The wallet is in my bag”. To distinguish

between the two groups of verbs as listed below, it is helpful to remember that the action verbs are transitive, they need a direct object, while

the result verbs are intransitive. Overview:

Action (transitive) Result (intransitive)

zetten set, put, place staan stand

stoppen/steken put, stick, stuff zitten sit

leggen lay liggen lie

hangen hang hangen hang

Zetten and staan

The verb zetten is used when you put an object somewhere which then

stands in an upright position. When it is in that position, you use the verb

staan. Examples:

Ik zet het boek in de kast. I put (place) the book in the bookcase.

Sanne zet bloemen in een vaas. Sanne puts flowers in a vase.

We zetten de vaas op tafel. We put the vase on the table.

Ze hebben hier een nieuw huis They put a new house here.

neergezet.

Het boek staat in de kast. The book is in the bookcase.

De bloemen staan in de vaas. The flowers are in the vase.

De vaas staat op tafel. The vase is on the table.

Ons huis staat op een hoek. Our house is (sits) on a corner.

9780415485654_4_012.qxd 03/02/2009 16:53 Page 84

85

Stoppen

and zitten

Often, you will see the verb zetten in combination with the separable prefix

neer, which means ‘down’. A few more examples in context:

Waar heb je m’n tas neergezet? Where did you put my briefcase?

Zet mijn koffie hier maar neer. Please put my coffee down here.

Stoppen and zitten

The verb stoppen is used when one puts an object into a small confined

space, like a pocket, a bag, the washing machine, or jail, for that matter,

a space that may not actually be small, but feels small. And when that object

is in that space, we use the verb zitten.

Ik stop 10 euro in mijn portemonnee.

I put a 10 euro bill in my wallet.

Sanne stopt de was in de wasmachine.

Sanne puts the laundry in the machine.

Erik stopt een zakdoek in z’n zak.

Erik puts a handkerchief in his pocket.

Ze hebben die man in een inrichting gestopt.

They’ve put that man in an institution.

Er zit een briefje van tien in m’n portemonnee.

There’s a 10 euro bill in my wallet.

De was zit nog in de machine.

The laundry is still in the machine.

Een zakdoek zit meestal in je zak.

A handkerchief is usually in your pocket.

Die man zit al jaren in die inrichting.

That man has been in that institution for years.

A frequently used alternative for stoppen is steken, although they are not

entirely interchangeable. Some examples:

Hij steekt z’n handen in z’n zak. He puts his hands in his pockets.

Ik steek de brief in de brievenbus. I put the letter in the mail box.

Ze steekt de spelden in de stof. She sticks the pins in the material.

9780415485654_4_012.qxd 03/02/2009 16:53 Page 85

86

12

Verbs of

action

and result

Leggen and liggen

The verb leggen is used when one places an object in a horizontal, reclining position. And when the object is in that position, we use liggen.

Examples:

Ik leg de lakens op het bed. I put the sheets on the bed.

Jullie moeten nu je pen neerleggen. You have to put your pens

down now.

Ze gaan hier een nieuwe weg leggen. They’re going to lay a road

here.

Er liggen schone lakens op het bed. There are clean sheets on

the bed.

Liggen de pennen allemaal op tafel? Are all of the pens lying on

the table?

Hoe lang ligt die nieuwe weg er nu al? How long has that new road

been there now?

As with zetten, you will often see the verb leggen in combination with the

separable prefix neer, ‘down’. Example:

Erik: Waar heb je die rapporten neergelegd ?

Where did you put those reports?

Leraar: Leggen jullie je pennen nu maar neer.

Please put down your pens now.

Hangen and hangen

The verb hangen is used for both action and result. Examples:

Ik hang deze foto boven m’n buro. I’ll hang this picture above my desk.

Die foto hangt boven m’n buro. The photo hangs above my desk.

You will often see the verb hangen with the separable prefix op.

Examples:

Zullen we het schilderij hier Shall we hang the painting here?

ophangen?

Die man heeft zich opgehangen. That man hanged himself.

9780415485654_4_012.qxd 03/02/2009 16:53 Page 86

87

How to

use these

verbs for

people

rather

than

objects

How to use these verbs for people rather

than objects

In English, we distinguish between sitting down and sitting, standing up

and standing, laying down and lying. We may even use the verb ‘to hang’

for ‘hanging around’. In Dutch, it works in a similar way. To change the

verbs zitten, liggen and staan into action verbs, we add the verb gaan.

Examples:

Erik gaat even op de bank liggen.

Erik is laying down on the sofa for a minute.

Komt u binnen. Gaat u hier maar zitten.

Come in, please. Sit down over here, please.

Het publiek ging staan om te applaudiseren.

The audience rose to applaud.

The verb staan as an action verb will also appear with the separable

prefix op.

Hoe laat sta je morgen op? What time will you get up tomorrow?

Wilt u voor het slotlied opstaan? Would you stand for the closing hymn?

The verb hangen is used as a transitive verb with a human direct object

only in a very limited context, as in ophangen ‘to hang someone’, or zich

ophangen ‘to hang oneself ’. As an intransitive verb, you might find it in

some expressions in a non-literal sense:

Als ik dat examen niet haal, dan hang ik!

If I don’t pass that exam, I’ll die!

Also, you will find it in the context of ‘hanging around, loitering, sitting

in a lazy position’, sometimes with the separable prefix rond.

Hij hangt altijd in kroegen rond. He’s always hanging around in

bars.

Zij hangt de hele avond voor de She’s watching TV all evening.

televisie.

Hang niet zo in je stoel! Don’t hang in your chair like that.

9780415485654_4_012.qxd 03/02/2009 16:53 Page 87

88

12

Verbs of

action

and result

Exercise 12.1

In each sentence, use the correct verb. Select from:

leggen liggen zetten staan stoppen zitten hangen

Situation: Erik and Sanne bought a rug and they are rearranging the

living room.

1 Erik: Vind jij dat die bank hier goed ______ ?

2 Sanne: Nee, laten we hem dichter bij het raam ______ .

3 Erik: Dat is beter. Kom, we ______ het vloerkleed onder de

koffietafel.

4 Sanne: Ja, mooi. En deze stoelen ______ we tegenover de bank.

5 Erik: We moeten dat schilderij nu een paar centimeter naar rechts

______ .

6 Sanne: Ja, anders ______ het niet precies midden boven de bank.

7 Erik: Die lamp ______ daar goed, hè, in die hoek.

8 Sanne: Ja, prima. Geef me dat kussen even aan, dat ______ ik op de

bank.

9 Erik: Die ouwe kranten die daar ______ gooi ik bij het oud papier.

10 Sanne: Pfff, laten we even gaan ______ met een bak koffie.

Exercise 12.2

In each sentence, use the correct verb. Select from:

leggen, liggen, zetten, staan, stoppen (steken), zitten, hangen

Situation: In a café.

Erik en Sanne ______ (1) in een café. De ober ______ (2) de menukaart

op tafel. Sanne ______ (3) haar jas over de rug van haar stoel. Erik ______

(4) zijn jack op de stoel naast hem. Ze bestellen koffie. De ober ______

(5) de kopjes op tafel. Sanne wil ook taart eten. De taarten ______ (6) in

de glazen vitrine, zij zoekt zelf een stuk uit. Erik wil betalen. Maar zijn

portemonnee ______ (7) niet in zijn zak. Sanne betaalt. Daarna ______

(8) ze haar creditcard terug in haar portemonnee.

Exercise 12.3

Which of the three verbs is the correct one?

Situation: Erik and Sanne clean the house.

1 Sanne stopt/zet/legt de oude kranten in een zak.

2 Erik legt/zet/stopt de vuilnisbak aan de straat.

9780415485654_4_012.qxd 03/02/2009 16:53 Page 88

89

Exercise

12.4

3 Sanne legt/stopt/zet de was in de wasmachine.

4 Erik legt/zet/stopt de lege flessen in de bijkeuken.

5 Sanne zet/stopt/legt schone lakens op de bedden.

6 Erik zet/hangt/legt de was aan de lijn.

7 Sanne legt/zet/stopt de kussens in schone slopen.

8 Erik stopt/legt/zet de schone borden en kopjes in de kast.

9 Sanne legt/stopt/zet een nieuwe zak in de stofzuiger.

10 Ze legt/zet/stopt de stofzuiger terug in de bezemkast.

Exercise 12.4

In each sentence, use the correct verb in the correct verb tense. Select from:

leggen liggen zetten staan stoppen zitten hangen

Situation: Karin is looking for her keys.

1 Karin: Mam, heb jij mijn sleutels gezien? Ze ______ niet op tafel.

2 Sanne: Heb je ze in je jaszak ______?

3 Karin: Nee, daar ______ ze ook niet in.

4 Sanne: ______ ze dan ergens in je kamer?

5 Karin: Nee, want daar heb ik ze niet neer______.

6 Sanne: Heb je ze aan het sleutelrekje op______ ?

7 Karin: Nee. Wacht, misschien ______ ze in mijn schooltas.

8 Maar waar ______ die schooltas nu weer?

Exercise 12.5

Speaking exercise. Describe your living room to your partner. Your partner may draw the room according to your description.

Example: Mijn bank staat links tegen de muur.

Boven de bank hangt een poster.

Exercise 12.6

Speaking exercise. You and your partner are going to be roommates. You

are going to arrange and decorate your shared living space. Discuss where

you wish to put furniture. You may want to draw an outline of the room

while you are talking.

Example: Laten we de bank hier neerzetten.

En hier leggen we het kleed, bij de bank.

9780415485654_4_012.qxd 03/02/2009 16:53 Page 89

90

UNIT THIRTEEN

Durative constructions

Introduction

A durative construction is used to indicate that an action is going on at

the present moment and might be going on for a while longer. Durative

constructions are a close equivalent to the English ‘-ing’ form as in ‘he is

working’, ‘she is writing a letter’, etc.

Durative constructions with zitten, staan,

lopen, liggen, hangen

Erik: Waar is Peter? Sanne: Die zit z’n huiswerk te maken.

Erik: Where is Peter? Sanne: He is doing his homework.

Erik: En wat doet Karin? Sanne: Ze staat een cake te bakken.

Erik: And what’s Karin doing? Sanne: She is baking a cake.

Erik: Waar is mijn rode Sanne: Die hangt aan de lijn te drogen.

sportbroek?

Erik: Where are my red Sanne: They are drying on the line.

sports pants?

In these examples, the verbs zitten, staan and hangen indicate that Peter,

for instance, is actually sitting down while doing his homework, that

Karin is standing in the kitchen baking the cake, and the pants are in a

hanging position while drying.

The grammatical construction consists of one of the five verbs (zitten,

staan, lopen, liggen, hangen) combined with te and the infinitive of the

action described. Examples:

Erik zit een boek te lezen. Erik is reading a book.

Sanne loopt de hele dag te zingen. Sanne is singing all day.

Peter ligt in een strandstoel te slapen. Peter is sleeping in a beach

chair.

9780415485654_4_013.qxd 03/02/2009 16:53 Page 90

91

Durative

constructions with

zitten,

staan,

lopen,

liggen,

hangen

Karin staat met Linda te telefoneren. Karin is talking on the

phone with Linda.

De dekens hangen te luchten. The blankets are airing out.

In some cases, and mostly in speech, the verbs zitten or liggen are used to

express that something is going on, while the person doesn’t actually have

to be in the described position. The speaker is only expressing irritation

with the other person’s action.

Hij zit over het weer te klagen. He’s complaining about the weather.

Lig niet zo te zeuren. Stop nagging.

A separable verb in this durative construction must be separated by te.

Examples:

Hij zit een formulier in te vullen. He is filling out a form.

De docent staat een woord op te The teacher is writing down a

schrijven. word.

Ik zit me af te vragen wie dat is. I’m wondering who that is.

Ze staan met de band mee te zingen. They’re singing along with the

band.

The present perfect of this durative construction is formed with the

auxiliary verb hebben and two infinitives at the end, the infinitive of

the action or activity described coming last, and te is optional. Examples:

Peter zit een essay te schrijven.

9780415485654_4_013.qxd 03/02/2009 16:53 Page 91

92

13

Durative

constructions

Sanne heeft zitten (te) lezen. Sanne was reading.

Karin heeft staan (te) telefoneren. Karin was talking on the phone.

Erik heeft naar een film liggen Erik was watching a movie.

(te) kijken.

Separable verbs in this durative construction in the present perfect can

be separated by zitten, staan, lopen and liggen or not. Preferably, te is

dropped. Examples:

Hij heeft het formulier in zitten (te) vullen. He completed the form.

Alternative: Hij heeft het formulier zitten invullen.

Durative constructions with zijn – aan het + infinitive

Another durative construction which is a very close equivalent to English

‘-ing’ is a combination of a form of the verb zijn ‘to be’ with aan het and

the infinitive of the action described. Examples in context:

Erik: Wat ben je aan het doen? Sanne: Ik ben aan het afwassen.

Erik: What are you doing? Sanne: I’m doing the dishes.

Erik: Is Peter thuis? Sanne: Nee, die is aan het voetballen.

Erik: Is Peter at home? Sanne: No, he’s playing soccer.

Erik: Karin, waar ben je? Sanne: Ze is aan het telefoneren.

Erik: Karin, where are you? Sanne: She’s on the phone.

A separable verb in this durative construction should not be separated,

although in spoken Dutch you may occasionally hear it separated, especially if the separable prefix is an adjective or a noun, such as schoonmaken,

stofzuigen, grasmaaien. Example:

Ik ben het huis schoon aan het maken. I am cleaning the house.

Alternative: Ik ben het huis aan het schoonmaken.

To use this construction in the past tense, it is easiest and most preferable

to use the simple past tense:

Sanne was aan het afwassen.

Peter was aan het voetballen.

The present perfect is much less common:

Sanne is aan het afwassen geweest.

9780415485654_4_013.qxd 03/02/2009 16:53 Page 92

93

Durative

constructions with

bezig zijn

te or

bezig zijn

met

Durative constructions with bezig zijn te or

bezig zijn met

A third durative construction consists of the word bezig combined with

the verb zijn and te. As in the first example, separable verbs must be

separated by te in this construction. For many cases, an alternative form

is bezig zijn combined with the preposition met and a nominalized verb

or a noun. Examples for both:

Sanne is bezig af te wassen.

Sanne is doing the dishes.

Alternatives: Sanne is bezig met afwassen. Sanne is bezig met de afwas.

Erik is bezig de kaart te lezen.

Erik is reading the map.

Alternatives: Erik is bezig met kaartlezen. Erik is bezig met de kaart.

Note: The word bezig in Dutch is not an exact equivalent for English ‘busy’

even though the two words sound so similar. English ‘busy’ should be translated as follows:

‘I’m busy’ Ik heb het druk (alternatively Ik ben druk met... ), ‘a busy

street’ een drukke straat, ‘the shop is busy’ het is druk in de winkel. However,

the expression Ik ben (even) bezig is often used to say that one cannot

be interrupted because one is busy doing something at the moment.

To use this durative construction in the past, you can use the simple past

(example 1) as well as the present perfect (example 2), for the verbal

(examples 1, 2) as well as the nominal (examples 3, 4) version. Examples:

1 Erik was de hele dag bezig de zolder op te ruimen.

Erik spent the whole day cleaning up the attic.

2 Erik is de hele dag bezig geweest de zolder op te ruimen.

3 Erik was de hele dag op zolder met opruimen bezig.

4 Erik is de hele dag op zolder met opruimen bezig geweest.

Word order in durative constructions

In each of the durative constructions, the infinitive of the verb expressing

the action or activity will always be at the end. Other additions to the

sentences will follow the rules as described in Unit 23 of Basic Dutch.

Examples:

9780415485654_4_013.qxd 03/02/2009 16:53 Page 93

94

13

Durative

constructions

Ik ben nu in de kamer een boek aan het lezen.

I am now reading a book in the living room.

Ik zit nu in de kamer een boek te lezen.

There is a little more flexibility in the construction with bezig zijn te.

Examples:

Ik ben nu bezig boven de badkamer schoon te maken.

I am now busy cleaning the bathroom upstairs.

Ik ben nu boven bezig de badkamer schoon te maken.

Exercise 13.1

What are these persons doing? Use sentences with zitten, liggen, staan

+ te.

1 ________ 2 ________

3 ________ 4 ________

Exercise 13.2

Rewrite the sentence using a durative construction with zitten, liggen, lopen,

staan + te.

9780415485654_4_013.qxd 04/02/2009 14:57 Page 94

95

Exercise

13.3

1 Erik zit op de bank en hij leest een krant.

2 Peter en Leo staan op het schoolplein en ze roken een sigaret.

3 Karin ligt op haar bed en ze schrijft in haar dagboek.

4 Sanne loopt op straat en ze zoekt een brievenbus.

5 De koekjes liggen op een schaal en ze koelen af.

Exercise 13.3

Use the durative construction with zijn – aan het – infinitive.

Situation: On a warm day, Mr X is sitting at the window telling his wife

what the neighbors are doing.

1 Meneer de Boer (z’n garage opruimen) ________

2 Die mevrouw van nummer 32 (haar ramen lappen) ________

3 De overbuurman (de auto wassen) ________

4 De kinderen van hiernaast (in het park spelen) ________

5 Die dochter van Erikssen (zonnebaden) ________

Exercise 13.4

Sanne needs some help in the house. Peter needs help with English. But

everyone is doing other things. Write the answers using the durative form

with bezig zijn te.

Sanne: Wie wil me even met boodschappen opruimen helpen?

1 Erik:een belastingformulier invullen

2 Peter:mijn huiswerk maken

3 Karin:m’n haar wassen

Peter: Wie kan me even met Engels helpen?

4 Sanne:de boodschappen opruimen

5 Erik:een belangrijke email beantwoorden

9780415485654_4_013.qxd 03/02/2009 16:53 Page 95

96

UNIT FOURTEEN

The present participle

Introduction

The present participle is a form we can use to express what a person is

or was doing or what is happening to an object. Compare it to English ‘a

sleeping dog’, ‘a smiling child’. In Dutch it can appear in the form of an

adjective or independently as an adverb. The basic form of the present

participle is the verb infinitive + d: slapend ‘sleeping’, lachend ‘smiling’.

Note the difference between the two sentences:

1 Er lag een slapend kind in bed. There was a sleeping child lying

in bed.

2 Slapend lag het kind in bed. The child lay in bed sleeping.

Sentence 1 is an example of a present participle as an adjective. In sentence 2 we find a present participle used as an adverb.

