สรุปโครงการกลุ่มสนใจ น้ำมันไพล

ก

ข

คำนำ

สรุปผลการดำเนินงานเล่มนี้ จัดทำขึ้นเพื่อสรุปผลการดำเนินงานโครงการ การศึกษาต่อเนื่อง
ชั้นเรียนวิชาชีพ หลักสูตรการจักสานไม้ไผ่ จำนวน 31 ชั่วโมงในการจัดทำผลการดำเนินงานในครั้งนี้
ได้รับความรว่ มมือรว่ มใจดีย่ิงจาคณะผู้บรหิ าร คณะครูผูส้ อน บคุ ลากรทางการศึกษา ภาคีเครือขา่ ย กศน.
ตำบล ร่วมกันระดมความคิดและแลกเปลี่ยนเรียนรู้ สามารถนำไปปรบั ใชใ้ นการจดั กิจกรรมการเรียนรู้ให้
ผู้เรียนกลุ่มเป้าหมายของ กศน. มีคุณภาพ ครบตัวชี้วัด ผลการเรียนที่คาดหวัง และพัฒนาผู้เรี ยนให้มี
คุณสมบัตอิ นั พึงประสงค์ของสถานศึกษา

ผู้จัดทำ หวังเป็นอย่างยิ่งว่าสรุปผลการดำเนินงานเล่มนี้ จะเป็นประโยชน์สำหรับผู้นำไป
จัดกระบวนการเรียนรู้ไดอ้ ยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ หากมีข้อผดิ พลาดประการใด คณะผู้จดั ทำขอน้อมรับไว้และ
นำไปปรบั ปรุงใหด้ ขี ึน้ ต่อไป ดว้ ยความขอบคณุ ยง่ิ

กศน.ตำบลกุดผึ้ง

สรุปผลโครงการศนู ยฝ์ ึกอาชีพชุมชน รปู แบบกลุ่มสนใจ การทำนำ้ มันไพลเพ่อื สุขภาพ 3

สารบญั

เรื่อง หน้า
คำนำ
สารบญั 1
สว่ นที่ 1 บทนำ 3
ส่วนที่ 2 เอกสารท่เี กย่ี วขอ้ ง 26
ส่วนท่ี 3 วธิ ีการดำเนินการ 28
สว่ นท่ี 4 ผลการดำเนินโครงการ 33
ส่วนที่ 5 สรปุ ผลและข้อเสนอแนะ

ภาคผนวก
คณะทำงาน

กศน.ตำบลกุดผงึ้ ศนู ย์การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั อำเภอสุวรรณคูหา

สรุปผลโครงการศนู ยฝ์ ึกอาชพี ชุมชน รปู แบบกลุ่มสนใจ การทำนำ้ มันไพลเพือ่ สุขภาพ 4

บทที่ 1
บทนำ

ความเป็นมาและความสำคัญ
ตำบลกุดผึ้ง อำเภอสุวรรณคูหา มีพื้นที่ส่วนใหญ่ทำการเกษตร เช่น การทำนา ทำไร่ และปลูกผัก

หลังจากการเก็บเกี่ยวผลผลิตทางการเกษตรมีการประกอบอาชีพเสริม เพิ่มรายได้ให้กับคนในชุมชนตำบล กุด
ผึง้ อำเภอ สุวรรณคหู า เปน็ อกี ตำบล ทป่ี ระชาชนใช้เวลาว่างหลังจากการเกบ็ เกี่ยวผลผลิตทางการเกษตร โดย
การรวมกลุ่มกันประกอบอาชีพเสริม ได้แก่การทำน้ำมันไพลเพื่อสุขภาพ สมุนไพรที่มีการทำอยู่ในชุมชน ที่มี
กรรมวิธีการผลิตจากภูมิปัญญาชาวบ้านโนนป่าหว้าน ตำบลกุดผึ้ง เป็นการสร้างมูลค่าของสินค้าที่มีอยู่ใน
ท้องถิ่น ให้เกิดมูลค่าที่สูงขึ้น โดยใช้เวลาที่พักจากการทำการเกษตรมารวมกลุ่มกันเพื่อสร้างรายได้ ในการ
ผลิตต้องใช้เวลาความอดทนและคว ามละเอียดลออ มีกรรมวิธีที่ไม่ยุ่งยากมากและผู้ออกแบบต้องมีประสบการณ์
และพรสวรรค์ในการออกแบบตัดเย็บนิยมนำมาใช้ในบ้านเรือนและจำหน่วย ซึ่งสร้างรายได้ให้กับชุมชนเป็น
อยา่ งดี

ดังนั้นเพื่อเป็นการส่งเสริมสนับสนุนและตอบสนองกับความต้องการของประชาชนกลุ่มเป้าห มายใน
ตำบลกุดผึ้ง กศน.ตำบลกุดผึ้ง จึงได้จัดโครงการศูนย์ฝึกอาชีพชุมชน รูปแบบกลุ่มสนใจ (ไม่เกิน 30 ชั่วโมง)
การทำน้ำมันไพลเพื่อสุขภาพ จำนวน 6 ชั่วโมงขึ้น เพื่อเป็นการสืบทอดภูมิปัญญาท้องถิ่น ลดรายจ่ายและเพ่ิม
รายได้ในชุมชน ตลอดจนให้ความรู้ ความเข้าใจและพัฒนาอาชีพให้กับประชาชนกลุ่มเป้าหมายและผู้สนใจใน
ตำบลให้สามารถนำไปประกอบเป็นอาชีพ พัฒนาอาชีพ เพื่อก่อให้เกิดรายได้กับตนเองและครอบครัว เป็นการ
สร้างอาชีพให้เกดิ ความม่ันคงต่อไป

วัตถปุ ระสงค์ของโครงการ
เพื่อให้ประชาชนกลุ่มเป้าหมายที่ว่างงานหรือมีอาชีพอยู่แล้วและต้องการต่อยอดอาชีพ พัฒนา

อาชีพ มีทักษะความรู้ ความเข้าใจในการทำเครื่องดื่มสมุนไพรเพื่อสุขภาพ สามารถนำความรู้ไปใช้
ในชวี ิตประจำวนั และประกอบอาชีพได้

ขอบเขตของโครงการ
1. ดา้ นเนือ้ หา โครงการนีม้ ุ่งใหผ้ เู้ รียนกลุม่ เป้าหมายทเี่ ข้ารับการอบรมสามารถนำความรู้

ทักษะ และประสบการณ์การเรียนรู้ต่างๆ ไปใช้ในการประกอบอาชีพที่เป็นการเข้าสู่อาชีพ สร้างงาน สร้าง
รายได้ หรอื พฒั นาอาชีพ หรอื ต่อยอดอาชีพเดิมทำนำ้ มันไพลเพื่อสขุ ภาพ

2. ดา้ นระยะเวลา ระยะเวลาในการดำเนินงาน วนั ที่ 13-14 ธันวาคม 2564 ณ ศาลา
ประชาคมบา้ นนาคำนอ้ ย หม่ทู ี่ 8 ตำบลกดุ ผงึ้ อำเภอสวุ รรณคูหา จงั หวดั หนองบัวลำภู

3. ด้านประชากรและกลุม่ ตวั อย่าง ประชาชนตำบลกดุ ผ้งึ จำนวน 10 คน และครู กศน.
ตำบลกุดผ้ึง จำนวน 3 คน

กศน.ตำบลกดุ ผ้งึ ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัยอำเภอสวุ รรณคหู า

สรปุ ผลโครงการศนู ย์ฝึกอาชีพชมุ ชน รูปแบบกลุ่มสนใจ การทำนำ้ มันไพลเพื่อสขุ ภาพ 5

ประโยชนท์ คี่ าดวา่ จะได้รบั
- ประชาชนตำบลกุดผ้ึง กลุม่ เป้าหมาย มีความรู้เกยี่ วกบั การทำน้ำมันไพลเพอื่ สขุ ภาพ
- เพื่อให้ผู้เข้ารับการอบรมสามารถนำความรู้ ทักษะ และประสบการณ์การเรียนรู้ต่างๆ ไปใช้ใน

ชวี ิตประจำวัน สามารถลดค่าใช้จ่ายภายในครัวเรอื น
ตัวชว้ี ัด

ตวั ชว้ี ัดผลผลติ
ร้อยละ 80 ของประชาชน ตำบลกดุ ผง้ึ ที่เขา้ ร่วมโครงการมีความรู้เกีย่ วกบั การทำน้ำมนั ไพลเพื่อ
สขุ ภาพ
ตัวชี้วัดผลลัพธ์
ประชาชนตำบลกดุ ผง้ึ ทีเ่ ข้าร่วมโครงการมีความรู้ ทักษะและประสบการณก์ ารเรียนรู้ต่าง ๆ ไปใช้ใน
ชีวิตประจำวนั ได้

กศน.ตำบลกดุ ผง้ึ ศูนยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัยอำเภอสุวรรณคูหา

สรปุ ผลโครงการศนู ยฝ์ กึ อาชพี ชุมชน รปู แบบกลุ่มสนใจ การทำนำ้ มันไพลเพื่อสขุ ภาพ 6

