ประวัติความเป็นมา
อุทยานลิลิตพระลอ
วัดพระธาตุพระลอตั้งอยู่ที่บ้านพระลอ
ตำบลบ้านกลาง อำเภอสอง จังหวัดแพร่ ห่างจากที่ว่าการอำเภอสอง ๔ กิโลเมตร
เป็นโบราณสถานที่มีประวัติเกี่ยวเนื่องกับเวียงสรอง
เมืองโบราณที่กล่าวถึงวรรณคดีไทยเรื่องลิลิตพระลอ
และเป็นที่ประดิษฐานพระศรีสรรเพชญ พระคู่บ้านคู่เมืองของอำเภอสอง ภายในวัดมีรูปปั้นของ
พระลอ พระเพื่อน พระแพง
พระธาตุพระลอ เป็นโบราณสถานที่มีประวัติเกี่ยวเนื่องกับเวียงสอง เมืองโบราณที่กล่าวถึงวรรณคดีไทยเรื่องลิลิตพระลอ
และเป็นที่ประดิษฐานพระศรีสรรเพชญ พระคู่บ้านคู่เมืองของอำเภอสอง
ภายในวัดมีรูปปั้นของพระลอ พระเพื่อน พระแพง ประวัติความเป็นมา
เดิมวัดพระธาตุพระลอนี้เดิมเรียก ธาตุหินส้ม
เพราะแต่เดิมก่อนที่จะสร้างพระธาตุนั้นพบว่้ามีซากอิฐและหินกองใหญ่อยู่
หินนี้มีลักษณะเป็นหินส้ม แต่ต่อมาภายหลังได้เปลี่ยนแปลงชื่อเป็น พระธาตุพระลอ
การก่อสร้างสันนิฐานว่าสร้างขึ้นในสมัยกรุงศรีอยุธยาตอนปลาย
เนื่องจากมีการขุดพบโบราณวัตถุหลายชิ้น เช่น ดาบ และพระพุทธรูป ซึ่งเป็น
ศิลปะสมัยอยุธยาตอนปลาย หล่อด้วยตะกั่ว รูปแบบเจดีย์เป็นทรงลังกา พ.ศ. 2325
ได้รับพระราชทานวิสุึงคามสีมา พ.ศ. 2521จังหวัดให้สร้างอนุสาวรีย์พระลอ
พระเพื่อนพระแพงขึ้นในบริเวณวัด
เป็นรูปปั้นของกษัตริย์ทั้งสามพระองค์ที่ถูกทหารยิงด้วยธนูจนสิ้นพระชนม์
ประเพณีการนมัสการพระธาตุพระลอกำหนดขึ้นในวันขึ้น 15 ค่ำ
เดือน 7 เหนือของทุกปี พระธาตุพระลอ อยู่ที่ตำบลบ้านกลาง
ตามเส้นทางหลวงหมายเลข 1154 กม.ที่ 54 ห่างจากอำเภอสอง
ประมาณ 3 กิโลเมตร เป็นพระธาตุเก่าแก่อายุกว่า 400 ปี สร้างขึ้นเป็นอนุสรณ์เพื่อระลึกถึงความรักอมตะของพระลอแห่งนครแมนสรวง อุทยานลิลิตพระลอ
อุทยานลิลิตพระลอ อำเภอสอง จ.แพร่
ตั้งอยู่ที่ตำบลบ้านกลาง ในเส้นทางไปพระธาตุพระลอ สันนิษฐานว่าบริเวณนี้เคยเป็นเมืองสรองมาก่อนเพราะยังปรากฏเนินดินเป็นแนวกำแพงให้เห็น
มีแม่น้ำกาหลง ไหลผ่าน ปัจจุบันแม่น้ำนี้ได้ตื้นเขินไปแล้วจนเกือบไม่เหลือสภาพเดิม
" เสียงลือเสียงเล่าอ้าง อันใดพี่เอย
เสียงย่อมยอยศใคร ทั่วหล้า
สองเขือพี่หลับใหลลืมตื่น ฤาพี่
สองพี่คิดเองอ้าอย่าได้ถามเผือ "
เสียงย่อมยอยศใคร ทั่วหล้า
สองเขือพี่หลับใหลลืมตื่น ฤาพี่
สองพี่คิดเองอ้าอย่าได้ถามเผือ "
อนุสรณ์สถานพระลอพระเพื่อนพระแพง และเมื่อมีการจัดตั้งอุทยานลิลิตพระลอขึ้นมาภายในอุทยานแห่งนี้จะมีอะไรไปไม่ได้นอกเหนือจากเรื่องเราวของพระลอ พระเพื่อน
และพระแพง โดยเฉพาะอนุสรณ์ที่สร้างขึ้นเป็นรูปที่ทั้งสามจบชีวิตลง