The present participle as an adjective

When the present participle is used as an adjective, all rules for adjectives

as described in Unit 11 of Basic Dutch apply; it will have the ending -e

in most cases. It can take additional sentence elements such as objects or

prepositional phrases. Examples:

Karin hoort haar snurkende broer.

Karin can hear her brother snoring.

Karin hoort haar luid snurkende broer.

Karin can hear her brother snoring loudly.

Karin hoort haar luid in zijn slaap snurkende broer.

Karin can hear her brother snoring loudly in his sleep.

Ik zag etende mensen op straat.

I saw people on the street eating.

9780415485654_4_014.qxd 03/02/2009 16:52 Page 96

97

The

present

participle

as an

adverb

Ik zag patat etende mensen op straat.

I saw people on the street eating fries.

Ik zag een keurig met mes en vork etend kind in het restaurant.

I saw a child in the restaurant eating very properly with knife and fork.

Blaffende honden bijten niet.

Barking dogs don’t bite.

Note: Only in combination with a het-word and an indefinite article

or without an article, does the present participle as adjective have no -e

ending: een slapend kind ‘a sleeping child’, een boeiend boek ‘a fascinating book’, kokend water ‘boiling water’.

The present participle as an adverb

When used independently as an adverb, the present participle usually

appears in its basic form, verb infinitive + -d, and sometimes with the

ending -de, for example when preceded by the word al or in fixed expressions. Examples:

Al doende leert men.

You learn it by doing it.

De snurkende broer.

9780415485654_4_014.qxd 03/02/2009 16:52 Page 97

98

14

The

present

participle

Al zingend(e) kwamen de spelers van het veld.

The players came off the field singing.

Als leraar zijnde heb je veel werk.

Being a teacher you have a lot of work.

Most of the time, however, the adverbial present participle does not end

in -e. It is used to express the manner in which something is done.

Examples:

Pratend kwamen de studenten het lokaal binnen.

The students entered the classroom talking.

Zingend stond zij de was te strijken.

She sang while she was ironing the laundry.

Peter, eet niet zo smakkend!

Peter, don’t eat so noisily!

Rokend zat de taxichauffeur achter het stuur.

The cabdriver sat behind the wheel and smoked.

The present participle as adverb can also have additional sentence elements.

Examples:

Een sigaretje rokend zat de taxichauffeur achter het stuur.

Smoking a cigarette, the cabdriver sat behind the wheel.

Lekker even een sigaretje rokend zat de taxichauffeur achter het

stuur.

Enjoying a cigarette for a minute, the cabdriver sat behind the wheel.

De rokende taxichauffeur

9780415485654_4_014.qxd 03/02/2009 16:52 Page 98

99

Exercise

14.1

Exercise 14.1

Change the relative sentence into a present participle.

Example: Ik zie (een hond die blaft) een blaffende hond in het park.

1 Ik zie (kinderen die spelen) ______ op het schoolplein.

2 Ik zie (een begonia die bloeit) ______ achter een raam.

3 Ik zie (toeristen die zonnebaden) ______ op het strand.

4 Ik zie (katten die vechten) ______ in een tuin.

5 Ik zie (een meisje dat huilt) ______ bij de tandarts.

Exercise 14.2

Decide if the present participle needs an -e or not.

Situation: Breakfast in the Beumer family.

1 Sanne en Erik worden wakker van de (rinkelend) ______ wekker.

2 (Zuchtend) ______ komen ze uit bed.

3 Maar na een minuut staat Erik (zingend) ______ onder de douche.

4 Sanne giet (kokend) ______ water in de theepot. Voor Erik zet ze koffie.

5 Peter is bijna te laat voor de bus. Al (etend) ______ rent hij naar de

bushalte.

6 Karin zit een boek (lezend) ______ haar müsli te eten.

7 Sanne zet een kop (dampend) ______ koffie voor Erik neer.

8 Erik leest in de krant: “(stakend) ______ postbodes stellen een

ultimatum.”

9 Sanne zegt: “Erik, gooi jij die (stinkend) ______ vuilniszak nog even

in de ton voordat je weggaat?”

10 In de verte hoort ze de (piepend) ______ remmen van de vuilnisauto.

Exercise 14.3

In this exercise, enter the correct form of the present participle.

* = het-word

Erik gaat (lopen) ______ (1) naar de markt. Op de markt is het een (daveren) ______ (2) lawaai*. Bij elke kraam staan (schreeuwen) __________

(3) verkopers. Erik koopt een pond (geuren) ______ (4) aardbeien. “Wat

kost deze?,” vraagt hij, in een meloen (knijpen) ______ (5). “Een

eurootje meneer,” roept de heen en weer (rennen) ______ (6) verkoper.

(Lachen) ______ (7) pakt Erik twee meloenen van de tafel. Met drie tassen

(zeulen) ______ (8) loopt Erik weer naar huis. Achter zich hoort hij een

9780415485654_4_014.qxd 03/02/2009 16:52 Page 99

100

14

The

present

participle

(toeteren) ______ (9) auto. Het is de buurman, die hem (zwaaien) ______

(10) voorbijrijdt. “Wat krijgen we nou? Die man kon me wel een lift aanbieden!”, denkt Erik.

Exercise 14.4

Speaking exercise. Look at the illustration and discuss what this dog

could be doing. Use phrases such as Dit is een ______ de hond.

9780415485654_4_014.qxd 03/02/2009 16:52 Page 100

UNIT FIFTEEN

Talking about the future

Introduction

This unit introduces various ways to talk about the future. Strictly speaking, there isn’t really a ‘future tense’ in Dutch, because some of the forms

used for the future tense can also have other functions.

Using the present tense

The simplest way to talk about the future is to use the present tense with

an adverb or a prepositional phrase that expresses future. Examples:

Morgen schrijf ik een essay. Tomorrow I’ll write an essay.

Over drie dagen komt er regen. It will rain in three days.

We eten vanavond boerenkool. We’re having curly kale tonight.

Using the verb zullen

Using the verb zullen in combination with an infinitive is more complicated, because this modal verb can hold a variety of meanings.

Sometimes, it will not be crystal clear whether the speaker is only talking

about future intentions or actually making a promise.

Morgen zal ik een essay schrijven. Tomorrow I’ll write an essay.

Over een week zul je weer beter zijn. You’ll be better in a week.

Wie zal straks de champagne openen? Who will open the

champagne later?

Wat zal de toekomst brengen? What will the future bring?

The sentence Morgen zal ik een essay schrijven can have two meanings.

It can mean ‘It is my plan or my intention to write an essay’ or, secondly,

it can mean ‘I promise I will write an essay tomorrow’. Only in sentences 101

9780415485654_4_015.qxd 03/02/2009 16:52 Page 101

102

15

Talking

about the

future

that hold no such ambiguity, is the verb zullen the correct choice for the

future tense. Examples:

De koningin zal de nieuwe brug The queen will open the new

openen. bridge.

De wind zal uit het oosten waaien. The wind will blow from the

east.

When talking about important events which one expects to be completed

at a specific point in the future, we use the ‘futurum exactum’, the verb

zullen in combination with the main verb in the present perfect.

Volgende week om deze tijd zal het kind geboren zijn.

Next week at this time the child will have been born.

Over een jaar zal het huis van onder tot boven verbouwd zijn.

In a year, the house will have been renovated top to bottom.

Over niet al te lange tijd zal er een nieuwe president gekozen zijn.

In the not too distant future, a new president will have been elected.

Over tien dagen zal de alpinist de top van Everest bereikt hebben.

In ten days, the mountaineer will have reached the top of Everest.

Using the verb gaan

The most commonly used form of the future is the verb gaan in combination with the infinitive of the main verb. Examples:

Ik ga een huis kopen. I’m going to buy a house.

Ga je die marathon echt rennen? Are you really going to run that

marathon?

Wat ga je morgenavond doen? What are you going to do

tomorrow evening?

This is the least ambiguous and most versatile form to use for the future,

as the verb gaan itself holds the meaning going to and therefore a time

expression isn’t really necessary to clarify that the sentence concerns an

event in the future.

9780415485654_4_015.qxd 03/02/2009 16:52 Page 102

103

Exercise

15.1

Exercise 15.1

Write the sentences out in the present tense, beginning with the time

expression.

Situation: Sanne is trying to make an appointment to go out with a friend.

But her calendar is very full.

Example: morgenmiddag – werken

Morgenmiddag werk ik.

1 woensdagavond – koorrepetitie hebben

2 zaterdagochtend – naar een voetbalwedstrijd van Peter kijken

3 volgende week – een project voor school afmaken

4 Op 6 maart – met een paar collega’s van werk eten

5 Op 9 maart – vrij zijn

Exercise 15.2

Write full sentences using the ‘futurum exactum’, following the example.

Situation: Erik and Sanne are talking about possibilities in the distant future.

Example: ik – promotie maken

Erik: Ik zal misschien promotie gemaakt hebben.

1 de kinderen – hun opleiding afmaken Erik: ________

2 de kinderen – het huis uit gaan Sanne: ________

3 we – dit huis – misschien – verkopen Erik: ________

4 dit dorp – erg – veranderen Sanne: ________

5 ik – misschien – met werken stoppen Sanne: ________

Exercise 15.3

Write out the sentences using a form of gaan with the infinitive.

Situation: The neighbor asks Erik what his plans for the weekend are.

These are Erik’s answers.

1 ik – een nieuwe hengel kopen

2 Peter – voetballen

3 Karin – met vrienden winkelen

4 Sanne – haar tulpenbollen in de grond stoppen

5 wij – morgenavond in de stad eten

9780415485654_4_015.qxd 03/02/2009 16:52 Page 103

104

15

Talking

about the

future

Exercise 15.4

Use a form of zullen with the infinitive.

Situation: The future of the Netherlands.

1 het water – hoger staan

2 er – meer immigranten – wonen

3 het verkeer – drukker zijn

4 de gemiddelde leeftijd – stijgen

5 de economie – sterker worden

Exercise 15.5

Speaking exercise. Take the following sentence parts and form questions

using indirect speech beginning with Geloof jij dat... ?

Situation: The future of the Netherlands.

Example: Geloof jij dat de economie sterker zal worden?

1 de files – langer worden

2 Prins Willem Alexander – koning zijn

3 meer mensen – moeten bezuinigen

4 Nederland – meer met Europa samenwerken

5 het openbaar vervoer – beter functioneren

9780415485654_4_015.qxd 03/02/2009 16:52 Page 104

UNIT SIXTEEN

Separable and inseparable verbs

Introduction

In Unit 17 of Basic Dutch we discussed elementary principles of separable

and inseparable verbs. A separable verb is separated when conjugated in

a main sentence, and an inseparable verb is not. This unit takes a closer

look at separable verbs in subordinated sentences, with auxiliary verbs, in

infinitive constructions, and in the present perfect.

Examples of separable and inseparable verbs

Separable

uitgaan go out oversteken cross

aankomen arrive invullen fill in

opbellen call doorsturen forward

Inseparable

vergèten forget herhàlen repeat

ontdèkken discover ervàren experience

betàlen pay voorkòmen prevent

In a separable verb, the accent or stress lies on the separable prefix, as

demonstrated in bold in the table. The prefix in inseparable verbs is

unstressed, the emphasis lies on the second syllable of the word (see accents

on vowels). Examples in the present tense:

Erik en Sanne gaan zaterdag uit. Erik and Sanne are going out

on Saturday.

Erik belt het theater op voor kaarten. Erik calls the theater for

tickets.

Erik herhaalt zijn naam twee keer. Erik repeats his name twice.

Hij betaalt met creditcard. He pays by credit card. 105

9780415485654_4_016.qxd 03/02/2009 16:52 Page 105

106

16

Separable

and

inseparable verbs

Separable and inseparable verbs in the present perfect

When used in the present perfect tense, the past participle of a separable

verb is divided by ge- while the participle of an inseparable verb doesn’t

have ge- at all. The stress is still the same, underlined in the examples:

Erik en Sanne zijn zaterdag uitgegaan.

Erik and Sanne went out on Saturday.

Erik heeft het theater opgebeld voor kaarten.

Erik called the theater for tickets.

Erik heeft zijn naam twee keer herhaald.

Erik repeated his name twice.

Hij heeft met creditcard betaald.

He paid by credit card.

Separable and inseparable verbs in

subordinated sentences

When used in a subordinated sentence, for example in indirect speech, a

separable verb is not separated. Neither, of course, is an inseparable verb.

Examples:

Erik zegt dat hij en Sanne zaterdag uitgaan.

Erik says that he and Sanne are going out on Saturday.

Sanne wil graag dat Erik het theater opbelt voor kaarten.

Sanne wants Erik to call the theater for tickets.

Sanne moet lachen als Erik zijn naam twee keer herhaalt.

Sanne laughs when Erik repeats his name twice.

Erik zegt dat hij met creditcard betaalt.

Erik says he’ll pay by credit card.

Separable verbs in subordinated sentences in

the present perfect

When used in a subordinated sentence in the present perfect, the participle

of a separable verb can be split up by the helping verb hebben or zijn, or

the helping verb can be placed right before or right after the past participle.

Examples:

9780415485654_4_016.qxd 03/02/2009 16:52 Page 106

107

Separable

and

inseparable verbs

with

modal

verbs

Erik zegt dat hij en Sanne zaterdag uit zijn gegaan.

Erik says that he and Sanne went out on Saturday.

Erik zegt dat hij en Sanne zaterdag zijn uitgegaan.

Erik says that he and Sanne went out on Saturday.

Erik zegt dat hij en Sanne zaterdag uitgegaan zijn.

Erik says that he and Sanne went out on Saturday.

Sanne vindt het fijn dat Erik het theater op heeft gebeld.

Sanne thinks it’s nice that Erik phoned the theater.

Sanne vindt het fijn dat Erik het theater heeft opgebeld.

Sanne thinks it’s nice that Erik phoned the theater.

Sanne vindt het fijn dat Erik het theater opgebeld heeft.

Sanne thinks it’s nice that Erik phoned the theater.

Note that all three forms are grammatically equally correct, but that

the separated forms of the past participle are more common in speech.

Also, the forms with the helping verb (hebben or zijn) at the end of the

sentence are less common in modern Dutch.

Separable and inseparable verbs with modal verbs

Both separable and inseparable verbs appear at the end of the sentence

in their infinitive form when used with a modal (or other auxiliary) verb.

Examples:

Erik en Sanne willen zaterdag uitgaan.

Erik and Sanne want to go out on Saturday.

Erik gaat het theater voor kaarten opbellen.

Erik will call the theater for tickets.

Erik moet zijn naam twee keer herhalen.

Erik has to repeat his name twice.

Separable verbs with modal verbs in

subordinated sentences

When a separable verb is used in a subordinated sentence with a modal

(or other auxiliary) verb, the modal verb can split the infinitive of the

separable verb or appear right before it. Examples:

Erik zegt dat hij en Sanne zaterdag uit willen gaan.

Erik says that he and Sanne want to go out on Saturday.

9780415485654_4_016.qxd 03/02/2009 16:52 Page 107

108

16

Separable

and

inseparable verbs

Erik zegt dat hij en Sanne zaterdag willen uitgaan.

Erik says that he and Sanne want to go out on Saturday.

Erik zegt dat hij het theater voor kaarten op gaat bellen.

Erik says that he is going to call the theater for tickets.

Erik zegt dat hij het theater voor kaarten gaat opbellen.

Erik says that he is going to call the theater for tickets.

Note: A third alternative, with the conjugated modal verb at the end

(uitgaan willen), is only possible in certain cases, and therefore not

preferred.

What happens in the present perfect tense?

When used in a subordinated sentence with a modal (or other auxiliary)

verb in the present perfect, the separable verb can be split up, the separable prefix taking the position before the infinitives of the two auxiliary

verbs, as in examples 2a and 2b, or it can appear unseparated at the very

end of the sentence, as in examples 1a and 1b.

1a) Erik zegt dat hij en Sanne zaterdag hebben willen uitgaan.

Erik says that he and Sanne wanted to go out on Saturday.

2a) Erik zegt dat hij en Sanne zaterdag uit hebben willen gaan.

Erik says that he and Sanne wanted to go out on Saturday.

1b) Sanne vertelt dat hij het theater heeft moeten opbellen.

Sanne said that he had to phone the theater.

2b) Sanne vertelt dat hij het theater op heeft moeten bellen.

Sanne said that he had to phone the theater.

Again, each of the two examples is grammatically correct, but the separated form of the main verb is more common in speech.

Separable verbs in the conditional with zou

When a separable verb is used in the conditional with zou in a subordinated sentence, there are various possible positions of zou within the verb

constituent. Examples:

Main sentence: Erik zou het theater opbellen.

Erik would call the theater.

9780415485654_4_016.qxd 03/02/2009 16:52 Page 108

109

Separable

verbs

in the

conditional

with an

auxiliary

verb

Subordinated sentence: Sanne dacht, dat Erik het theater zou opbellen.

Sanne thought Erik would call the theater.

Alternatives: 1) Sanne dacht, dat Erik het theater op zou bellen.

2) Sanne dacht, dat Erik het theater opbellen zou.

In the subordinated sentence, the first sentence is the preferred grammatical

form. The separated form in alternative 1 is more common in speech, and

alternative 2 is considered uncommon in modern Dutch, even though it

is grammatically correct.

In the present perfect, the word order in the verb group is as follows:

Erik zou het theater hebben opgebeld.

Erik would have called the theater.

Alternatives: 1) Erik zou het theater op hebben gebeld.

2) Erik zou het theater opgebeld hebben.

The first sentence is the preferred form, with the helping verb before the

past participle of the main verb. Alternative 1 is more common in speech,

and alternative 2 is less common in modern Dutch. In a subordinated

sentence, the word order is as follows:

Sanne dacht, dat Erik het theater zou hebben opgebeld.

Sanne thought that Erik would have called the theater.

Alternatives: 1) Sanne dacht, dat Erik het theater op zou hebben gebeld.

2) Sanne dacht, dat Erik het theater opgebeld zou hebben.

Again, the first sentence, with the two helping verbs before the participle

of the main verb, is the preferred form. The separated form of the main

verb is more common in speech, and alternative 2 is less common in

modern Dutch.

Separable verbs in the conditional with an

auxiliary verb

When used in the conditional with zou in combination with an auxiliary

verb, separable verbs can be separated or not. Examples in main and subordinated sentences:

Erik zou het theater moeten opbellen.

Erik should call the theater.

Alternative: Erik zou het theater op moeten bellen.