บทที่ 2
เอกสารท่ีเก่ยี วขอ้ ง

ความหมายและความสำคัญของการทำน้ำมันไพลเพื่อสขุ ภาพ

พืชผกั เปน็ พชื อาหารท่ีคนไทยนิยมนำ มาใชร้ บั ประทานกันมากเนื่องจากมีคุณค่าทางอาการทั้งวิตามินและ
แรธ่ าตตุ ่างๆ ที่เปน็ ประโยชนต์ ่อรา่ งกายสูง แตค่ า่ นิยมในการบรโิ ภคผักน้นั มักจะเลือกบริโภคผักที่สวยงามไม่มี
รอ่ งรอยการทำ ลายของหนอนและแมลงศัตรูพชื จงึ ทำ ให้เกษตรกรท่ีปลูกผักจะต้องใช้สารเคมีป้องกันและกำ
จดั แมลงฉดี พ่นในปริมาณท่ีมาก เพื่อใหไ้ ด้ผกั ทสี่ วยงามตามความต้องการของตลาด เมอื่ ผซู้ ้อื นำ มาบริโภคแล้ว
อาจได้รับอันตรายจากสารพิษที่ตกค้างอยู่ในพืชผักนั้นได้เพื่อเป็นการแก้ปัญหาดังกล่าว เกษตรกรจึงควร
หันมา ทำ การปลูกผักปลอกภัยจากสารพิษ โดยนำ เอาวิธีการป้องกันและกำ จัดศัตรูพืชหลายวิธี
มาประยุกต์ใช้ร่วมกัน เป็นการทดแทนหรือลดปริมาณการใช้สารเคมีให้น้อยลง เพ่ื อความปลอดภัย
ของเกษตรกร ผู้บรโิ ภคและสิ่งแวดลอ้ ม

ไพล
ไพล หรือ ว่านไพล ช่ือสามญั Phlai, Cassumunar ginger, Bengal root

ไพล ชื่อวิทยาศาสตร์ Zingiber montanum (J.Koenig) Link ex A.Dietr. (ชื่อพ้องวิทยาศาสตร์ Zingiber
cassumunar Roxb., Zingiber purpureum Roscoe) จัดอย่ใู นวงศ์ขิง (ZINGIBERACEAE)

สมุนไพรไพล มีชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ ว่า ปูขมิ้น มิ้นสะล่าง (ฉาน-แม่ฮ่องสอน), ว่านไฟ ไพลเหลือง (ภาคกลาง), ปู
เลย ปูลอย (ภาคเหนือ), ว่านปอบ (ภาคอสี าน) เป็นต้น

ลักษณะของไพล
ตน้ ไพล ลักษณะไพลเปน็ ไม้ล้มลุกมีความสงู ประมาณ 0.7-1.5 เมตร มีเหงา้ อยูใ่ ต้ดนิ เปลอื กมีสีน้ำตาล

แกมเหลือง เนื้อด้านในมีสีเหลืองถึงสีเหลืองแกมเขียว แทงหน่อหรือลำต้นเทียมขึ้นเป็นกอ โดยจะประกอบไป
ด้วยกาบหรือโคนใบหุ้มซ้อนกันอยู่ เหง้าไพลสดฉ่ำน้ำ รสฝาด เอียด ร้อนซ่า มีกลิ่นเฉพาะ ส่วนเหง้าไพลแก่สด
และแหง้ จะมรี สเผ็ดเล็กน้อย ขยายพันธ์ุดว้ ยวธิ ีการใช้เมลด็ แงง่ หรอื เหงา้ แตโ่ ดยท่ัวไปแล้วจะใช้ส่วนของเหง้า
เป็นท่อนพันธุ์ในการเพาะปลูก พรรณไม้ชนิดนี้มีถิ่นกำเนิดอยู่ในเอเชียแถบประเทศอินเดีย อินโดนีเซีย
มาเลเซีย และไทย ปลูกกันมากในจังหวัดกาญจนบุรี สุพรรณบุรี ปราจีนบุรี และสระแก้วใบไพล ลักษณะของ
ใบเป็นรูปขอบขนานแกมรูปหอก ใบเป็นใบเดย่ี วเรียงสลับ กวา้ งประมาณ 3.5-5.5 เซนติเมตรและยาวประมาณ
18-35 เซนตเิ มตรดอกไพล ออกดอกเปน็ ชอ่ แทงจากเหง้าใต้ดิน กลีบดอกมสี ีนวล มีใบประดับสมี ่วง
ผลไพล ลกั ษณะของผลเป็นผลแห้งรปู กลม

กศน.ตำบลกดุ ผง้ึ ศนู ยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอสุวรรณคหู า

สรุปผลโครงการศูนย์ฝึกอาชีพชุมชน รูปแบบกลมุ่ สนใจ การทำนำ้ มันไพลเพื่อสุขภาพ 7

สรรพคณุ ของไพล
1. ดอกไพล สรรพคุณชว่ ยขบั โลหติ และกระจายเลือดเสยี กระจายเลือดท่เี ป็นลมิ่ เป็นกอ้ น (ดอก)
2. ช่วยแก้ธาตุพิการ (ต้นไพล)
3. สรรพคณุ สมุนไพรไพล ใบชว่ ยแกไ้ ข้ (ใบ)
4. ช่วยแก้อาเจียน อาการอาเจยี นเป็นโลหิต (หวั ไพล)
5. ชว่ ยแกอ้ าการปวดฟัน (หวั ไพล)
6. ไพลกบั สรรพคุณทางยา เหง้าช่วยขับโลหติ (เหง้า)
7. ช่วยแก้เลือดกำเดาไหลออกทางจมูก (ราก)
8. ช่วยรกั ษาโรคทบี่ ังเกิดแตโ่ ลหติ ออกทางปากและจมกู (เหงา้ )
9. เหง้าไพล ใช้เป็นยารกั ษาหอบหืด ด้วยการใช้เหง้าแห้ง 5 ส่วน / ดีปลี 2 ส่วน / พริกไทย 2 ส่วน / กานพลู
1/2 ส่วน / พมิ เสน 1/2 สว่ น นำมาบดผสมรวมกัน ใช้ผงยา 1 ชอ้ นชาชงกับนำ้ รอ้ นแล้วรับประทาน หรอื จะป้นั
เป็นยาลูกกลอนด้วยการใช้น้ำผึ้ง ขนาดเท่าเม็ดพุทรา แล้วรับประทานครั้งละ 2 ลูก โดยต้องรับประทาน
ติดตอ่ กันเร่ือย ๆ จนกวา่ อาการจะดีขึ้น (เหงา้ แห้ง)
10. ชว่ ยแก้อาการทอ้ งอืดท้องเฟอ้ แกท้ ้องขึ้น ท้องเดิน ชว่ ยขบั ลมในลำไส้ ดว้ ยการใชเ้ หง้าแหง้ นำมาบดเป็นผง
แล้วรับประทานครั้งละ 1 ช้อนชา ด้วยการนำมาชงกับน้ำร้อนและผสมเกลือด้วยเล็กน้อยแล้วนำมาดื่ม (เหง้า
แหง้ )
11. ช่วยแกอ้ าการปวดท้อง ทอ้ งเสยี แกบ้ ิด บิดเป็นมูกเลือด ดว้ ยการใช้เหง้าสดประมาณ 4-5 แว่น นำมาตำให้
ละเอียด แล้วคั้นเอาแต่น้ำ เติมเกลือครึ่งช้อนชาแล้วนำมารับประทาน หรือจะฝนกับน้ำปูนใสรับประทานก็ได้
เชน่ กัน (เหงา้ สด)
12. ชว่ ยแก้อาการท้องผกู (เหงา้ )
13. ช่วยสมานแผลในลำไส้ แกล้ ำไส้อักเสบ (เหง้า)
14. ช่วยแกอ้ ุจจาระพกิ าร (ต้นไพล)
15. ช่วยขบั ระดู ประจำเดือนของสตรี ขบั เลอื ดรา้ ยทัง้ หลาย และแก้มตุ กดิ ระดูขาว (หัวไพล, เหงา้ )
16. ช่วยทำให้ประจำเดอื นมาเป็นปกติ (เหง้า)
17. ช่วยรักษาอาการเคล็ดขัดยอก ฟกช้ำบวม ข้อเท้าแพลง ด้วยการใช้หัวไพลนำมาฝนแล้วทาบริเวณที่มี
อาการฟกช้ำบวมหรือเคล็ดขัดยอก / หรอื จะใชเ้ หง้าสด 1 แงง่ นำมาฝานเปน็ ชน้ิ บาง ๆ แล้วต้มรวมกับสมุนไพร
ชนิดอ่นื ๆ เนือ่ งจากไพลจะมีนำ้ มันหอมระเหย (เหง้าสด) ช่วยแกอ้ าการเคล็ดขัดยอก ฟกช้ำบวม ข้อเท้าแพลง
ด้วยการใช้เหง้า 1 เหง้า นำมาตำคั้นเอาแต่น้ำมาทานวดบริเวณที่มีอาการ / หรือจะนำมาตำให้ละเอียดแล้ว
ผสมกับเกลือเล็กน้อย นำมาห่อเป็นลูกประคบ แล้วอังไอน้ำให้ความร้อน นำมาใช้ประคบบรเิ วณที่มีอาการฟก
ช้ำบวมและบริเวณที่ปวดเมื่อย เช้า-เย็น จนกว่าจะหาย / หรือจะใช้ทำเป็นน้ำมันไพล ด้วยการใช้ไพลหนัก 2
กิโลกรัม นำมาทอดในน้ำมันพืชร้อน ๆ 1 กิโลกรัม ให้ทอดจนเหลืองแล้วเอาไพลออก และใส่กานพลูผง
ประมาณ 4 ช้อนชา และทอดต่อไปด้วยไฟอ่อน ๆ ประมาณ 10 นาที เสร็จแล้วนำมากรองรอจนน้ำมันอุ่น ๆ

