แหล่งเรียนรู้ชุมชนตำบลบ้านทุ่งหลวง จังหวัดสุโขทัย
ถ้าพูดถึงจังหวัดสุโขทัยแล้ว
จุดมุ่งหมายของนักท่องเที่ยวส่วนใหญ่คงจะมุ่งไปที่อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย และอุทยานประวัติศาสตร์ศรีสัชนาลัยเพราะจังหวัดสุโขทัยเป็นเมืองประวัติศาสตร์ แต่นอกจากนี้สุโขทัยยังมีสถานที่ต่างๆ ซึ่งหลายคนอาจจะไม่เคยไปเที่ยวเลยนั่นคือ
ตำบลบ้านทุ่งหลวง อำเภอคีรีมาศ จังหวัดสุโขทัย
ประวัติความเป็นมา
จากการบอกเล่าสืบต่อกันมา
บ้านทุ่งหลวงแห่งนี้เป็นชุมชนเก่าแก่ตั้งแต่สมัยสุโขทัยไม่ปรากฏประวัติการอพยพย้ายถิ่นฐานมาจากต่างถิ่น
ราษฎรยังคงวิถีชีวิตแบบคนสุโขทัยดั้งเดิมที่รักถิ่นฐานรักความสงบ มีจิตใจโอบอ้อมอารีตามวิถีชาวพุทธ ชาวบ้านส่วนใหญ่ประกอบอาชีพผลิตเครื่องปั้นดินเผาเป็นหลัก บ้านทุ่งหลวง อำเภอคีรีมาศ
จังหวัดสุโขทัย
ชื่อนี้มีประวัติความเป็นมาที่เกี่ยวพันกันอย่างน่าสนใจ “ คีรีมาศ” แปลว่า “ภูเขาทอง” ซึ่งหมายถึงความอุดมสมบูรณ์และความงดงามของเทือกเขาสถานที่ศักดิ์สิทธิ์อันเป็นมิ่งมงคลของราชธานีสุโขทัย
สำหรับตำบลทุ่งหลวงนั้นเป็นชุมชนเก่าแก่ในอดีตถ้าพิจารณาจากหลักฐานทางประวัติศาสตร์
สันนิษฐานว่า “บ้านหนองบัวหลวง” ที่ปรากฏในศิลาจารึก น่าจะเป็นบ้านทุ่งหลวง เพราะในเขตทุ่งหลวงนั้นมีหนองน้ำขนาดใหญ่อยู่ด้วย
และเมื่อครั้งที่พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 เสด็จประพาสเมืองสุโขทัย ในปี
พ.ศ.2452
ได้ทรงพระราชนิพนธ์ไว้ในหนังสือเที่ยวเมืองพระร่วงมีข้อความตอนหนึ่งว่า “ในระหว่างทางที่ไปจากเมืองสุโขทัย(เมืองเก่า)
ไปเมืองธานี(เมืองใหม่) นั้น
มีตำบลหนึ่งเรียกว่าทุ่งหลวงเข้าใจว่าทุ่งหลวงนี่เองจะเป็นทะเลหลวงของพระเจ้ารามคำแหงคงมุ่งความจำเป็นที่กว้างมีน้ำขังเป็นฤดู” ด้วยเหตุที่บ้านทุ่งหลวงมีหนองน้ำขนาดใหญ่ คือ
หนองทอง
ชาวบ้านจึงใช้ดินจากแหล่งนี้ผลิตเครื่องปั้นดินเผามาช้านาน
ชุมชนโบราณแต่ครั้งสมัยกรุงสุโขทัย ซึ่งตำบลบ้านทุ่งหลวงนั้นคนในชุมชนส่วนใหญ่มีอาชีพทำนา
และเมื่อว่างเว้นจากการทำนา
ชาวบ้านจะนำดินเหนียวที่มีอยู่ในพื้นที่มาทำเครื่องปั้นดินเผาชนิดต่างๆ เช่น กระถาง โอ่งน้ำ หม้อดิน เครื่องปั้นดินเผาจำพวก
เครื่องใช้ต่างๆ และของประดับตกแต่งหลากหลายชนิด ฯลฯ เริ่มจากการทำใช้กันเองในครอบครัว และเริ่มมีการแลกเปลี่ยนกับของกินของใช้อื่นๆกับหมู่บ้านใกล้เคียง ต่อมาได้มีการผลิตเครื่องปั้นดินเผาส่งขายในจังหวัดสุโขทัยและจังหวัดใกล้เคียง
วัตถุประสงค์
เมื่อรัฐบาลได้จัดตั้งโครงการหนึ่งตำบล หนึ่งผลิตภัณฑ์ ขึ้น ในปี พ.ศ. 2545 ชาวบ้านทุ่งหลวงได้มีแนวคิดที่จะรวบรวมงานฝีมือชั้นยอดของชุมชนตั้งเป็น "กลุ่มเครื่องปั้นดินเผาบ้านทุ่งหลวง" ขึ้น เพื่อให้เป็นที่รวมของผู้ที่มีความรู้ความสามารถ และเป็นศูนย์รวมของวิชาการผลิตเครื่องปั้นดินเผาแบบโบราณของทุ่งหลวง โดยกรมส่งเสริมอุตสาหกรรมให้การช่วยเหลือพัฒนากรรมวิธีในการผลิต ทั้งวัตถุดิบที่ใช้และรูปแบบของผลิตภัณฑ์ จนเป็นที่เลื่องลือในคุณภาพและงานฝีมือเครื่องปั้นดินเผาทุ่งหลวง เป็นงานฝีมือที่ประณีตงดงามเป็นที่ยอมรับของตลาด มีการส่งออกไปจำหน่ายยังต่างประเทศ รูปแบบของผลิตภัณฑ์ที่มีความหลากหลายทั้งประเภทเครื่องใช้ภายในบ้าน เครื่องประดับตกแต่ง เช่น คนโทน้ำ หม้อดิน แจกัน รูปปั้น โคมไฟ ฯลฯ