9780415485654_4_016.qxd 03/02/2009 16:52 Page 109

110

16

Separable

and

inseparable verbs

Sanne vindt dat Erik het theater zou moeten opbellen.

Sanne thinks that Erik should call the theater.

Alternative: Sanne vindt dat Erik het theater op zou moeten bellen.

In the past tense: Erik had het theater moeten opbellen.

Erik should have called the theater.

Alternative: Erik had het theater op moeten bellen.

Sanne vindt dat Erik het theater had moeten opbellen.

Sanne thinks Erik should have called the theater.

Alternative: Sanne vindt dat Erik het theater op had moeten bellen.

As explained in the previous examples, the separated forms of the main

verb are more common in speech.

Separable and inseparable verbs with te

When we use a verb or a construction with te + infinitive such as vergeten

‘forget’, proberen ‘try’, weigeren ‘refuse’, zin hebben om . . . te ‘to like, want

to do’ in combination with a separable verb, te is placed between the

separable prefix and the main verb. An inseparable verb stays unseparated. Examples:

Erik vergeet het theater op te bellen. Erik forgets to call the theater.

Erik weigert de rekening te betalen. Erik refuses to pay the bill.

Separable verbs with te and a modal verb

When we use a verb with te + infinitive such as beloven ‘promise’, menen

‘think’, dreigen ‘threaten’ in combination with a separable verb and a modal

verb in the present tense, the separable verb can be separated with the

separable prefix before te, or it can appear unseparated after the modal

verb. Examples:

Erik belooft het theater te zullen opbellen.

Erik promises to call the theater.

Alternative: Erik belooft het theater op te zullen bellen.

De gemeente dreigt het oude station te moeten afbreken.

The city threatens to have to demolish the old station.

Alternative: De gemeente dreigt het oude station af te moeten breken.

Again, the separated forms of the main verb in the infinitive construction

are more common in speech.

9780415485654_4_016.qxd 03/02/2009 16:52 Page 110

111

Exercise

16.1

Exercise 16.1

Put the sentences into indirect speech and use one of three possible options

for the word order.

Situation: Sanne asks if Erik and the kids have done their portion of the

household tasks.

1 Erik: Ik heb de vuilnisbak buitengezet.

Erik zegt dat ________

2 Peter: Ik heb m’n kamer opgeruimd.

Peter zegt dat ________

3 Karin: Ik heb de glazen van gisteren afgewassen.

Karin zegt dat ________

4 Erik: Ik heb ook de hond uitgelaten.

Erik zegt dat ________

5 Peter: Ik heb de was opgehangen.

Peter zegt dat ________

Exercise 16.2

Use the conditional with zou in indirect speech.

Situation: Sanne is mad. Erik and the kids didn’t do the things they had

said they would do.

Example: Erik, jij zei dat jij de aardappels zou opzetten! (or: op zou

zetten)

1 (de kattenbak uitmesten) Peter, ________

2 (het eten voorbereiden) Erik, ________

3 (de wc schoonmaken) Karin, ________

4 (de lege flessen naar de supermarkt terugbrengen) Erik, ________

5 ( je kamer opruimen) Karin, ________

Exercise 16.3

Now use the sentences from Exercise 2 again in combination with a verb

with te.

Example: Erik heeft vergeten de aardappels op te zetten.

1 Peter had geen zin ________

2 Erik is vergeten ________

3 Karin had beloofd ________

9780415485654_4_016.qxd 03/02/2009 16:52 Page 111

112

16

Separable

and

inseparable verbs

4 Erik had beloofd ________

5 Karin is vergeten ________

Exercise 16.4

Use the conditional with zou in combination with an auxiliary verb.

Situation: Sanne and Lydia are talking about what they would like to do

when they retire.

Example: Ik zou nooit meer schoon willen maken (or: willen

schoonmaken).

1 Sanne (me voor een cursus pottenbakken inschrijven – kunnen)

2 Lydia (elke dag heel laat opstaan – willen)

3 Sanne (me in een huisje aan zee terugtrekken – willen)

4 Lydia (de vakanties zonder kinderen doorbrengen – kunnen)

5 Sanne (elk weekend lekker uitgaan – kunnen)

Exercise 16.5

Now put the sentences you have written in Exercise 16.4 into indirect speech.

Example: Sanne zegt dat ze nooit meer schoon zou willen maken

(or: zou willen schoonmaken).

1 Sanne zegt ________

2 Lydia zegt ________

3 Sanne zegt ________

4 Lydia zegt ________

5 Sanne zegt ________

9780415485654_4_016.qxd 04/02/2009 14:58 Page 112

UNIT SEVENTEEN

Relative clauses

Introduction

In Unit 24 of Basic Dutch we introduced the basic principles of relative

pronouns and relative clauses. A relative clause begins with a relative pronoun and ends with the verb (it is a subordinated clause). The relative

pronoun refers to a noun or other word earlier in the sentence (the

antecedent). The relative clause gives information about the antecedent.

This unit will continue with more complex forms of the relative clause,

and it will focus on more complicated questions of word order. First, an

overview:

Relative pronoun Antecedent

die de-words in singular

dat het-words in singular

die all nouns in plural

waar + preposition objects preceded by a preposition

wie a persons preceded by a preposition; b no explicit

antecedent

wat a no explicit antecedent; b complete sentence;

c indefinite pronouns; d others

Die and dat

The relative pronoun die refers to de-words in the singular and all

plurals. If it refers to a person, the relative pronoun needs to be the

subject or direct object of the sentence. The relative pronoun dat refers

to het-words in the singular. Examples:

Dit is de bank die ik deze week heb gekocht.

This is the sofa that I bought this week.

Waar zijn de foto’s die ik vandaag in wil plakken?

Where are the photos that I want to put in the album today? 113

9780415485654_4_017.qxd 03/02/2009 16:51 Page 113

114

17

Relative

clauses

Wie is de schrijver die de Nobelprijs gewonnen heeft?

Who is the writer who won the Nobel Prize?

Note: The pronoun die is the subject of the sentence.

Dit is de bankrover die ze gisteren gearresteerd hebben.

This is the bank robber whom they arrested yesterday.

Note: The pronoun die is the direct object of the sentence.

Is dat het huis dat jullie willen kopen?

Is that the house you want to buy?

Waar + preposition

The relative pronoun waar + preposition is used to refer to things that are

accompanied by a preposition. This is often the case when the main verb

of the sentence has a preposition: vertellen over, denken aan, zorgen voor,

lijken op, protesteren tegen, raden naar, reageren op, etc. Examples:

Hier staat het artikel waarover ik je gisteren vertelde.

This is the article I told you about yesterday.

Ik schrijf u een bril voor waarmee u beter kunt lezen.

I’ll prescribe you a pair of glasses with which you’ll be able to read

better.

Een auto is nou zoiets waaraan ik het liefst zo min mogelijk geld uit

wil geven.

A car is something on which I’d like to spend as little money as possible.

Wie

When the antecedent is a person, however, and when the verb is accompanied by a preposition, we cannot use the pronoun waar + preposition,

but we use the combination wie with a preposition. Examples:

Is dat de vrouw met wie Erik getrouwd is?

Is that the woman to whom Erik is married?

Waar zit de persoon aan wie ik dit formulier moet geven?

Where is the person to whom I should give this form?

Is er iemand voor wie je dat niet zou doen?

Is there someone for whom you wouldn’t do that?

9780415485654_4_017.qxd 03/02/2009 16:51 Page 114

115

Wie

without

antecedent

Wie without antecedent

Sometimes, the relative pronoun wie refers to a person (or persons) in

general, and there is no antecedent, similar to the English word ‘whoever’.

Examples:

Wie klaar is met de test, mag hem hier inleveren.

Whoever is finished with the test, can hand it in here.

Wie z’n gat verbrandt, moet op de blaren zitten.

Whoever burns his/her butt, must sit on the blisters (proverb: you have

to feel the consequences of your mistakes).

Wie mooi wil gaan, moet pijn uitstaan.

If you want to look pretty, it might hurt.

Wat without antecedent

Similar to wie without antecedent, the relative pronoun wat can refer

to something that is not explicitly mentioned; the antecedent is implied.

In English we would say ‘whatever’. Examples:

Wat je niet lust, kun je op je bord laten liggen.

Whatever you don’t like, you can leave on your plate.

Wat hij zegt moet je niet geloven.

You shouldn’t believe what he says.

Wat referring to a sentence

The relative pronoun wat can refer to a fact mentioned in the previous

or in the following sentence. It can thus refer to a complete sentence.

Examples:

Hij maakte een lunchpakketje voor me, wat ik hartstikke aardig vond.

He made me a lunch bag, which I thought was really nice.

Wat is niet begrijp, is hoe die auto van de weg kon raken.

What I don’t understand is how that car could get off the road.

Wat after an indefinite pronoun

The relative pronoun wat follows indefinite pronouns such as iets, niets,

alles, veel, weinig, genoeg. Examples:

9780415485654_4_017.qxd 03/02/2009 16:51 Page 115

116

17

Relative

clauses

Alles wat je hier ziet, moet in de verhuiswagen.

Everything you see here, has to go into the moving truck.

Er is niets wat Erik niet lekker vindt.

There’s nothing that Erik doesn’t like to eat.

Er is veel wat ik nog moet leren.

There is much for me to learn yet.

Wat after superlatives

The relative pronoun wat also follows superlatives of adjectives with het

in a general meaning, without a noun. Examples:

Dat was het leukste wat hij ooit tegen me gezegd heeft.

That was the nicest thing he has ever said to me.

Dat is wel het stomste wat je in zo’n geval kunt doen.

That’s the stupidest thing you can do in such a case.

The relative pronoun referring to persons

There is sometimes confusion among learners of Dutch regarding the

question of when to use wie when referring to people, and when to use

die. Therefore, a summary:

The relative pronoun die is used when the person referred to is the

subject or the direct object of the relative clause. Examples:

1 De schrijver die in 2005 het boekenweekgeschenk geschreven heeft,

heet Jan Wolkers.

The writer who wrote the book week gift in 2005, is Jan Wolkers.

In sentence 1 the relative pronoun is the subject of the sentence.

2 De schrijver die ik een paar jaar geleden in De Balie heb gezien,

heet Jan Wolkers.

The writer whom I saw in De Balie a few years ago, is Jan Wolkers.

In sentence 2 the relative pronoun is the object of the sentence, because

ik is the subject.

The relative pronoun wie is used when the person referred to is the

indirect object or the object of a preposition in the relative clause.

Examples:

9780415485654_4_017.qxd 03/02/2009 16:51 Page 116

117

Separation

of the

relative

pronoun

with

waar +

preposition

3 Kijk, op deze foto zie je mijn vriendin Clara, over wie ik je vertelde.

Look, in this photo you see my friend Clara, about whom I told you.

4 Dat is de persoon aan wie je moet vragen van welk perron de trein

vertrekt.

That’s the person whom you should ask from which platform the train

is leaving.

The relative pronoun wie is also used when there is not an explicit

antecedent, as in English ‘whoever’. In Dutch we often see this form in

proverbs. Examples:

5 Wie niet horen wil, moet voelen.

He/she who doesn’t want to listen, must feel.

6 Wie zoet is krijgt lekkers, wie stout is de roe.

The sweet children will get sweets, the naughty ones will be punished

(line from a St Nicholas song).

7 Wie zich nog niet ingeschreven heeft, kan dat hier nog doen.

Whoever has not yet registered, can still do that here.

Separation of the relative pronoun with

waar + preposition

All relative clauses are subordinated clauses. The conjugated verb goes

to the end. In a longer sentence, the relative pronoun with waar + preposition often gets separated, especially in speech. Neither form is more

correct, it is a matter of preference. Examples:

Dit is het programma waarmee ik al mijn financiën doe.

This is the program with which I do all my finances.

Alternative: Dit is het programma waar ik al mijn financiën mee doe.

Kleren zijn dingen waaraan je niet zo veel geld moet uitgeven.

Clothes are things on which you shouldn’t spend so much.

Alternative: Kleren zijn dingen waar je niet zo veel geld aan moet

uitgeven.

Note that the preposition, when it is separated from waar-, goes to the

end of the sentence right before the conjugated form of the verb group

(see underlining).

9780415485654_4_017.qxd 03/02/2009 16:51 Page 117

118

17

Relative

clauses

Relative sentences with modal verbs

As in any subordinated sentence, in a relative sentence the modal (or

auxiliary) verb, the conjugated verb, goes to the end of the sentence.

However, it can be placed right before or right after the infinitive. When

the verb group consists of more than one infinitive, the auxiliary verb must

come before the infinitive group. Examples with underlining:

Dit is het boek dat ik voor m’n examen moet lezen.

This is the book that I have to read for my exam.

Alternative: Dit is het boek dat ik voor m’n examen lezen moet.

Dit is het boek dat ik voor m’n examen zal moeten lezen.

This is the book that I will have to read for my exam.

Relative sentences with separable verbs

When the relative sentence contains a separable verb, the same rules

apply as discussed in the chapter on separable verbs. Note, however, the

variety in word order options for relative sentences beginning with waar

+ preposition. The option to separate the relative pronoun creates different possibilities in word order. A few examples:

Hier zijn de houtjes waarmee je het vuur aanmaakt.

Here’s the wood with which you start the fire.

Alternative: . . . waar je het vuur mee aanmaakt.

Er waren houtjes waarmee we het vuur aangemaakt hebben.

There was wood, with which we started the fire.

Alternative: . . . waar we het vuur mee aan hebben gemaakt.

Er waren houtjes waarmee we het vuur moesten aanmaken.

There was wood, with which we had to start the fire.

Or: . . . waar we het vuur mee aan moesten maken.

Note: When you separate the relative pronoun as well as the separable

verb, the preposition (mee in the sentence above) must be placed right

before the separable prefix of the main verb (aan in the sentence above).

Also, there is no hierarchy in these examples in terms of grammatical

correctness. It is a matter of personal and regional preference, but the

varieties with separated verbs and pronouns are more common in speech.

For more information on this topic, see also the units on infinitive constructions and word order.

9780415485654_4_017.qxd 03/02/2009 16:51 Page 118

119

Exercise

17.1

Exercise 17.1

Enter the correct relative pronoun: die, dat, wie, wat, waar + preposition.

Situation: Sanne’s friend Lydia tells a story about her new neighbor: a

pianist.

1 We hebben een nieuwe buurman, ______ piano speelt.

2 Hij speelt de hele dag en ook ’s avonds, ______ ik natuurlijk heel vervelend vind.

3 Maar ja, wat kan je zeggen tegen iemand, voor ______ pianospelen z’n

beroep is.

4 Het stuk ______ hij nu veel oefent, is van Chopin, best mooi, hoor.

5 Gisteren ging ik er toch maar eens heen met een klacht, ______ hij heel

vriendelijk reageerde.

6 We hebben een oplossing ______ ik wel tevreden ben: Hij speelt niet

meer ’s avonds en begint ’s morgens niet te vroeg.

7 Kijk, hij gaf me twee kaarten voor het concert ______ hij volgende week

geeft.

8 Toch wel leuk, hè, een buurman ______ beroemd is!

Exercise 17.2

Connect the sentence pairs with the correct relative pronoun. Sometimes

you have more than one option for word order (check answer key).

Situation: Erik is showing an old school photo to his children.

1 Dit is Arnout. Ik ruilde altijd voetbalplaatjes met hem.

2 Dit is Annelies. Ik heb nog een tijdje met haar verkering gehad.

3 Dit was Joost. Hij is al in 1988 overleden.

4 Dit was de klassenleraar. Ik kreeg altijd strafwerk van hem.

5 Dit is Marie. We hebben haar een keer toevallig in Parijs ontmoet.

Exercise 17.3

What sort of things are these? Change the sentence between brackets

into a relative sentence. Try different varieties of word order. Check the

answer key for different options.

1 Een stofzuiger is een ding ( je kunt ermee stofzuigen)

2 Een grasmaaier is een ding ( je kunt ermee grasmaaien)

3 Een telefoon is een ding ( je kunt er iemand mee opbellen)

4 Een thermometer is een ding ( je kunt er de temperatuur van aflezen)

9780415485654_4_017.qxd 03/02/2009 16:51 Page 119

120

17

Relative

clauses

5 Een voetbal is een ding ( je moet er zo hard mogelijk tegenaan

schoppen)

6 Een pen is een ding ( je kunt er notities mee opschrijven)

Exercise 17.4

Enter the correct relative pronoun: wie, wat.

Situation: A picnic.

1 Sanne: ______ nog een broodje met kaas wil, moet het zeggen.

2 Peter: Er zit al een tijdje een wesp op mijn broodje, ______ ik heel vervelend vind.

3 Sanne: Is er niemand voor ______ ik nog een broodje kaas kan maken?

4 Karin: ______ er overblijft, kunnen we aan de vogels geven.

5 Sanne: Er is niets in deze picknickmand ______ weer mee terug naar

huis gaat.

6 Erik: Picknicken op het strand is toch het leukste ______ je in de zomer

kunt doen.

Exercise 17.5

Connect the sentence pairs with the correct relative pronoun.

1 Ik heb gisteren een soort vis gegeten. Ik had er nog nooit van gehoord.

2 Het is een witte vis. Hij wordt in de Atlantische Oceaan gevangen.

3 De vis werd met een saus geserveerd. Er zat heel veel knoflook in.

4 We bestelden een witte wijn. Hij smaakte heel goed bij de vis.

5 Ik vroeg om het recept van de saus. Ik kreeg het natuurlijk niet.

9780415485654_4_017.qxd 03/02/2009 16:51 Page 120

UNIT EIGHTEEN

Indirect speech

Introduction

The unit on word order in Basic Dutch concluded with a section on word

order in indirect speech. This unit continues with more complicated forms

of indirect speech.

Indirect statements and indirect questions

A typical aspect of indirect speech is that the perspective changes from

first person to third person. However, the number of speakers involved in

the conversation, and the question of who addresses whom can also determine the subject form of indirect speech.

Erik: Ik kijk vanavond naar voetbal. I’m watching soccer tonight.

1 Erik zegt dat hij vanavond naar voetbal kijkt.

Erik says that he is watching soccer tonight.

Erik: Wat zit er in de salade? What’s in the salad?

2 Erik vraagt wat er in de salade zit.

Erik asks what is in the salad.

The clauses in italics are indirect speech. They are subordinated clauses,

the conjugated verb (or the verb group) is at the end, and they can be

indirect statements (example 1) or indirect questions (example 2). Note

how in example 1 the subject changes from first person in direct speech

to third person in indirect speech. Naturally, the speaker can also repeat

his or her own statement in indirect speech, in which case the subject

doesn’t change. Example:

Erik: Ik kijk vanavond naar voetbal. I am watching football tonight.