กศน.ตำบลกดุ ผึ้ง ศนู ยก์ ารศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั อำเภอสวุ รรณคูหา

สรปุ ผลโครงการศนู ย์ฝึกอาชพี ชมุ ชน รปู แบบกลุ่มสนใจ การทำนำ้ มันไพลเพื่อสขุ ภาพ 8

และใสก่ ารบูรลงไป 4 ชอ้ นชา ใสภ่ าชนะปดิ ใหม้ ดิ ชดิ รอจนเย็นแล้วจึงเขย่าการบรู ให้ละลาย แลว้ นำน้ำมันไพล
มาทาถูนวดวนั ละ 2 คร้งั เวลามีอาการปวด เช้า-เยน็ (สูตรของคณุ วิบลู ย์ เขม็ เฉลิม) (เหง้า, หวั )
18. ชว่ ยลดอาการอักเสบ แก้ปวด บวม เส้นตึง เมื่อยขบ (เหงา้ )
19. ช่วยแกเ้ มื่อย แกอ้ าการปวดเมอ่ื ยกลา้ มเน้ือ ปวดตามรา่ งกาย (ใบ)
20. ช่วยรักษาโรคผิวหนัง (เหง้า)
21. ไพล สรรพคณุ ของเหง้าช่วยรกั ษาฝี (เหงา้ )
22. ชว่ ยดดู หนอง (เหง้า)
23. ช่วยแก้ผดผื่นคัน ด้วยการใช้เหง้านำมาบดทำเป็นผงผสมกับน้ำ หรือจะใช้เหง้าสดนำมาล้างให้สะอาด ฝน
แลว้ ทาบริเวณท่ีเปน็ ก็ไดเ้ ชน่ กัน (เหง้า)
24. เหง้าใช้ทาเคลือบแผลเพือ่ ปอ้ งกันอาการติดเช้อื ได้ (เหง้า)
25. ชว่ ยแก้อาการคร่ันเนอ้ื ครั่นตัว (ใบ)
26. ช่วยรักษาโรคเหน็บชา (เหง้า)
27. ใช้เปน็ ยาชาเฉพาะที่ (เหง้า)
28. ใช้เปน็ ยาสมานแผล ด้วยการใชเ้ หงา้ สด 1 แง่ง นำมาฝานเปน็ ชน้ิ บาง ๆ แลว้ ตม้ รวมกบั สมนุ ไพรชนิดอื่น ๆ
เน่ืองจากไพลจะมนี ำ้ มนั หอมระเหย (เหง้าสด)
29. เหงา้ ใช้เป็นยาแก้เล็บถอด ดว้ ยการใชเ้ หงา้ สด 1 แง่ง (ขนาดเท่าหัวแม่มือ) นำมาตำให้ละเอียดแล้วผสมกับ
เกลอื และการบรู อย่างละคร่ึงช้อนชา แล้วนำมาใชพ้ อกบรเิ วณทีเ่ ป็นหนอง โดยควรเปลยี่ นยาทใี่ ชพ้ อกวนั ละ 1
ครง้ั (เหงา้ สด)
30. เหง้าไพลสามารถนำมาใช้ต้มกบั นำ้ อาบหลงั คลอดของสตรีได้ (เหง้า)
31. เหงา้ ของไพลมีนำ้ มันหอมระเหย ซึ่งจากการทดลองพบว่ามันมฤี ทธ์ิชว่ ยลดอาการอักเสบได้ (เหง้า)
32. ไพลมีฤทธชิ์ ว่ ยคล้ายกล้ามเน้ือเรยี บ ช่วยลดการบบี ตัวของมดลกู และลำไส้ รวมไปถงึ กระเพาะอาหารในหนู
ทดลอง
33. ไพลมีฤทธ์ใิ นการช่วยตา้ นเช้ือรา เชอ้ื จุลินทรีย์ และเช้ือแบคทเี รีย
34. ไพลมีฤทธช์ิ ่วยต้านฮีสตามนี ในผูป้ ่วยเด็กทเี่ ป็นโรคหอบหืด โดยสามารถชว่ ยลดขนาดของตมุ่ นูนจากการฉีด
น้ำยาฮีสตามีนเข้าใต้ผิวหนังได้อย่างมีนัยสำคัญ และยังช่วยทำให้ผู้ป่วยที่มีอาการหอบเกิดอาการหอบน้อยลง
การทำงานของปอดทำงานไดด้ ขี ้นึ
35. เหง้าไพลจัดอยู่ในตำรับยา "ยาประสะกานพลู" ซึ่งเป็นตำรบั ยาทม่ี ีสรรพคุณบรรเทาอาการอาการปวดท้อง
จกุ เสียด แนน่ เฟ้อจากอาหารไม่ยอ่ ยเนอื่ งจากธาตุ
36. เหง้าไพลจัดอยู่ในตำรบั ยา "ยาประสะไพล" ซง่ึ มีสรรพคณุ ชว่ ยรกั ษาอาการประจำเดือนมาไม่สมำ่ เสมอหรือ
มาน้อยกวา่ ปกติ และชว่ ยขบั น้ำคาวปลาในสตรีหลงั คลอดบตุ ร

กศน.ตำบลกดุ ผึ้ง ศนู ยก์ ารศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยอำเภอสุวรรณคูหา

สรุปผลโครงการศูนย์ฝึกอาชพี ชมุ ชน รปู แบบกลุ่มสนใจ การทำนำ้ มันไพลเพอ่ื สขุ ภาพ 9

ขอ้ ควรระวัง
1. การรับประทานในขนาดสูงหรือการใช้ติดต่อกันเป็นระยะเวลานานอาจทำให้เกิดพิษต่อตับได้ และยังไม่มี
ความปลอดภัยที่จะนำมาใช้เป็นยารักษาโรคหืด และไม่ควรนำมารับประทานแบบเด่ียว ๆ ติดต่อกันเป็นระยะ
เวลานาน นอกจากจะมีการขจัดสารที่พษิ ตอ่ ตบั ออกไปเสยี ก่อน
2. การใชค้ รมี ไพลห้ามใช้ทาบรเิ วณขอบตา เน้ือเยือ่ อ่อน และบรเิ วณผวิ หนังทีม่ บี าดแผลหรือมแี ผลเปดิ ไม่
3. แนะนำใหใ้ ช้สมุนไพรชนดิ นก้ี ับสตรีมีครรภ์ หรืออยรู่ ะหว่างการใหน้ มบตุ รและเดก็ เล็ก

ประโยชนข์ องไพล
1. ช่วยทำให้ผิวหนังชุ่มชื่น ด้วยการใช้เหง้าสด 1 แง่ง นำมาฝานเป็นชิ้นบาง ๆ แล้วต้มรวมกับสมุนไพรชนิด
อ่นื ๆ เนอื่ งจากไพลจะมนี ำ้ มนั หอมระเหย (เหง้าสด)
2. ประโยชน์ไพลช่วยไล่แมลง ฆา่ แมลง (เหงา้ )
3. ชว่ ยกนั ยงุ และไล่ยงุ นำ้ มันจากหัวไพลผสมกับแอลกอฮอล์นำมาใช้ทาผิวสามารถช่วยกันยงุ และไล่ยุงได้ (หัว
ไพล)
4. สามารถนำมาทำเปน็ ครีมไพล, น้ำมนั ไพล, ไพลผง, ไพลขัดผิว, ไพลทาหนา้ ได้