นอกจากนี้ชุมชนนี้ยังเป็นแหล่งการเรียนรู้ที่ให้ความรู้ และทำให้เราสามารถสัมผัสถึงวิถีชีวิตของคนในท้องถิ่นของจังหวัดสุโขทัยที่มีเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว
ทั้งทางด้านสำเนียงการพูดจาที่จะมีเสียงพูดเป็นเอกลักษณ์ของชาวสุโขทัย นอกจากนี้กลุ่มชุมชนเครื่องปั้นดินเผาทุ่งหลวง ได้จัดเส้นทางการท่องเที่ยวภายในหมู่บ้าน เพื่อให้นักเรียน นักศึกษา และนักท่องเที่ยวผู้มีความสนใจได้เรียนรู้และได้รับความรู้
ความเพลิดเพลิน และเรียนรู้กรรมวิธีผลิตเครื่องปั้นดินเผา
จากชาวบ้านในชุมชนที่มีความชำนาญ และมีประสบการณ์ในการทำเครื่องปั้นดินเผา ซึ่งหลังจากที่ทุกคนได้เห็นถึงกรรมวิธีในการทำแล้วยังสามารถทดลองทำเครื่องปั้นดินเผาได้ด้วยตนเอง ซึ่งเป็นสิ่งที่สร้างประสบการณ์และเกิดการเรียนรู้ไปพร้อมๆกับความประทับใจให้แก่นักท่องเที่ยวเป็นอย่างมาก การบูรณาการกับการเรียนการสอน
หลังจากที่เราได้เรียนรู้ในแหล่งการเรียนรู้ชุมชนบ้านทุ่งหลวงแล้วนั้นจะทำให้เราเห็นถึงความสำคัญของมิตรภาพความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่กันของคนในชุมชน และหมู่บ้านใกล้เคียง เกิดการเรียนรู้วิถีชีวิตของคนบ้านทุ่งหลวง จังหวัดสุโขทัยที่ยังเป็นสังคมที่มีความเป็นเอกลักษณะเฉพาะตัว
เรียนรู้ขั้นตอนกระบวนการในการปั้นเครื่องปั้นดินเผาด้วยตนเอง และสิ่งที่สำคัญคือเรียนรู้การใช้ชีวิตโดยยึดหลักเศรษฐกิจพอเพียงซึ่งสามารถนำไปปรับใช้ในการดำรงชีวิตของเราได้เป็นอย่างดี ซึ่งเราสามารถนำเอาความรู้ที่ได้รับมาจัดการเรียนการสอนได้หลากหลายสาระวิชา ยกตัวอย่างเช่น สาระวิชาสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม : สามารถสร้างกระบวนการทำงานร่วมกันภายในหมู่คณะ หรือในด้านการลงพื้นที่เห็นถึงสภาพวิถีชีวิตความเป็นอยู่การประกอบอาชีพของคนในท้องถิ่นได้เป็นอย่างดี หรือในด้านเศษฐศาสตร์ เรียนรู้การอยู่อย่างพอเพียง การจัดการของคนในท้องถิ่น รวมถึงยังสามารถเชื่อมโยงไปในสาระวิชาศิลปะ ในด้านวิธีการปั้นเครื่องปั้นดินเผา วิธีการออกแบบในลักษณะต่างๆตามต้องการ และสามารถนำไปบูรณาการกับการเรียนการสอนได้เกือบทุกสาระวิชาด้วยกัน
สุดท้ายผมอยากฝากทุกคนด้วยนะครับ ถ้ามีโอกาสมาเที่ยวจังหวัดสุโขทัยอย่าลืมแวะมาเที่ยวชมเครื่องปั้นดินเผาสวยๆของสุโขทัยแท้ที่ตำบลบ้านทุ่งหลวง จังหวัดสุโขทัยกันนะครับ
นอกจากได้เที่ยวชมเลือกซื้อเครื่องปั้นดินเผาที่มีอยู่มากมายแล้ว ยังได้เกิดการเรียนรู้ควบคู่ไปกับการท่องเที่ยวไปอย่างไม่รู้ตัวเลยครับ
ชาวบ้านชุมชนบ้านทุ่งหลวงยินดีต้องรับทุกท่านด้วยความเป็นกันเองแบบฉบับของคน“สุโข่ทัย”(สำเนียงสุโขทัย)ครับ
ที่อยู่ : แหล่งเรียนรู้ชุมชนเครื่องปั้นดินเผาบ้านทุ่งหลวง
238 หมู่ 2 ต.ทุ่งหลวง อ.คีรีมาศ จ.สุโขทัย 64160
การเดินทาง :
จากจังหวัดสุโขทัย ใช้ทางหลวงหมายเลข 101 สุโขทัย-กำแพงเพชร
ก่อนถึงอ.คีรีมาศประมาณ 5 กม. จะมีทางแยกซ้ายเข้าวัดลาย เข้าไปประมาณ 1 กม.
ศึกษาข้อมูลเพิ่มเติม :http://www.sukhothai.go.th/
http://www.thungluangsk.go.th/
*******************************************************************
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น