Sanne: Wat zeg je? What did you say? 121

9780415485654_4_018.qxd 03/02/2009 16:51 Page 121

122

18

Indirect

speech

Erik: Ik zei dat ik vanavond naar voetbal kijk.

I said that I’ll be watching football tonight.

Indirect statements are often introduced with phrases that include the

verbs zeggen ‘say’, denken ‘think’, vertellen ‘tell’, menen ‘think, have an

opinion’, vinden ‘think, have an opinion’, beweren ‘maintain’, antwoorden

‘answer’ and others. An indirect statement always begins with dat.

Indirect questions are introduced by a question word (wie, wat, waar,

wanneer, hoe, waarom, etc.) or, if the question is a yes/no question, by

of ‘if, whether’. Indirect questions might be introduced with phrases such

as ik wil weten... ‘I want to know . . .’, kunt u mij vertellen... ‘can you

tell me . . .’ mag ik even vragen... ‘may I ask . . .’ and the like.

Now, imagine a situation where Peter is on the phone to Karin (who

is staying with a friend in Amsterdam) while Sanne is in the room with

him. Every now and then Sanne throws in a question or comment which

Peter then relates to Karin. This goes as follows:

Sanne: Heeft ze het leuk?

Is she having a good time?

Peter: Mama vraagt of je het leuk hebt.

Mom asks if you’re having a good time.

Sanne: Wat doet ze allemaal?

What is she doing?

Peter: Mama wil weten wat je allemaal doet.

Mom wants to know what you’re doing.

Sanne: Zeg maar tegen haar dat ze naar het Van Goghmuseum

moet gaan.

Tell her that she should go to the Van Gogh Museum.

Peter: Mama zegt dat je naar het Van Goghmuseum moet gaan.

Mom says that you should go to the Van Gogh Museum.

As you can see in the examples above, the subject of the indirect statement or question depends on who addresses whom and how many people

are involved in the exchange of information. Note that also possessive

pronouns will change. More examples:

Sanne to Erik: Je wordt een beetje te dik.

You’re gaining a little too much weight.

Erik to a friend: Sanne zegt dat ik te dik word.

Grandpa and Grandma Beumer to Peter: We gaan dit jaar ons huis

verkopen.

We’re going to sell our house this year.

Peter to Erik: Opa en oma Beumer zeiden dat ze dit jaar hun huis

gaan verkopen.

9780415485654_4_018.qxd 04/02/2009 14:58 Page 122

123

A few

notes on

word

order in

indirect

speech

A few notes on word order in indirect speech

A sentence in indirect speech is a subordinated sentence, the finite verb

goes to the end.

Erik zegt dat hij graag frietjes eet. Erik says he likes to eat fries.

If the sentence contains a modal or other auxiliary verb, this verb can be

either before or after the infinitive or past participle of the main verb.

Examples:

Erik zegt dat hij frietjes wil eten/eten wil.

Erik says he wants to eat fries.

Erik zegt dat hij gisteren frietjes gegeten heeft/heeft gegeten.

Erik says he ate fries yesterday.

If the verb group contains more than one infinitive, the finite verb must

be placed before the infinitives. Examples:

Erik zegt dat hij minder frietjes zou moeten eten.

Erik says he should eat less fries.

Erik zei dat hij wel twee zakken frietjes had kunnen eten.

Erik says he could have eaten two bags of fries.

In a sentence with a separated pronominal adverb with er-, er must

follow the subject or, if the verb is reflexive, the reflexive pronoun.

Examples:

Frietjes? Erik zegt dat hij er gek op is.

Fries? Erik says he’s crazy about them.

Frietjes? Erik zegt dat hij zich er dood aan kan eten.

Fries? Erik says he could stuff himself with them.

If the sentence contains a separable verb, the separable part is re-joined

with the main verb in the subordinated sentence. If the past participle is

split, the separable prefix must be placed right before the verb group.

Sanne zegt dat ze nooit een hele zak friet opeet.

Sanne says she never eats a whole bag of fries.

Erik zegt dat hij gisteren ook Sannes overgebleven frietjes op heeft

gegeten/heeft opgegeten.

Erik says he also ate the rest of Sanne’s fries yesterday.

9780415485654_4_018.qxd 03/02/2009 16:51 Page 123

124

18

Indirect

speech

Exercise 18.1

Put Erik’s statements and questions into indirect speech.

Situation: Erik and Sanne are in Paris. Erik phones home. Peter tells Karin

what Erik said on the phone.

1 Erik: We hebben heerlijk weer. Peter: Hij zei dat ________

2 Erik: Ons hotel is fantastisch. Peter: Hij zei ________

3 Erik: We hebben hartstikke mooie dingen gezien. Peter: Hij zei

________

4 Erik: We brengen een grote zak croissants voor jullie mee. Peter: Hij

zei ________

5 Erik: We komen morgenavond rond tien uur thuis. Peter: Hij zei

________

6 Erik: Hoe gaat het met jullie? Peter: Hij vroeg ________

7 Erik: Kijken jullie niet te veel televisie? Peter: Hij wou weten _______

8 Erik: Gaan jullie wel elke dag met de hond lopen? Peter: Hij vroeg

ook ________

Exercise 18.2

Put the statements and questions into indirect speech. Note the number

of people speaking, and make sure to also change possessive pronouns

when necessary.

1 Erik tegen Sanne: Heb je mijn leesbril ergens gezien?

Karin: Wat vroeg papa?

Sanne: Hij vroeg ________

2 Peter tegen Jeroen: Hé, Jeroen, mag ik je scooter even lenen?

Jeroen tegen Johan: Wat wil hij?

Johan tegen Jeroen: Hij vraagt ________

3 Sanne tegen Erik en de kinderen: Hebben jullie zin in boerenkool?

Karin tegen Peter: Wat vroeg mama?

Peter: Ze vraagt ________

4 Sanne tegen Karin en Peter: Ik wil jullie bedden vandaag graag

verschonen.

Peter tegen Karin: Wat zei mama?

Peter: Ze zegt ________

5 Karin tegen Aysha: Ik heb m’n portemonnee vergeten.

Aysha tegen Karin: Wat?

Karin tegen Aysha: Ik zei ________

9780415485654_4_018.qxd 03/02/2009 16:51 Page 124

125

Exercise

18.3

Exercise 18.3

Speaking exercise. Sit in groups of four. Two people in the group are talking about what they did yesterday or last weekend, while a third person

is listening. Person 3 then tells person 4 what he/she heard. Examples:

Persoon X zei dat ze zaterdag naar een film is geweest. Persoon Y

vroeg of het een leuke film was... and so on.

9780415485654_4_018.qxd 03/02/2009 16:51 Page 125

126

UNIT NINETEEN

Conditional sentences

Introduction

Conditional sentences are used to express a condition that needs to be

fulfilled in order for something else to be possible. Based on its function,

a speaker of Dutch uses different forms of the conditional, each depending on how likely it is that the condition will be fulfilled. Note the difference in English between If you are home, I’ll come over and If you were

home, I would come over. The second sentence is further away from actual

realization than the first. Similarly, Dutch uses different tenses to express

the likelihood of such a realization.

Conditional sentences in the present and present

perfect tense

Conditional sentences are introduced by a conjunction of condition such

as als ‘if ’, tenzij ‘unless’, mits ‘under the condition that’. See also the

chapter on conjunctions.

1 Erik: Als ik nu niet wegga, kom ik te laat op m’n werk.

If I don’t leave right now, I’ll be late for work.

2 Sanne: Als ik dit voorjaar een paar pond afval, kan ik weer in mijn

zwarte bikini.

If I lose a few pounds this spring, I can fit in my black bikini again.

3 Karin: Als we deze wedstrijd winnen, komen we in de finale.

If we win this game, we’ll enter the finals.

4 Peter: Als ik genoeg geld gespaard heb, koop ik een i-pod.

If /When I have saved enough money, I’ll buy an i-pod.

5 Erik: We gaan dit weekend lekker naar het strand, tenzij het regent.

We’ll go to the beach this weekend, unless it rains.

9780415485654_4_019.qxd 03/02/2009 16:51 Page 126

127

Conditional

sentences

in the

simple

past

(imperfect)

tense

From the speaker’s perspective, a conditional sentence in the present or

present perfect tense is used to express that the condition is likely to be

fulfilled in the (near) future. In some cases, for example in sentence number 4, it is only a matter of time. In such sentences, the conjunction als

can mean ‘if’ or ‘when’. In other words, als can function as a conditional

conjunction ‘if’ or a conjunction of time ‘when’.

Conditional sentences in the simple past

(imperfect) tense

If, from the speaker’s perspective, the condition is less likely to be

fulfilled, indeed, if the speaker is merely fantasizing about a possible

future situation, or, lastly, if the condition cannot presently be fulfilled,

the Dutch use the simple past (was and kocht in example 1a) or the

simple past form of zullen, zou, in combination with an infinitive (zou

zijn and zou kopen in examples 1b and 1c). Examples:

1a Als ik jou was, kocht ik die auto.

If I were you, I’d buy that car.

1b Als ik jou was, zou ik die auto kopen.

1c Als ik jou zou zijn, zou ik die auto kopen.

2a Als ik niet ziek was, ging ik naar school.

If I weren’t sick, I would go to school.

2b Als ik niet ziek was, zou ik naar school gaan.

2c Als ik niet ziek zou zijn, zou ik naar school gaan.

For both sets of examples, sentence c is less common, especially in spoken

Dutch. Options a and b differ only in style, grammatically they are equally

acceptable, the choice, therefore, is with the speaker. See the following

examples:

1 Als je kwam, gingen we naar de markt.

If you came, we’d go to the market.

2 Als je kwam, zouden we naar de markt gaan.

3 Als je zou komen, zouden we naar de markt gaan.

Using the simple past in both sentences (as in example 1) can create confusion because it is possible to think of this situation as a recurring event

in the past: ‘Every time you came, we would go to the market’. Therefore,

to avoid such confusion, we prefer to use the infinitive construction with

zou at least in the second sentence (as in example 2), if not in both (as in

example 3).

9780415485654_4_019.qxd 03/02/2009 16:51 Page 127

128

19

Conditional

sentences

The conditional in sentences with modal verbs

If the conditional sentence has a modal verb or one that can be used as

such, you can put the modal verb in the past tense or use zou with two

infinitives at the end, the main verb last. Examples:

Als ik tijd had, kon ik je helpen.

If I had time, I could help you.

Als ik tijd had, zou ik je kunnen helpen.

If I had time, I could help you.

Als de film niet zo slecht was, bleef ik ernaar kijken.

If the film weren’t so bad, I’d continue to watch.

Als de film niet zo slecht was, zou ik ernaar blijven kijken.

If the film weren’t so bad, I’d continue to watch.

In most cases, the verb group with zou in combination with two infinitives

is preferred. The combination zou kunnen is equivalent to English ‘could’,

while zou moeten is equivalent to English ‘should’. The verb combination

zou willen translates into ‘would want/like to’. Example:

Als het niet zo duur was, zou ik in Engeland willen studeren.

If it weren’t so expensive, I would want to study in England.

Conditional sentences in the past perfect tense

If, from the perspective of the speaker, the condition was not fulfilled and

will never be fulfilled, if the speaker is looking back into the past on a

situation that cannot be changed anymore, the Dutch use the past perfect

in the conditional sentence. Here, as in the previous examples, we use a

form with zou in combination with an infinitive:

Als ik geld had gehad, dan had ik die auto gekocht.

If I had had money (or: If I would have had money), I would have bought

that car.

Als ik geld had gehad, dan zou ik die auto hebben gekocht.

Als ik geld zou hebben gehad, dan zou ik die auto hebben gekocht.

Note: In the main sentence with zou, either the infinitive of hebben or the

past participle of the main verb can be in final position:

9780415485654_4_019.qxd 03/02/2009 16:51 Page 128

129

Conditional

sentences

in the

past

perfect

with

modal

verbs

Als ik geld had gehad, dan zou ik die auto hebben gekocht.

Als ik geld had gehad, dan zou ik die auto gekocht hebben.

Also, in the subordinated sentence with zou, the word order can be twofold:

Als ik geld zou hebben gehad, dan zou ik die auto hebben gekocht.

Als ik geld gehad zou hebben, dan zou ik die auto hebben gekocht.

Conditional sentences in the past perfect with

modal verbs

If the conditional sentence has a modal or auxiliary verb, you can use the

past perfect of the modal verb, which involves two infinitives, or you can

use zou and three infinitives: hebben (or zijn), the past perfect helping verb,

the auxiliary verb, and the main verb. Examples:

a Als ik toen genoeg geld had gehad, dan had ik dat huis kunnen kopen.

If I had had enough money then, I would have been able to buy that

house.

b Als ik toen genoeg geld had gehad, dan zou ik dat huis hebben

kunnen kopen.

Note: In speech, the form in sentence a is the most common.

Conditional sentences expressing a formal request

When we ask someone a favor, we might use a form of the imperative,

Geef me even die krant ‘Give me that paper please’, or a question beginning with a modal verb such as Kun je me die krant even geven? ‘Can

you give me that paper, please?’ A form of the conditional is used to ask

a question or a favor very formally and politely. Examples:

Zou je me even met die dozen kunnen helpen?

Could you help me with those boxes?

Zou u dit formulier even willen invullen?

Would you be willing to fill in this form?

Zou ik je auto morgen mogen gebruiken?

Would you let me use your car tomorrow?

Zou je hier even willen blijven wachten?

Would you please wait here for a minute?

9780415485654_4_019.qxd 03/02/2009 16:51 Page 129

130

19

Conditional

sentences

When the modal verb is combined with a separable verb, the separable

infinitive can appear separated by the modal verb or not. Example:

Zou je me vanavond even op kunnen bellen?

Could you call me tonight?

Alternative: Zou je me vanavond even kunnen opbellen?

Note: The separated form is more common in speech.

Conditional sentences expressing friendly advice

The same form of the conditional, zou in an infinitive construction combined with one or more modal verbs and a main verb (as in examples 1–4

below) or a main verb alone (as in examples 5 and 6 below), is used to

give friendly or formal advice. Examples:

1 Je zou minder televisie moeten kijken.

You should watch less TV.

2 U zou een spaarrekening kunnen openen.

You could open a savings account.

3 Je zou je haar moeten laten knippen.

You should have a haircut.

4 Jullie zouden niet altijd zo moeten zeuren over het weer.

You shouldn’t always complain about the weather.

5 Ik zou die auto niet kopen.

I wouldn’t buy that car.

6 Zou je dat nou wel doen?

Do you really want to do that?

Conditional sentences expressing uncertainty

A conditional sentence can also be used to express one’s uncertainty about

a situation or information that one has heard or read. Examples in context:

Sanne: Zou het morgen gaan regenen, denk je?

Do you think it’ll rain tomorrow?

Erik: Ik weet niet. Het zou kunnen.

I don’t know. Possibly.

Sanne: Zou dat waar zijn, wat er in de krant staat over die aanslag

op die moskee?

Do you think that’s true, what it says in the paper about that

attack on that mosque?

9780415485654_4_019.qxd 03/02/2009 16:51 Page 130

131

Exercise

19.1

Erik: Het zou me niet verbazen.

I wouldn’t be surprised.

A special form of the conditional is often used in news reports. You’ll find

this in sentences in which something is said that is allegedly the case, but

nobody knows if it is in fact true.

Hij zou die man vermoord hebben.

He is said to have killed that man.

Er zouden bij die aanslag tien mensen om het leven gekomen zijn.

Allegedly ten people died in that assault.

Exercise 19.1

Combine the two sentences using the conditional conjunction.

1 We gaan op vakantie. Erik krijgt een vakantietoelage (als).

2 Het weer blijft mooi (als). We gaan naar de kust.

3 We hebben een nieuwe tent nodig. De oude is groot genoeg (tenzij).

4 Peter vindt een vakantiebaantje (als). Hij gaat niet mee.

5 Karin wil wel mee. Ze mag met haar vriendin naar Terschelling (tenzij).

Exercise 19.2

Complete the sentences in the conditional in the simple past tense with

zou.

Situation: Erik is daydreaming.

1 Als ik een miljoen in de lotto won (op reis gaan)

2 Als ik meer tijd had (elke dag sport doen)

3 Als ik een promotie kreeg (meer geld verdienen)

4 Als ik wat handiger was (de keuken renoveren)

5 Als de kinderen het huis uit waren (dit huis verkopen)

Exercise 19.3

Each sentence gives you the reality. Rewrite the sentences in the conditional, thinking of how it could be. You can use the simple past or

zou/zouden + infinitive.

Situation: Karin and her friend are talking about what they could

do if . . .

9780415485654_4_019.qxd 03/02/2009 16:51 Page 131

132

19

Conditional

sentences

1 Het regent. We kunnen niet gaan fietsen.

2 De winkels zijn niet open. We kunnen niet winkelen.

3 We hebben geen appels in huis. We kunnen geen appeltaart maken.

4 De dvd-speler is kapot. We kunnen niet naar een film kijken.

5 Peter gebruikt de computer. We kunnen niet op het internet.

Exercise 19.4

Wat had je gedaan, als...

Imagine what you would or could have done if you had lived in 17th

century Amsterdam. Use conditional sentences in the past perfect.

1 met Rembrandt kunnen praten

2 voor de VOC willen werken

3 bang zijn voor de pest

4 het stadhuis zien branden

5 bij kaarslicht lezen

Exercise 19.5

Speaking exercise. You are going on vacation. Ask your neighbor very

politely if he/she can take care of your house, pets, etc., using zou +

willen/kunnen and other infinitives.

1 mijn planten water geven

2 de hond uitlaten

3 de kattenbak schoonmaken

4 het gras maaien

5 de post op tafel leggen

Think of some other things you might ask.

9780415485654_4_019.qxd 03/02/2009 16:51 Page 132

UNIT TWENTY

The passive

Introduction

A construction that is much more common in Dutch than in English is

the passive voice. Sentences in English such as I was born in 1962 or This

house was built in 1785 are passive constructions. They are used when the

emphasis of the statement lies more on the action than on its agent, or

more specifically, when the agent is irrelevant or unknown. This applies

very much to the sentence This house was built in 1785. We don’t know

who built it, but a sign on the house or city records might show us that it

was built in 1785, which is much more important information than knowing

who actually built it. If, however, the architect or the builder was a very

famous or important person, we might say: This house was built in 1785

by the famous architect John Johnsen. In Dutch, we would do the same:

Dit huis is in 1785 gebouwd (no agent).