ไพลกับความงาม
1. ไพลขัดผิว เหง้าสามารถนำมาใช้ทำเปน็ แปง้ ไว้สำหรับขัดผวิ ได้ โดยจะช่วยทำให้ผิวดผู ดุ ผอ่ ง ช่วยปกป้องผิว
จากอนุมูลอิสระ ช่วยลดเลอื นริ้วรอย จุดด่างดำและไม่ทำให้เกิดสิว ซึ่งวิธีการทำไพลขดั ผิว ก็ให้นำเหง้าไพลมา
หั่นแบบหยาบ ๆ ประมาณ 4 ช้อนโต๊ะ ใส่ลงในโถปั่น แล้วตามด้วยดินสอพอง 3 ถ้วยตวง นำมาทุบให้พอแตก
แล้วใสล่ งไปในเครื่องป่ันและปน่ั จนละเอียดเปน็ เนื้อเดียวกัน หลงั จากนนั้ ใหเ้ ตมิ น้ำต้มสกุ 1 ถ้วยตวง และป่ันให้
เข้ากันอีกครง้ั เมอ่ื ได้ครมี เปน็ เน้ือเดียวกันแล้วให้นำมาป้ันเป็นก้อนเล็ก ๆ แล้วนำไปตากแดดให้แหง้ สนิทเก็บไว้
ใส่ขวด ก็จะไดแ้ ป้งไพลท่สี ามารถนำมาใช้ขัดผิวได้แล้ว ซงึ่ วธิ กี ารใชก้ น็ ำมาผสมกับน้ำเย็นแลว้ นำมาพอกบริเวณ
ผิวทิง้ ไว้ประมาณ 30 นาทีแลว้ ค่อยลา้ งออก
2. ไพลทาหน้าหรือการพอกหน้าด้วยไพล ด้วยการใช้แป้งไพลจำนวน 2-3 ก้อนนำมาผสมกับน้ำเย็นแล้วนำมา
พอกหนา้ ก่อนเข้านอน ท้งิ ไวป้ ระมาณ 30 นาทีแล้วล้างออก จะชว่ ยทำให้ผิวหน้าดูอ่อนนุ่ม ในสตู รสามารถเติม
นมสดหรอื โยเกิรต์ ประมาณ 2 ชอ้ นชาลงไปดว้ ยกไ็ ด้

วิธีเตรียมตำรับน้ำมันไพลทอดสูตรโบราณซึ่งใส่เหง้าขมิ้นชันด้วย เพื่อเสริมฤทธิ์ต้านการอักเสบและแก้ปวด
ทั้งนี้เพราะขมิ้นชันประกอบด้วยสารสำคัญคอื น้ำมันหอมระเหย และสารกลุ่ม curcuminoids ซึ่งเป็นสารท่มี ี
ฤทธต์ิ า้ นการอกั เสบและแก้ปวดได้

กศน.ตำบลกดุ ผึ้ง ศนู ย์การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั อำเภอสวุ รรณคูหา

สรปุ ผลโครงการศนู ย์ฝึกอาชพี ชมุ ชน รูปแบบกล่มุ สนใจ การทำนำ้ มนั ไพลเพอื่ สุขภาพ 10

ตำรบั น้ำมนั ไพลทอดสตู รโบราณ
หัวไพลสด 2 กโิ ลกรัม
ขม้ินชันสด 1/2 กิโลกรัม
น้ำมันปาลม์ หรือนำ้ มันมะพร้าว 1 กโิ ลกรัม
ดอกกานพลู 100 กรัม
การบูร 100 กรมั

วิธีทำ
1. หัน่ ไพลสด และขม้นิ ชันสด ใหเ้ ปน็ ชิ้นบาง ๆ
2. เทนำ้ มันปาล์ม หรือนำ้ มันมะพรา้ ว ลงกระทะยกต้ังไฟ พอน้ำมันร้อนปานกลาง เอาไพลและขม้ินชันลงทอด
ในน้ำมนั (เหมือนทอดกล้วยแขก) ทอดจนไพลและขมิน้ ชนั กรอบเปลย่ี นเปน็ สีนำ้ ตาลแก่ แลว้ น้ำมันเปน็ สเี หลือง
ใส (ระวังไหม้) ชอ้ นเอาชิน้ ไพลและขมน้ิ ชันออก
3. ตำกานพลูให้ป่น นำลงทอดในน้ำมันต่อและลดไฟใหเ้ หลือไฟอ่อน ๆ เพื่อป้องกันไม่ให้น้ำมันที่อยู่ในกานพลู
ระเหยไป ทอดประมาณ 5 นาที กรองดว้ ยผ้าขาวบาง
4. พอน้ำมันอุ่น ๆ ผสมการบูรลงในน้ำมัน แล้วเทลงในภาชนะที่สามารถปิดฝาให้สนิทป้องกันการระเหยได้
แลว้ เทบรรจลุ งขวดเล็กปิดฝาใหแ้ น่นเพอ่ื นำไปใชต้ ่อไป

สรรพคุณ ช่วยคลายความอ่อนล้าของร่างกาย บรรเทาอาการปวดเม่ือย การอักเสบของเอ็น กล้ามเนื้อและข้อ
ตอ่

วิธีใช้ นวดบริเวณที่มอี าการได้บ่อยเท่าที่ต้องการ เพื่อให้ได้ประสิทธิภาพสูงสดุ ควรนวดคลึงสกั ครู่ให้น้ำมันซึม
เข้าสู่บริเวณท่มี ีอาการ

นอกจากนี้ ในปัจจุบันยังมีครีมไพล ที่มีสรรพคุณในการลดอาการปวดกล้ามเนื้อหลังการออกกำลังกาย โดยมี
การศึกษาทางคลินิกพบว่า ครีมไพล 14% ช่วยลดอาการปวดบวมในการรักษาข้อเท้าแพลง มีการบวมเพิ่มขึ้น
ของข้อเทา้ น้อยกว่ากลุ่มท่ีไดร้ ับยาหลอกอย่างมีนยั สำคัญทางสถติ ิ โดยเฉพาะในชว่ ง 2-3 วันแรกของการรักษา
ชว่ ยลดอาการปวด โดยผปู้ ว่ ยรบั ประทานยาแก้ปวดพาราเซตามอล น้อยกวา่ ผูป้ ่วยทีไ่ ดร้ ับยาหลอก และชว่ ยให้
การเคล่ือนไหวของข้อเท้าดขี ึ้น โดยขยบั ข้อเท้าลงได้ดีกว่า นอกจากนี้ ยังมกี ารศึกษาในผู้ปว่ ยข้อเข่าเส่ือม เป็น
เวลา 6 สัปดาห์ พบว่า ครีมไพล มีประสิทธิภาพเทียบเท่า 1% Diclofenac gel ในแง่ของลดอาการปวดข้อ
และทำใหค้ ุณภาพชีวติ ดีข้ึน

กศน.ตำบลกุดผ้ึง ศูนย์การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยอำเภอสวุ รรณคหู า

สรปุ ผลโครงการศนู ย์ฝกึ อาชีพชุมชน รปู แบบกล่มุ สนใจ การทำนำ้ มนั ไพลเพ่ือสขุ ภาพ 11

ข้อควรระวัง ไม่ควรรับประทานจำนวนมากหรือติดต่อกันเป็นระยะเวลานาน เนื่องจากอาจเกิดพิษต่อตับได้
และไม่ควรทานเดี่ยวๆ เป็นระยะเวลานาน ห้ามทาครีมที่มีส่วนผสมของไพลใกล้ขอบตา เนื้อเยื่ออ่อน หรือ
ผิวหนังทม่ี บี าดแผล สตรมี คี รรภแ์ ละสตรที ่อี ยู่ระหวา่ งการให้นมบุตรไม่ควรรับประทาน
ประโยชนท์ ่ัวไปของพชื สมนุ ไพร
1. มีความปลอดภยั และลดความเสย่ี งต่อการได้รับสารพษิ ตกค้างทั้งตอ่ ตวั เกษตรกรและผู้บริโภค
2. ลดต้นทุนการผลิตและเพิ่มรายได้ให้แก่เกษตรกร เนื่องจากมีการควบคุมปริมาณการใช้สารเคมีให้น้อยลง
หรืออาจจะไม่ใชเ้ ลย จงึ เปน็ การลดภาระคา่ ใชจ้ ่ายในสว่ นนี้ไป อกี ทง้ั ราคาขายของผลติ ผลค่อนข้างดีและสูงกว่า
ผกั ท่ัวไปตามท้องตลาดด้วย
3. ช่วยรักษาสิ่งแวดล้อม เนื่องจากมีการหลีกเลี่ยงหรือควบคุมการใช้สารเคมีให้อยู่ในปริมาณที่ปลอดภัย เป็น
ผลทำใหไ้ ร้สารพษิ ตกค้างในดิน นำ้ หรืออากาศนนั่ เอง
4. ช่วยสง่ เสริมเกษตรกรท่ีอยู่ในกระบวนการผลติ ผักปลอดสารพิษใหต้ ระหนัก เรียนรู้ และใหค้ วามสำคัญในวิถี
ชวี ิตการเกษตรแบบด้งั เดมิ ตามแนวเศรษฐกิจพอเพยี ง
ถึงแม้จะได้ขึ้นชื่อว่าเป็น “ผักปลอดสารพิษ” แต่เพื่อสุขอนามัยที่ดี เราต้องล้างทำความสะอาดผักก่อนนำไป
ประกอบอาหารเพื่อบริโภคทุกครั้ง ถ้าเป็นไปได้การปลูกผักสวนครัวเอาไว้ทานเองน่าจะเป็นการรับรองความ
ม่นั ใจในคุณภาพและความปลอดภัยไดด้ ีท่ีสดุ

กศน.ตำบลกดุ ผ้ึง ศนู ย์การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยอำเภอสวุ รรณคูหา

สรปุ ผลโครงการศูนยฝ์ ึกอาชพี ชมุ ชน รปู แบบกลมุ่ สนใจ การทำนำ้ มันไพลเพื่อสุขภาพ 12