อนุสรณ์ลักษณะแบบเดียวกันนี้มีอยูในวัดพระธาตุพระลอด้วย
คุณค่าวรรณคดีลิลิตพระลอ
วรรณคดีสโมสรได้พิจารณามีมติให้ลิลิตพระลอเป็นยอดของลิลิต
เพราะลิลิตพระลอมีอรรถรสที่มีความสมบูรณ์ครบทุกด้าน ทั้งความบันเทิง
และปรัชญาที่สะท้อนวิถีชีวิตซึ่งมีลักษณะเด่นแสดงออกถึงความมีอำนาจ ความมีฤทธิ์เดช
ความกตัญญู ความรัก ความหลง ความจงรักภักดี ความผูกอาฆาตพยาบาท ความเศร้าโศก
และความตายอันเป็นกฎอนิจจัง
จากหลักฐานจึงสรุปได้ว่าเรื่องพระลอเป็นตำนานเล่าขานมีโบราณวัตถุ
และโบราณสถานที่ใช้อ้างอิงและสนับสนุนสอดคล้องตามเนื้อเรื่อง
โดยเฉพาะอรรถรสทางภาษาและสาระของวรรณคดีลิลิตพระลอมีความสมบูรณ์เป็นอมตะรักแฝงคติธรรมแนววิถีชีวิตของมนุษย์ในลักษณะพุทธปัญญษอวสานลงด้วยกฎธรรมชาติ
เมืองสองกับวรรณคดีลิลิตพระลอ
เมืองสองหรืออำเภอสองเป็นชื่อที่มีความผูกพันธ์เกี่ยวข้องกับวรรณคดี ลิลิตพระลอ
เป็นอย่างมาก ไม่ว่าจะเป็นข้อมูลทางภูมิศาสตร์ ประวัติศาสตร์ นรุกติศาสตร์
และวรรณคดี
จะพบว่ามีความเชื่อมโยงกันจนทำให้มีบุคคลสำคัญหลายคนมีความเชื่อว่าน่าจะเป็นเมืองของพระเพื่อน
พระแพง ตามตำนานพงศาสดารโยนก
จากการศึกษาค้นคว้าทางเอกสารและข้อมูลจากแหล่งต่างๆ
สรุปได้ว่า เรื่องราวของลิลิตพระลอได้ประพันธ์บันทึกไว้ในสมัยกรุงศรีอยุธยาตอนต้น
โดยนำเอาเรื่องราวจากเหตุการณ์จากทางภาคเหนือไปเป็นโครงเรื่อง
สังเกตุพบว่ามีภาษาพื้นเมืองดั้งเดิมของคนเมืองสองผูกซ่อนไว้ในลิลิตพระลอจำนวนหลายคำ
เมืองสองในอดีตมีเจ้านครปกครองมาก่อน มีสถานที่ชุมชนเมืองโบราณ ตั้งอยู่หมู่ที่ 1 ตำบลบ้านกลาง ลักษณะตัวเมืองชุมชนโบราณเป็นกำแพงดินล้อมรอบสามชั้น
อยู่บนเนินเขาสูง มีพระธาตุพระลอ มีศาลปู้เจ้าสมิงพรายจำนวน 2 แห่ง ในพื้นที่เดียวกัน และมีที่สาธารณะอยู่บนกำแพงเมือง ดังนั้น
ชาวอำเภอสอง จังหวัดแพร่ จึงได้พร้อมใจกันจัดสร้างอุทยานลิลิตพระลอขึ้นในปี พ.ศ. 2548
เป็นต้นมา
เพื่อให้เป็นแหล่งเรียนรู้การศึกษาค้นคว้าทางวรรคดีลิลิตพระลอ
และเป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจ ของประชาชนและนักท่องเที่ยว
ศูนย์บริการนักท่องเที่ยว
บรรยากาศร่มรื่นในอุทยาน อุทยานลิลิตพระลอยังมีอะไรที่น่าสนใจอีกหลายอย่างบนพื้นที่ที่กว้างขวางมาก
อย่างเช่น ถ้ำปู่เจ้าสมิงพราย เป็นต้น
(อ้างอิงจาก http://www.touronthai.com)
วีดีทัศน์ตำนานอุทยานลิลิตรพระลอ
(https://www.youtube.com/watch?v=PdEpGBhP7Os)
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น