This house was built in 1785.

Dit huis is in 1785 door de beroemde architect Jan Janssen gebouwd

(with agent).

This house was built in 1785 by the famous architect Jan Janssen.

This unit introduces you to the passive construction in four tenses:

present, simple past (imperfect), present perfect and past perfect. It gives

examples with and without the agent of the action, and it discusses the

most common form, the passive construction with er. As always, the unit

pays special attention to issues of word order.

The forms

The passive construction is formed with the auxiliary verb worden and the

past participle of the main verb (here, we call this the passive participle).

The form of worden is the finite verb, and the passive participle is at the

end of the sentence. 133

9780415485654_4_020.qxd 03/02/2009 16:50 Page 133

134

20

The

passive

present Het huis wordt The house is (being, getting)

gebouwd. built.

imperfect Het huis werd The house was (being) built.

gebouwd.

present perfect Het huis is gebouwd. The house has been/was built.

past perfect Het huis was gebouwd. The house had been built.

What exactly does it mean?

The translations in the examples above are not very useful for understanding

how to use the passive in Dutch. Looking at the sentences again, here are

some more descriptive translations.

Het huis wordt gebouwd.

They are in the process of building the house, it is currently being built.

Het huis werd gebouwd.

They were building the house. The building was going on a while ago,

but had not been completed yet.

Het huis is gebouwd.

The house is finished, it has been built.

Het huis was gebouwd.

The house had already been built before a certain point in the speaker’s

history.

Het huis was 10 jaar voordat ik erin trok gebouwd.

The house had been built ten years before I moved in.

The passive with emphasis on the object of the action

When the object of an action needs emphasis, this object will be the subject of the passive sentence. Examples, with the subjects in italics:

Het huis wordt deze week geschilderd.

The house is being painted this week. (Or better: They are painting the

house this week.)

Erik wordt morgen geopereerd.

Erik is going to be operated on (or: is going to have an operation)

tomorrow.

De film werd in vier kranten besproken.

The film was reviewed in four newspapers.

De auto is gisteren gerepareerd.

The car was fixed yesterday. (Or: They fixed the car yesterday.)

9780415485654_4_020.qxd 03/02/2009 16:50 Page 134

135

The

passive

without

emphasis

on the

object

of the

action

The passive without emphasis on the object

of the action

When the object of the action is indefinite, or when the action does not

have an explicit object, the passive sentence begins with er (sometimes hier

or daar). An indefinite subject of the passive sentence can follow the verb

or other sentence parts. Examples, with the subjects in italics:

Er wordt een huis gebouwd.

A house is being built.

Er wordt naast ons een huis gebouwd.

A house is being built next door to us.

Er worden dit jaar in onze straat twee huizen gebouwd.

Two houses are being built on our street this year. (Or: They’re going

to build two houses on our street this year.)

Hier worden schoenen verkocht.

Shoes are sold here. (Or: They sell shoes here.)

Daar werd een tango gedanst.

They were dancing a tango there.

When there is no explicit object of the action, but only action going on,

the passive sentence will also begin with er, followed by the passive auxiliary verb, other sentence parts (time, place, manner, other prepositional

phrases), and the passive participle at the end of the sentence. Examples:

Er wordt geschoten.

There is shooting (going on).

Er wordt in de binnenstad geschoten.

There is shooting in the inner city.

Er werd gisteren in de binnenstad geschoten.

Yesterday, there was shooting going on in the inner city.

Er werd gisteren in de binnenstad vanuit een auto op een voorbijganger

geschoten.

Yesterday in the inner city a bystander was shot at from a passing car.

The passive with emphasis on the agent of the action

When the agent of the action is relevant or important, it is included in the

passive sentence by using the preposition door. Examples, with the agent

in italics:

9780415485654_4_020.qxd 03/02/2009 16:50 Page 135

136

20

The

passive

Het gebouw is door Rem Koolhaas ontworpen.

The building was designed by Rem Koolhaas.

Dit boek werd door een beroemde schrijver geschreven.

This book was written by a famous author.

Ik werd door een butler binnengelaten.

I was shown in by a butler. (Or: A butler showed me in.)

De zangeres werd door een fantastische pianist begeleid.

The singer was accompanied by a fantastic pianist.

The passive with modal verbs

When the passive construction contains a modal or other auxiliary verb,

this auxiliary verb is the finite verb, while the passive auxiliary verb worden

goes to the end of the sentence in its infinitive form. It can be placed on

either side of the passive participle. In the examples below, the auxiliary

verbs are in italics, and the alternatives in word order are separated by

forward slashes. Both alternatives in word order are grammatically correct.

However, the form with the passive participle at the end is more common

in written Dutch, while the other form is more common in speech. This

also applies to the examples further on in this unit.

De beesten moeten gevoerd worden/worden gevoerd.

The animals have to be fed.

De auto moet gewassen worden/worden gewassen.

The car needs to be washed.

Deze computer kan niet meer gerepareerd worden/worden gerepareerd.

This computer cannot be repaired anymore.

Het kind wilde niet geknuffeld worden/worden geknuffeld.

The child didn’t want to be cuddled.

Het dak zal volgend jaar vernieuwd worden/worden vernieuwd.

The roof will be replaced next year.

The sentence Het dak zal volgend jaar vernieuwd worden is an example

of the passive in the future tense. Sometimes, another modal verb is added

to the construction. In that case, the form of zullen is the finite verb, while

the additional modal verb is added to the infinitive group at the end of

the sentence. The passive participle can appear either before or after the

infinitive group. In the examples, the word order alternatives are separated

by forward slashes:

9780415485654_4_020.qxd 03/02/2009 16:50 Page 136

137

Word

order in

subordinated

passive

sentences

Het dak zal niet meer gerepareerd kunnen worden/kunnen worden

gerepareerd.

The roof will not be able to be fixed.

Deze moedervlek zal verwijderd moeten worden/moeten worden

verwijderd.

This mole will have to be removed.

The auxiliary verb zullen is also used to form the conditional in the passive voice. The structure of the sentence is the same as in the sentences

above. Examples:

Ik zou graag eens door een krant geïnterviewd worden/worden

geïnterviewd.

I would like to be interviewed by a newspaper.

Ik zou voor dit doel nooit gefotografeerd willen worden/willen worden

gefotografeerd.

I would never want to have my picture taken for this purpose.

Het huis zou eens opnieuw geschilderd moeten worden/moeten worden

geschilderd.

The house should be painted again some time.

Word order in subordinated passive sentences

In non-complex passive structures in all four tenses, either the passive

participle or the passive helping verb can be at the end of the sentence.

Examples:

Er stond in de krant dat er een nieuw gemeentehuis gebouwd

wordt/wordt gebouwd.

It said in the paper that a new city hall is being built.

Sanne zei dat haar vader gisteren geopereerd is/is geopereerd.

Sanne said that her father was operated on yesterday.

In complex passive structures with a modal or other auxiliary verb, the

verb group at the end of the subordinated sentence can have two varieties

in word order that are grammatically equally correct. Again, the alternative with the passive participle at the end is more common in written Dutch.

Examples:

Ik geloof dat het huis geschilderd moet worden/moet worden geschilderd.

I believe the house needs to be painted.

9780415485654_4_020.qxd 03/02/2009 16:50 Page 137

138

20

The

passive

Hij zei dat de televisie niet meer gerepareerd kon worden/kon worden

gerepareerd.

He said the television could not be fixed anymore.

Vind jij dat zulk gedrag getolereerd mag worden/mag worden getolereerd?

Do you think such behavior can be tolerated?

In complex passive structures with more than one modal verb, the passive

participle can be at the beginning or at the end of the verb group.

In de krant staat dat er een nieuw gemeentehuis gebouwd zal moeten

worden/zal moeten worden gebouwd.

It says in the paper that a new city hall will have to be built.

Hij zegt dat hij vanmiddag liever niet gestoord zou willen worden/zou

willen worden gestoord.

He says that he’d rather not be disturbed this afternoon.

De voorzitter zei dat de motie niet aangenomen zou kunnen worden/zou

kunnen worden aangenomen.

The chairman said that the motion could not possibly be accepted.

Usage

The passive construction is very common in Dutch, much more so than in

English where it is often dismissed as bad use of grammar. In Dutch, it is

often used in formal language such as in newspaper articles or other news

reports. Especially when the agent of an action is not important or not

(yet) known, we prefer to use the passive voice. The following exercises

should help you develop a better understanding of the usage of this rather

difficult structure.

Exercise 20.1

When we talk about what is typically done in certain places in a general

meaning, we like to use the passive voice. For example:

Wat wordt er in een bakkerij gedaan?

Er wordt brood gebakken en verkocht.

1 Wat wordt er in een schoenenwinkel gedaan? (schoenen verkopen)

2 Wat wordt er in een laboratorium gedaan? (onderzoek doen)

3 Wat wordt er in een drukkerij gedaan? (kranten drukken)

4 Wat wordt er in een bibliotheek gedaan? (boeken lenen)

5 Wat wordt er in het Stedelijk Museum gedaan? (schilderijen bekijken)

9780415485654_4_020.qxd 03/02/2009 16:50 Page 138

139

Exercise

20.2

Exercise 20.2

As mentioned before, the passive voice is often used in formal language,

in newspaper articles and news broadcasts, to talk about historical facts,

and so on. So in this exercise, decide which of the two sentences you are

more likely to find in the paper, on the news, in a history book, or in a

museum guide.

1a Een hartspecialist gaat de minister-president volgende week opereren.

1b De minister-president wordt volgende week geopereerd.

2a Er was gisteren een burenruzie in de Leliestraat. Er werden twee mensen

gearresteerd.

2b Er was gisteren een burenruzie in de Leliestraat. Men heeft twee mensen

gearresteerd.

3a Men heeft dit stuk land in de vijftiger jaren drooggelegd.

3b Dit stuk land is in de vijftiger jaren drooggelegd.

4a Met dit soort hout werden vroeger Friese klokken gemaakt.

4b Met dit soort hout maakte men vroeger Friese klokken.

5a Al sinds 1980 heeft niemand meer op dit orgel gespeeld.

5b Dit orgel is al sinds 1980 niet meer bespeeld.

Exercise 20.3

In this exercise, read the newspaper article and underline the passive

constructions.

Scholier ernstig gewond na aanrijding

Van onze verslaggever – Een zestienjarige fietser is gisteren met ernstige

verwondingen naar het ziekenhuis gebracht nadat hij op de St. Jansstraat

door een automobilist was aangereden. Bij de automobilist werd ter plekke

een blaastest gedaan, waarbij vastgesteld werd dat de man te veel alcohol

in zijn bloed had. Door een getuige, die het ongeval had gezien, werd bevestigd dat de automobilist de fietser voorrang had moeten verlenen. Er wordt

nog een onderzoek naar de toedracht van het ongeval ingesteld. De

fietser, die op weg was naar school, verkeert nog in kritieke toestand.

Exercise 20.4

Change the active sentence into a passive sentence. Watch for different

tenses. Example:

Example: Harry Mulisch schreef De ontdekking van de hemel.

De ontdekking van de hemel werd door Harry Mulisch

geschreven.

9780415485654_4_020.qxd 03/02/2009 16:50 Page 139

140

20

The

passive

1 Klaas Korteweg ontwerpt de nieuwe stadsbibliotheek.

2 Rembrandt heeft dit schilderij geschilderd.

3 UPS bezorgt uw bestelling bij u thuis.

4 De koningin begroette de Russische president op het vliegveld.

5 Ronald de Boer scoorde het eerste doelpunt in de derde minuut.

Exercise 20.5

Peter and Karin are giving a party for their friends. Erik and Sanne are

giving them instructions to make sure everything will run smoothly and

there won’t be a mess afterwards. Write the sentences using passive constructions with mogen and moeten.

Example: lekkere hapjes maken

Er moeten lekkere hapjes gemaakt worden.

1 twee kratten bier kopen 4 de kamer opruimen

2 binnen niet roken 5 de glazen afwassen

3 geen luide muziek spelen 6 de meisjes naar huis brengen

Exercise 20.6

Erik and Sanne are talking about what needs to be done around the house.

Write the sentences in the passive construction using the conditional. Follow

the example:

de zolder opruimen

De zolder zou opgeruimd moeten worden.

1 de raamkozijnen verven 4 de kelder schoonmaken

2 de moestuin omspitten 5 de vakantiefoto’s inplakken

3 de tent repareren

Exercise 20.7

Typically, when the agent of an action is not important or not yet known,

a report on the action might be written or spoken in the passive voice.

After a robbery, the police might be gathering information as to what

was done, since they don’t yet know whodunit. In this report, write sentences in the passive (imperfect) using the words between brackets. When

the subject of your sentence is indefinite, begin with Er.

9780415485654_4_020.qxd 03/02/2009 16:50 Page 140

141

Exercise

20.7

Example: glas in de voordeur – breken

Het glas in de voordeur werd gebroken.

1 de safe – openmaken 4 een open fles wijn – leegdrinken

2 geen geld – stelen 5 geen vingerafdrukken – vinden

3 alle juwelen – meenemen

9780415485654_4_020.qxd 03/02/2009 16:50 Page 141

142

UNIT TWENTY-ONE

Infinitive constructions

Introduction

In Unit 22 of Basic Dutch, we discussed verbs that are combined with an

infinitive construction, either with or without te. Building on the information

of that chapter, this unit introduces you to more complicated infinitive

constructions.

Piling up the infinitives

A much quoted sentence and a delight (or a terror) to students of Dutch

every time it is used as an example, is the sentence Jan zou Piet wel eens

hebben willen zien durven blijven staan kijken ‘Jan would have liked

to see Piet have the guts to stay, standing, looking’. This sentence with

seven infinitives (see Algemene Nederlandse Spraakkunst, page 1066) is

difficult to translate into English without making the translation sound

awkward. However, as a Dutch sentence, it is grammatically perfectly

correct, and a Dutch person might not even blink an eye upon hearing

it. While sentences with seven infinitives are far from common in Dutch,

those with at least two are quite normal. In this unit, we will take it up

to as many as four. See also the units on the conditional, separable

verbs, and the passive for more information on word order in large verb

groups.

Two infinitives

A construction with two infinitives at the end of a main sentence is quite

common in the present perfect of sentences with a modal auxiliary verb or

a verb that can function as such. Proper modal verbs are kunnen, mogen,

moeten, willen, zullen. Those that can function as a modal verb are laten,

gaan, komen, blijven, zijn, horen, zien, voelen. Examples:

9780415485654_4_021.qxd 03/02/2009 16:50 Page 142

143

The verb

zullen

with two

infinitives

Erik heeft niet kunnen komen. Erik wasn’t able to come.

Hij heeft de auto laten repareren. He had the car fixed.

Johan is gisteren blijven eten. Johan stayed for dinner yesterday.

Ik heb dat voelen aankomen. I could feel that that was coming.

Ik heb jou nog nooit zien dansen. I have never seen you dance.

Note that the present perfect helping verb is the conjugated verb in

second place, the modal verb is the first infinitive, and the infinitive of

the main verb comes last.

The verb zullen with two infinitives

The future tense of a sentence with a modal auxiliary verb (often used in

the form of a hypothesis with wel) has two infinitives at the end. Also, a

sentence with zou in the conditional combined with a modal verb has two

infinitives at the end.

Hij zal (wel) niet kunnen komen. He (probably) won’t be able to

come.

Ze zal het niet hebben begrepen. She probably didn’t understand.

Ik zou die auto laten repareren. I would have that car fixed.

We zouden graag willen komen. We would very much like to come.

Three infinitives

When you combine any two of the modal auxiliary verbs from above with

a main verb, and when you put such a combination in the present perfect,

you end up with a sentence with three infinitives at the end. First, some

examples in the present tense:

Johan kan niet blijven eten. Johan cannot stay for dinner.

Erik wil de auto niet laten Erik doesn’t want to have the car

repareren. fixed.

Sanne kan dat zien aankomen. Sanne can see that coming.

Next, you see the same sentences in the present perfect:

Johan heeft niet kunnen blijven eten.

Johan couldn’t stay for dinner.

Erik heeft de auto niet willen laten repareren.

Erik didn’t want to have the car fixed.

9780415485654_4_021.qxd 04/02/2009 14:59 Page 143

144

21

Infinitive

constructions

Sanne heeft dat kunnen zien aankomen.

Sanne could see that coming.

Note the consistency in the word order. The helping verb of the present

perfect hebben is the conjugated verb in second place. Within the

infinitive group, the proper modal verb comes first, the verb that can function as a modal verb comes second, and the main verb is always last.

Sentences with two modal auxiliary verbs in the present perfect are less

common in speech. In speech, we prefer to use the simple past of the modal

verb:

Johan kon niet blijven eten. Johan couldn’t stay for dinner.

Erik wilde de auto niet laten Erik didn’t want to have the car

repareren. fixed.

Sanne kon dat zien aankomen. Sanne could see that coming.

The sentences with zullen in the future tense (again, in the form of a hypothesis with wel or misschien) can also combine a group of three infinitives

at the end.

Johan zal wel niet kunnen blijven eten.

Johan probably can’t stay for dinner.

Erik zal misschien niet willen gaan vissen.

Maybe Erik won’t want to go fishing.

Sentences with zou in combination with one modal verb and a main verb

have three infinitives at the end of the sentence when used in the past

perfect.

Erik zou graag hebben willen vissen. Erik would have liked to fish.

Ik zou hebben moeten werken. I should have worked.

Note that such sentences are less common in speech. Instead of using zou

with three infinitives at the end, we might use the proper past perfect form:

had with two.

Erik had graag willen vissen. Erik would have liked to fish.

Ik had moeten werken. I should have worked.

However, sentences with zou in combination with two modal verbs and a

main verb in fantasy or wishful thinking or in a friendly (or formal) question or suggestion are quite common in Dutch, in speech and writing. See

also the chapter on the conditional.

9780415485654_4_021.qxd 03/02/2009 16:50 Page 144

145

Four

infinitives

We zouden kunnen gaan vissen. We could go fishing.

Je zou hier moeten kunnen roken. One should be allowed to smoke

here.

Zou je willen blijven eten? Would you like to stay for dinner?

Je zou je haar eens moeten laten You should have a haircut.

knippen.

Four infinitives

Less common in speech, but certainly possible, are sentences with zou in

combination with two modal verbs and one main verb in the past perfect.