บทที่ 3
วธิ ีการดำเนนิ การ

ในการดำเนนิ งานจัดโครงการศูนยฝ์ ึกอาชีพชุมชน หลักสตู รพฒั นาอาชีพ การทำน้ำมนั ไพลเพื่อสุขภาพ กศน.
ตำบลกุดผง้ึ มรี ายละเอียดดังตอ่ ไปนี้

ข้นั ตอนการวางแผน (plan)
ข้นั ตอนการลงมือทำ (Do)
ข้ันตอนการตรวจสอบ (Check)
ขนั้ ตอนการปรบั ปรงุ แก้ไข (Act)

ข้ันตอนการวางแผน (plan)
1. ดำเนินการประชาคมกลมุ่ ผูส้ นใจพัฒนาอาชีพ
2. ไดก้ ลุ่มเป้าหมาย
3. เตรียมหลักสูตร เสนอโครงการเพือ่ ขออนุมัติ
4. แตง่ ตง้ั คณะทำงานภายในตำบล คณะกรรมการนิเทศกจิ กรรม
5. ประสานวทิ ยากร

ขน้ั ตอนการลงมือทำ (Do)
1. ดำเนนิ การประสานงานผ้ทู ี่เกยี่ วข้อง ครู กศน.ตำบล ผ้นู ำชมุ ชน คณะกรรมการหมู่บา้ น

และชาวบ้านจัดเตรียมสถานท่ี
2. นำประชาชนทสี่ นใจมาเข้ารว่ มกิจกรรม
3. ประเมนิ ผลโครงการโดยให้ผู้เขา้ รว่ มโครงการออกแบบประเมินความพึงพอใจในการเข้าร่วม

โครงการ
4. รวบรวมขอ้ มูลจากแบบประเมนิ
5. สรุปผลความพงึ พอใจของผูเ้ ข้ารว่ มโครงการ

ขน้ั ตอนการตรวจสอบ (Check)
1. เคร่ืองมือที่ใช้ในการตรวจสอบ
แบบประเมินความพงึ พอใจของผ้เู ข้าร่วมโครงการ
2. การเก็บรวบรวมขอ้ มลู
กศน.ตำบลกดุ ผ้งึ ได้ดำเนินการเก็บรวบรวมข้อมลู จากผเู้ ขา้ ร่วมโครงการ
- ประชาชนกลมุ่ เปา้ หมาย จำนวน 10 คน
3. การวเิ คราะห์ขอ้ มลู การประเมินผลการดำเนินงานของโครงการ ศูนย์ฝึกอาชพี ชมุ ชน

หลักสูตรพฒั นาอาชพี การทำน้ำมันไพลเพ่ือสุขภาพ กศน.ตำบลกดุ ผึ้ง ดำเนินการวเิ คราะห์ข้อมลู ดงั น้ี
3.1 แบบประเมนิ ตอนที่ 1 ขอ้ มลู ทัว่ ไป วิเคราะหห์ าคา่ ร้อยละ

กศน.ตำบลกุดผง้ึ ศูนยก์ ารศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัยอำเภอสวุ รรณคูหา

สรุปผลโครงการศูนย์ฝกึ อาชพี ชุมชน รปู แบบกลุม่ สนใจ การทำนำ้ มนั ไพลเพื่อสุขภาพ 13

3.2 แบบประเมินตอนที่ 2 ความพึงพอใจตัวบง่ ชข้ี องโครงการ
3.2.1 ให้คะแนนตามน้ำหนักแบบประเมินฉบับสมบูรณ์ ตามเกณฑ์ มาตรฐานของ

สมศ. โดยมีเกณฑ์ใหค้ ะแนน ดังน้ี
ระดับ 5 หมายถึง ดำเนนิ งานไดต้ ามเกณฑ์ของตวั บง่ ชด้ี ีมาก
ระดับ 4 หมายถึง ดำเนินงานไดต้ ามเกณฑข์ องตวั บง่ ชี้ดี
ระดบั 3 หมายถึง ดำเนินงานไดต้ ามเกณฑ์ของตัวบง่ ชพ้ี อใช้
ระดับ 2 หมายถงึ ดำเนนิ งานได้ตามเกณฑ์ของตวั บง่ ชีป้ รบั ปรงุ
ระดับ 1 หมายถึง ดำเนินงานได้ตามเกณฑ์ของตัวบง่ ชตี้ ้องปรับปรุง
1.2.2 วิเคราะหข์ ้อมูลโดยการหาค่าเฉลีย่ รอ้ ยละความพงึ พอใจ

1.3 แบบประเมินตอนที่ 3 ขอ้ คิดเห็นและข้อเสนอแนะอนื่ ๆ วิเคราะหด์ ว้ ยเนื้อหา
(Content analysis)

กศน.ตำบลกุดผึง้ ศูนย์การศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั อำเภอสุวรรณคหู า

สรปุ ผลโครงการศูนย์ฝกึ อาชพี ชมุ ชน รูปแบบกลมุ่ สนใจ การทำนำ้ มนั ไพลเพอ่ื สุขภาพ 14

บทที่ 4

ผลการดำเนินงาน

การจัดกิจกรรมโครงการศูนย์ฝกึ อาชพี ชุมชนหลกั สูตรพัฒนาอาชีพ การทำน้ำมนั ไพลเพื่อสขุ ภาพ

ณ ศาลาประชาคมบ้านนาคำน้อย หมทู่ ี่ 8 ตำบลกุดผึง้ อำเภอสวุ รรณคหู า จังหวดั หนองบวั ลำภู

สรุปผลการดำเนนิ งานได้ดังนี้

ช่อื โครงการ วันทีด่ ำเนินการ เปา้ ท่ไี ดร้ บั จัดสรร ผล คิดเป็นร้อยละ

โครงการศนู ยฝ์ ึกอาชพี ชมุ ชน หลักสูตร 13-14 ธันวาคม 6 10 100

พัฒนาอาชีพ การทำน้ำมนั ไพล 2564

เพอื่ สขุ ภาพ

การประเมนิ ความพงึ พอใจในการดำเนินงานตามโครงการศนู ย์ฝึกอาชีพชุมชน หลกั สูตรพัฒนาอาชีพ
การทำน้ำมันไพลเพื่อสุขภาพ กศน.ตำบลกุดผึ้ง ของผู้รับบริการที่เข้าร่วมโครงการ โดยเสนอรายละเอียด
ตามลำดับคือ สัญลักษณ์ที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ลำดับขั้นตอนในการวิเคราะห์ข้อมูล ผลการวิเคราะห์
ขอ้ มูล และการแปลความหมายข้อมูลดงั ตอ่ ไปน้ี

สญั ลักษณ์ท่ีใช้ในการวเิ คราะห์ข้อมลู
การเสนอผลการประเมินคร้งั นี้ไดก้ ำหนดสญั ลักษณ์ทใี่ ชใ้ นการวิเคราะห์ขอ้ มูล ดังน้ี
N แทน ขนาดของกลมุ่ ผปู้ ระเมนิ การใช้คู่มือ (Sample size)
% แทน ค่ารอ้ ยละ (Percentage)

ลำดบั ข้นั ตอนในการวเิ คราะห์ขอ้ มูล
การวเิ คราะห์ขอ้ มูล ผู้ประเมินไดเ้ สนอผลการวเิ คราะหข์ ้อมลู เป็นตอนๆ เรียงลำดบั ดังน้ี
ตอนท่ี 1 การวเิ คราะหข์ ้อมูลเก่ียวกับข้อมูลทว่ั ไป
ตอนท่ี 2 การวเิ คราะห์ข้อมูลดา้ นความพึงพอใจของผูร้ บั บริการ
ตอนที่ 3 การวเิ คราะห์ข้อมูล ข้อคิดเห็นและข้อเสนอแนะอน่ื ๆ

ในการสรุปผลการดำเนินงานโครงการศูนย์ฝึกอาชีพชุมชน หลักสูตรพัฒนาอาชีพ การทำน้ำมันไพล
เพื่อสุขภาพ ณ ศาลาประชาคมบ้านนาคำน้อย หมู่ที่ 8 ตำบลกุดผึ้ง อำเภอสุวรรณคหู า จังหวัดหนองบวั ลำภู
ได้จัดทำเครื่องมือเป็นแบบสอบถาม วัดระดับความคิดเห็นและความพึงพอใจในการดำเนินการพัฒนาซ่ึงแบ่ง
ออกเป็น 3 ส่วนคือ ส่วนแรกเป็นคำถามปลายเปิด มาตราส่วนประมาณค่า (Rating scales) ส่วนที่ 2
มาตราส่วนประมาณค่าของ ลิเคิร์ท likert’s Scales 5 ระดับ ส่วนที่สามเป็นคำถามปลายเปิด
ข้อเสนอแนะอื่นๆ ส่วนที่สามเป็นคำถามปลายเปิดเนื้อหาสาระที่ต้องการพัฒนาในครั้งต่อไป ซึ่งในการเก็บ
รวบรวมนั้น ได้แจกแบบสอบถามแก่ผู้เข้าร่วมโครงการศูนย์ฝึกอาชีพชุมชน หลักสูตรพัฒนาอาชีพ การทำ
เครื่องดม่ื สมุนไพรเพื่อสุขภาพ จำนวน 10 คน ไดแ้ บบสอบถามคืนจำนวน 10 ฉบับ จากผู้เข้าร่วมโครงการ