These sentences are used in wishful thinking or fantasies about a past

that cannot be changed anymore, or in very friendly ‘after the fact’ advice,

telling someone what one should have done, but didn’t.

Ik zou die groep hebben willen zien spelen.

I would have liked to see that band play.

We zouden hebben kunnen gaan vissen.

We could have gone fishing.

Je zou die auto hebben moeten laten repareren.

You should have had that car fixed.

In speech, we would probably prefer to use the proper past perfect form

with had and three infinitives.

Ik had die groep willen zien spelen.

We hadden kunnen gaan vissen.

Je had die auto moeten laten repareren.

Note that in a sentence with four infinitives at the end, the order is as

follows: First, the helping verb of the past perfect, here as an infinitive,

then the modal verb, then the verb that can be used as such, and lastly

the main verb.

Subordinated sentences with one or more infinitives

In a subordinated sentence with a larger infinitive group at the end, the

word order is nearly the same as in the main sentence, with one exception:

If the verb group has only two verbs in it, that is one modal verb and one

main verb, the word order can be twofold. However, the preferred form

is the one with the modal verb first. Examples:

9780415485654_4_021.qxd 03/02/2009 16:50 Page 145

146

21

Infinitive

constructions

Erik zegt dat hij moet werken. Erik says that he has to work.

Alternative: Erik zegt dat hij werken moet.

While the second sentence is grammatically perfectly correct, it is not

common in speech, it is considered to be less modern. Also, it contradicts

the rule we have demonstrated all along, that the main verb (which

carries the main information) must come at the end. Therefore, you will

see that that same word order rule also applies to subordinated sentences.

Examples, with the helping verbs underlined, and the infinitive groups

in italics:

Erik zegt dat hij heeft moeten werken.

Erik says that he (has) had to work.

Erik zegt dat hij liever was gaan vissen.

Erik says that he’d rather have gone fishing.

Johan zegt dat hij niet heeft kunnen blijven eten.

Johan says that he couldn’t stay for dinner.

Sanne zegt dat ze dat zou hebben willen kunnen zien.

Sanne says that she would have liked to be able to see that.

As mentioned before, a sentence with seven infinitives at the end is a

rarity in Dutch. But those with up to four are certainly possible and might

appear frequently in the conditional with zou. They are difficult to translate into English, because they have a certain economy or efficiency to them

that cannot easily be translated.

Exercise 21.1

Put the sentences into the present perfect.

Situation: What did Erik do this weekend?

1 Erik laat zijn haar lekker kort knippen.

2 Hij gaat met een vriend zwemmen.

3 Ze blijven in de kantine van het zwembad een biertje drinken.

4 Erik moet de boodschappen doen.

5 Erik laat Peter brood voor het weekend halen.

9780415485654_4_021.qxd 03/02/2009 16:50 Page 146

147

Exercise

21.2

Exercise 21.2

Put the sentences into indirect speech.

1 Sanne: Ik kan de buurman horen snurken.

Sanne zegt, ________

2 Peter: Ik wil naar deze film blijven kijken.

Peter zegt, ________

3 Karin: Mag Aysha vanavond komen eten?

Karin vraagt, ________

4 Erik: Ik heb de auto niet kunnen laten repareren.

Erik zegt, ________

5 Sanne: Ik zou Peter wel weer eens willen zien voetballen.

Sanne zegt, ________

Exercise 21.3

Change the direct imperative form into a more formal, more friendly advice

using zou with either moeten or kunnen and the necessary string of

infinitives.

Situation: Sanne is giving Karin, who has been feeling tired and down

lately, advice on a better lifestyle.

1 Blijf niet altijd zo lang beneden televisie kijken (moeten).

2 Ga eens wat vaker met Aysha sporten (kunnen).

3 Laat al die chips en zoutjes nu eens een keer staan (moeten).

4 Kom eens wat vaker gezellig met me in de tuin werken (kunnen).

5 Laat je haar weer eens lekker kort knippen (kunnen).

Exercise 21.4

Now put the sentences from Exercise 3 into indirect speech, beginning with

Sanne zegt... , Sanne vindt... , Sanne stelt voor... , etc.

9780415485654_4_021.qxd 03/02/2009 16:50 Page 147

148

UNIT TWENTY-TWO

Verb tenses

Introduction

In Units 1, 18, and 19 of Basic Dutch, we discussed verbs in the present

tense, in the present perfect, and in the simple past (or imperfect) tense.

This unit includes the past perfect, and it discusses the various ways in

which the past tenses are used.

Verb forms in the present tense

For all tenses, we use a weak and a strong verb as examples: werken and

rijden. In the table below, the left column lists the personal pronouns in

the singular and the plural. Since there is only one plural form, we use only

one row for the plural. For an overview in more detail, check Units 1, 18

and 19 in Basic Dutch.

Personal pronouns werken rijden

ik werk rijd

jij/je, u werkt (werk je?) rijdt (rijd je?)

hij, zij/ze, het werkt rijdt

wij/we, jullie, zij/ze werken rijden

Verb forms in the simple past (imperfect) tense

For both weak and strong verbs in the simple past tense, there is one form

for the singular and one for the plural. Typically, in strong verbs the stem

vowel changes. The simple past ending for weak verbs is always -te or

-de in the singular and -ten or -den in the plural. If the stem of the verb

ends in p, t, k, f, s, and ch, the simple past form of the verb ends in -te or

-ten. All other weak verbs form their simple past tense with the ending

-de or -den. Check Unit 19 in Basic Dutch for more details.

9780415485654_4_022.qxd 03/02/2009 16:50 Page 148

149

Verb

forms

in the

present

perfect

tense

Personal pronouns werken rijden

ik, jij/je, u, hij, zij/ze, het werkte reed

wij/we, jullie, zij/ze werkten reden

Verb forms in the present perfect tense

The present perfect forms are different within the singular, because the

form consists of a helping verb, hebben or zijn, and a past participle. The

plural forms are the same.

Personal pronouns werken rijden

ik heb gewerkt heb gereden

jij/je, u hebt gewerkt hebt gereden

hij, zij/ze, het heeft gewerkt heeft gereden

wij/we, jullie, zij/ze hebben gewerkt hebben gereden

The past participles of weak verbs are formed with the prefix ge- and the

ending -t or -d, depending on the end consonant of the stem of the verb;

if the stem of the verb ends in p, t, k, f, s, and ch, the past participle will

end in -t. All others end in -d. Past participles of strong verbs are also formed

with the prefix ge-, but they end in -en, and in most cases the stem vowel

changes. If the infinitive is a separable verb, the prefix ge- is not placed at

the beginning of the participle, but in the middle, between the separable

prefix and the stem of the verb. The past participle of opbellen ‘to call’,

for example, is opgebeld, and aankomen ‘to arrive’ becomes aangekomen.

Weak and strong verb infinitives beginning with be-, er-, ge-, her-, ontand ver- form their past participle without ge-. These are the inseparable

verbs. The past participle of betalen, for instance, is betaald, and the past

participle of beginnen is begonnen.

For examples in more detail, check Unit 18 of Basic Dutch.

Most verbs use hebben to form the present perfect tense, and some

use zijn. A verb takes zijn when it expresses motion from one place

to another or change in condition or form. The present perfect of

Erik rijdt naar Groningen. Erik drives to Groningen.

therefore is

Erik is naar Groningen gereden.

and

Het kind groeit. The child grows.

9780415485654_4_022.qxd 03/02/2009 16:50 Page 149

150

22

Verb

tenses

becomes

Het kind is gegroeid.

Check Unit 18 in Basic Dutch for more details.

Verb forms in the past perfect tense

Similar to the verb forms in the simple past (imperfect) tense, the past

perfect has only two forms, one for the singular and one for the plural.

Personal pronouns werken rijden

ik, jij/je, u, hij, zij/ze, het had gewerkt had gereden

wij/we, jullie, zij/ze hadden gewerkt hadden gereden

In the past perfect tense, the rules for the formation of the past participle are the same as for the present perfect. Also, the rules for whether

the verb uses hebben or zijn are the same. The only difference lies in the

way we use the past perfect and the other past tenses, and that is the topic

of the following sections of this unit.

The use of different verb tenses

Read the following little story and see how the verb tenses are used, and

ask yourself what the motivation for these different uses is.

Situation: A little story about Erik

Erik woont in Hardegarijp. Hij werkt in Leeuwarden. Meestal gaat hij

met de auto naar zijn werk, maar soms neemt hij de bus of de trein.

Toen hij in Groningen studeerde en niet getrouwd was, ging Erik

overal op de fiets naartoe. Voordat Erik in Groningen ging studeren,

had hij nog nooit in een grotere stad gewoond. Erik vond het studentenleven in de stad heerlijk, maar toen hij zijn studie afgemaakt had

en met Sanne trouwde, wilde hij weer in een dorp wonen. Erik en Sanne

wonen nu al tien jaar in Hardegarijp. Maar ze zijn al twee keer binnen

het dorp verhuisd, de eerste keer van hun kleine bovenwoning naar een

eengezinshuis en een paar jaar later naar een oude boerderij. Die hebben

ze helemaal verbouwd. Vorig jaar hebben ze er een nieuw dak op laten

zetten. Volgend jaar willen ze de keuken uitbouwen.

Erik lives in Hardegarijp. He works in Leeuwarden. Most of the time,

he drives to work, but sometimes he takes the bus or the train. When

he studied in Groningen and wasn’t married, he cycled everywhere.

9780415485654_4_022.qxd 03/02/2009 16:50 Page 150

151

The

present

tense

Before Erik went to study in Groningen, he had never lived in a big

city before. Erik really enjoyed student life in the city, but after

he finished his studies and married Sanne, he wanted to live in a small

town. Erik and Sanne have lived in Hardegarijp for ten years now. But

they have moved twice within the same town, first from a small flat to

a single family house, and a few years later to an old farm. They have

completely renovated the farm. Last year, they had a new roof put on.

Next year, they want to extend the kitchen.

The present tense

The present tense is used for things and events happening in the present

tense (see example 1 below). It is also used for things happening in the

present tense that have been going on for a while (see example 2 below).

Thirdly, we use it for things we do on a regular basis, often in combination with adverbs that express such regularity (see example 3 below), and

lastly, we use it to talk about the future, often with the verb gaan or with

adverbs that express future time (see example 4 below). Examples:

1 Erik woont in Hardegarijp.

Erik lives in Hardegarijp.

2 Erik en Sanne wonen al tien jaar in Hardegarijp.

Erik and Sanne have lived in Hardegarijp for ten years.

Note: English would use the present perfect here. In Dutch, for such

situations you have to use the present tense.

3 Meestal gaat hij met de auto naar zijn werk.

He usually goes to work by car.

4 Volgend jaar willen ze de keuken uitbouwen.

Next year, they want to extend the kitchen.

An alternative for sentence 4 would be: Volgend jaar gaan ze de keuken

uitbouwen, or simply: Volgend jaar bouwen ze de keuken uit.

The simple past (or imperfect) tense

The simple past is mainly used to narrate a series of events in the past or

things that happened on a regular basis in the past. Examples:

Vroeger gingen we een paar keer per jaar naar opa en oma. We bleven

meestal een week logeren. We gingen met opa en oma naar de kust,

9780415485654_4_022.qxd 03/02/2009 16:50 Page 151

152

22

Verb

tenses

of ze namen ons mee naar de stad om ijs te eten, en soms mochten we

met opa mee naar zijn werkplaats. Met oma ging ik vaak mee boodschappen doen. Dat vond ze fijn, want ik kon haar helpen de tassen te

dragen.

We used to visit grandpa and grandma once or twice a year. Usually,

we would stay a week. We’d go to the coast with grandma and

grandpa, or they’d take us to the city to eat ice cream, and sometimes

we were allowed to go to grandpa’s workshop. I often went shopping

with grandma. She liked that, because I was able to help her carry the

bags.

Oftentimes, the listener’s attention is first drawn to the past with a sentence in the present perfect, upon which the event itself is described in the

simple past tense. Example:

Gisteren heb ik een huis bekeken. Het was een deel van een twee-onderéén-kap. Er lag een grote tuin achter, en het huis had een eigen

garage. De vrouw die er nu woont, liet me alles zien. Ik vond het een

schitterend huis.

Yesterday I looked at a house. It was part of a duplex. There was a big

garden at the back, and the house had its own garage. The woman who

lives there now, showed me everything. I thought it was a gorgeous house.

The simple past tense is also used to imagine a possible future. Examples:

Als het niet regende, konden we wandelen.

If it didn’t rain, we could go for a walk.

Als Erik het geld had, kocht hij die auto meteen.

If Erik had the money, he’d buy that car right away.

See also the unit on the conditional for more examples in detail.

The present perfect tense

While the simple past is used to narrate a string of (isolated or regular)

events in the past, the present perfect tense is used to talk about isolated

events in the past that are linked to the present. The speaker is talking

from the perspective of the present, and the listener is not taken to the

past, but listens also from the perspective of the present. While sentences

in the simple past are more descriptive of a more clearly defined period

in the past, sentences in the present perfect always carry a certain relevance for the present. Note the difference between the following possible

statements by Erik:

9780415485654_4_022.qxd 03/02/2009 16:50 Page 152

153

The

present

perfect

tense

a Ik heb in Groningen gestudeerd.

b Ik studeerde in Groningen.

In sentence a, the possible situation is that Erik is in a job interview and

he is giving the interviewer information that is relevant for the present

moment. The listener is not taken into the past. Erik wouldn’t have the

same effect with sentence b. Sentence b just gives a recount of a period

in Erik’s past, and it might be in a conversation with a friend in the context of life stories being told. The sentence could be followed by . . . toen

ik Sanne ontmoette ‘when I met Sanne’. Another example:

Ik heb een nieuwe fiets gekocht. Kijk, het licht is nu al kapot. Toen ik

hem kocht, werkte alles perfekt.

I bought a new bike. Look, the light is already broken. When I bought

it, everything worked perfectly.

Buying the bike is an isolated event in the past, told from the perspective

of the present. The present moment is the broken light being shown to

the listener. In the sentence Toen ik hem kocht... , the listener is taken

into the past, and the speaker is describing the past moment. Sentences

beginning with the subordinating conjunction toen describing the past, therefore, should be in the simple past, not in the present perfect. Another

example:

Erik en Sanne hebben de boerderij verbouwd.

Erik and Sanne have remodeled the farm.

The present perfect is typically used to talk about completed actions with

a lasting effect in the present. Sentences in the present perfect point to a

result. Other such examples are:

Ik ben bij de dokter geweest.

I was at the doctor’s (so now I know what’s wrong).

Ik heb een nieuwe bril gekocht.

I bought new glasses (so now I can see better).

Ik heb het hele huis schoongemaakt.

I cleaned the whole house (so now it is clean).

The present perfect tense is also used to talk about the future. The sentence in the present perfect is about an event or action that must be

completed before the action of the main sentence can take place. This is

also a form of the conditional.

9780415485654_4_022.qxd 03/02/2009 16:50 Page 153

154

22

Verb

tenses

Ik bel je op als ik je essay heb gelezen.

I’ll call you after I have read your essay.

Zodra we dat bloemperk omgespit hebben, kunnen de bollen erin.

As soon as we’ve turned the soil of that flower bed, the bulbs can go in.

The past perfect tense

The past perfect tense is used to talk about a past event from the perspective of another past event. Take as examples the sentences from

Erik’s story:

Voordat Erik in Groningen ging studeren, had hij nog nooit in een grotere

stad gewoond. Toen hij zijn studie afgemaakt had en met Sanne

trouwde, wilde hij weer in een dorp wonen.

The different tenses in the sentences are used to create a chronology of

past events. What happened before the event in the simple past (ging

studeren, met Sanne trouwde), must be put in the past perfect. Another

example:

Gisteren kwam ik Lydia tegen. Die was net bij de kapper geweest.

Yesterday I ran into Lydia. She had just been to the hairdresser’s.

Lydia’s haircut happened before the speaker ran into her.

The past perfect is also used to reflect on past events that could have

happened, but did not and never will, or events that did happen but should

not have. Examples:

Als hij niet zo duur was geweest, had ik die ketting gekocht.

If it hadn’t been so expensive, I would have bought that necklace.

Als ik geweten had dat de winkel dicht zou zijn, was ik er niet

heengefietst.

If I had known the store was closed, I wouldn’t have cycled there.

Sentences with nadat

A sentence beginning with the subordinated conjunction nadat must be

either in the present perfect or in the past perfect. If it is in the past perfect, the main sentence must be in the simple past, and the action of the

sentence takes place in the past (see sentence 1 below) . If it is in the present perfect, the main sentence must be in the present tense, and the action

9780415485654_4_022.qxd 03/02/2009 16:50 Page 154

155

Exercise

22.1

of the sentence takes place in the future (see sentence 2 below). Note the

difference:

1 Nadat Erik het huis verbouwd had, trokken hij en Sanne erin.

After Erik had remodeled the house, he and Sanne moved in.

2 Nadat Erik het huis verbouwd heeft, trekken hij en Sanne erin.

After Erik has remodeled the house, he and Sanne will move in.

Sentence 1 looks back on the past, while sentence 2 looks to the future.

In sentence 2, Erik is still remodeling. In sentence 1, the remodeling has

long been finished and Erik and Sanne have lived there for some time.

Exercise 22.1

Which sentence is logical to follow the first, sentence a or b?

1 Gisteren at Peter zijn eerste zoute haring.

a Hij heeft nog nooit haring gegeten.

b Hij had nog nooit haring gegeten.

2 Sanne had vorige week griep.

a Erik kookte de hele week.

b Erik heeft de hele week gekookt.

3 Karin is bij de oogarts geweest.

a Ze heeft een nieuwe bril nodig.

b Ze had een nieuwe bril nodig.

4 Nadat Peter zijn huiswerk voor wiskunde had gedaan,

a heeft hij Johan opgebeld om de antwoorden te vergelijken.

b belde hij Johan op om de antwoorden te vergelijken.

5 Erik: Ik kan je alles over Groningen vertellen.

a Ik woonde er zes jaar.

b Ik heb er zes jaar gewoond.

6 Johan: Heb je gisteren nog naar voetbal gekeken?

a Peter: Nee, ik heb die wedstrijd niet gezien.

b Peter: Nee, ik zag die wedstrijd niet.

7 Als Erik niet in Groningen gestudeerd had,

a ontmoette hij Sanne nooit.

b had hij Sanne nooit ontmoet.

8 Karin: Pap, waar is deze foto gemaakt?

a Erik: In Spanje, toen we daar op huwelijksreis waren.

b Erik: In Spanje, toen we daar op huwelijksreis zijn geweest.

9 Sanne: Karin, ik wil graag dat je de tafel dekt,

a als je je huiswerk hebt gemaakt.

b als je je huiswerk maakte.

9780415485654_4_022.qxd 03/02/2009 16:50 Page 155

156

22

Verb

tenses

10 Sanne: Ben je vanmorgen nog op tijd op die vergadering gekomen?

a Erik: Nee, ze zijn al begonnen.

b Erik: Nee, ze waren al begonnen.

Exercise 22.2

In each sentence, enter the correct form of hebben or zijn.

1 Joost studeert nu al drie jaar biologie. Daarvoor ______ hij een jaar

psychologie gestudeerd. Maar dat vak ______ niks voor hem.

2 Toen ik in Aruba was, heb ik een iguana gezien. Ik ______ nog nooit

zo’n beest van dichtbij bekeken. Een iguana ______ een soort

hagedis, maar dan veel groter.

3 Erik en Sanne kwamen gisteren bij ons op bezoek. Ze ______ naar de

Pasar Malam geweest en ze ______ allerlei leuke dingen gekocht die

ze ons lieten zien.

4 Toen we gisteren op het voetbalveld kwamen, ______ de spelers van

het andere team nog niet gearriveerd. We ______ een half uur moeten

wachten.

5 Ik ______ volgende week geen tijd om te komen want dan ______ ik

in Brussel.

6 Als we ______ geweten dat Engeland tegenwoordig zo duur ______,

dan ______ we naar een ander land op vakantie gegaan.

7 Erik _____ vorige week in London geweest. Hij _____ daar met collega’s op een congres.

8 Waar ______ jullie vorige zomer gekampeerd, toen jullie in Frankrijk

______?

9 Net nadat Sanne haar slaplantjes in de grond gezet ______, begon het

te regenen.

10 Wie van jullie deze oefening afgemaakt ______, kan alvast met de oefening op de volgende bladzij beginnen. Dat ______ een oefening over

de voltooid verleden tijd.

Exercise 22.3

Turn each sentence pair into one sentence using nadat. Make sure to use

the correct verb tenses. The sentence pair will tell you what the verb tense

should be.

Example: Eerst doe ik de boodschappen. Dan kook ik de soep.

Nadat ik de boodschappen heb gedaan, kook ik de soep.

9780415485654_4_022.qxd 03/02/2009 16:50 Page 156

157

Exercise

22.3

1 Eerst las ik m’n email. Toen ging ik aan het werk.

2 Eerst zet je je tent op. Dan leg je de luchtbedden erin.

3 Eerst haalde Erik Sanne op. Toen gingen ze naar het restaurant.

4 Eerst repareren we jouw lekke band. Dan kunnen we naar school fietsen.

5 Eerst ging de storm liggen. Toen konden we de schade beoordelen.

9780415485654_4_022.qxd 03/02/2009 16:50 Page 157

158

UNIT TWENTY-THREE

Prepositions

Introduction

In Unit 25 of Basic Dutch, we discussed prepositions in groups according

to their function and meaning: time, place, manner, reason, possession. This

unit lists examples of some commonly used verbs with prepositions and

some fixed expressions combining nouns, adjectives and adverbs with

prepositions. The prepositions are listed in alphabetical order, each with

the corresponding verbs and some sample sentences. When the verb is

reflexive, the reflexive pronoun is abbreviated to z. (=zich). For reasons

of space, we limit ourselves to only a few examples for each.

Verbs with prepositions

aan

denken aan think about z. ergeren aan be annoyed

deelnemen aan participate in z. herinneren aan remember

lijden aan suffer from twijfelen aan doubt

Peter neemt aan een toernooi Peter participates in a tournament.

deel.

Erik ergert zich aan het verkeer. Erik is annoyed by the traffic.

bij

z. aansluiten bij join betrekken bij involve in

passen bij fit, match stilstaan bij think, ponder

horen bij belong to zweren bij swear by

Hij was niet betrokken bij He wasn’t involved in that accident.

dat ongeluk.

Daar heb ik nooit bij stilgestaan. I never thought about that.

9780415485654_4_023.qxd 03/02/2009 16:49 Page 158

159

Verbs

with

prepositions

in

berusten in acquiesce in delen in share

opgaan in be absorbed in slagen in succeed

geloven in (aan) believe z. vergissen in err

Hij gaat helemaal op in zijn werk. He’s totally absorbed in his work.

Ik heb me in de datum vergist. I was wrong about the date.

met

beginnen met start with z. bemoeien met interfere

eindigen met end with spotten met mock

breken met break with vergelijken met compare

Bemoei je met je eigen zaken!

Mind your own business!

Je mag niet met iemands handicap spotten.

Don’t make fun of someone’s handicap.

naar

aarden naar be like kijken naar* watch

streven naar strive for verlangen naar long for

raden naar guess zoeken naar look for

Hij aardt naar zijn vader. He is just like his father.

Ik verlang naar de vakantie. I’m longing for the break.

*Note: Many other things we do with our senses take the preposition

naar: hongeren naar ‘hunger for’, luisteren naar ‘listen to’, ruiken naar ‘smell

like’, smaken naar ‘taste like’.

om

bidden om pray for denken om think about

lachen om* laugh about rouwen om mourn for

geven om care for vragen om ask for

Denk je om je medicijnen? Remember to take your medication.

De man op straat vroeg om The man in the street asked for a light.

een vuurtje.

9780415485654_4_023.qxd 03/02/2009 16:49 Page 159

160

23

Prepositions

*Note: Many verbs that express an emotion take the preposition om: huilen

om ‘cry for’, malen om ‘not care about’, smeken om ‘beg for’, etc.

op

antwoorden op answer to hopen op hope for

lijken op resemble z. verheugen op look forward to

letten op pay attention wachten op wait for

Kun je even op m’n bagage letten? Can you watch my luggage for a

moment?

We verheugen ons op de vakantie. We look forward to the break.

over

beslissen over decide about klagen over complain

oordelen over judge praten/spreken over talk

(na)denken over ponder z. verbazen over be amazed

Mijn buurman klaagde over mijn muziek.

My neighbor complained about my music.

Waar praten jullie over?

What are you talking about?

Note: Many verbs expressing thinking, talking, or having an opinion take

this preposition.

tegen

beschermen tegen protect kunnen tegen tolerate

ruilen tegen exchange vechten tegen fight

protesteren tegen protest waarschuwen tegen warn

Peter kan niet tegen de hitte. Peter doesn’t tolerate the heat.

We werden tegen harde wind They alerted us to strong winds.

gewaarschuwd.

tot

behoren tot belong to dwingen tot force to

veroordelen tot sentence

Dit dier behoort tot de This animal belongs to the mammals.

zoogdieren.

9780415485654_4_023.qxd 03/02/2009 16:49 Page 160

161

Adjectives

and

adverbs

with

prepositio

ns

De dief werd tot twee jaar The thief was sentenced to two years in

veroordeeld. prison.

uit

afleiden uit deduct bestaan uit consist of

ontstaan uit develop

Wat wil je daaruit afleiden? What do you want to conclude from

that?

Dit programma bestaat uit This program consists of three parts.

drie delen.

van

afhangen van depend balen van be fed up with

houden van love, like scheiden van separate

genieten van enjoy verdenken van suspect

Dat hangt van het weer af. That depends on the weather.

Die man wordt van diefstal verdacht. That man is suspected of theft.

voor

bedanken voor thank for z. interesseren voor be interested in

sparen voor save for vluchten voor flee from

pleiten voor plea for zorgen voor care for

Peter spaart voor een nieuwe Peter is saving for a new scooter.

scooter.

Interesseer je je voor politiek? Are you interested in politics?

Adjectives and adverbs with prepositions

This section gives sample sentences with fixed combinations of adjectives

and adverbs with prepositions. Included in the examples are past participles

with prepositions. Again, for reasons of space we must limit ourselves to

some commonly used fixed expressions.

Deze grond is rijk aan mineralen. This soil is rich with minerals.

Ben je al gewend aan je nieuwe baan? Are you used to your new job yet?

Note: The verb is wennen aan ‘get used to’.

9780415485654_4_023.qxd 03/02/2009 16:49 Page 161

162

23

Prepositions

Karin is erg gehecht aan haar kat. Karin is very attached to her cat.

Sanne is verslaafd aan chocola. Sanne is addicted to chocolate.

Erik is geïnteresseerd in schaak. Erik is interested in chess.

Ik ben teleurgesteld in m’n baas. I am disappointed in my boss.

Peter is met z’n huiswerk bezig. Peter is doing his homework.

Ben je blij met die nieuwe mixer? Are you happy with that new

mixer?

Sanne is klaar met haar werk. Sanne has finished her work.

Erik is niet tevreden met z’n salaris. Erik is not satisfied with his salary.

Karin is benieuwd naar haar cijfer. Karin is curious about her grade.

Erik is bezorgd om oma Beumer. Erik is worried about grandma

Beumer.

Sanne is boos/kwaad op de hond. Sanne is angry with the dog.

Peter is gek op oude kaas. Peter is crazy about mature

cheese.

Ben jij jaloers op je vriendin? Are you jealous of your girlfriend?

Ik ben heel trots op mijn scooter. I’m very proud of my scooter.

Peter is verliefd op Tina. Peter is in love with Tina.

Ben je daar verbaasd over? Are you surprised about that?

Nee, ik ben er verdrietig over. No, I’m sad about it.

Is die kat immuun tegen/voor rabiës? Is that cat immunized against

rabies?

De agent was vriendelijk tegen mij. The cop was nice to me.

Zij is afhankelijk van haar man. She is dependent on her husband.

Ben je bang van/voor honden? Are you afraid of dogs?

Hij is vol van energie. He is full of energy.

Sanne is weg van Bruce Springsteen. Sanne is crazy about Bruce

Springsteen.

Ik ben erg dankbaar voor uw hulp. I’m very thankful for your help.

U bent heel geschikt voor die baan. You are well qualified for that job.

Hij is erg vatbaar voor griep. He easily catches the flu.

Wie was hier verantwoordelijk voor? Who was responsible for this?

Nouns with prepositions

This section gives sample sentences with fixed combinations of noun and

preposition. There are numerous such combinations, but for brevity’s

sake we can only give a few examples.

Sanne heeft een hekel aan hamsters. Sanne doesn’t like hamsters.

Ik heb geen belang bij die I’m not interested in that

aanbieding. special offer.

Erik heeft geen vertrouwen in Erik doesn’t trust politics.

de politiek.

9780415485654_4_023.qxd 03/02/2009 16:49 Page 162

163

Exercise

23.1

Daar neem ik geen genoegen mee. I’m not satisfied with that.

Dat is in strijd met de wet. That’s against the law.

Ik heb medelijden met die man. I feel sorry for that man.

Jij houdt met niemand rekening. You’re not concerned about

anyone.

Wat is het antwoord op die vraag? What’s the answer to that question?

Hij doet een beroep op zijn vader. He asks his father for help.

De strijd tegen aids gaat door. The fight against Aids goes on.

Hij was de redding uit mijn ellende. He saved me from my misery.

Sanne heeft een afkeer van jenever. Sanne strongly dislikes Dutch gin.

Heb jij verstand van computers? Do you know anything about

computers?

Peter heeft geen aandacht voor Peter doesn’t pay attention to girls.

meisjes.

Hij heeft begrip voor mijn probleem. He understands my problem.

Ik heb grote bewondering voor hem. I admire him greatly.

This is just a brief overview of possible combinations of verbs, adjectives/

adverbs, and nouns with prepositions. Strictly speaking, they belong more

in the category of vocabulary than of grammar, and the best way to learn

them is by repetition and memorization. It is a good idea to keep your

own list of such combinations, and organize them in the way that works

best for your own learning strategies. For that purpose, below are exercises that include combinations not listed in this unit. A good dictionary

will help you find the correct preposition.

Exercise 23.1

Enter the correct prepositions.

Situation: School and future plans.

1 Mijn broertje zit ______ Alkmaar ______ de middelbare school, hij doet

het VWO.

2 ______ een jaar gaat hij ______ de universiteit.

3 Maar dan moet hij natuurlijk wel eerst ______ zijn examen slagen.

4 Hij moet ______ 7 vakken examen doen en ______ goede cijfers

slagen.

5 Het VWO-diploma geeft toegang ______ de universiteit.

6 Mijn broer heeft belangstelling ______ verschillende studies.

7 Hij moet kiezen ______ psychologie, sociologie en rechten.

8 Hij wil in ieder geval een beroep kiezen waarin hij ______ mensen moet

omgaan.

9780415485654_4_023.qxd 03/02/2009 16:49 Page 163

164

23

Prepositions

9 Waarschijnlijk gaat hij zich inschrijven ______ psychologie.

10 Maar als hij die studie te moeilijk vindt, kan hij natuurlijk ______ een

jaar altijd nog overstappen ______ een andere studie.

Exercise 23.2

Enter the correct prepositions.

Situation: An interview with Brad Pitt.

1 Tom stelt tien vragen ______ Brad Pitt.

2 Hij is een grote fan ______ Brad.

3 Hij heeft ______ al Brads films gekeken.

4 Tom begint ______ een makkelijke vraag.

5 Hij wil weten of Brad ______ een grote familie komt.

6 Hij vraagt ook of Brad zich ______ astrologie interesseert.

7 Brad zegt dat hij een hekel heeft ______ astrologie.

8 Tom vraagt of Brad spijt heeft ______ zijn huwelijk met J.A.

9 Brad wil geen antwoord geven ______ die vraag.

10 Tom bedankt Brad hartelijk ______ het interview.

Exercise 23.3

Enter the correct prepositions.

Situation: Moral values in the Netherlands.

1 Hoe staat het ______ de moraal in Nederland?

2 Volgens veel mensen is er weinig hoop ______ een verbetering van de

normen en waarden.

3 Deze mensen klagen vooral ______ het gedrag van jongeren.

4 De kerk heeft niet veel invloed meer ______ jonge mensen.

5 Ouders voelen zich minder verantwoordelijk ______ hun kinderen.

6 Jongeren hebben steeds minder respect ______ ouderen.

7 Professor A maakt zich zorgen ______ de toenemende agressie.

8 Mevrouw B vindt dat mensen geen oog hebben ______ milieuproblemen.

9 Meneer X vindt dat mensen zich moeten verzetten ______ het toenemende egoïsme.

10 Mevrouw Y vindt dat mensen meer rekening moeten houden ______

ouderen en gehandicapten.

9780415485654_4_023.qxd 03/02/2009 16:49 Page 164

UNIT TWENTY-FOUR

Word order

Introduction

In Unit 23 in Basic Dutch, we discussed basic word order and sentence

structure in coordinated and subordinated sentences. Throughout other

chapters in this book, on negation, separable verbs, passive structures,

the conditional, and so on, word order has been at the center of attention.

This unit provides a summary of the most important aspects of word order

and sentence structure. First, a review of the basics.

Coordinated and subordinated sentences

In a coordinated or main sentence, the verb always takes the second position (example 1), unless the sentence is a ‘yes–no’ question or an order

using the imperative. In those two cases, the verb takes the first position

(examples 2, 3). In a subordinated sentence, the verb moves to the end

(example 4). In the examples the verb is in italics.

1 Peter komt naar het feest. Peter is coming to the party.

2 Komt Peter naar het feest? Is Peter coming to the party?

3 Kom ook naar het feest! Do come to the party, too!

4 Peter zegt dat hij naar het Peter says he is coming to the party.

feest komt.

Basic word order in main sentences

In a main sentence, the subject and verb take first and second place

(example 1), unless there is inversion of subject and verb (example 2), and

within the other elements of the sentence, the order is as follows: time,

manner, place (example 3).

165

9780415485654_4_024.qxd 03/02/2009 16:49 Page 165

166

24

Word

order

1 Peter komt vanavond naar het feest.

Peter is coming to the party tonight.

2 Vanavond komt Peter naar het feest.

Tonight, Peter is coming to the party.

3 Peter komt vanavond (time) met de fiets (manner) naar het feest (place).

Peter is coming to the party by bike tonight.

Basic word order in subordinated sentences

A subordinated sentence begins with the part that connects it to the main

or other subordinated sentence, for instance the subordinating conjunction, a question word for an indirect question, a relative pronoun. The

connector is followed by the subject, other sentence parts, and lastly

the conjugated verb. Within the other sentence parts, the order is the same

as in a main sentence: time, manner, place. Example:

Peter zegt dat-hij-vanavond-met de fiets-naar het feest-komt.

main sentence connector-subject-time-manner-place-verb

When the order of main sentence and subordinated sentence is reversed, the

main sentence must begin with the verb. The verbs of the two sentences

are then on each side of the comma. Example, with the verbs in italics:

Dat Peter vanavond naar het feest komt, vind ik hartstikke leuk.

I think it’s great that Peter is coming to the party tonight.

Positions in a main sentence

Generally, a main sentence in Dutch can have six different positions. The

second position is almost always the verb (except in ‘yes–no’ questions or

command sentences); the first position is the subject or another sentence

element in which case the subject and the verb are inverted; the third position is the subject when it is not in first; the fourth position is the middle

part, which can hold elements such as time, place, objects, prepositional

phrases and others; the fifth position is the verb group as we discussed in

the previous section; the sixth position can hold a few elements such as

infinitive constructions with om . . . te or prepositional phrases.

9780415485654_4_024.qxd 03/02/2009 16:49 Page 166

167

Positions

in a subordinated

sentence

Subject Verb Subject Middle Verb group Final

1 Erik gaat morgen voetballen.

2 Sanne had dat boek willen lezen.

3 Wanneer zal de auto gewassen

worden?

4 Wat moeten we doen voor morgen?

5 Morgen gaat Peter naar het om te vissen.

kanaal

6 Kom je gezellig bij ons eten?

7 Ga je haar laten knippen!

Translations: 1 Erik is going to play soccer tomorrow; 2 Sanne would have

liked to read that book; 3 When will the car be washed?; 4 What do we

have to do for tomorrow?; 5 Tomorrow, Peter is going to the canal to fish;

6 You want to have dinner with us?; 7 Go get a haircut!

Note: We have learned that past participles, infinitives with modal verbs,

and other parts of the second verb group must always come at the end of the

sentence. However, particularly in speech, prepositional phrases can follow

the second verb group. Note the difference in the following sentences:

Ik heb gisteren de hele weg in de trein met een man uit Maastricht zitten praten.

Yesterday, the whole way in the train, I talked to a guy from

Maastricht.