กศน.ตำบลกดุ ผึง้ ศนู ยก์ ารศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั อำเภอสุวรรณคหู า

สรปุ ผลโครงการศนู ย์ฝึกอาชพี ชมุ ชน รปู แบบกล่มุ สนใจ การทำนำ้ มนั ไพลเพ่ือสขุ ภาพ 15

คิดเป็นร้อยละ 100 กระทำการวิเคราะห์ข้อมูลตามประเภทและลักษณะของข้อมูล โดยหาค่าเฉลี่ยเป็นค่า
ร้อยละ ซ่งึ ไดว้ ัดระดับความคิดเหน็ และความพงึ พอใจทมี่ ตี ่อโครงการจะปรากฏดงั นี้

สรุปผลการวิเคราะห์ข้อมูลความพึงพอใจ โครงการศูนย์ฝึกอาชีพชุมชน หลักสูตรพัฒนาอาชีพ

การทำนำ้ มันไพลเพอ่ื สุขภาพ ตอนท่ี 1 ข้อมลู ท่วั ไป

รายการข้อมลู พน้ื ฐาน จำนวน รอ้ ยละ
(ƒ) (%)

1.เพศ

1.1 ชาย 00

1.2 หญงิ 10 100.00

รวม 10 100.00

2.อายุ

2.1 ต่ำกวา่ 15 ปี 00

2.2 อายุ 15 – 39 ปี 1 10.00

2.3 อายุ 40 – 59 ปี 9 90.00

2.4 อายุ 60 ปีขนึ้ ไป 00

รวม 10 100.00

3.ระดับการศึกษา

3.1 ป.4 1 10.00

3.2 ป.6 3 30.00

3.3 ม.ตน้ 1 10.00

3.4 ม.ปลาย 5 50.00

3.5 ปวช. 00

3.6 ปวส. 00

3.7 ปรญิ ญาตรี 00

3.8 อนื่ ๆ 00

รวม 10 100.00

4.อาชีพ

4.1 ผู้นำท้องถ่นิ 00

4.2 อบต/เทศบาล 00

4.3 พนักงานรัฐวิสาหกจิ 00

4.4 ทหารกองประจำการ 00

4.5 เกษตรกร 10 100

กศน.ตำบลกุดผ้ึง ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยอำเภอสุวรรณคูหา

สรปุ ผลโครงการศูนย์ฝึกอาชีพชุมชน รปู แบบกล่มุ สนใจ การทำนำ้ มนั ไพลเพือ่ สขุ ภาพ 16

4.6 รับราชการ 00
4.7 คา้ ขาย 00
4.8 รับจ้าง 00
4.9 อสม. 00
4.10 แรงงานต่างดา้ ว 00
4.11 ว่างงาน 00
4.12 อ่ืนๆ 00
รวม 10 100.00

จากตาราง ผลการวเิ คราะห์ขอ้ มูลความพงึ พอใจของผเู้ ขา้ รว่ มโครงการศนู ย์ฝึกอาชีพชมุ ชน หลักสูตร
พัฒนาอาชีพ การทำเครื่องดื่มสมุนไพรเพื่อสุขภาพ ผลการวิเคราะห์ปรากฏว่า ผู้เข้าร่วมโครงการ 10 คน
เป็นเพศหญิง จำนวน 10 คน คดิ เป็นรอ้ ยละ 100 ดา้ นอายุ อายุ 40-59 ปี จำนวน 9 คน คดิ เป็นร้อย
ละ 90.00 อายุ 15 – 39 จำนวน 1 คน คิดเปน็ ร้อยละ 10.00 ระดบั การศึกษา ม.ปลาย จำนวน 5 คน
คิดเป็นร้อยละ 50.00 ป.6 จำนวน 3 คน คิดเป็นร้อยละ 30.00 ป.4 จำนวน 1 คน คิดเป็นร้อยละ 10.00
และม.ต้น จำนวน 1 คน คิดเปน็ รอ้ ยละ 11.00 ตามลำดับ ดา้ นอาชพี เกษตรกร จำนวน 10 คน คิดเป็น
ร้อยละ 100

กศน.ตำบลกดุ ผ้ึง ศูนย์การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั อำเภอสุวรรณคหู า

สรปุ ผลโครงการศูนยฝ์ กึ อาชีพชุมชน รูปแบบกลุ่มสนใจ การทำนำ้ มันไพลเพ่ือสุขภาพ 17

สรุปผลการวิเคราะห์ข้อมูลความพึงพอใจโครงการศูนย์ฝึกอาชีพชุมชน หลักสูตรพัฒนาอาชีพ การทำ
เครอื่ งดืม่ สมุนไพรเพือ่ สขุ ภาพ

ตอนที่ 2 ความพงึ พอใจในการใหบ้ ริการ
ตารางท่ี 2.1 จดุ ม่งุ หมาย/เนอื้ หาหลักสูตร

ระดับความพงึ พอใจ/จำนวน หมาย
เหตุ
ข้อ รายการประเมนิ ความพงึ พอใจ มาก มาก ปาน นอ้ ย นอ้ ย
ทส่ี ุด กลาง ท่ีสุด
ตอนที่ ๑ ความพึงพอใจดา้ นเน้อื หา
1 เนอ้ื หาตรงตามความต้องการ 64
2 เนอื้ หาเพียงพอต่อความต้องการ 5 41
3 เนอ้ื หาปจั จุบันทนั สมยั 55
4 เนื้อหามีประโยชน์ต่อการนำไปใชใ้ นการพัฒนาคณุ ภาพชวี ติ 6 31
ตอนท่ี ๒ ความพงึ พอใจด้านกระบวนการจัดกจิ กรรมการอบรม
5 การเตรยี มความพร้อมกอ่ นอบรม 91
6 การออกแบบกิจกรรมเหมาะสมกบั วตั ถปุ ระสงค์ 73
7 การจัดกจิ กรรมเหมาะสมกับเวลา 6 31
8 การจดั กจิ กรรมเหมาะสมกับกลุ่มเป้าหมาย 10
9 วิธีการวัดผล/ประเมนิ ผลเหมาะสมกับวัตถปุ ระสงค์ 10
ตอนที่ ๓ ความพงึ พอใจตอ่ วิทยากร
10 วิทยากรมคี วามรู้ความสามารถในเรื่องทีถ่ า่ ยทอด 10
11 วิทยากรมีเทคนคิ การถ่ายทอดใชส้ ่ือเหมาะสม 10
12 วทิ ยากรเปิดโอกาสใหม้ สี ว่ นรว่ มและซกั ถาม 10
ตอนที่ ๔ ความพงึ พอใจดา้ นการอำนวยความสะดวก
13 สถานท่ี วสั ดุ อปุ กรณ์และสิง่ อำนวยความสะดวก 91
14 การส่ือสาร การสร้างบรรยากาศเพื่อให้เกิดการเรยี นรู้ 55
15 การบรกิ าร การช่วยเหลือและการแกป้ ัญหา 73

กศน.ตำบลกดุ ผ้งึ ศนู ย์การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั อำเภอสุวรรณคหู า

สรุปผลโครงการศูนยฝ์ ึกอาชีพชุมชน รปู แบบกลุม่ สนใจ การทำนำ้ มนั ไพลเพอื่ สขุ ภาพ 18

สรุปความคิดเห็นและความพึงพอใจของผู้รับบริการ โครงการศูนย์ฝึกอาชีพชุมชน หลักสูตรพัฒนาอาชีพ
วิชาการทำเคร่อื งด่ืมสมุนไพรเพอื่ สขุ ภาพ สรปุ ได้ดังน้ี
ตอนที่ 1 ความพงึ พอใจดา้ นเนอื้ หา

ผู้ตอบแบบสอบถามมีความพงึ พอใจด้านเนือ้ หา ดังน้ี เน้อื หามีประโยชน์ต่อการนำไปใช้ในการพัฒนา
คุณภาพชวี ิต ตอบมากที่สดุ ร้อยละ 60 ตอบมากรอ้ ยละ 30 ตอบปานกลางร้อยละ 10 เน้อื หาทันสมัย ตอบ
มากที่สุดร้อยละ 50 ตอบมากร้อยละ 50 เนิ้อหาตรงตามความตอ้ งการ ตอบมากที่สุดรอ้ ยละ 50 ตอบมาก
ร้อยละ 40 มีเนื้อหาเพียงพอต่อความต้องการ ตอบมากที่สุด คิดเป็นร้อยละ 50 ตอบมาก คิดเป็นร้อย
ละ 40 ตามลำดับ
ตอนท่ี 2 ความพึงพอใจดา้ นการจดั กิจกรรมการอบรม