Alternative: Ik heb gisteren de hele weg in de trein zitten praten met

een man uit Maastricht.

Ik heb dit boek vorig jaar in een tweedehands boekwinkel gekocht.

I bought this book last year in a used bookstore.

Alternative: Ik heb dit boek vorig jaar gekocht in een tweedehands

boekwinkel.

Positions in a subordinated sentence

Other clause Link Subject Middle Verb group Final

1 Ik denk dat Sanne vandaag werkt.

2 Peter studeert omdat hij een test moet doen in Frans.

3 Sanne vraagt of Karin vandaag thuisblijft om te eten.

4 Denk jij dat hij die moord gepleegd heeft?

5 Weet jij wat er vandaag gedaan moet

worden?

6 Geloof jij dat dat waar is, wat hij zei?

9780415485654_4_024.qxd 03/02/2009 16:49 Page 167

168

24

Word

order

Translations: 1 I think Sanne is working today; 2 Peter studies because he

has to do a test in French; 3 Sanne asks whether Karin is staying home

for dinner today; 4 Do you think he committed that murder?; 5 Do you

know what has to be done today?; 6 Do you think what he said is true?

Generally, in a subordinated sentence, the first position is taken by the

connector (link), usually a subordinating conjunction. Most of the time,

the subject takes the second position. The third position is taken by

those sentence elements that take the middle part in a main sentence:

time, place, direct and indirect objects (including relative sentences with

those objects), prepositional phrases, adverbs, and so on. The fourth

position is taken by the conjugated verb and other parts of the verb group

such as past participles and infinitives. In the fifth position, we might

find a prepositional phrase, an infinitive construction with om . . . te or

another clause.

Word order in the second verb group

Modal verbs such as kunnen and moeten take the second position in a

main sentence (example 1), and in a subordinated sentence, they can be

on either side of the main verb, although in speech we prefer to put the

modal verb before the main verb (examples 2, 3).

1 Peter moet dit weekend voor een test studeren.

Peter has to study for a test this weekend.

2 Peter zegt dat hij dit weekend voor een test studeren moet.

Peter says that he has to study for a test this weekend.

3 Peter zegt dat hij dit weekend voor een test moet studeren.

Peter says that he has to study for a test this weekend.

The auxiliary verbs for the present perfect, hebben and zijn, are placed

in the second position in a main sentence (example 4), and in a subordinated sentence, they can be placed on either side of the past participle,

although in speech we prefer to put them before the past participle

(examples 5, 6). A separable prefix can be separated from the participle or

not (example 7).

4 Peter heeft z’n test goed gedaan.

Peter did well in his test.

5 Peter zegt dat hij zijn test goed gedaan heeft.

Peter says he did well in his test.

6 Peter zegt dat hij zijn test goed heeft gedaan.

Peter says he did well in his test.

7 Sanne vraagt of oma Beumer op heeft gebeld/heeft opgebeld.

Sanne asks if grandmother Beumer called.

9780415485654_4_024.qxd 03/02/2009 16:49 Page 168

169

Word

order in

large verb

groups

For more examples of word order with separable verbs, check the corresponding chapter in this book.

Auxiliary verbs with te + infinitive take the second position in a main

sentence, while te and the infinitive are at the end (example 1). If the

infinitive of the main verb is a separable verb, te must separate the prefix

from the stem (example 2).

1 Sanne probeert het reisburo te bellen.

Sanne tries to call the travel agent.

2 Peter vergeet zijn broodtrommel in te pakken.

Peter forgets to pack his lunch box.

In subordinated sentences of this kind, the conjugated verb can be on either

side of the direct object. See examples of each in example 3.

3 Ik geloof dat Sanne het reisburo probeert te bellen.

Alternative: Ik geloof dat Sanne probeert het reisburo te bellen.

I think Sanne is trying to call the travel agent.

The present perfect of an infinitive construction with te and a direct

object offers a variety of possibilities in word order. The past participle

of the auxiliary verb can be on either side of the object, in a main as well

as a subordinated sentence (examples 4, 5).

4 Sanne is vergeten het reisburo te bellen.

Alternative: Sanne is het reisburo vergeten te bellen.

Sanne has forgotten to call the travel agent.

5 Ik geloof dat Sanne vergeten is het reisburo te bellen.

Alternative: Ik geloof dat Sanne het reisburo is vergeten te bellen.

I believe Sanne forgot to call the travel agent.

Note: Even within the subordinated sentence dat Sanne vergeten is one

has another alternative: dat Sanne is vergeten. This is in line with the rule

we mentioned before, namely that in a subordinated sentence, the auxiliary verb can be on either side of the infinitive or past participle.

Word order in large verb groups

Complicated forms of the passive or the conditional, for example, can have

a verb group of three or more components at the end of the sentence. We

have seen this in the corresponding units, and also in the unit on infinitive

constructions. However, the order of those individual components is not

arbitrary. Examples:

9780415485654_4_024.qxd 03/02/2009 16:49 Page 169

170

24

Word

order

Erik zegt tegen Sanne dat de kapotte mixer niet meer gerepareerd kan

worden.

Erik tells Sanne that the broken mixer cannot be fixed anymore.

This verb group consists of three verbs: the modal verb kunnen, the passive

auxiliary verb worden and the main verb repareren. In this verb group, the

past participle of the main verb can be either at the beginning or the end:

Erik zegt tegen Sanne dat de kapotte mixer niet meer kan worden

gerepareerd.

Erik tells Sanne that the broken mixer cannot be fixed anymore.

The word order in a larger verb group in the conditional is the same as

above. The past participle of the main verb can be at the beginning or at

the end.

Erik zegt tegen Sanne dat hij de mixer graag zelf gerepareerd zou hebben.

Erik tells Sanne that he would have liked to fix the mixer himself.

Alternative: Erik zegt tegen Sanne dat hij de mixer graag zelf zou hebben

gerepareerd.

When a fourth verb is added to the group, such as in the sentences below

which are passive constructions in the past perfect, the word order

remains consistent. The past participle is at the beginning or at the end.

Examples:

Sanne gelooft dat de mixer nog best gerepareerd had kunnen worden.

Sanne believes the mixer could very well have been fixed.

Alternative: Sanne gelooft dat de mixer nog best had kunnen worden

gerepareerd.

Summary: The past participle of the main verb is at the beginning or the

end of the verb group, and within the other verbs, the conjugated verb

comes first, followed by the infinitives of the other verbs. Among those,

modal verb infinitives always come first.

Exercise 24.1

Reverse the order of the two sentences, and begin with the subordinated

sentence.

1 Erik neemt de trein naar Amsterdam, omdat hij niet in het spitsuur wil

komen.

9780415485654_4_024.qxd 03/02/2009 16:49 Page 170

171

Exercise

24.2

2 Hij komt op tijd op z’n werk, hoewel de trein vertraging had.

3 Hij praat met een collega, terwijl hij in de lift naar de kantine staat.

4 De secretaresse belt zodra hij aan zijn buro zit.

5 Er is voor hem gebeld toen hij koffie haalde.

Exercise 24.2

Which one of the two sentences is correct?

1a Erik vraagt of er zit suiker in de koffie.

1b Erik vraagt of er suiker in de koffie zit.

2a Sanne zegt dat zij heeft nog geen suiker in de koffie gedaan.

2b Sanne zegt dat zij nog geen suiker in de koffie heeft gedaan.

3a Peter zegt dat hij zijn koffie niet beneden drinkt maar op z’n kamer.

3b Peter zegt dat hij beneden zijn koffie niet drinkt maar op z’n kamer.

4a Karin vertelt dat ze op een test zich voorbereiden moet.

4b Karin vertelt dat ze zich op een test voorbereiden moet.

5a Erik vraagt of er nog meer koffie gezet moet worden.

5b Erik vraagt of er nog meer koffie moet gezet worden.

Exercise 24.3

Each sentence has one or more errors in word order. Correct the errors.

1 Sanne heeft geen zin om vandaag een rok en een bloes te aantrekken.

2 In een spijkerbroek en een trui ze zit aan het ontbijt.

3 Erik vraagt of Sanne bij de bakker gisteren geweest is.

4 Ze zegt dat ze nog niet er geweest is.

5 Erik zegt dat dat is vervelend want er nu geen vers brood is.

Exercise 24.4

In each sentence, define coordinated clauses (CC) and subordinated

clauses (SC).

1 Peter vertelt dat hij, toen hij vanmorgen in de bus stapte, zijn buskaart

niet kon vinden.

2 Omdat de buschauffeur hem wel eens eerder had gezien, liet hij hem

zonder kaart de bus in, maar dat was alleen voor deze ene keer.

3 Op school ontdekte Peter dat de kaart, die nog tot het eind van de maand

geldig is, in zijn wiskundeboek zat.

9780415485654_4_024.qxd 03/02/2009 16:49 Page 171

172

24

Word

order

4 Tijdens de wiskundeles zat Peter zich aldoor af te vragen, hoe die kaart

in dat boek terechtgekomen was.

5 Maar wat hij gisteren na schooltijd met de kaart had gedaan, kon hij

zich niet meer herinneren.

Exercise 24.5

Put the elements of the second sentence in the right order and conjugate

the verb.

1 Als je in Nederland kampeert (nodig / goede kampeerspullen / je /

hebben)

2 Neem warme kleren mee (zijn / best koud / omdat / kunnen / ’s avonds

/ het)

3 Het regent vaak (om / verstandig / het / inpakken / dus / regenlaarzen

/ zijn / te)

4 Als je op zand kampeert (worden / de tent / vastzetten / met extra

tenthaken / moeten)

5 Reserveer tijdig een plaats (het / want / altijd / erg / in de zomer / er /

zijn / druk)

6 Als het mooi weer is (op een waddeneiland / een mooie vakantie / hebben

/ altijd / je)

Exercise 24.6

Put the sentence parts in the right order, beginning with the capitalized

word. Make sure to put the sentences in the correct tense.

Situation: Spring cleaning in Erik and Sanne’s house.

1 de gordijnen / Op zaterdag / brengen / moeten / worden / naar de stomerij

2 laten / op woensdag / willen / de vloerbedekking in de kamer / Sanne

/ reinigen

3 de glazenwasser / of / komen / Erik / moeten / vragen

4 alle ramen / Vorig jaar / wassen / de glazenwasser / hebben

5 proberen / de ramen / Sanne / wassen / zelf / zeggen / ze / willen / te /

dat

9780415485654_4_024.qxd 03/02/2009 16:49 Page 172

APPENDIX

Strong and irregular verbs

Introduction

The following is a list of commonly used strong and irregular verbs. The

strong verbs are organized according to the way they change their stem

vowel in the simple past and the present perfect tense. This is an easier

way for students to recognize and memorize patterns than if they were

listed in alphabetical order.

a – oe – a

dragen droeg gedragen carry, wear

ervaren ervoer ervaren experience

graven groef gegraven dig

slaan sloeg geslagen hit, strike

varen voer gevaren float, sail

a – ie/i – a

bevallen beviel bevallen please, give birth

blazen blies geblazen blow

laten liet gelaten let

slapen sliep geslapen sleep

vallen viel gevallen fall

hangen hing gehangen hang

vangen ving gevangen catch

e – a – e

eten at gegeten eat

genezen genas genezen heal

geven gaf gegeven give

lezen las gelezen read

meten mat gemeten measure 173

9780415485654_5_end01.qxd 03/02/2009 16:48 Page 173

174

Appendix:

Strong

and

irregular

verbs

treden trad getreden step, move

vergeten vergat vergeten forget

vreten vrat gevreten devour, gobble

e – a – o

bevelen beval bevolen order, command

breken brak gebroken break

nemen nam genomen take

spreken sprak gesproken speak

steken stak gestoken stick, sting,

prick

stelen stal gestolen steal

e – ie – a

scheppen schiep geschapen create

e – ie – e

heffen hief geheven lift, heave

e – ie – o

bederven bedierf bedorven spoil, rot

helpen hielp geholpen help

ontwerpen ontwierp ontworpen design

sterven stierf gestorven die

werpen wierp geworpen throw

werven wierf geworven recruit

zwerven zwierf gezworven wander, roam

e – o – o

bedelven bedolf bedolven overwhelm, bury

bergen borg geborgen store, save

bewegen bewoog bewogen move

delven dolf gedolven dig, unearth

gelden gold gegolden apply, count

melken molk gemolken milk

schelden schold gescholden scoff, scold

schenden schond geschonden violate

schenken schonk geschonken give, donate

scheren schoor geschoren shave

9780415485654_5_end01.qxd 03/02/2009 16:48 Page 174

175

Appendix:

Strong

and

irregular

verbs

smelten smolt gesmolten melt

treffen trof getroffen meet, strike

trekken trok getrokken pull

vechten vocht gevochten fight

vertrekken vertrok vertrokken depart

vlechten vlocht gevlochten braid, twine

wegen woog gewogen weigh

zenden zond gezonden send

zwellen zwol gezwollen swell

zwemmen zwom gezwommen swim

e – oe – o

zweren zwoer gezworen swear

i – a – e

bidden bad gebeden pray

liggen lag gelegen lie (down)

zitten zat gezeten sit

i – o – o

beginnen begon begonnen begin

bezinnen (zich) bezon bezonnen ponder

binden bond gebonden bind

blinken blonk geblonken gleam, glitter

dingen dong gedongen haggle, bargain

dringen drong gedrongen push forward

drinken dronk gedronken drink

dwingen dwong gedwongen force

glimmen glom geglommen shine, gleam

klimmen klom geklommen climb

klinken klonk geklonken sound, hammer

krimpen kromp gekrompen shrink

opwinden wond op opgewonden wind up, excite

schrikken schrok geschrokken be scared,

startled

slinken slonk geslonken decrease

spinnen spon gesponnen spin, purr

springen sprong gesprongen jump, spring

stinken stonk gestonken stink

verzinnen verzon verzonnen contrive,

make up

9780415485654_5_end01.qxd 03/02/2009 16:48 Page 175

176

Appendix:

Strong

and

irregular

verbs

vinden vond gevonden find

winden wond gewonden wind

winnen won gewonnen win

wringen wrong gewrongen wrench, wring

out

zingen zong gezongen sing

zinken zonk gezonken sink

ie – oo – o

bedriegen bedroog bedrogen cheat

bieden bood geboden offer

gieten goot gegoten pour

kiezen koos gekozen choose

liegen loog gelogen lie

opschieten schoot op opgeschoten hurry up

schieten schoot geschoten shoot

verbieden verbood verboden forbid

verliezen verloor verloren lose

vliegen vloog gevlogen fly

vriezen vroor gevroren freeze

ij – ee – e

begrijpen begreep begrepen understand

bijten beet gebeten bite

blijken bleek gebleken appear

blijven bleef gebleven stay

drijven dreef gedreven float, drive

(push)

glijden gleed gegleden slide, glide

grijpen greep gegrepen seize, grab

hijsen hees gehesen raise, hoist

kijken keek gekeken look

knijpen kneep geknepen pinch

krijgen kreeg gekregen get, receive

lijden leed geleden suffer

lijken leek geleken appear

mijden meed gemeden avoid, shun

overlijden overleed overleden pass away

prijzen prees geprezen praise, price

rijden reed gereden drive

rijgen reeg geregen tie, string

rijzen rees gerezen rise

9780415485654_5_end01.qxd 03/02/2009 16:48 Page 176

177

Appendix:

Strong

and

irregular

verbs

schijnen scheen geschenen shine, appear

schrijven schreef geschreven write

slijpen sleep geslepen sharpen

slijten sleet gesleten wear out,

spend, sell

smijten smeet gesmeten throw, toss

snijden sneed gesneden cut

spijten speet gespeten regret, be sorry

splijten spleet gespleten split, crack

stijgen steeg gestegen rise, increase

strijden streed gestreden fight, struggle

strijken streek gestreken iron, brush

verdwijnen verdween verdwenen disappear

vergelijken vergeleek vergeleken compare

verwijten verweet verweten blame

wijken week geweken make way for

wijzen wees gewezen point

wrijven wreef gewreven rub, buff

zwijgen zweeg gezwegen be silent

ui – oo – o

buigen boog gebogen bend, bow

druipen droop gedropen drip

duiken dook gedoken dive

fluiten floot gefloten whistle

kluiven kloof gekloven nibble, gnaw

kruipen kroop gekropen crawl

ruiken rook geroken smell

schuiven schoof geschoven push, shove

sluipen sloop geslopen sneak, creep

sluiten sloot gesloten close, lock

snuiten snoot gesnoten blow nose, snuff

snuiven snoof gesnoven sniff, snort

spuiten spoot gespoten spout, gush,

inject

stuiven stoof gestoven blow, dust

verschuilen verschool verscholen hide

zuigen zoog gezogen suck

zuipen zoop gezopen drink, booze

The following is a list of strong verbs that don’t seem to follow a clear

pattern such as the ones above or are alone in their pattern. They are

organized here in alphabetical order.

9780415485654_5_end01.qxd 03/02/2009 16:48 Page 177

178

Appendix:

Strong

and

irregular

verbs

doen deed gedaan do

gaan ging gegaan go

houden hield gehouden hold

komen kwam gekomen come

lopen liep gelopen walk

roepen riep geroepen call

staan stond gestaan stand

weten wist geweten know

worden werd geworden become

zien zag gezien see

The following is a list of irregular verbs. They are irregular because one

of their past tense forms is strong, and one is regular, or their past tense

forms seem to follow the rules for regular verbs. They are organized in

alphabetical order.

bakken bakte gebakken bake

barsten barstte gebarsten burst

bezoeken bezocht bezocht visit

braden braadde gebraden fry, sauté

brengen bracht gebracht bring

denken dacht gedacht think

hebben had gehad have

heten heette geheten be called

jagen joeg gejaagd hunt

kopen kocht gekocht buy

lachen lachte gelachen laugh

laden laadde geladen load

malen maalde gemalen grind, ground

raden raadde geraden guess

scheiden scheidde gescheiden separate

spannen spande gespannen stretch, tighten

stoten stootte gestoten bump, knock

verraden verraadde verraden cheat, betray

vouwen vouwde gevouwen fold

vragen vroeg gevraagd ask

waaien woei/waaide gewaaid blow

wassen waste gewassen wash

weven weefde geweven weave

zeggen zei, zeiden gezegd say

zijn was, waren geweest be

zoeken zocht gezocht look for

zouten zoutte gezouten salt, pickle

Note: This appendix also appears in Basic Dutch.

9780415485654_5_end01.qxd 03/02/2009 16:48 Page 178