ผู้ตอบแบบสอบถามมีความพึงพอใจด้านการจัดกิจกรรมเหมาะสมกับกลุ่มเป้าหมาย ตอบมากที่สุด
ร้อยละ 100 ประเมินผลเหมาะสมกับวัตถุประสงค์ ตอบมากที่สุดร้อยละ 100 การเตรียมความพร้อมก่อน
การอบรม ตอบมากที่สุดร้อยละ 90 ตอบมากร้อยละ 10 การออกแบบกิจกรรมเหมาะสมกับวัตถุประสงค์
ตอบดมี ากรอ้ ย 70 ตอบดีรอ้ ยละ 30 ตอบปานกลาง รอ้ ยละ 10 และการจดั กจิ กรรมเหมาะสมกับเวลา ตอบดี
มากร้อยละ 60 แตอบมากรอ้ ยละ 30 ตอบปานกลางรอ้ ยละ 10 ตามลำดับ
ตอนท่ี 3 ความพงึ พอใจตอ่ วทิ ยากร

ผู้ตอบแบบสอบถามมีความพึงพอใจด้านวิทยากร วิทยากรมีเทคนิคการถ่ายทอดใช้สื่อที่เหมาะสม
ตอบดีมากร้อยละ 100 วิทยากรมีความรู้ความสามารถในเรื่องที่ถ่ายทอด ตอบดีมากร้อยละ 100 เปิด
วทิ ยากรเปดิ โอกาสใหม้ ีส่วนรว่ มและซักถาม ตอบดมี ากรอ้ ยละ 100
ตอนท่ี 4 ความพงึ พอใจด้านการอำนวยความสะดวก

ผู้ตอบแบบสอบถามมีความพึงพอใจด้านการบริการ ด้านสถานท่ี วัสดุ อุปกรณ์และส่ิงอำนวยความ
สะดวก ตอบดีมากร้อยละ 90 ตอบมากทีส่ ดุ รอ้ ยละ 10 การสอื่ สาร การสร้างบรรยากาศเพื่อให้เกิดการเรียนรู้
ตอบมากที่สุด ร้อยละ 50 ตอบมากร้อยละ50 และการบริการ การช่วยเหลือและการแก้ปัญหา ตอบมากที่สุด
ร้อยละ 70 ตอบมากร้อยละ 30

กศน.ตำบลกดุ ผึง้ ศูนยก์ ารศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั อำเภอสุวรรณคูหา

สรปุ ผลโครงการศูนยฝ์ ึกอาชพี ชุมชน รูปแบบกลุ่มสนใจ การทำนำ้ มนั ไพลเพ่ือสุขภาพ 19

บทที่ 5
สรุปผลและข้อเสนอแนะ

การดำเนินงานโครงการศูนย์ฝึกอาชีพชุมชน หลักสูตรพัฒนาอาชีพ รูปแบบกลุ่มสนใจ การทำน้ำมัน
ไพลเพื่อสุขภาพ สรปุ ผลการดำเนินงานไดด้ งั น้ี

วัตถุประสงค์ของโครงการ
1. เพ่อื ให้ประชาชนมีความรู้และทักษะในการประกอบอาชพี สามารถสรา้ งรายได้ที่มน่ั คง มัง่ คง่ั
2. เพื่อใช้ในการตัดสินใจประกอบอาชีพให้สอดคล้องกับศักยภาพของตนเอง ชุมชน สังคม และ

สิง่ แวดลอ้ มอยา่ งมีคุณธรรมจรยิ ธรรม
3. เพ่อื ใหป้ ระชาชนมโี ครงการประกอบอาชีพเพ่อื ใชเ้ ป็นแนวทางในการพัฒนาอาชีพของตนเอง

ขอบเขตของโครงการ
1. ด้านเนอื้ หา โครงการนี้ม่งุ ให้ผู้เรยี นกลุ่มเป้าหมายทเี่ ข้ารับการอบรมสามารถนำความรู้ ทักษะ และ

ประสบการณ์การเรียนรตู้ า่ งๆ ไปใชใ้ นการประกอบอาชีพทเี่ ปน็ การเขา้ สู่อาชพี สรา้ งงาน สร้างรายได้ หรอื
พฒั นาอาชีพ หรือต่อยอดอาชีพเดมิ

2. ดา้ นระยะเวลา ระยะเวลาในการดำเนินงาน วนั ที่ 13-14 ธนั วาคม 2564 ณ ศาลาประชาคม
บา้ นนาคำนอ้ ย หมู่ที่ 8 ตำบลกดุ ผง้ึ อำเภอสุวรรณคูหา จังหวัดหนองบวั ลำภู

3. ดา้ นประชากรและกลุม่ ตวั อยา่ ง ประชาชนตำบลบญุ ทัน จำนวน 10 คน

ประโยชนท์ คี่ าดว่าจะไดร้ บั
- ประชาชนตำบลบุญทนั กลมุ่ เปา้ หมายมีอาชีพใหม่มีการทำน้ำมนั ไพลเพื่อสุขภาพไว้ใช้เอง เพือ่ ลด

คา่ ใชจ้ า่ ยภายในครัวเรือน
- เพื่อให้ผู้เข้ารับการอบรมสามารถนำความรู้ ทักษะ และประสบการณ์การเรียนรู้ต่างๆ ไปใช้

ชวี ติ ประจำวนั

ตวั ชี้วดั

ตัวชว้ี ัดผลผลติ
รอ้ ยละ 80 ของประชาชน ตำบลกุดผงึ้ ทเ่ี ข้ารว่ มโครงการมีอาชพี มีงานทำ มีรายไดท้ ่ีม่ันคงย่ิงข้นึ
ตัวชวี้ ัดผลลพั ธ์
ประชาชนตำบลกดุ ผงึ้ ทเ่ี ข้าร่วมโครงการมคี วามรู้ ทักษะ และประสบการณก์ ารเรยี นรตู้ ่างๆ ไปใช้ใน
ชวี ิตประจำวัน

กศน.ตำบลกดุ ผ้งึ ศูนยก์ ารศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั อำเภอสวุ รรณคูหา

สรปุ ผลโครงการศนู ย์ฝึกอาชพี ชุมชน รูปแบบกลมุ่ สนใจ การทำนำ้ มันไพลเพ่อื สขุ ภาพ 20

ผลการดำเนนิ โครงการ
ประชาชนตำบลกุดผึ้ง ที่เข้าร่วมโครงการศูนย์ฝึกอาชีพชุมชน หลักสูตรพัฒนาอาชีพ วิชาการทำ

น้ำมันไพลเพื่อสุขภาพ มีความพอใจในการจัดกิจกรรมในระดับดีขึ้นไป ร้อยละ 100 และประชาชนที่เข้า
ร่วมกิจกรรมสามารถนำความรู้ทีไ่ ด้ไปใช้ในชีวิตประจำวัน และนำไปเพิ่มรายได้ลดค่าช้าจ่ายในครอบครัวของ
ตนเองได้
ปัญหา-อุปสรรค

- การดำเนินกจิ กรรมอยูใ่ นชว่ งฤดูทำนา
แนวทางแกไ้ ขปัญหา

- ครแู ละวทิ ยากรประสานผเู้ ขา้ อบรมที่มีความสนใจในการเขา้ อบรมการทำนำ้ มนั ไพลเพ่ือ
สขุ ภาพ จำนวน 6 ชั่วโมง
ข้อเสนอแนะ

- เมื่อผู้เรยี นไดเ้ รยี นจบหลักสูตรไปแล้ว สามารถนำความรู้ท่ีได้ไปลดรายจ่ายภายใน
ครอบครวั ได้

กศน.ตำบลกุดผ้งึ ศนู ยก์ ารศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั อำเภอสุวรรณคหู า

สรุปผลโครงการศูนย์ฝึกอาชพี ชมุ ชน รปู แบบกล่มุ สนใจ การทำนำ้ มันไพลเพอื่ สุขภาพ 21

ภาคผนวก

กศน.ตำบลกุดผ้งึ ศนู ยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั อำเภอสุวรรณคหู า

สรปุ ผลโครงการศูนยฝ์ ึกอาชีพชุมชน รูปแบบกล่มุ สนใจ การทำนำ้ มันไพลเพือ่ สขุ ภาพ 22

ภาพประกอบโครงการศนู ย์ฝึกอาชีพชุมชน หลกั สูตรพัฒนาอาชพี รปู แบบกลุ่มสนใจ
การทำนำ้ มนั ไพลเพ่อื สุขภาพ
วันท่ี 13-14 ธนั วาคม 2564

ณ ศาลาประชาคมบ้านนาคำน้อย หมู่ที่ 8 ตำบลกุดผึง้ อำเภอสวุ รรณคูหา จงั หวดั หนองบัวลำภู

กศน.ตำบลกุดผ้งึ ศนู ยก์ ารศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั อำเภอสุวรรณคูหา

สรปุ ผลโครงการศูนยฝ์ ึกอาชีพชุมชน รูปแบบกล่มุ สนใจ การทำนำ้ มันไพลเพือ่ สขุ ภาพ 23

ภาพประกอบโครงการศนู ย์ฝึกอาชีพชุมชน หลกั สูตรพัฒนาอาชพี รปู แบบกลุ่มสนใจ
การทำนำ้ มนั ไพลเพ่อื สุขภาพ
วันท่ี 13-14 ธนั วาคม 2564

ณ ศาลาประชาคมบ้านนาคำน้อย หมู่ที่ 8 ตำบลกุดผึง้ อำเภอสวุ รรณคูหา จงั หวดั หนองบัวลำภู

กศน.ตำบลกุดผ้งึ ศนู ยก์ ารศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั อำเภอสุวรรณคูหา

สรปุ ผลโครงการศูนยฝ์ ึกอาชีพชุมชน รูปแบบกล่มุ สนใจ การทำนำ้ มันไพลเพือ่ สขุ ภาพ 24

ภาพประกอบโครงการศนู ย์ฝึกอาชีพชุมชน หลกั สูตรพัฒนาอาชพี รปู แบบกลุ่มสนใจ
การทำนำ้ มนั ไพลเพ่อื สุขภาพ
วันท่ี 13-14 ธนั วาคม 2564

ณ ศาลาประชาคมบ้านนาคำน้อย หมู่ที่ 8 ตำบลกุดผึง้ อำเภอสวุ รรณคูหา จงั หวดั หนองบัวลำภู

กศน.ตำบลกุดผ้งึ ศนู ยก์ ารศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั อำเภอสุวรรณคูหา

สรปุ ผลโครงการศูนยฝ์ ึกอาชีพชุมชน รูปแบบกล่มุ สนใจ การทำนำ้ มันไพลเพือ่ สขุ ภาพ 25

ภาพประกอบโครงการศนู ย์ฝึกอาชีพชุมชน หลกั สูตรพัฒนาอาชพี รปู แบบกลุ่มสนใจ
การทำนำ้ มนั ไพลเพ่อื สุขภาพ
วันท่ี 13-14 ธนั วาคม 2564

ณ ศาลาประชาคมบ้านนาคำน้อย หมู่ที่ 8 ตำบลกุดผึง้ อำเภอสวุ รรณคูหา จงั หวดั หนองบัวลำภู

กศน.ตำบลกุดผ้งึ ศนู ยก์ ารศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั อำเภอสุวรรณคูหา

สรปุ ผลโครงการศูนยฝ์ ึกอาชีพชุมชน รูปแบบกล่มุ สนใจ การทำนำ้ มันไพลเพือ่ สขุ ภาพ 26

ภาพประกอบโครงการศนู ย์ฝึกอาชีพชุมชน หลกั สูตรพัฒนาอาชพี รปู แบบกลุ่มสนใจ
การทำนำ้ มนั ไพลเพ่อื สุขภาพ
วันท่ี 13-14 ธนั วาคม 2564

ณ ศาลาประชาคมบ้านนาคำน้อย หมู่ที่ 8 ตำบลกุดผึง้ อำเภอสวุ รรณคูหา จงั หวดั หนองบัวลำภู

กศน.ตำบลกุดผ้งึ ศนู ยก์ ารศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั อำเภอสุวรรณคูหา

สรปุ ผลโครงการศูนย์ฝกึ อาชพี ชมุ ชน รปู แบบกลมุ่ สนใจ การทำนำ้ มันไพลเพ่ือสขุ ภาพ 27

แบบประเมินความพึงพอใจ
โครงการศูนยฝ์ ึกอาชพี ชุมชน หลกั สตู รพัฒนาอาชพี รูปแบบกลุ่มสนใจ

การทำน้ำมันไพลเพอ่ื สุขภาพ

ดำเนินการจดั วนั ท่ี 13-14 เดือน ธันวาคม พ.ศ. 2564

สถานทีจ่ ดั ณ......................................................................... อำเภอสุวรรณคหู า จังหวดั หนองบัวลำภู

ส่วนท่ี 1 ข้อมูลพนื้ ฐานของผู้ประเมินความพึงพอใจ

เพศ 0 ชาย 0 หญิง

อายุ 0 อายุ 15 - 25 ปี 0 อายรุ ะหว่าง 26 - 35 ปี

0 อายุระหว่าง 36 - 45 ปี 0 อายุ 46 ปขี ้นึ ไป

วุฒกิ ารศกึ ษา 0 ประถม 0 ม.ต้น

0 ม.ปลาย 0 ปรญิ ญาตรี 0 สงู กวา่ ปรญิ ญา

อาชพี 0 รบั ราชการ 0 พนักงานของรัฐ/รัฐวสิ าหกิจ 0 คา้ ขาย

0 เกษตรกรรม 0 รบั จา้ ง 0 อ่ืน ๆ...................................................

สว่ นที่ 2 ระดับความพอใจของผู้รับบรกิ าร

คำชแ้ี จง 1. แบบประเมนิ ความพึงพอใจ มี 4 ตอน

2. โปรดแสดงเครอ่ื งหมาย √ ในชอ่ งว่างระดับความพึงพอใจตามความคิดเห็นของท่าน

ระดับความพึงพอใจ หมาย

ข้อ รายการประเมนิ ความพึงพอใจ มาก มาก ปาน น้อย น้อย เหตุ
ตอนท่ี ๑ ความพึงพอใจดา้ นเนอื้ หา
ทส่ี ุด กลาง ท่ีสุด

1 เนื้อหาตรงตามความต้องการ
2 เนื้อหาเพยี งพอต่อความต้องการ
3 เนื้อหาปัจจบุ ันทนั สมัย
4 เน้ือหามปี ระโยชนต์ ่อการนำไปใชใ้ นการพฒั นาคณุ ภาพชวี ติ
ตอนที่ ๒ ความพงึ พอใจดา้ นกระบวนการจดั กจิ กรรมการอบรม

5 การเตรียมความพร้อมกอ่ นอบรม

กศน.ตำบลกุดผ้ึง ศนู ยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอสุวรรณคูหา

สรปุ ผลโครงการศูนยฝ์ กึ อาชีพชมุ ชน รปู แบบกลุ่มสนใจ การทำนำ้ มนั ไพลเพ่ือสขุ ภาพ 28

ระดบั ความพึงพอใจ หมาย

ข้อ รายการประเมนิ ความพึงพอใจ มาก มาก ปาน น้อย น้อย เหตุ

6 การออกแบบกิจกรรมเหมาะสมกบั วัตถปุ ระสงค์ ทสี่ ุด กลาง ที่สุด
7 การจดั กจิ กรรมเหมาะสมกับเวลา
8 การจัดกจิ กรรมเหมาะสมกบั กลมุ่ เป้าหมาย
9 วิธกี ารวัดผล/ประเมนิ ผลเหมาะสมกบั วตั ถปุ ระสงค์
ตอนที่ ๓ ความพงึ พอใจตอ่ วิทยากร
10 วทิ ยากรมคี วามรู้ความสามารถในเรอื่ งทถ่ี ่ายทอด
11 วทิ ยากรมเี ทคนิคการถา่ ยทอดใช้ส่ือเหมาะสม
12 วิทยากรเปดิ โอกาสให้มีส่วนร่วมและซักถาม
ตอนที่ ๔ ความพงึ พอใจดา้ นการอำนวยความสะดวก
13 สถานที่ วสั ดุ อุปกรณ์และส่ิงอำนวยความสะดวก
14 การสอ่ื สาร การสร้างบรรยากาศเพ่ือให้เกิดการเรยี นรู้
15 การบริการ การชว่ ยเหลอื และการแกป้ ัญหา

ความคิดเหน็ และข้อเสนอแนะอื่น ๆ
............................................................................................................................. .................................................
.................................................................................. ............................................................................................
............................................................................................................................. .................................................

กศน.ตำบลกดุ ผึ้ง

กศน.ตำบลกุดผ้งึ ศนู ย์การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั อำเภอสุวรรณคูหา

สรุปผลโครงการศนู ย์ฝกึ อาชพี ชมุ ชน รปู แบบกลุ่มสนใจ การทำนำ้ มันไพลเพื่อสขุ ภาพ 29

คณะทำงาน

ทปี่ รกึ ษา ผู้อำนวยการ กศน.อำเภอเมอื หนองบวั ลำภู
1. นายวนิ ัย แสงใส รกั ษาการในตำแหนง่ ผู้อำนวยการ กศน.อำเภอ
สวุ รรณคหู า
2. นางสาวพิชชาพิมพ์ เพ็ชรเวยี ง ครูผู้ชว่ ย
3. นางสาวอารยา วชิ าสวัสด์ิ ครูผู้ชว่ ย
4. นายอภิชาติ สทุ ธโิ สม ครูอาสาสมัครการศึกษานอกโรงเรยี น
5. นางสุวรรณา สทุ ธิโสม ครอู าสาสมัครการศึกษานอกโรงเรยี น
6. นายวชรพล เพยี เทพ ครูอาสาสมัครการศึกษานอกโรงเรียน

คณะทำงาน ครู กศน.ตำบล
1. นางอคั รอนงค์ สมทอง ครู กศน.ตำบล
2. นายพสิ ษิ ฐ์พล ปญั ญาพทุ ธิกุล ครู กศน.ตำบล
3. นางสาววริศรา สายหลกั คำ

ผู้จัดพิมพ์
1. นางอคั รอนงค์ สมทองครู กศน.ตำบล
2. นายพิสษิ ฐพ์ ล ปัญญาพุทธิกลุ ครู กศน.ตำบล
3. นางสาววริศรา สายหลกั คำครู กศน.ตำบล

ผู้ออกแบบปก
กศน.ตำบลกุดผ้ึง

กศน.ตำบลกดุ ผงึ้ ศูนย์การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัยอำเภอสวุ รรณคูหา